සද්ධර්මාලඞකාරය - xiv

			100	පුවහත්තදායිකාවස්තුව

තවද මෙහි සතර වන ප්ර්ටහත්තදායිකාවස්තුව1 නම් කවරැ යත්? ‍එහි පිලිවෙළ කථාව මෙසේ දතයුතු කෙ‍සේ ද යත්?

මෙ ම ලඞකාද්වී‍පයෙහි රුහුණුරටැ සප්පඳුරු නම් ඔය2 සමීපයෙහි එරාමණි නම් වු මහගමෙක් විය. ඒ ගමැ වසන ගැහැනියක් කිසි කටයුත්තක් නිසා අනුරාධපුරයට යෙමි යි බත්මුලක් ඇරැගෙන යන්නි වේලා ආසන්නයෙහි අතරමඟැ ගම් නැති වනමැ‍ඳෙකැ වඩිනා රහතුන්වහන්සේ දැක මෙ වේලේ මුන්වහන්සේට සිඟන තැනෙක් නැත, මා අතැ බතුමුලෙක් ඇත, ඒ උන්වහන්සේට පිළිගන්වමි යි සිතා තෙරුන්වහන්සේ සමීපයට එළැඹ පසඟ පිහිටුවා වැඳ පාත්රැය ගෙන බත් පාත්රනයෙහි බහා ස්ව‍ාමිනි, මදක් මෙ තන්හි ම වැඩසිටිය මැනැවැයි කියා කඳුරැළියකට බැස කොළ අතු කඩා ඇඳ තමන් ඇදි කිලුටු3 දළවස්ත්රළය4 සෝධා5 ගෙනවුන් තෙරුන්වහන්සේට දුන්හ. තෙරුන්වහන්සේ ඒ වස්ත්රළය ගෙන

1. රඑරාමණිමාතගාමස්ස වත්ථුබ - ( සහ ) 2. කප්පකන්ද.රනදියා - (සහ) 3. කිලිටි 4. දළකඩවස්ත්රකය - (මුද්රිරත) 5. සෝදා

828 සද්ධර්මිමාලඞකාරය

මේ ස්ත්රීද මා යන නියාව දකීව යි අධිෂ්ඨාන කොට ඒ ස්ත්රි-යට ප්රරසාද උපදවනු පිණිස අහසට නැගි රාජහංසයකු මෙන් වැඩිසේක.

ස්ත්රීැ අහසින් වඩිනා තෙරුන්වහනසේ දැක ප්රී තින් හරිත ගාත්රප ඇති ව සධු, සාධු, මා දුන් දානය ඉතා යහපතැයි සාධුකාර දිදී දොහොත් මුඳුනෙහි තබාගෙන බලබලා සිටියාහ. එ ක්ෂාණයෙහි ම ඒ කඳුරැළිය ආසන්නයේ එක්තරා රුකෙකැ වසන දිව්යිපුත්ර යෙක් ඒ ස්ත්රි යගේ ශ්රසද්ධාවිශෙෂය දැක එක්කරඬුවෙකැ දිව්යඅස්ත්රද බහා ගෙන මේ අඩු නො වේව යි අදිෂ්ඨාන කොට ඒ ස්ත්රිකය අතට දී අන්තර්ධාරන විය. එකලැ ඒ ස්ත්රී් කරඬු පිධානය හැර දිව්යීවස්ත්රක1 දැක ආය්ය්ාධියන්වහන්සේට අද මා දුන් වස්ත්ර යෙහි විපාක අද ම ලදිමි යි සතුටු ව මේ වස්ත්රඅ2 එබඳු ම ආය්ය්න් යන්වහන්සේට දන් දී මමත් ප්රමයෝජන විඳිමි සිතා ආය්ය්එබඳයන්වහන්සේ මිඩියට අනුග්ර්හ කොට මෙ තන්හි ම වඩානාසේක් ව යි කියා අඬ ගෑහ. එ ක්ෂිණයෙහි ආය්යාොට මකාර නම් විහාරයෙහි වසන3 දොළොස් දහසක් පමණ භික්ෂූ න්වහන්සේ ඒ ස්ත්රිනය ඉදිරියෙහි පෙනුණුසේක. ඒ උපාසිකාවෝ භික්ෂු න්වහනසේ දැක අතිශයින් ප්රරසන්න වූ සිත් ඇති ව පසඟ පිහිටුවා වැඳ ඇමදෙනාවහන්සේට ම තුන්සිවුරට සෑහෙන පමණ දිව්යරවස්ත්ර් දන් දුන්හ.

‍කෙනෙක් දන් දුන්නත් කරඬුවෙහි පිලී අඩු නොවන්නේ ම ය. ඒ ඇමදෙනා වහන්සේ පළී පිළීගෙන වැඩිකල්හි ඒ ස්ත්රීඅතොමෝ එක් දිව්ය‍වස්ත්ර යක් ඇඳගෙන තමාගේ ගෙට ඇවිත් බොහෝ කුශලසම්භාරයන් පුරා එයින් ගොස් දිව්යිලොක යෙහි නානාවර්ණෙවස්ත්රාුවලඞකාරයේන ප්ර තිමණ්ඩිත වූ දොළොස් යොදුන් පිළිවිමානයෙකැ උපන්හ. ඒ විමානයෙහි ඒ ඒ දිගැ සැටක් සැටක් බැගින් දෙසියසතලිස්ක පමණ කප්රුක් පහළ විය. ඒ දිව්යැස්ත්රීග4 ඒ දිව්ය්විමානයෙහි නොයෙක් දහස්ගණන් දෙවස්ත්රීින් පිරිවරා දිවසැපත් වළඳන්නී ය. මෙසේ ඒ ස්ත්රී අනාග්ර ව මහතෙරුන්වහන්සේට සැදැ‍හැයෙන් එක් බත්මුලක් හා තමා ඇඳි ථූල වූ දළ කිලුටුවස්ත්රමය5 පමණක් දන් දී එ දවස් ම දිව්යතස්ත්රද1 ලැබ අතීශයින් සන්තුෂ්ට වූ සිත් ඇති ව සර්වහඥපුත්රස වූ සඞඝයාවහන්සේට නැවැත ඒ දිව්යථවස්ත්රර දන් දී එ ම කුශලානුභාව‍ෙයන් දෙව්ලොවැ උපන්නී ය.

1. දිව්යතවස්ත්රවය 2. වස්ත්රතය 3. අරියාකරවිහාරවසී - (සහ ) අරියකවිහාර වාසිනො (රස) 4. පහළ විය එ කල්හි ඒ දිව්යථස්ත්රීර. 5. කිලුටු -

චුලගල්ල වර්ග-ය 829

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

       “	සද්ධාය දත්වා: පුටහත්තමත්තකං1

තිවත්ථ වත්ථංධ මලිනං ව ථූලං, බික්ඛුස්ස එකස්ස අනාසවස්ස දිබ්බමබරෙ යා තදගෙවලත්ථ්.2

දිබ්බානි වත්ථාද නි පුනා ‘පං එසා දත්වාාන දානං මුනිසාවකානං, තස්සානුභාවෙන තතො වවිත්වාි නිබ්බත්ති සග්ගෙ පරමප්පණිතා” යී

මෙ‍සේ ඒ දිව්යංස්ත්රිතය දෙව්ලොවැ උපන් කල්හි උන්ගේ කුශලානුභාවයෙන් නානාප්රතකාර උද්යාදනවිමානකල්පවෘක්ෂතපුෂ්කරිණ්යා්දීන් ප්රාතිමන්ඩිත වූ මහත් දිව්ය්විමානයෙක් පහළ විය. ඒ දිව්යංවිමානයෙහි නොයෙක් දහස්ගණන් සුරසුන්ද‍රීන් පිරිවරා නිත්යවසන්තොෂයෙන් පිනපිනා වාසය කරන්නී ය. ඒ බව ගාථාවෙන් දක්වන්නාහු :-

       “	තත්ථෙ ව තස්සා ‘සි මහාවිමානං

උබ්බෙධතො ද්වාදසයොජනෙන, තස්සා ‘නුරුපෙන විසාලවන්නා දුස්සවිහයං නෙකවිරාගවන්නං

ථමහාදිගොපාණසි ආදිකෙසු භුමීප්රො භිතතිච්ඡදනෙසු තෙසු, අනෙක3 සමන්තා ජලදස්ස තස්ස නානවිරාගම්බරලඞකානැති

තථෙ ‘ ව වත්ථෙජහි විහත්තවත්ථා ගබ්ගානමනෙතා සයනාසනානි, පාවාරපච්චත්ථසරණත්තසතා තෙ භාසරන්ති නිච්චං රමණියරූපා.

නානාවිරාගදධජපන්තිකෙහි මුත්තාමණිලම්බිතකණ්ණිකෙහි, 4 වංතෙරිතා කිඞකිණිරාවකෙහි අම‍න්දිනන්දාහවහාමසි නිච්චං 1. පුටහත්තමෙකා 2. - ලද්ධා 3. - ‍අන්තො 4. - කණ්ණකෙහි

830 සද්ධර්මාතලඞකාරය

සා දෙවකඤ්ඤා කණ්කා ‘වහාසා පයොධරාතාරහාරාභිරාමා,1 බිම්බාතධරා කඤ්චනවල්ලිලිලා මුඛම්බුජා නෙත්නමධුබ්බතෙහි

චිචිත්තව ත්ථා්දි විභුසිතඞහී සුගන්ධතකඤ්ඤාපතියෙවිතඞගී, භාසන්තමාලායුත උත්තමඞගී2 පහාසි3 සා දෙවකඤ්ඤා සමඞගි.

අනන්තසම්පත්තියමඞගිභුතෙ විසාලපාසාදවරෙ සුරම්මේ. නච්චෙහි ගීතෙහි ච මොදමානා විහාසි එවං සුචිරා දිවසමිං”

යනාදීන් මෙසේ ඒ දිව්යවස්ත්රි ය දෙව්ලොවැ උපන්කල්හි පූවර්ජාරතියෙහි කළ කුසලය ප්රෙකාශ කරනු පිණිස උන්ගේ කුශලානුභායෙන් දොළොස් යොදුන් උස හා ඊට සුදුසු වූ දිග පුළුල් ඇති නානාවර්ණාවස්ත්රොයෙන් සැරැහුණා වූ මහත් පිළිමානයෙක් උපත. ඒ විමානයෙහි බිම ඉන්ර්වස්නීලාමාණික්යූමය වර්ණව වූ වස්ත්රියෙන් සොභමාන ය. ටැම්4 හා හිත්ති නොනැස් සෙවෙනි5 ආදි වූ සියල්ල ද ඡන්දයෙන් ඇතුළත්හි ද නානා වස්ත්රමයෙන් සාලඞකෘත ය. එසේ ම නානාවර්ණීවස්ත්ර්යෙන් විභාග කරන ලද්දා වූ වෙන වෙන ගබඩාපන්තීන් හා ඒ ඒ ගබඩාවලැ දිව්යාමය තෙලිසම් පිඩාම් ඇතිරි ආදීන් සරහන ලද්දා වූ ශයනාසනයෝ අතිශයින් සිත්කලු ව බබළති. තවද නානාවර්ණ ධ්වජමාලාවන්ගෙන් ද මුක්තාමාණික්යාමදි වූ පෙති පතරින් හොබනා ලම්බමාන්කර්ණිකාවන්ගෙන් ද ශොභමාන ය. පලගැ6 ලෙල දෙන්නා වූ මිණිකිකිණිදැල්හු ද මඳ මඳ පවනින් කම්පා කරන ලද්දා හු නිරන්තරයෙන් සන්තොෂය එළවති.

මෙසේ මහනර දිව්යතවිමානයෙහි ඒ දිව්යිස්ත්රී තොමෝ රන්කඳක්සේ බබළමින් මහත් සිත්කලු මුක්තහරක් පැළැඳ දිව්යිමය කොකුම් ගල්වන ලද පයොධරභාරයෙකින් හා බිඹුවැල දෙකක් බඳු අධරයුග්මයෙකින් සොභමාන ව තමාගේ මුඛ නැමැති රත්පියුමට7 බට නීලාභෘඞගරාජයන් දෙදෙනකු බඳු නෙත්ර යුග්මයෙකින් යුක්ත ව රන්ලියක් සේ බබළමින් විචිත්රද වස්ත්ර ලඞකාරාදීන් සැරැහී සුවඳ කවන ලද අබ තල කල්

1. - කාරභරාභිරාමා 2. - ජිනඋත්තමඞගී 3. පසාස 4. සොභමාන ටැම් 5. - සෙවිති 6. කර්ණිකාවන්ගෙන් ද පලඟ 7. රත්පියුමකට

චුලගල්ල වර්ග-ය 831

කාදියෙන් ඔප් නගන ලද මුඛාදි අවයවයන් ඇති ව සුවඳ මල්දමින් බබළන උත්තමාඞගයෙන් යුක්ත ව පිරිවන් දෙවඟනන් මැඳැ බබළමින් මෙ‍සේ අනන්ත සම්පත්තී සමෘද්ධ ව මහත් වු ඒ ප්රාවසාදයෙන් නොයෙක් සියදහස්ගණන් දෙවඟනන් හා දිව්යව පුත්‍රයන්ගේ නෘත්යයගීතවාද්යදයෙන් සන්තුෂ්ට වෙමින් බොහෝ කාලයක් වාසය කරන්නී ය.

මේ මනුෂ්යකශරීරය නම් අස්ථිර ය. ක්ෂයණක්ෂාණයෙහි බි‍ඳෙන්නා වූ දියබුබුලක් හා සමාන ය. බාල අවස්ථාවෙහි පටන් මනුෂ්යියන් උපදවා ගත් මුක්තාමාණික්යාසදි වූ වස්තුහු නම් එකාන්තයෙන් නස්නාහු ය. දෝතින් ගත් දියත්තක් හා සමාන ය. ස්වර්ග්සම්පත්තිය හා නිර්වා.ණසම්පත්තිය එකාන්තයෙන් මධුර ය යි දැන නුවණ ඇති සත්ත්වසතෙම දානාදි වූ2 කුශලධර්මවයන් පිරිහෙමි උත්සාහ කරන්නේ ම ය.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

                “	ඤාත්වා්න දෙහමවිරිං ඛණහංගුරන්ති

සම්පත්ති නාම මනුජස්ස ච නස්සතීති, සග්ගාපවග්ගවිභවං මධුරන්ති එවං දානාදිනෙකකුසලෙසු යතෙය්යි ධීරො” යී.

මේ මෙහි සතරව වන පුටහත්තදායිකාවස්තව ය.

101 අන්ය තර2 කුමාරිකාවස්තව

තව ද මෙහි පස් වන අන්යතතර2 කුමාරිකා3 වස්තුව නම් කවරැ යත්? එහි පිළිවෙළ කථාව මෙසේ දතයුතු කෙසේ ද යත්?

මෙ ම ලංකාද්වීපයෙහි මහවැලිගඟ සමීපයෙහි සේරු නම් විලට4 නුදුරුතැනැ කිරි නම් ගමෙක්5 විය. ඒ ගමැ වසන්නා වූ බොහෝ සම්පත් ඇති කුලපුත්රනයෙක් එක්තරා කුමාරිකාවක තමහට පාදපරිචාරිකා කොට වාසය කරනුයේ දානාදි වූ කුසල් කරන්නේ ය. එ සමයෙහි මහදිඹුලා වෙහෙරැ සමසිත් සමසැ ආය්‍ර්යකවංගසූත්රදයෙන් ධර්මුදෙශනා පවත්නේ ය යි වටින් සතර පස්යොන්නෙකැ මනුෂ්යුයෝ රැස් ව මහත් වූ පුජාසත්කාර පවත්වති. එකල්හි කිරිගමැ මනුෂ්යුයෝ බණ අසනු පිණිස

1. දැන දානාදි වූ 2ත අඤ්ඤතර 3. සමුද්දහරිතගාමදාරිකා - (සහ) 4. හොසරස්ස - (සහ) 5. මහාකාරකන්දාරගාම - (සහ) - කාරකංනාමගාමං - (රස)

832 සද්ධර්මා ලඞකාරය

ගමනට සැරැහි සිටියහ. ඒ උපාසකයා ද තමාගේ භාය්යා. වත වූ කුමාරිකාව ළඟට කැඳවා සොඳුර, මේ බණ අසන්නට යන්නවුන් හා සමඟ ගොසින් බණ අසා සඞගයාවහන්සේට උපස්ථාන කොට මා එන තෙක් උකටලී නො ව වාසය කරව යි කියා ගෙය හා කෙසියතුරු පාවා දී බණ අසන්නට යන්නවුන් හා එක් ව තල සාල් පැනි සකුරු ආදි වූ දානොපකරණ ගෙන්වා ගෙන මහදිඹුලා නම් විහාරයට ගියහ.

මෙසේ ඒ කුමාරිකාවෝ ඔවුන් හැම බණ අසන්නට ගිය කල්හි සිතන්නාහු මේ ගමැ සියලු මනුෂ්යවයෝ ම මා රදවා බණ අසන්නට ගියහ. ධර්මාවය නම් ඒ හැමදෙනට මතු ප්රිෂය වන්නේ නො වෙයි. මටත් යහපත් ම ය. ස්වර්ගටමොක්ෂයසම්පත්තිය නම් ඒ ඇමට මතු1 ප්රි ය වන්නේ නො වෙයි. මටත් ප්රිසය වේ ම ය, පෙරැ මම ඉඳුරා කුසලයක් කොටගත නුහුනු හෙයින් අල්ප ශාක්ය‍කුලයෙහි උපන්නෙමි. දැන් මා මහණ වන්ට නපුරු දැයි සිතා සසරැ කලකිරුණා වූ සිත් ඇති ව ධර්මමයෙහි කරන ලද ආදරසම්භාවනාවෙන් තමන්ට යහළු ව ඉන්නා එක් ස්ත්රි්යක කැඳවා කෙසියතුරු හා ගෙය දොර උන්ට පාවා දී මුහුදැ කෙළවරැ යමින් සිටි යකාරාළු ගංමුවදොරින්2 එතෙර ව කොළෙනරුතොටට2 පැමිණියහ. එ කල්හි ඒ තොටැ ඔරු අඟලු නැත. ඒ තොට වනාහි ඉතා පළල ය ගැඹුර ය. එසේ වූ තොටඒ කුමාරිකාවන්ට ළං දෙයක් මෙන් ද නොගැඹුරු දියක් සේ ද පෙනුණේ ය. ඒ කුමාරිකා‍වෝ ගොඩැ සිට ඉණකඩ මිරිකා ඇඳ තමා ශ්රුද්ධාසම්පන්න හෙයින් බණ අසන්ට යෙමි යන ප්රී ති ප්රොමොද්යියෙන් මුහුඳු පිහිනන්ට පටන්ගත්හ.

එ කල්හි තද සුළඟින් මුහුද උත්පාතික ව මහරළ නැහෙන්ට වන. ඒ කුමාරිකාව මහරළපතර අතුරෙ‍හි පීනන්නා දැක එක් මෝරෙක් ඇවිත් ගොදුරක් ලදිමි යි මැද්දෙන්4 ඩැහැගෙන මළසමවිවරකුත් සිඳගත නුහුණුයේ ය. මෙ‍සේ ඒ මෝරා දෙතුන් විටෙකැ ඇවිත් ඩෑත්5 කිසිවක් කොටගත් නුහුණුයේ ය. ශරීරයෙහි ඡවිමාත්රුයෙකුත් විවර්ණහ නුවුයේ ය. ධර්මාොනුභාවය ඉතා ආශ්චය්ය්මෝල මැයි. නොසිතිය හැක්කේ මැයි. ධර්මණයැ 6 හැසිරෙන්නවුන්ට මොලොවපරලොවදෙක්හි ම භයෙක් තැතිගැන්මෙක් නොවන්නේ ය. පරලොවැ ස්වර්ගොමොක්ෂස සම්පත්තියටත් පමුණු වන්නේ මැයි.

1. ඇමට ම 2. කසරාලගංමුවදොරින් - (මුද්රිතත) - සක්කගඞගාමුඛචාර - (සහ., රස.) 3. තොමරණතිත්ථංි - (රස) 4. මධ්යායෙන් 5. ඩැහැත් 6. සද්ධර්මැය

චුලගල්ල වර්ග‍ය 833

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

                 “ධම්මො භවෙ රක්ඛිති ධම්මචාරිං

ධම්මො සුවිණොණ සුබමාවහාති, එයා ‘නිසංසො ධම්මෙ සුවි‍ණ්ණෙ න දුග්ගතිං ගච්ඡති ධම්මචාරී” යි.

‍ මෙසේ ඒ කුමාරිකාවෝ සැප සේ මුහුදින් එතෙර ව ගොඩැ නැඟී මහදිඹුලාවෙහෙරට ගොස් ඒ විහාර‍යේ දහගබ් මහබෝ වැඳ සඞඝයා වැඳ පන්සිල් සමාදන් ව පිරි‍ස්කෙළවරැ සිට දොහොත් මුදුනෙහි තබාගෙන කිසි පරක්කුවක් නැති ව බණ අසන්නාහු කෙලෙස්1 නැමැති අවුදැල සිඳ හැර දහසක් නයින් ප්ර තිමණ්ඩිත වූ සෝවාන්ඵලයට පැමිණියහ.

ඉක්බිති2 ඒ කුමාරිකාවෝ තුන්යම් රාත්රිැයෙහි සිට බණ අසා ඒ රාත්රිසය පහන් වූ කල්හි නැඳිමායිලන් හා තමන්ගේ ගෙහිමියාණන් දැක තමන් ආ සැලැස්ම විස්තරවශයෙන් කියා සංඝයාවන්සේට වැඳ තමන්ගේ නෑසියන් හා සමඟ ගමට ගියහ. එතැන් පටන් ඒ කුමාරිකාවෝ කායගතාසතිකර්මසස්ථාන මෙනෙහි කෙරෙමින්3 ගිහිගෙයි ඇල්මක් නැති ව වෙසෙති. ඉක්බිති එක්දවසෙකැ තමන්ගේ ගෙහිමියාණන් ඉසැ පැළැඳි මල්දමක් මුදන්නාහු ඉසැ උෂ්ණයෙන් මලානික ව ඉසැ ඩාදියෙන් කිලුටු ව දුර්ග්න්ධඉ වූ මල්දම දැක අනිත්ලකුණු උපදවා මල්දම ගෙහිමායණන්ට දක්වා කියන්නාහු ස්වාමීනි, සුවඳ සහිත මේ මල්දම මෙසේ මලානික ව දුර්ග න්ධවභාවයට පැමිණියේ ද, එපරිද්දෙන් ම මේ ශරිරය ද බාහිර වූ සඳුන්සුවඳ ආදිය ඇගැ නූලා නො නා ති‍බුයේ නම් මීටත් වඩා කුර්ගඑන්ධ ය. අඥාන වූ ලොකවාසීසත්ත්වියෝ මෙ‍සේ වූ දුර්ග්න්ධු වූ ශරීරයෙහි4 විද්යවමානස්වභාවය නො දන්නාහු ම ය.

ස්වාමිනි, අකුසලයෙහි පමුණුවන්ට වාසස්ථාන වූ මේ ශරීරය5 අඩුතුන්කෙළක් කෙශයෝ ය, නවානූදහසක් රොමයෝ ය, විසිනිපපොත්තො ය, දත් දෙතිසෙක, සියල් සිරුරු වසා සිටි සම ය, නවසියයෙක් මස්පිඬු ය, නවසියයෙක් නහර ය, තුන්සියයෙක් අටසහළ ය, ඇටකුළල් පුරා සිටි ඇටමිඳුළු ය, හද‍වතෙහි වැතිර සිටි වකුගඩු ය, දෙතනමැදැ පිහිටි හෘදය මාංස ය, හදමසට කුණුභාගයෙහි සිටි අක්මාව ය, මස් පිටැ

1. අසන්නා වූ කුමාරිකාවෝ කෙලෙස් 2. එක්බිති 3. කිරිමෙන් - (මුද්රිකත) 4. මෙසේ වූ දුගින්ධු වූ ශරීරය අඥාන වූ ... ශරීරයෙහි 5. ශරිරයෙහි

834 සද්ධර්මාරලඞකාරය

සිටි දලබුව ය, උදරය නිසා සිටි බඩදිව ය, හදමස් අක්මා මතුභාග පිළිසොයා සිටි පපුකැණ ය, දෙතිස්රියන් අතුනුවැටිය, අතුනුබඳ අතුනුබහන, අතුනුවැටායෙහි සිටි උදරිය ය, ගුදපියස් හි පිහිටි අහර මල ය, හිස්කබලැ පිරුණු හිස්මුල ය, පිත්කොෂයෙහි පිටි සිටි පත, උගුරු පිරුණා වූ ශ්ලේෂ්මා ය, කුණු ඇඹුල්මඩක්1 බඳු වූ පූයා ය, ළමැඳැ ලොහිතාසයෙහි ලෙහෙ ය, නවානූදහසක් ලොමකූපයෙන් බස්නා සෝදිය ය, සම්මස්දැතුරෙහි2 සිටි මෙද තෙල ය, ඇස්වලැ පිරි සිටිනා කඳුව ය, විරී3 පවත්නා වුරුණු තෙල ය, දෙකපොල්බිත්හි උපදනා කෙළ ය, දෙනාසාපුටයෙහි පිරී සිටිනා මුකුණු ය, එක්සිඅසුවක්4 ඇටසන්ධිපයෙහි සිටිනා සඳ මිදුළු ය, වින් පළා පිරුණු දියටනු5 යයි මෙසේ මෙ කී සෙතිස් කුණුකොටසින් යුක්ත ය6.

මේ දෙතිස්කුණුකොටසින් අන්ය වූ මුක්තාමාණික්යා දි ධනයෙන් නැත. මේ ශරීරයෙහි අනික් සුගන්ධඅයෙකුත් නැත. මේ සියලු ශරීරය කුණුයෙහි7 තුබූ කුණ ය. මේ ආත්මය කුණපයෙහි උපන්නේ ය. මේ කුණුශරීරය කුණෙහි ම ඇලුම් ඇත්තේ ය. මේ තෘෂ්ණාව හා මො‍හයාගේ ආනුභාවමහත්ත්වීය 8 ඉතා ආශ්චය්‍් කුණකේ මැයි. මේ ලොකයෙහි කපුටුවෝ ය, බල්ලෝ ය. කැණහිල්හු ය, නිලමැස්සෝ ය යන මොහු සුගන්ද්ධ ය යි යන දෙයක් නොකැමැතියහ. කුණපගන්ධෝයෙන් ඇත් නම් ඒ ආඝ්රායණය කොට ඇවිදිත්. මේ දෙතිස් කුණපකොට්ඨාශයෝ වෙන වෙන ම පටික්කුලයහ. ‍මෙසේ පිළිකුල් වූ ශරීරය මොහ ‍නැමැති පටලයෙන් නුවණ නමැති ඇස් වැසුණා වූ අඥාන අන්ධපජනයෝ සිත්කලු යහපත් දෙයෙකැයි සිතති. ධෛය්ය්ණා වීය්‍්ය ෙයන් යුක්ත වූ නුවණැති අත්තමයෝ මේ ශරීරස්වභාවය සිතින් සලකා තමන්ගේ ස්වසන්තානය එබඳු කුණපයෙහි නො ඇලවා8 නිවන් කරා මෙහෙයන ලද සිත් ඇති ව ඇමකල්හි ම නිර්වාහණාභිමුඛ ව සිල නැමැති විලින් ඉස් සෝධා නහා සිවුරිසිදුසිල් නැමැති සුවඳ විලවුන් ගෙන ශ්රාද්ධා නැමැති මල් පැළැඳ නිවන් නැමැති ශාන්තිපුරයට පැමිණෙන්නාහු ම ය. ඉදින් මම නුඹවහන්සේ අතින් අවසරයක් ලදිමි නම් අදම මහණ වෙමි. මට මහණ වන්ට අභිප්රානය ඇතැයි කීහ.

1. කුණුකැ කඹුල්මඩක් 2. දෙ අතුරෙහි 3. විසිරි 4. අසූසියයක් - සියයක් - අටසියයක් 5. හුදිය (මුද්රිඨත) 6. යුක්තයහ 7. කුණපයෙහි 8. මහන්තත්ව ය 9. නොඅලවා.

චූලගල්ල වර්ගමය 835

මෙසේ හෙයින් කියන ලදි :-

      “ වායසා ව සුවාණා ච, සිගාලා මකබිකා තථා, 

සුගන්ධංය නෙ ‘ව ඉවච්ඡන්ති, ඉවච්ඡන්ති කු‍ණපං ‘ව තෙ.

පච්චෙකං ‘ව පටික්කූලං, බතතිං සකුණපං1 ඉදං, රමණියන්ති මඤ්ඤාන්ති, බාලා මොහොන පාරුතා

ධීරා විරියස්සම්පන්නා, තං සභාවං විවින්තිය, නො ‘පලිම්පන්ති අත්තානං, නිබ්බානාභිමුඛා සදා.

නහාත්වාර සීලරහදෙ, සීලගන්ධවවිලෙපිනො, සද්ධාපුප්පං, පිලන්ධිඉත්වාධ, යන්ති සන්තිපුරං ඉතො.

ඔකාසං වෙ ලභිස්සාමි. අහං හො නව සන්තිකා, අජ්ජෙ ‘ව පබ්බජිස්සාමි, පබ්බජ්ජ මම රුවව තං.” යී

මෙසේ ඒ කුමාරිකාවෝ තමන්ගේ ගෙහිමියාණන්ට චිත්රන කථික වූ ධර්ම කථිකයාණකෙනකුන් සේ මේ ශරීරය නම් මුක්තෙකින් මැණිකෙකින් රනෙකින් රිදි‍යෙකින් කළ දෙයෙක් නො වෙයි. කෙසින් ලොමින් නියෙන් දතිස් සමින් මසින් නහරින් ඇටින් ඇටමිදුළෙන් වකුගඩුවෙන් හදවතින් අක්මා‍ෙවන් දලබුවෙන් උදරියෙන් බඩදිවින් පපුකැණින් අතුනින් අතුනුබහනින් පැසුණු අහරින් නො පැසුණු අහරින් පිතින් සෙමින් පූයායෙන් ලොභෙයෙන් ඩාදියෙන් වුරු‍ණුතෙලින් කෙළින් කඳුළෙන් මුකුණෙන් සඳ මිඳුළෙන් මුත්රියෙන් හිස්මුලිනැයි මෙසේ ශරීරය සර්වකප්රණකාර‍ෙයන් පිළිකුල්බව ප්රුකාශ කොට දක්වා මෙබඳු නිශ්රි ක වූ ශරීරභාරයක් උසුලා ගෙන ඇවිදීමට වඩා මහණදම් පු‍රා නිවන්දහම් පසක් කිරීම යහපතැයි සිතා මහණ වන්ට අවසර ඉල්වුහ.

ඒ උපාසකයෝ ද යහපත, සොඳුර, තොපගේ අභිප්රාුය නියාවට ම මහණ වේවා යි කියා අවසර දුන්හ. මෙ‍සේ ඒ කුමාරිකාවෝ ගෙහිමායාණන් අනුදන්වා ගෙන මාගමැ සමීපයෙහි මෙහෙණවරකට ගොසින් තමන්ට කුඩාමටු වූ සුමනාස්ථවිරීන්3 සමීපයෙහි මහණ ව ශාසනධුරයෙහි යෙදෙමින් දුබ්බිට්ඨි මහ රජහු4 කරවන ගිරිහඬුපූජාව අනුමෝදන් වන්ට තමනගේ උපාධ්ය්ය වූ සුමනාස්ථවිරීන් 11 හා සමග එරුවසකඩ5 ය යි

1. වන්තිංස - 2. ධීරා සම්පන්නමෙධාවී - 3. සුමනස්ථවිරීන් 4. මහාදාර්ම1කමහානාග - (සහ.) 5. එරුවසැකඩ - එරුවාසාකඩ - එරකවනඛණ්ඩ - (සහ) එරකවස්සඛණ්ඩ - (රස)

836 සද්ධර්මා-ලඞකාරය

යන තැනට පැමිණ කර්ම්ස්ථාන මෙනෙහි කෙරෙමින් ඒ වෙනෙහි ගල්පර්වමත තුරු ලියමඬු1 ආදියෙහි වසන දේවතාවන් ලවා එකපැහැර සාධුකාරය දෙවමින් රහත් ව තමන්ගේ මහණධම්2 පුරා මුදුන්3 පැමිණිවූහ.4

මෙ‍සේ නුවණැති ශ්රිද්ධාවන්තයෝ සියලු සංස්කාරධර්මියෝ ම අනිත්ය)යහ යි දැන තමන්ගේ ශරීර ය, ධන ය, බන්ධු ජනයෝ ය, මිත්රතයෝ ය, යෞවන ය යන සියල්ලහිම ආලය හැර නිවන්පුරයට පැමිණෙන්නාහු ය යි සියල්ලවුන් විසින් ම නිවන් පුරසිරි විඳින්ට උත්සාහ කළ මැනැවි.

කියන ලදුයේ මැයි :-

                “	දෙහෙ ධනෙ ඤාතිමිත්තෙ සුහජ්ජෙ

විහාය රාගං නවයොබ්බනෙ ච, පඤ්ඤාය සඞඛාරගතං විදිත්වාද පප්පොන්ති නිබ්බානපුරං සපඤ්ඤා” යී.

මේ මෙහි පස් වන අන්යඤතරකුමාරිකාවස්තුව යි. _________

මේ මෙතෙකින් මේ සද්ධර්මායලඞකාරයෙහි චූලගල්ලවර්ග් නම් වූ තෙවිසි වන පරිච්ඡෙදය නිමි. _______

24. පරිච්ඡෙදය

24. තිස්සනාගවර්ගයය 101. තිස්සනාගවස්තුව

තවද මේ  සද්ධර්මාුලඞකාරයෙහි සුවිසි වන  තිස්සනාග වර්ගයය  නම් කවරැ යත්? එහි පළමු වන තිස්සනාගවස්තුව  මෙසේ දතයුතු කෙසේ ද යත්?

මෙ ම ලක්දිවැ රුහුණුජනපදයෙහි කෙළෙඹිය නම් විහාරයෙක් විය. ඒ විහාරයෙහි අන් කිසිකෙනකුන් හා සමාන නොවන මහත් වූ ශ්රෙද්ධා ඇති තිස්සනාග5 නම් මහතෙරකෙ‍නකුන් ‍වහන්සේ සෙ‍සු ඇමදෙනාවහන්සේට ප්ර‍ධාන ව වසනසේක. ඒ මහතෙරුන්වහන්සේ අමරලෙනැ වසන සිවුපිලිසිඹියාපත් තිස්ස නම් මහතෙරුන්වහන්සේ සමීපටය 1. ලියමඩුලු 2. මහණ දම් 3. තමන් මහණ දම් මුඳුන් 4. පැමිණිවූහ. 5. තිස්ස මහානාගත්ථෙ.ර - (සහ,, රස.)

තිස්සනාග වර්ගිය 837

ගොස් පත්කඩ තබා වැඳ එකත්පස් ව උන්සේක. ඉක්බිති එහි වසන නෙවාසිකතෙරුන්වහන්සේ ආගන්තුක මහතෙරුන් වහන්සේ හා සමග විහිරි වූ පිලිසඳරකථා කොට එම්බා ඇවැත්නි, පෘථග්ජනයෝ නම් අනියතගතිකයහ. සැදැහැයෙන් මහණ වූ තමන් වැනි පිළිවෙත් සරු උතුම් ගුණ ඇතියවුන් රහත් නො ව ‍කාලක්රිමයා කිරීම යුක්ත නො වෙයි. විනය පිටකයෙහි අන්තර්ග)ත වූ ප්රා තිමොක්ෂ්සංවරශීලය සම්පාදනය කරන්නා වූ භික්ෂූ න් විසින් ආචාරගොවරසම්පන්න විය යුතුය. ඉන්රිෙයි යසංවරශීලය රක්නාහු විසින් ඔලාරික වූ ප්රාරණාතිපාතාදි වූ අකුසලයන් දුරු කොට සිහිනුවණින් යෙදි වාසය කට යුත්තේ ය. අජිවපාරිශුද්ධිශීලය රක්නාවුන් විසින් එක්විසි අත්වෙනෂයෙන් වන්නා වු මිථ්යණජිවයෙන් දුරු ව කෙලෙස් තවන වීය්ය්ක්නසම්පත්තීන් යුක්ත විය යුත්තේ ය. ප්රවත්යකයසං නිග්රිනත ශීලය රක්නාහු විසින් දැහැමින්1 ලද්දා වු සිවුපසය නුවණින් යෙදී පස්විකා පරිභොග කිරීම් වශයෙන් ප්රයඥාසම්පන්න ව විසිය යුත්තේ ය.

මෙසේ චතුපාරිශුද්ධිශීලයෙහි පිහිටා පිරිසුදු සිල් ඇති ව භාවනානුයොගයෙන් වීය්ය්ද්ධ කරන්නාහට මාර්ගසඵලදෙක වහා ම සිදධ වන්නේ ය. එබැවින් පළමුකොට ශීලවිශුද්ධිය කට යුත්තේ ය යි දක්වනසේක් :-

       “	සාසනෙ කුලපුන්තානං, පනිට්ඨා නත්ථිි යං විනා,

ආනිසංසපරිච්ඡෙදං, තස්ස සීලස්ස කො වදෙ.

න ගඞගා යමුනා වා ‘පි, සරභු වා සරස්සති, නින්නගා වා ‘විරවිතී, මහී වා’ පි මහානදි.

සක්කුණන්ති විසොධෙතුං, තං මලං ඉධ පාණිනං, විසොධයති සන්තානං, යං වෙ සීලචලං මලං”

	යනාදීන් එම්බා ඇවැත්නි, මේ සර්වීඥශාසනයෙහි සැදැහැයෙන් මහණ වූ කුලපුත්රීයන්ට ශීලසංරක්ෂසණයට වඩා පිහිටෙක් නැත. අඛණ්ඩ අච්ඡිද්රා දි වශයෙන් රක්ෂාත කරන ලද්දා වූ ශීලයෙහි  ආනිසංසපරිච්ඡෙදය මේ ප‍මණෙකැයි කියා නිමවීම සෙසු ඍද්ධවන්තයන්ටත් පඤ්චමහාගඞගායෙහි මහාජලයෙන් ද පවා සත්ත්ව යනගේ කෙලෙස් නැමැති සෝධා ශුද්ධ කළ

1. දාහැමෙන් (පටපත්හි බොහෝ තන්හි එනනේ මෙ‍සේ යි. ‘දැහැමින්’ යනු වීද තැනෙක පෙනේ.)

838 සද්ධර්මානලඞකාරය

නොහැක්කේ ය. එසේ ශුද්ධ කළ නොහැකි රාගවෙෂාදි වූ කෙලෙස් නැමැති මලය ශීල නැමැති ජලයෙන් ශුද්ධ කරන්නේ ය. ශීත සහිත වැසි සුළං ආදිය ද රන්වනසඳුන් ගෝසීසඳුන් ආදි වු අතිශීතලවන්දේනාදීහු ද ‍එසේ ම මුක්තාභාරයේ ද ඉන්ර්සඳුනීලමාණික්යවජාතිහු ද සොමි සිහිල් චන්ර් කාන්තිසමූහයෝ ද යන මෙ කී අතිසිහිල් වූ සියලුවස්තුහු එක් ව ත්1 සත්ත්වසයන්ගේ ක්ලෙශදාහය සංහිදිවිය2 නොහෙන්නාහු ම ය. 3

එපරිද්දෙන් සංහිඳිවිය2 නොහැකි කලෙශදාහය මනාකොට රක්නා ලද උතුම් වූ ශීල නමැති සීතලභාවය4 ම5 සංහිඳුවන්නේ ය. සතර දිග ය. සතර අනුදිග ය, උඩ ය, යට ය යි කියන ලද දසදිගට ඒකාකාරයෙන් සම ව හමා බස්නට නිසි ශීලගන්ධූයට ව‍ඩනා අනික් සුගන්ධදයෙකුත් නැත් ම ය. මේ ශීලය නම් දෙව්ලොවට නැගෙන හිණිපෙතිපන්තියක් වැන්න. නිවන්පුර වදනා දොරක් වැන්න. මුතු මැණික් ආදි වූ දශවිධරත්නයෙන් හොබනා සූසැටආභරණ පැළැඳ මිණිඔටුනු ධරා සිටි රජදරුවන්ට ද වඩා ශීල නැමැති6 ආභරණ‍ෙයන් සැරැහුනා වූ තපස්චීවරයෝ ම හොබනා හු ම ය. අත්තානුවාදභය, පරානුවාදභය යානදි වු සියලු භය ම හිරු උදයැ දුරු වන7 අන්ධඅකාරයක් මෙන් පිරිසිදුසිල් ඇති භික්ෂූවන්ගේ සිතතුළෙහි නො රඳා පහ ව යන්නේ ය සීල සම්පත්තීන් යුක්ත ව තපොවනෙහි බබළන්නා වූ මහණතෙමේ 8 තමාගේ ශොභාෂම්පත්තීන් ආකාශමද්ධ්යළයෙහි පැලැඹෙන්නා වූ චන්ර්මේ මණ්ඩලය මෙන් හොබනේ ය.

සිල්වත් භික්ෂු න්හුණගේ9 ශරීරගන්ධයය පවා දෙවියන්ට සන්තොෂ උපදවන්නේ ය. ශීල නැමැති සුගන්ධේය දෙවියන්ට ‍සන්තොෂ එළවයි යනු කියනු ම කවරේ ද? ශීල නැමැති සුගන්ධගය සියලු සුවඳධූයෙහි සුගන්ධ්ය ඉක්ම දසදිගැ හමා බස්නේ ය. සිල්වතුන් විෂයෙහි කරන ලද ස්වල්පාත්රව වූ කුසලයෙක් වී නමුත් මහත් විපාක දෙන්නේ ය. එබැවින් සිල්වත් භික්ෂූරන් වහන්සේ ම ශ්ර ද්ධාවන්ත‍යන් විසින් කරන ලද සියලු පූජාසත්කාර විඳින්ට නිසි වනසේක. කාමක්රොනධාදි වූ ආස්රනවයෝ මෙලොවැ ම සිල්වතුන්ට කිසි අපාසුවක් කළ නො හෙති. සිල්වත් භික්ෂූ හු පරලොවැ වන්නා වූ දූඃඛයෙහි මුල් සිඳිනාහු ම ය. සිල්වත් භික්ෂූහහු ඉදින් කැමැති වූවාහු වී නම් දිව්ය්මනුෂ්යහසම්පත්තියත් ඔවුන්ට දුර්ලභ නොවන්නේ ය. අතිශාන්ත වූ නිර්වාමණසම්පත්තියත්

1. එක්වන් 2. සන්හිදවිය 3. නොහෙන්නේ ම ය 4. සීල භාවය 5. ට 6. ශීලගන්ධය නැමැති 7. වන් 8. තෙම 9. භික්ෂූැන්ගේ

තිස්සනාග වර්ග6ය 839

සිල්වත් භික්ෂු්න් කරා තෙමේ ම පැමිණන්නේ ය. යනාදීන් පූර්වාභචාය්ය්තෙමවරයන් වහන්සේ වදාළ පරිද්දේන් ශීලයෙහි අනුසස් දක්වා මෙසේ අඛණ්ඩ වූ ශීලය රක්ෂාේ කරන්නා වූ තමන්වහනසේ වැනි සිල්වත් භික්ෂූ න් විසින්1 ශීලවිශුද්ධි ආදි වූ සප්තවිශුද්දි පරම්පරාවෙන් ගොස් භාවනා මස්තකප්රා‍ප්ත කට යුත්තේ ය යි අවවාද කොට සතිපට්ඨානසූත්ර ය වදාරා කර්මනස්ථාන දුන් සේක.

ඉක්බිති ඒ තිස්සනාගමහාතෙරුන්වහන්සේ කර්මවස්ථාන ගෙන අමරලෙනැ වසන තිස්සමහතෙරුන්වහන්සේ වැඳ අවසර ගෙන තමන්වහන්සේ වසන විහාරයට නික්මුණුසේක. එකල්හි අතරමඟැ ඉතා කර්කමශ වූ චණ්ඩපරුෂ වූ මිනි මරන මතැතෙක් මඟ අවුරා සිට ‍ගත. එකෙණෙහි මහත් වූ මෙඝයෙක් නගා වස්නට පටන් ගත්තේ ය. එකල්හි මදයෙන් මත් වූ ඒ ඇතා තෙරුන්වහන්සේගේ මෛත්රීපබලයෙන් මද සිඳී අවුත් තෙරුන්වහන්සේ‍්ගේ ඉදිරියෙහි සිටියේ ය. එකල්හි තෙරුන් වහන්සේ ගොස් ‍‍ඔහුගේ සතර කකුල් අතුරෙහි වැඩ උන්සේක් වැසි වසිමින් සිටියදී සතිපට්ඨනසූත්ර ය මෙනෙහි කොට කමටහන් වඩා මාර්ගවපටිපාටියෙන් ගොස් මහාපොළව සේ අනන්ත වූ කෙලෙස්සමූහයන් දුරු කොට පර්ව‍තරාජයන් හා සමග මහා පොළොව උපුරන්නා සේ උන්නාද කරවමින්2 වන දෙවියන් ලවා සාධුකාර දෙවමින් රහත් බවට පැමිණිසේක.

එකෙණෙහි ඇතු වට කොට හාත්පසැ ආකාශයෙන් දෙවියෝ මල්වැසි වැස්වූහ. නයි නාගවනයෙන් අවුත් අනෙකප්රැකාර සුවඳමල් සුවඳදසුණු දීපධූපාදින් පූජා කළහ. ඒ වනලැහැබැ වසන සියලු දේවතාවෝ එක් ව දිව්ය මයපුෂ්වාදීන් උපමා විෂයාතික්රාොන්ත වූ පුජා කළහ. ඉක්බිති තෙරුන්වහන්සේ ඇතු ආදි කොට දෙවියන්ට බණ වදාළසේක. ඒ අසා ඇත් රජතෙමේ තෙරුන්වහන්සේ කෙරෙහි ප්රිසන්න වූයේ තෙරුන් වහන්සේ වියොගය ඉවසිය නො හී උන්වහන්සේ හා සමඟ වියොලක නම් විහාරයට ගොස් තිස් අවුරුද්දක් මුළුල්ලෙහි තෙරුන්වහන්සේට උපස්ථාන කෙරෙමින් එහි ම විසී ය.

ඉක්බිති තෙරුන්වහන්සේ එ ම විහාරයෙහිදී පිරිනිවිසේක මනුෂ්යුයෝ උන්වහන්සේගේ ශරීරය මහත් වූ පූජාසත්කාරයෙන් කුළුගෙයකට නගා කෙළෙඹිය වෙහෙරට ගෙනවිත් සත්දවසක

1. එයින් 2. උපුරන්නා සේ නාද කරවමින්

840 සද්ධර්මා්ලඞකාරය

මුළුල්ලෙහි මහත් පූජාසත්කාර කරවා සාධුක්රීනඩා කළහ. ඇත් රජ ද ඒ මිනිසුන් හා සමග තෙමේත් පූජා ‍කොට වියොලක නම් විහාරයට නැවැත ඇවිත් භික්ෂූලන් සමීපයෙහිත් බණ අසමින් මල් ආදිය ගෙන හැර පුදමින් බොහෝ පින්කම් කොට ආයුකෙළවරැ තව්තිසා දෙව්ලොවැ උපන්නේ ය. ඔහු මෙසේ තුනුරුවන් උදෙසා කරන ලද පින්කම් අසා දැක මහජනයෝ කුසල් කොට බොහෝදෙන ස්වර්ග පදපරායණ වූහ.

මෙසේ ත්රිනමදගලිත ඇත්රජහු පවා සිල්වතුන්වහන්සේ දැක උපස්ථාන කරන්නාහු ම ය. එබැවින් මෙසේ තුන්ලෝවාසීන්ගේ නමස්කාරයට භාජන ව සිටියා වූ එබඳු අනර්ඝග වූ ශීල ශ්ර්ද්ධාවන්ත පින්වත් සත්ත්වියන් විසින් රක්ෂාා කළ යුත්තේ ම ය.

කියන ලදුයේ මැයි :-

                 “	තිධාප්පභින්නා  මදවාරණාපි

දිත්වා න සිලං පණිපාතයන්ති, පාලෙථ හොන්තො සකජිවි.’ ච සීලං තිලොකෙහි නමස්සනියං” යි.

මේ මෙහි පළමු වන තිස්සනාගවස්තුව ය. ____________

103 මහල්ලිකාවස්තුව

තව ද මෙහි දෙවන මහල්ලිකාවස්තුව * නම් කව‍රැ යත්? හේ මෙසේ දතයුතු.

මෙ ම ලක්දිවැ රුහුණුජනපදයෙහි කුඩුමන් නම් ගමැ1 එක් මැහැල්ලක් වෙසෙයි. ඕතොමෝ චණ්ඩ ය, පරුෂ ය, දබර කැමැත්ති ය. දානාදි වූ යම් කුසලයක් කරන්නා තබා සිතීනුත් නො සිතයි. එසමයෙහි මලියදෙව2 නම් මහතෙරුන් වහන්සේ දිවසින් ලොව බලනසේක් ඒ මැහැල්ල නොබෝ දවසෙකින් කාලක්රිදයා කොට නරකයෙහි උපදනා බව දුටු සේක. ඒ බව දැක් උන්වහන්සේට මෙ‍සේ වූ අදහසෙක් විය. මෝ වනාහි ඉතා කර්කයෂ ය, පරුෂ ය, කවර උපායෙකින් මේ මැහැල්ල

1. මහාකකුබ්බන්ධූනගාමෙ - (සහ.) කකුබන්ධවහාමෙ - (සහ.) 2. මලිය මහාදෙව - (සහ., රස.) * මහා කකුධබන්ධ‍නගාමවත්ථු - (සහ.)

තිස්සනාග වර්ගුය 841

නරක දුකින් ගොඩැ ලම් දෝ හෝ යි සිතනසේක් මා එතනට ගියකල්හි ඒ මැහැලි සාළුවක්1 පමණ කැඳිත්තක් පිළිගන්වන්නී ය. ඒ කුශලයෙන් ඕ තොමේ මහත් වූ නරකදුකින් මිදෙන්නී ය යි දැක මා විසින් ඒ මැහැල්ල දෙන කැඳ මහාඵලමහානිසංස කළ මැනැවියි සිතා නිරොධසමාපත්තියට සමවැද එයින් සත් වන දවස් සමාප්තීන් නැඟී සිටිසේක් සිරුරු පළිදැග කයින් සිවුරු හැ අතින් පාත්රතය ගෙන ඈ වසන ගමට වැඩ සිවුරු පළදනා තන්හි සිටි සිවුරු ගැට ගන්වා පාත්රනය අතින් ගෙන ගෙපිළිවෙළන් සිගමින් මැහැල්ලන්ගේ ගෙදොරට පැමිණිසේක.

එකල්හි මහැලි තමාගේ ගෙදොරට පැමිණි මහතෙරුන් වහන්සේ දැක කැදසාළුවක් ගෙන තෙරුන්වහන්සේ කරා එළැඹ පාත්රතයෙහි වත් කොට තම සිත් පහදවා වැඳ ගෙට වන්නී ය. තෙරුන්වහන්සේ කැඳසාළුව ගෙන ගමින් පිටතැ පැන්පාසුතැනෙකැ හිඳ මැහැල්ලට අනුග්රරහ පිණිස ඒ දියත්ත වළඳන්ට පටන්ගත්සේක. එකල්හි යොන් රජ්ජුරුවන්ගේ පුත් වූ බුද්ධරක්ෂිසත නම් මහතෙරුන්වහන්සේ2 එපරිද්දෙන් ම නිරොධසමාපත්තියට සමවැද සත් වන දවස් එයින් නැඟී උතුරුකුරුදිව් වැඩ අහර සිඟා ලැබ එයින් එක් කොට්ඨාසයක් ගෙන සිංහබොධි ස්ථවිරයන්වහන්සේ කැඳවා මේ ආහාරය මලි‍යදෙව්මහතෙරුන්වහන්සේට ගෙන ගොස් දෙන යි කියා නික්මවූසේක. උන්වහන්සේ ද ඒ ආහාරය ගෙන අහසින් අවුත් මලියදෙව්මහතෙරුන්වහන්සේට එළැවූසේක.

මහතෙරුන්වහන්සේ විසින් මේ කිමෙක් දැයි විචාළ ‍කල්හි සිංහබොධි මහතෙරුන්වහන්සේ ස්වාමිනි, බුද්ධරක්ඛිතමහතෙරුන් වහන්සේ1 මේ ආහාරය නුඹවහන්සේට එවූ සේකැයි කී කළ දැ3 සියල්ල ම කීසේක. එපවත් ආස මහතෙරුන්වහනසේ ඇවැත් වූ සිංහබෝදිස්ථවිරයෙනි, ‍තමන්ගේ මහතෙරහු කුමක් පිණිස මැහැල්ල දුන් දන් උදුරද්දැයි කියා උතුරුකුරුදිවින් ගෙනා ආහාර නො වළදා ඒ කැඳසාළුව පමණක් වැළදා ආහාරකිස නිමවූසේක. ඉක්බිති සිංහබොධිස්ථවිරයන්වහන්සේ ස්වාමිනි, ඒ මැහැල්ලට වන්නා වූ කවර අනුසසක් දැක මෙසේ වූ අනුග්රවහ කළසේක් දැයි වචාරනසේක් :-

1. සරළුවක් 2. මහා බුද්ධරක්ෂිිතත්ථොරො - (සහ., රස.) පිටපත්හි ඇති ‘ධර්මදරක්ෂිුත’ යනු ප්ර මාදපතීතයෙක් ය යි හැ‍ඟේ. මෙහි ම අවසන්හි ‘බුද්ධරක්ෂි ත’ නම දැක්වෙන හෙයිනි.) 3. කී ද

842 සද්ධර්මාිලඞකාරය

       “පුච්ඡාමි ථෙරං කතකිච්චං, පහීනභවබන්ධීනං

කිම‍ත්ථංප පස්සමානො ත්වංි, තස්සාකාසි අනුග්ගහං,

කිමායතිං ඵලං එයා, යාගුදානෙන වින්දචති, තං මෙ ධිර වියාවික්ඛ, සොතුමිච්ඡාමි තා ඵලං”

යනාදීන් රහත්බව පිණිස කරන ලද කාරියෙහි නිමාවට පැමිණි භවබන්ධ්නයෙන් මිදී සිටියා වූ උත්තමයාණන්වහන්ස, නුඹවහන්සේගෙන් විචාරමි. මතු මේ මැහැල්ලට වන්නා වූ කවර අබිවෘදධියක් දැක ඒ මැහැල්ලට අනුග්රිඑ කළෙසේක් ද, මේ දුන්නා වු යාගුදානයෙන් ඒ මැහැලි මතු කවර විපාකයක් ලබා ද, ඒ යාගුදානයෙහි අනුසස් දැන් අසනු කැමැත්තෙමි. ප්රාඥාසම්පන්න වු බුද්ධපුත්රනයාණන් වහන්ස, ඒ මට ඉඳුරා වදාළ මැනැවැයී කීසේක. ඉක්බිති ඒ විපාකවිශෙෂය ප්ර කාශ‍ කොට දක්වන මලියදෙව මහතෙරුන්වහන‍සේ :-

       “	යා සා අදාසි මෙ අජ්ජ, පරිත්තං යාගුමත්තකං, 

තෙන සා පුඤ්ඤකම්මෙන, දෙවලොකෙ රමිස්සති.

තත්ථස නච්චෙහි ගිතෙහි, දිබ්බෙහි වාදිතෙහි ච, පමොදති මහාභොගා, මහාසුඛසමඞහිනි.

යා මනුස්සෙසු සම්පත්ති, යා ච දෙවෙසු සම්පදා එතෙන පුඤ්ඤකම්මෙන, ලච්ඡතෙ යා අනාගතෙ,

එතෙනෙව නියාමෙන, සංසරන්තී භවාහවෙ සම්පුණ්ණසට්ඨිකප්පානි, සම්පත්තිමනුහොස්සති.”

යනාදීන් අද මට දුන්නා වූ මේ ස්වල්පමාත්රතයාගුදානයෙහි කුසලයෙන් ඒ මැහැලි මතු දෙව්ලොවැ උපදිනී ය.1 ඒ දෙව්ලො‍වැ දිව්යිනාටකයන් විසින් දක්වන ලද නෘත්යතගීතවාද්යීයෙන් සන්තුෂ්ට වී මහත් වූ දිව්යනසම්පත් අනුභව කෙරෙමින් අපමණ සැප විඳින්නී ය. මෙ ම කුශලකර්මටයෙන් මතු දිව්ය මනුෂ්යභලොක දෙක්හි යම් බඳු විශෙෂසම්පත්තියෙක් ඇත් නම් ඒ සියල්ල ම ලබන්නී ය. මෙපරිද්දෙන් ජාතියෙන් ජාතියෙහි චුතිප්ර්තිසන්ධි වශයෙන් සැරිසරා ඇවිද අනූත වූ සැටකපක් මුළුල්ලෙහි දිව්යය මනුෂ්ය‍සම්පත් විඳින්නී ය යි2 වදාළසේක. එ බස් අසා සිංහබොධි ස්ථවිරයන්වහන්සේ මලියදෙවමහතෙරුන්වහන්සේ වැඳ

1. උපදිති 2. විදිනායයි

තිස්සනාග වර්ගපය 843

අවසර ගෙන පුවඟුදිවයිනට ගොස් එ පවත් බුද්ධරක්ෂිාත මහා තෙරුන්වහන්සේට දැන්වූසේක. උන්වහන්සේ ද එ පවත් ආස එම්බා ඇවැත්නි, ඒ මැහැල්ල තොමෝ අසුකපක් මුළුල්ලෙහි දිව්යවමනුෂ්යආසම්පත් විඳින්නී ය යි1 වදාළසේක. එ පවත් අසා අනික් තෙරකෙනකුන් වහන්සේ ඇවැත්නි, ඒ මැහැලි සියයක් කප් පිරෙන තෙක් දිව්යඅමනුෂ්ය්සම්පත් අනුභව කෙරති යි වදාළ‍සේක.

මේ මෙසේ තුන්දෙනාවහන්සේ තමතමන්වහනසේගේ 2 දිවසට පෙනෙන පෙ‍නෙන පමණක් ගෙන අනුසස් වදළකල්හි එ පවත් අසා සඞඝරක්ෂිරත නම් මහතෙරුන්වහන්සේ මේ ස්ථවිරයෝ රහත්තෙනට දුන්නා වූ දානයෙහි විපාක වෙන වෙන ම පරිච්ඡෙද කොට කියති. ඒ හැමතැන් කීයේ ම යුක්ත නො වෙයි. අප බුහුදු දක්ෂියණාවිහඞගසූත්රැය දෙසනසේක් තිරිසනුන්ට දුන් දානයෙහි පටන් මනුෂ්යුජාතීන්ට දුන්නා වූ දානයෙහි විපාක උන් උන්ගේ ගුණවසයෙන් වෙන වෙන ම දක්වා එම්බා මහණෙනි, රහතන්ට දුන්නා වූ දානයෙහි විපාක කියනු ම කරේ දැයි වදාරා මෙසේ කාලපරිච්ඡෙදයක් නො කොට දෙසූසේක. මේ ස්ථවිරයෝ කුමක් පිණිස මෙපරිද්දෙන් සැප විඳින කල් නියම කොට කීවාහු ද, රහතන්වහන්සේට දුන්න වු දානයෙහි විපාක කියත් බුදුන්ට මිස සෙස්සවුන්ට ‍වීෂය නො වෙයි. කියා ඒ තෙර තුන්දෙනා වහන්සේට දඬුවම් යොදා වදාළසේක. ඉක්බිති ඒ මහතෙරුන් තුන්දෙනාවහන්සේ මහමෙරපත්ලෙන් වැලි ගෙනවුත් පුවහදිවයිනැ සඞගරක්ෂිුත මහතෙරුන්වහන්සේ ගේ මළුවෙහි බහා තෙරුන්වහන්සේ ක්ෂකමා කරවූසේක. ඉක්බිති ඒ මැහැලි සත් වන දවස් කාලක්රිදයා කොට දෙව්ලොවැ ඉපද යටැ කී පරදිද්දෙන් මහත් වූ දිව්යඉසම්පත් අනුභව කරන්ට පටන් ගත්තී ය.

මෙසේ මේ ලොකයෙහි සරුබිම ය, නොසරුබිම ය යනාදි වූ ක්ර මයෙන් එහි පවුරන ලද බිජුවටෙහි ස්වල්ඵල මහාඵල වේ ද, එපරිද්දෙන් ම දන් දෙන්නවුන්ගේ චිත්තශුද්ධිය, දෙන්නා වූ දානවස්තුශුද්ධි ය, දන් පිළිගන්නා වූ දක්ෂි්ණිය3 පුද්ගලයන්ගේ වසයෙන් ක්ෂෙදත්රිශුද්ධිය යන මේ ත්රිකවිධාඞගසම්පත්ති ශුද්ධ වී නම් දන් දුන්නාහු අපමණ වූ භවභොග සම්පත් ලබන්නාහු ම ය.

1. විඳිහා යයි 2. - වහන්සේලාගේ 3. දක්ෂිිණෙය්ය්

844 සද්ධර්මාහලඞකාරය

එබැවින් දන් දෙන්නා වූ ශ්රාද්ධාවන්තයන් විසින් ආදිමධ්යාුවසනයෙහි ත්රියවිධ චෙතනාවන් ශුද්ධ කොට චිත්තශුද්ධිය, ක්ෂෙධත්රාශුද්ධිය, වස්තුශුද්ධිය යන ත්රිාවිධසම්පත්තීන් යුක්ත දානපරිත්යා,ගයෙන් භවභොගසම්පත් ලබන්ට උත්සාහ කළ මැනැවි.

කියන ලදුයේ මැයි :-

       “	අසාරසාරාදික මෙන1 භුමිසු

නිවුත්තබීජෙ2 කමතො මහඵලං, එවම්පි දානස්ස ච ඛෙත්තසම්පදා ලභන්ති දානා භවභොගසම්පදං” යී.

මේ මෙහි දෙවන මහල්ලිකාවස්තුව ය.* ________________

164 පඤ්චශතභික්ෂූ වස්තුව

තවද මෙහි තුන් වන පඥ්චගතභික්ෂු්වස්තුව3 නම් කවරැ යත්? හේ මෙසේ දතයුතු.

මෙ ම ලඞකාද්වීපයෙහි කුඹල්තිස්සපවු4 නම් පර්ව තයෙහි ආය්යාේ ම කර නම් විහාරයෙක්5 විය. එහි එක් පබ්හාරයෙකැ පන්සියයක් පමණ කිරිවවුලෝ ඒ ඒ තන්හි ගොදුරු කා ඇවිත්6 එක් ව වාසය කෙරෙති. එසමයෙහි එක් භික්ෂු්කෙනකන් වහන්සේ වවුලන් වසන පබහාරයට ආසන්න ව තිබෙන ගල්ලෙනෙකැ වසනසේක් දවස්පතා සතිපට්ඨනාසූත්ර්ය පරිවානාසේක. එකල්හි ඒ කිරිවවුලෝ සූත්ර ය පිරිවහන ශබ්දමාත්රායක් අසා එහි අර්ථයක් වත් පදයක් වත් අක්ෂරරයක් වත් නො දැන ශබ්දමාත්රායෙකැ සිත් පහදවා මෑතභාගයෙහි එයින් මිය එ ම කුශලධර්මෂයෙන් එ ම විහාරසමීපයෙහි එක්තරා ගමෙකැ ඒ ඒ කුලගෙවලැ උපන්හ. ඒ සියල්ලෝ ම නිරොගී ව සුවපත් වූවාහු ය. වැඩිවිය පැමිණ සමග ව නිත්යුසන්තොෂයෙන් යුක්ත ව වාසය කෙරෙති. 1. නසාරසාරාදි - 2. නිවුත්ථයබීජෙ 3. අර්යාකරවිහාරවත්ථුු - (සහ) 4. කුබුල්තීස්සපවු 5. කුම්භීලතිස්ස පබ්බතවිහාරෙ - (සහ) - කුම්බල තිස්සපබ්බතෙ - (රස.) 6. ඇවිදිත්

• සීහළ වත්ථුබයෙහි “මාලෙය්ය දෙවත්ථෙිරවත්ථු” යී එන මේ වස්තුව මෙයට වෙනසි. කුබුබන්ගම “කම්මුව” යී ද දැක්වේ.

තිස්සනාග වර්ගුය 845

මෙසේ වසන්නා වූ ඔහු එක් දවෙසකැ ඒ විහාරයෙහි ආය්ය්වසනවාශසූත්රිදෙශනාව අසනු පිණිස මහාජනයන් එක් ව ධර්මතපූජා පවත්වනකල්හි එ පවත් අසා ඒ පන්සියයක් දෙන එ විහාරයට ගොස් බණ අසමින් උන්හ. ඉක්බිති බණ කී මහතෙරුන්වහන්සේ සංසාරගතසත්ත්ව යන්ට ලබන්නා වූ සියලු සම්පත්තිය ම සස්ථිර1 නොවන බව හඟවා බණ වදාළසේක. ඒ බව සංග්රූහ කොට දක්වන පූර්වාරචාරීන්වහනසේ :-

“ භවෙසු සබ්බෙසු සදා අස්සෙතො අසාරකං පුඤ්ඤාඵලං අසස්සතං, තරඞගදොලානලවිජ්ජුවඤ්චලං පිහෙය්යා කො තම්පි නරො විවක්ඛණො.

භවග්ගපත්තාපි පජා අරූපිනො ආයුකවයන්තෙ සමුපෙත්ති දුග්ගතිං, සයම්පහා බ්රසහ්මගණා මහිද්ධිකා ඛජ්ජොතභුතා විවරන්ති එකදා

දෙවින්දුභුතා තිදිවෙ මහායසා උපෙන්ති මණ්ඩාලගතිං ජිගුච්ඡිතං, අලඞකතා දෙවගණ සුබෙ ඨිතා භවන්ති පෙතෙසු පුනො බුගුක්ඛිතා.

සුඵුල්ලිතෙ නන්දුනකානනෙ රතා චරන්ති භුයො අසිපන්තකා‍නනෙ, විමානසෙට්ඨෙසු චිරං පමොදිතා භවන්ති පච්ඡා නිරයෙ ජලන්තරෙ”

යනාදීන් එම්බා ඇවැත්නි, කාමභව ය, රූපභව ය, අරූප භව ය යි කිය ලද මේ සියලු ම භවත්රැයෙහි උපදවා විපාක දෙන්නා වූ කුශලඵලය චිත්තාන්මවීරහිත2 කරන හෙයින් අසාර ය . එක්කාරයෙන් නොපවත්නා හෙයින් අශාස්වත ය ඉතා චඤල ය. ස්ථිර ව නොපත්වන්නේ ම යත වායුවෙගයෙන් සැලෙන රළපතර සමූහයක් වැන්න. ඕවිලියානාවක් වැන්න වහ්නීශිඛාවක් වැන්න. විදුලියකලඹක් වැන්න. එවැනි3 අස්ථිර වූ භවභොගසම්පත්තිය නුවණැත්තා වූ කවරෙක් නම් කැමැති වේ ද, එහි ආලය නොකරන්නේ ම ය. හේ එසේ මැයි

1. ස්ථිර 2. ආත්ම විරහිත 3. එවෙනි

846 සද්ධර්මාරලඞකාරය

කලෙකැ නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනයට පැනනැඟී භවයෙන් අග පැමිණියා වූ ප්රීැතිසැප විඳි අරුපීබ්රීහ්මරාජයෝ පවා කලෙකැ සතර අපායට පැමිණ මහදුක් විඳිනාහු ම යත කලෙකැ බ්රිහ්ම රාජයන් ව ඉපද දසහිල්ලක්1 නැඟීමෙන් දසදහසක්සක්වළ ආලොක කරන්ට සමර්ථ වූ රූපිමහාබ්රඉහ්මරාජයෝ පවා කිසි කලෙකැ තනුතරශරීරප්රකදෙශ ඇති කදෝපැණි ව ත් උපදනාහු ම ය. කලෙකැ ශක්රැසුයාමසන්තුසිතාදි දිව්යෝරාජයන් ව ඉපිද දිවසැපත් විඳිනාහු කලෙකැ පිළිකුල් කටයුතු වු සැඩොල් කුලයෙහි උපදනාහු ම ය.‍

කලෙකැ දිවඅබරණින් සැරැහී දිවබොජුන් වළඳා සැප විඳි දිව්ය සමූහයෝ කලෙකැ ප්රෙබතලොකයෙහි ඉපද සාදුකින් පීඩිත ව ප්රෙ තදුක් විඳිනාහු ම ය. කලෙකැ නන්දබනොද්යයනාදි යෙහි දිවකෙළි කෙළ ඇවිද්දාහු කලෙකැ අසිපත්රනවනයෙහි කැපී කැපීත් ඇවිදිනාහු ම ය. කලෙකැ ඓරාවණාදි වූ හස්තිවාහනා දියට නැගී ඇවිද්දාහු කලෙකැ තුමු අනුන්ට වාහන වත් උපදනාහු ම යත කලෙකැ සක්විතිරජ ව ඇවිද්දාහු කලෙකැ අනුන්ට දාස ව ත් ඇවිදිනාහු ම ය. කලෙකැ ධනධාන්යියෙන් මහාමන්ධාකතුරජ හා සමාන වූවාහු පවා කලෙකැ නිර්ඨකනී ව කබල් ගත් අත් ඇති ව භික්ෂාහටනය කොටත් ඇවිදිනාහු ම ය. කලෙකැ බහුශ්රැලත ව විදුරු හා සමාන නුවණින් සකලසත්ත්වටයන්ට ආචාරි ව ඇවිද්දාහු කලෙකැ නුවණමඳකෙලතොලු වත් ඇවිදිනාහු ම ය. කලෙකැ මිහිරි වු කටහඬින් චිත්රැකර්ථනක ව ඇවිද්දාහු කලෙකැ මුගබධිර ව ඉගි ලාත් ඇවිදිනාහු ම යත මේ ආදි කාරණයෙන් කාමරූපාරූපී වූ තුන්භවයෙහි සියලු සම් පත්තිය ම නිෂ්ප්රණයොජන ය යි දැන සසරැ කලකිරුණු2 සිත් ඇති ව3 ප්රයඥාවන්තසත්ත්වනයෝ භවභොගසම්පත්තියෙහි ආලය හැර නිවන් දක්නා සඳහා ම වීය්ය්ය කරන්නාහු ය යි මෙසේ පූර්වාතචාරිවරයන් කී පරිද්දෙන් ම බණ වදාළසේක.

එකල්හි බණ අසමින් උන්නා වූ පන්සියයක් පමණ ළදරු පුරුෂයෝ සසරැ කලකිරුණාහු දානාදි වූ කුශලාක්රිියාවෙහි ම යෙදි වාසය කෙරෙති. මෙසේ වසන්නාහු අතික් දවසෙකැ විහාරයට ගොස් මහාසතිපඨානසූත්රරය අසා ගිහිගෙයි වාසය හැර ඇමදෙන ම මහණ ව පළමු කිරිවවුල් ව උපන් සමයෙහි විසූ පබ්භාරයෙහි ම ඇලුම් ඇති ව වාසය කෙරෙති. ඉක්බිති එක් දවසෙකැ ඉන් එක් කෙනකුන්වහන්සේ ස්වාමීනි, මේ

1. දසඟිල්ලෙන් 2. සංසාරය ගැන කළකිරුණු - (මුද්රිහත) 3. ඇති

තිස්සනාග වර්ගසය 847

පබ්භාරයෙහි වවුල්ගඳ හමයි,1 කෙසේ වෙසෙමෝ දැයි කීසේක. එ බස් ආස සඞඝස්ථවිරයන් වහන්සේ කිමෙක් ද? ඇවැත්නි, තෙපි ඊට කාරාණා ‍නො දනු ද? මීට පළමුජාතියෙහි තෙපි2 හැම වවුල් ව පද මෙ තන්හි බොහෝ දවසක් විසුව. මේ දූර්ග න්ධජ ය තොපගේ ම වර්වසෙහි ගඳ ය යි වදාරා පූර්වබජාතිය හඟවා ඒ හැමදෙනා වහන්සේට විස්තරවශයෙන් වදාළසේක. එ බස් අසා හැමදෙනාවහන්සේ සසරැ කලකිරි මෑත භාගයෙහි මහාසතිපටඨානධර්ම ය අසා සෝවාන් වූසේක. නැවැත එක් දවසෙකැ එ ම සතිපඨානසූත්ර ය අසා සිවුපිළිසිඹියා හා සමඟ රහත්බවට පැමිණිසේක.

මෙසේ යහපතෙක් නපුරෙකැයි යන කිසි විශෙෂ්යකක් නො දන්නා කිරිවවුලෝ පවා පාලිධර්ම යෙහි හදාරන්නා වූ හබ්දමාත්රායක් අසා එ ම කුශාලුභාවයෙන් මහතු වූ පඤ්චකාමසම්පත් අනුභව කොට බුදුන් විසින් භජනය කරන ලද්දා වූ නිර්වාවණපදයටත් පැමිණියාහු ය. ධර්ම යෙහි විභාග දැන බණ අසන්නා වූ ශ්රනද්ධාවන්තයන් ලබන්නා වූ සම්පත්විශෙෂය කියා නිමවිය නො හැක්කේ ම ය. එබැවින් වඩවඩා සතුටු සොම්නස් ව බණ අසා කුසල් කොට සගමොක් සැපත් ලබන්ට උත්සාහ කළ මැනැවි.

කියන ලදුයේ මැයි :-

       “	සාරාසාරවිවෙකභාවරහිතා පක්ඛිපි කිඤ්චාවිදූ

සුත්වා වග්ගුලියො රවං ච යතිනො පාලිම්හි සජ්ඣායතො,

වින්දයන්තා3 මහතීසිරිං ධිතිහරං කාමග්ගියං තප්ඵලා සම්පත්තා ජිනසෙවිතං සිවපදං තුම්හාදිසෙ4 කා කථ” යී.

මෙ මෙහි තුන් වන පඤ්චශතභික්ෂුමවස්තුව ය. ________

1. හමා යයි 2. තොප 3. වින්දිකත්වාම - (මුද්රිටත) 4. තුම්හාදිස

848 සද්ධර්මායලඞකාරය

105 දන්තකුටුම්බිකවස්තු ව

තවද මෙහි සතර වන දන්තකුටුම්බික වස්තුවනම් කවරැ යත්? හේ මෙසේ දතයුතු

මෙ ම ලඞකාද්වීපයෙහි උතුරුදිගැ නාගකාර1 නම් ගමෙක් විය. ඒ ගමැ සියලු සම්පත්තීන් අඪ්යු වූ මහත් ධන ඇති මහත් වූ උපභොගපරිභොගවස්තු ඇති දන්ත නම් කෙළඹි පුත්රැයෙක්2 වාසය කරෙයි. ඒ තෙම සැදැහැ ඇත්තේ ය. තුනුරුවන් කෙරෙහි අතිප්රුසන්න යත බුද්ධාදිරත්නත්ර යෙහි මමත්වඇය ඇත්තේ ය. තමහට ප්රි ය වූ උතුම් උතුම් දෙය3 දෙන හෙයින් දානපති විය. ඒ තෙම එක්සමයෙකැ බොහෝ ගොයම් කරවා දවසෙකැ පීදි පැසුණා වූ ඇල්කෙත්බලමින් ඇවිදිනේ ය. එකල්හි පුවඟුදිවයිනැ වසන මලියදෙවමහාස්ථවිරයන් වහන්සේ රහත් සත්දෙනකුන්වහන්සේ හ සමඟ ආකාශ‍ෙයන් අවුත් ඔහු වසන ගම්දොරට බැස සුදුසු තැනෙකැ සිට සිවුරු ගට ගන්වනසේක.

එකල්හි කෙඝෙඹිපුත්රවයා ගැට ගන්වන4 භික්ෂූකන්වහන්සේ දැක පහන්සිතින් ලොමුදැහැගත් ශරීර ඇති ව නො ලස් ව සමීපමට ගොස් පසඟ පිටහිටුවා වැඳ ස්වාමිනි, අසවල් ගෙයි ඇත්තන්ට අනුග්රොහ කොට සිගා වැඩිය මැනැවැයි ආරාධනා කොට තුමු පළමුකොට ගොස් මගදෙපසැ ‍තොරණ5 ලබා ධජ පතාක6 නංවා පූර්ණුඝටපූර්ණ්කලසදීපධූපාදීන් දෙපස සරහා පැන් ඉස අමඳනා ලද්දා වු භූමියෙහි පියවිළි අතුට ලදපස්මල් ඉස ඇතුළුගෙයි සුදුවියන් පසඟ පිහිටුවා වැඳ අතින් පාත්රළය ගෙන ඇතුළුගෙයි වඩා හිඳුවා පතුල් සෝධවා සුවඳතෙල් ගල්වා කැඳ අවුළු එළවා ඇමදෙනාවහන්සේ කැඳ වැළැඳු ඉක්බිති සමීපයට එළැඹ වැඳ අවසර ගෙන හිඳ බණ අසා වේලා ආසන්න වූ කල්හි එපරිද්දෙන් ම මිහිරි වූ නොයෙක් සුපව්යඳඤ්ජනාදීන් යුක්ත ආහාරය ආදරසහිත ව වළඳවා බත් වැළැඳු ඉක්බිති පස්පලවතින් දැහැත් පිළිගන්වා පසඟ පිහිටුවා වැඳ ස්වාමිනි, ස්වාමින්ගේ ගෙණෙහි භික්ෂූහන්වහන්සේට නිරන්තරයෙන් ලහ බත් අටක් දෙමි යි තෙරුන්වහන්සේට ආරාධනා කෙළේ ය. මලියදෙවමහතෙරුන්වහන්සේ ද යහපතැයි ගිවිස විහාරයට වැඩිසේක.

1. දන්තකාර - (සහ) 2. දන්තකාරකුටුම්බිකො - (සහ) 3. ප්රි4ය වූ උතුම් දෙය 4. ගැටවටුනගන්වන - (මුද්රි්ත) 5. තොරණ - (මුද්රිිත) 6. ධ්ජපතකා - (මුද්රිනත)

තිස්සනාග වර්ගනය 849

එ තැන් පටන් පුවඟුදිවයිනැ වසල සඟඅටදෙනකුන් වහ‍න්සේ නිරන්තරයෙන් ඇවිත අහර වළඳනසේක. කෙළෙඹි පුත්ර යා ද ඒ භික්ෂූරන්වහන්සේට දවසින් දවසැ වඩවඩා සත්කාර සම්මානයෙන් උපස්ථාන කෙරෙයි. එකල්හි පුවඟුදිවයිනැ දොළොස් දහසක් පමණ භික්ෂූ්න්වහන්සේ වසනසේක. එබැවින් ලහබත් අට අධිකයක් සහිත සතර අවුරුද්දක් පමණින් මහ තෙරුන්වහන්සේට පැමිණෙන්නේ ය. මෙසේ දන් දෙමින් පන්සිල් රකිමින් මෑත භාගයෙහි වස්තු සපයා දන් දෙමි යි සිතා ධන සොයා මුහුදින් එතෙරැ යනු කැමැති ව තමන්ගේ භාය්යාප වන් කැඳවා එම්බා සොඳුර, මා විසින් තබා දෙන ලද්දා වු ‍ මේ දානය නොකඩකොට ම අප්ර මාද ව පවත්වාලව යි අවවාද කොට තුමු නැවු නැගි සුවර්ණඅභූමියට නික්මුණහ. ඉක්බිති ඒ නැව සත්දවසක් මුහුඳු පිටැ ගොස් චණ්ඩ වූ වායු වේගයෙන් පහරන ලද්දේ දියපිටැ පෙරැළී බිදිණ. නැවට නැගි මනුෂ්යූයන්ගෙන් දන්තකුටුම්බිකයන් හැර හැමදෙන ම මසුකැසුප් ආදින්ට ගොදුරු වූහ.

එකල්හි කෙළෙඹි පුත්ර්යා මුහුඳු2 පීනා ශරීරය ක්ලාන්ත වූ හෙයින් පසුබට වූ විය්ය්ර් ඇති ව දියෙහි ගිලෙන්ට ගත. එකෙණෙහි මලියදෙවමහතෙරුන්වහන්සේ දිවසින් මුහුද බලනසේක් කෙළෙමිපුත්රනයා මුහුඳැ ගිලෙන්නා දැක සිංහබොධි ස්ථවිරයන් වහන්සේ කැඳවා ඇවැත්නි, තමන්ගේ බත් පාත්රදය මුහුඳැ ගිලෙයි වදාළසේක. එ තෙපුල් අසා සිංහබොධිස්ථවිරයන් වහන්සේ අත දික් කොට මවා ඔහු දියෙන් ගොඩැ ‍නඟා පුවඟුදිවයිනට ලූසේක. ඉක්බිති කෙළෙඹිපුත්රමයා දෙළොස් දහසක් පමණ භික්ෂූ න්වහන්සේ දැක මහත් වූ ප්රීිතීන් පිනා පසඟ පිහිටුවා වැඳ එකත්පස් ව හිඳ බත් අනුභව කොට ඉක්බිති මහතෙරුන්වහන්සේ කරා එළැඹ ස්වාමිනි, ගමට ගිය මනා වේ දැයි කී ය. එ තෙපුල් අසා මලියදෙවහතෙරුන් වහන්සේ අද මේ එක රාත්රිනයකට ඉවසව යි; භික්ෂූ න්වහන්සේ දක්නා පිණිස සෙට දවස් ශක්රාදෙවෙන්ර් ඉවයෝ එති, අද මේ තන්හි රැඳුණා නම් දෙවඟනන් හා සමඟ දිව්යණසෙනාව විසින් පිරිවරන ලද ශක්රණදෙවෙන්ර් සමයන්ගේ ශ්රීනවිභූතිය ප්රවත්යෙක්ෂදයෙන් ම දක්නා වේ ද, එබැවින් මෙ තන්හි ම රඳව යි වදාළසේක.

1. මුහුදු

850 සද්ධර්මාදලඞකාරය.

එ තෙපුල් අසා කෙළෙඹිපුත්රමයා ද යහපතැයි කියා එ දවස් විහිරයෙහි ම විසී ය. දෙවන දවස් ශක්රලදෙවෙන්ර්තැයයෝ පරසතු මල් ආදි වූ නානාවර්ණකසුගන්ධනපුෂ්පයන් හා දීපධූපාදිය ගෙන්වා ගෙන දෙකෙළපනස්ලක්ෂැයක් පමණ දෙවඟනන් හා සුවිසි කෙළලක්ෂූයක් පමණ දිව්යපනාටකයන් ඇවිත් භික්ෂූදන්වහන්සේට පූජා කොට පසඟ පිටිහටුවා වැඳ පිළිසඳරකථා කෙරෙමින් එකත්පස් ව උන්හ. එකල්හි මහතෙරුන්වහන්සේ කෙළෙඹි පුත්රායා ශක්ර්දෙවෙන්ර්නන්යාන්ට දක්වා එම්බා. මේ උපාසකයා ශ්ර්ද්ධා වන්ත ය. තිසරණැ පිහිටියේ ය. දන් පින්‍ කෙරෙයි. දානපතිය යනාදි බොහෝ ගුණ කියා වදාළසේක. එකල්හි ශක්රහදෙවෙන්ර්ය මයෝ හුනස්නෙන් නැගී කෙළෙඹිපුත්රියා සමීපයට එළැඹ දිවමල් දිව සුවඳ ආදියෙන් පූජා කොට කෙළෙඹිපුත්රපයා හා සමඟ එකත් පස් ව හිඳ පිළිසඳරකථා කරන්නාහු :-

       “	ඉමං දාන විධිං සම්ම, දසපාරමිධම්මතො,

පඨමං කත්වාරන සමගට්ඨා, මුනිනා ලොකසාමිනා

දායකා ජසු දෙවෙසු, උප්පජ්ජන්ති මහායසා, අනෙකසතමුබ්බෙධෙ, පාසාදෙ රතනාමයෙ.

නෙකදෙවච්ඡාරාකි‍ණ්ණෙ, උය්යාානපතිමණ්ඩිතෙ, දායකා සම්ම සග්ගෙසු, නාවති‍ංසෙ මනො‍රමෙ.

ස්කත්තම්පි ච කාරෙන්තී, අබුද්ධෙන අවාවියා, ලඟන්ති දානපතිනො, චක්ඛාවත්තිසිරිම්පි ච, සත්තරතනසම්පන්නං, චතුදීපස්ස ඉස්සරං.”

• යනාදීන් එම්බා යහළු, දන් දිම නම් ලොකසවාමි වූ බුදුරාජාණන්වහන්සේ විසින් දශපාරමිතාවෙන් පළමු කොට පිරූ පාරමිතාව ය. දන් දුන්නා හු සදිව්යාලොකයෙහි වෙන වෙන ම දිව සත්රුවනින් විසිතුරු වූ වහසල් පවුරුපදනමින් හොබනා උද්යාිනවිමාන පුෂ්කරිණ්යාවදින් ප්ර තිමණ්ඩිත වූ නොයෙක් යොදුන් සියගණන් උස ඇති දිව්යරවිමානවලැ නොයෙක් සියදහස්ගණන් දෙවඟනන් හා අපමණ දිවසෙනඟ පිරිවරා නිත්යහසන්තොෂයෙන් පිනපිනා දිවසැපත් විඳිනාහු ම ය.

¬¬¬¬¬¬¬¬¬ • මෙතන සිට ඇති දානානිසංසවැනුම ගොළවස්තුයෙහි ද මෙසේ ම එයි. අවසානය ද බොහෝ සෙයින් ගෝළවස්තුයෙහි දැක්වූ අයුරු මැයි.

තිස්සනාග වර්ග ය 851

තවද දන්පින කළාහු වටින් සතිස්ලක්ෂි දසදහස් තුන්සිය පනස් යොදුන් පමණ ඇති චක්රළවාටපර්වලතයෙහි බාහිරාන්තය දක්වා අතුරු නො හැර විචිත්රාචකාරයෙන් ගැවැසී සිටගත්තා වු කනකරජතමාණික්යුමය විමානමාලාවෙන් සමලඞකෘත වූ තව්තිසා දිව්යැලොකයෙහි ශක්ර්දෙවෙන්ර්මාල ව ඉපද දිව්යෙමය උයන් පොකුණු ගලතලකල්පවෘක්ෂතවහසල්පවුරුපදනමින් හා දහසක් රුවන්දොරටුවෙන් සැදුම් ලද වෛජයන්ත නම් පායෙන් මුඳුන් පැමිණියා වූ ශක්ර්භව‍ැනයෙහි වෙසෙවින් දෙදෙවලොවැ දිව්යරසෙනාව පිරිවරා සතරවරම්මහරජුන් හා අටවිසි යක්සෙනෙවියන් විසින් ගන්නා ලද ආරක්ෂාැ ඇති ව දෙකෙළපනස්ලක්ෂහයක් පමණ දෙවගනන් හා සමඟ සූවිසිකෙළලක්ෂ යක් දිව්යෙනාටකයන්ගේ නාත්ය ගීත වාද්යඟයෙන් පිනපිනා මෙසේ වෙන වෙන ම වර්ණයනා කරත් බුදු නො ව කියා නිමවාගත නොහැකි අප්රාමෙය වූ සැවත් විඳිමින් දිව්යෙරාජ්යතය ද කරන්නාහු ම ය. තවද දායකයෝ දෙදහසක් පමණ කෙදිව්1 පිරිවරා මෙර සතරදිගැ පිහිටි සතර මහාද්වීපයටම නායක ව සප්තරත්නයෙන් හෙබියා වූ චක්රටවර්ති සම්පත්තියත් ලබන්නාහු ම ය.

තවද දායකයෝ ධර්මාිශොක රජ්ජුරුවන් මෙන් මහත් වූ යශස්තෙජසින්2 යුක්ත ආඥාචක්රතවර්ති ව ‍ප්රසදෙශරාජ්යනයන් කරන්නාහු ම ය. තවද දායකයෝ දැසිදස් ගවමහිසාදීන් හා ඇත් අස් රථ පත්ති සංඛ්යා්ත සෙනාසමෘද්ධීන් අනූන ව ඒ ඒ කලානුරූප අයවැය නිධානවසයෙන් දවස් පතා පවත්වන ලද අපමණ ධනසම්පත් ඇති ක්ෂනත්රිතයබ්රාපහ්මණවෛශ්යා්දි වූ ඒ ඒ වංශයෙහි මහාසාරවත් ව උපදනාහු ම ය. තවද දායකයෝ පසේබුදුබව ය, අගසවුබව ය, මහසවුබව ය යන උත්ත්මභාවයට පැමිණ අග්රෂ වූ ලොකොත්තර සැපත්3 ලබන්නාහු ම ය. අප බුදුහු බාහිරවස්තු තබා ඇස් ඉස් මස් ලෙහෙ ආදි ආධ්යා ත්මික වස්තු දන් දී බුදුබවට පැමිණ දිව්යර බ්ර හ්ම නාග සුපර්ණා යක්ෂක රාක්ෂීස මනුෂ්යබ අග්රවශ්රායවක ප්රයන්යෙිකබුද්ධ ආදි වූ හැමදෙනාහට උතුම් ව අග්ර ප්රානප්ත වූසේක. එබැවින් දානය නම් ඇම දවස් ම සාදර ව දිය යතුතේ ය. එම්බා යහළු, දානයෙහි මෙසේ උතුම් විපාක ඇතිබව දන්නා තොප වැනි ශ්ර ද්ධාවන්තයන් විසින් යහපත

1. කෙදෙව් 2. යසො තෙජසින් 3. ලොකොත්තර ස්වභාව සැපත් - (මුද්රිවත)

852 සද්ධර්මාරලඞකාරය

නපුර ස්වල්ප ය යි නො සිතා සැපැයෙන1 පමණක් ම දිය යුත්තේ ය. කම්පල අදහා සාදරසිතින් දුන්නා වු දානය ස්වල්ප වී නමුත් පරලොවැ උපමා නොකට2 හැකි අප්රසමෙය වූ විපාක දෙන්නේ ය යි දැන් නමුණැති ස්තපුරුෂයන් විසින් දන්පින් නම් කළ මනා දෙයෙක් ම ය යි මෙසේ දානය නම් මහත්ඵල මහානිසංස වන බව දක්වා නැවැත කෙළෙඹිපුත්ර යාහට ප්ර්ශංසා ‍කරන්නා වූ ශක්රවදෙවෙන්ර්ෙඹියෝ :-

       “	තව දානමයා ඝොස, පත්ථරරිත්වාස සදෙවකෙ,

දෙවජිව්හග්ගරඞගමහි, නිච්චං නච්චති මණ්ඩිතා

දත්වාව දානවරං සම්ම, සීලව‍න්තෙ බහුස්සුතෙ, අනින්දිහතො දෙවලොකමාගච්ඡ මම සන්තිකං”

යනාදීන් එම්බා කෙළෙඹිපුත්රගය, තොපගේ දානප්ර බන්ධාය3 නිසා උපන්නා වූ කීර්තිඝොෂා තෙමෝ4 මිනිස්ලොවැ පැතිර උතුරුවා ගෙන දෙම්ලොව දක්වා නැඟී නාටිකාස්වරූපයෙන් සැරැහි දෙවියන්ගේ ජිහ්වාග්රරය නැමැති රඟමඩලෙහි අනවරතයෙන් නටා බස්නී ය. එබැවින් යහළු, සිල්වත් වූ බහුශ්රැඟත භික්ෂූ්න් වහන්සේ උදෙසා උතුම් වූ ප්ර ත්යියදානයන් දි සියල්ලවුන්ගෙන් ප්රඟශංසා ලැබ දෙව්ලොවැ ම සමීපයට නොපමා ව පලා එව යි කීහ. මෙසේ සක්දෙව්රජහු පිළිසඳරකථා කිරීම් වසයෙන් කීවා වූ ධර්මීකථාව අසා ඉක්බිති කෙළඹිපුත්රරයා තමා දන් දෙන්ට වස්තු සොයා ඇවිත් එ තනට පැමිණිබව සක්දෙව් රජහට දැන්වී ය. එ තෙපුල් ආස සක්දෙව්රජ විශ්වකර්මනදිව්යසපුත්ර යා කැඳවා මේ කෙළෙඹිපුත්රරයාට සත්රුවන්මය නැවක් මවා ඒ නැවින් ගෙන ගොස් මොහුගේ ගෙදොරැ ම ඇරැ සිටුවා ලව යි කිහ.

එ තෙපුල් අසා විශ්වකර්ම දිව්යහපුත්ර යා සත්රුවන් නැවක් මවා ‍එහි සත්රුවන් පුරා කෙළෙමිපුත්රවයා සත්රුවන්මහනැවට නංවා තමාගේ ආනුභාවයෙන් නො ලස්වා ගෙන ගොස් සත්රුවන් සහිත වූ මහනැව කෙළෙඹිපුත්රනයා වසන ගෙහි ම පිහිටුවා

1. සැපවෙන 2. නොකොට 3. දානප්රරබන්ධයනය 4. කීර්තිඝොෂාව

තිස්සනාග වර්ගාය 853

දෙව්ලොවට ගියේ ය. එකෙණෙහි රජ්ජුරුවන්ගේ දළපුඩුසේසතැ වසන දෙවතාදූ ඔහුගේ කුශාලානුභාවය දැක සාදූකාර දුන්නී ය. රජහු එ අසා මේ කවුරුන්ගේ සාධුකාරශබ්දයෙක් දැයි විචාළ කල්හි දෙවතාදූ කළෙඹිපුතායාගේ සියල් ම ප්රුවෘත්තිය කියා ඔහුගේ කුශාලානුභාවවිශෙෂය බලා සාධුකාර දිනිමි කීහ. එ තෙපුල් අසා රජ්ජුරුවෝ සතුටු ව කෙළෙඹිපුත්රභයා කැඳවා ගෙන්වාගනෙ බොහෝ සම්පත් දී රටතොටැ සියලු විධාන ම ඕහට සලස්වා දන්ත ය යි යන මහගමක් ඕහට බත්ගම් කොට දුන්හ. එ තැන් පටන් ඒ කෙළෙඹිපුත්රසයා අපමණ වූ කුශලරාශිවර්ධමනය කෙරෙමින් අයුකෙළවරැ තමාගේ යශස් තෙජසින්1 දශදිගන්තරය2 පුරා උතුරුවමින් දෙව්ලොවැ උපන.

මෙසේ ප්රරඥාසම්පන්න වූ උත්තම‍යෝ තමන් විසින් දෙන ලද දානමයකුශාලානුභාවයේන මහාසමුද්ර යෙහි දෙවියන් විසින් මවන ලද දිවසත්රුවණින් පිරුණා වූ දිව්ය නෞකාවෙන් ගොඩැ බැස දිවසත්රුවනින් පිරුණා වූ ගිහිගෙයි වැස දානමානාදිවූ බොහෝ කුශලසම්භාරයන් රැස් කොට දෙව්ලොවට නැගී දිව්යව ප්රූදාසයෙහි වෙසෙමින් ප්ර්මාණාතික්රාගන්ත වූ දිව්ය්සම්පත් වළඳා අතිශාන්ත වූ නිවන්පුරයටත් පැමිණෙන්නාහු ම ය. එබැවින් අප්ර්මාද ව කුසල් කොට දිව්යූමනුෂ්යරසම්පත් වළඳා නිවන්පුරසිරි විදින්ට උත්සාහ කළ මැනැවි.

කියන ලදුයේ මැයි :-

                 “ එවං බුධා පරමදානමහාසමුද්දෙ

නාවාය මණ්ඩිතමනොමඨිකාය කාමං, කිළිත්වණ දිබ්බවිභවෙහි පමොදමානා පප්පොන්ති සාධු සුඛයන්තිපුරං සුරම්මං” යී

මේ මෙහි සතර වන දන්තකුටුම්බික ය. ___________

1. යශො තෙජසින් 2. දශධිශාන්තරය

854 සද්ධර්මාතලඞකාරය

(අනාගතවංශදෙශනාව)

තවද මෙහි පස් වැනි වූ මෙත්තෙය්යශ වස්තුව නම් කවරැ යත්?

ඒ වනාහි මතු උපදනා මෛත්රෙතය1 බුදුන්ගේ බුද්ධශ්රීත ප්රනකාශ කිරිම් වශයෙන් අප මහාගෞතම බුදුන් විසින් වදාරන ලද අනාගතවංශදෙශනාව ම ය. එබැවින් එහි විස්තර කථාව අනාගතවංශයෙන් ම දතයුතු. මෙ තන්හි මම වනාහි ඒ මෛත්රෙැය3 බුදුන්ගේ ඉතා ආශ්චය්ය්ෙන්වත් වූබුද්ධරාජ්ය්ශ්රීශ විශෙෂය අසා ශ්රහදධාවන්ත වූ සියලු සත්ත්වබයෝ ම මේ බුද්ධොත්පාදයෙහි වඩවඩා කුසල් කොට මතු ඒ මෛත්රෙරය1 බුදුන් දැක ප්රාේර්ථනා වු පරිද්දෙන්ම ත්රිොවිධසම්පත් සාධා ගනිත්වයි යන ප්රා‍ර්ථනාව හා මම ද ඒ මෛත්රෙරය3 බුදුන්ගේ සමයෙහි අස්ටාඞගධර්ම යෙන් යුක්ත ව විවරණශ්රීමලදින් දශප්රනකාරපාරමිධර්මසයන් සමතිස් ආකාරයෙකින් පුරා මස්තකප්රා ප්ත කොට ලොවුතරාබුදු ව සසරැ දුග්ගන්නා සත්ත්වකවර්ගසයා අමාමහනිවන් දැක්විය හෙම්ව යි යන මා‍ුෙග් අභිමන ප්රනර්ථආනාව ද සාධාගන්නා පිණිස ඒ මෛත්රෙගය2 බුදුරජාණන් වහන්සේ පූර්වාෙහිනීභාරයෙහි පටන් එකදෙශමාත්රපයක් ගෙන හැර දක්වමි. තමහට වැඩ කැමැති සත්පුරුෂයන් විසින් සාවධාන ව ඇසිය යුතු හේ කෙසේ ද යත්?

මතු උපදනා ඒ මෛත්රෙ ය1 බුදුරජාණන්වහන්සේ අතීත කාලයෙහි අනෙකාදීන‍වයෙන් සමාකීර්ණ? වූ අනවරාග්ර්සංසාරවෘත්තයෙහි චුතිප්රනතිසන්ධි වශයෙන් ජාතියෙන් ජාතියෙහි සැරිසරා ඇවිදිනාසේක් බුද්ධප්ර‍ත්යේකබුද්ධ ආය්ය්ාත ශ්රාාවකාදි වූ කල්යාරණමිත්ර‍යන් සෙවනය භජනය පයුරුපාසනය 2 කෙරෙමින් අනෙකජාති කොටි ශතසහස්රයයක් මුළුල්ලෙහි ප්රරතිරූපදෙශවාසයෙන් යුක්ත ව සත් පුරුෂයන් සෙවනය, සද්ධර්මරශ්ර‍වණය, යොනිසොමනස්කාරය, ධර්මාතනුධර්ම ප්රෂතිපත්ති යයි කියන ලද චතුෂ්චක්ර්සම්පත්තිය3පුරා මේ මහාභද්රසකල්පයට සොළසාසඞඛ්යකකල්පලක්ෂයයෙකින් මත්තෙහි දඹදිවැ මධ්යරමණ්ඩලයෙහි ප්රසභාවන්ත නම් චක්රිවර්තිරජ ව අනන්යරසාධාරණ වූසප්තරත්නයෙකින් හා සතරමහා ඍද්ධියෙකින් යුක්ත ව දෙදහසක් කොදිව්4 පිරිවරා මහරෙසතරදිගැ පිහිටි සතරමහාද්වීපයෙහි ඇවිද සියලු සත්ත්ව්යන් පඤ්චසීලයෙහි පිහිටුවා ප්රිජාපාලනය කෙරෙමින් විද්යා්ධරපෂිදක් හා සමාන අවිකලාඞග ඇති මහසෙනග පිරිවරා අමරගණානුබද්ධදෙවෙන්ර්් වභ්රකමයෙන් චක්ර වර්තීරාජ්ය්ය කරනසේක.

1. මෛත්රී් 2. පයිරුපාසනය 3. චතුස්සම්පත්තිය - (මුද්රිසත) 4. කෙදෙව්

තිස්සනාග වර්ගෙය 855

එකලැ මුහුර්තග නම් සර්ව5ඥ කෙනකුන්වහන්සේ ලොකයෙහි පහළ ව සද්ධර්මහදෙශනාවෙන් මහාජනයා පහදවා නොයෙක් කෙළලක්ෂකගණන් ආය්ය්්මහසමුහයා විසින් පිරිවරන ලදු ව මුළුලොව සනහමින් ගම්නියංගම්රාජාධානිපිළිවෙළින් දනව් සැරිසරනසේක. එකලැ ඒ ප්රවභාවන්ත ‍නම් සක්විතිරජ ව උපන් මෙත්මහා‍ බෝසතාණන්වහන‍ෙ‍ස් බුදුහු ලොකයෙහි පශළ වූසේක යනු අසා සතිස්යොදුනෙකැ පැතිර සිටි මහසෙනඟ පිරිවරා බුදුනු කරා එළැඹ නෙයෙක් රත්නයෙන් පූජා කොට අමාහැල්ලෙකැ ‍ගැලෙන්නක්හු මෙන් භක්තිප්රේමයෙන් බැස හෙව වැඳ නැඟී සිට බුද්ධාලම්බනප්රි්තීන් පිනපිනා පර්ෂ ත් හා සමඟ එකත්පස් ව හිඳ අෂ්ටාඞගසමුපෙතමධුරභාරතින් දෙසන ලද සද්ධර්ම්ය අසා අතිශයින් පහන්සිත් ඇති ව සප්තවිධරත්නයෙන් හා සියලු උ‍පභොගපරිභොගවස්තුවෙන් හෙබියා වූ චක්රතවර්තිරාජ්යෙය හැර සසුන් වැද මහණ ව රත්නස්ථවිරයන්වහන්සේ ය යි යන නමින් ප්ර්සිද්ධ ව ශාසන නැමැති ආකාශතලයෙහි1 පූර්ණචන්ර් ව මණ්ඩලය සේ බබළමින්2 ශීලසමාධ්යකදිගුණධර්මආයෙන් යුක්ත ව පඤ්චාහිඥා අෂ්ටසමාප්ති උපදවා ධ්යාදනලාභි ව වසනසේක් එ ම ජන්මයෙහි සර්වහඥයන්වහන්සේ ගේ සම්මුඛයෙන් සතර පදයෙකින් යුත් ගාථාවක් අසමින් එහි අර්ථවිභාග කොට නොනිමෙන තෙක් ම ෂට්අභිඥාවන් හා සමඟ සිවුපිළිසිඹියාපත් රහත්බවට පැමිණෙන්ට උපනිශය ඇති ව ද සසරැ දුක් ගන්නා සත්ත්‍සිවර්ගමයා කෙරෙහි කරන ලද මහත් වූ කරුණාවෙන් සර්ව ඥනාඥනය ප්රනර්ථනා කොට එ දවස් සිට තමන්වහන්සේ මනුෂ්යාරත්මභාවාදි වු අෂ්ට ධර්මාසමොධානයෙන් යුක්ත ව විය්යාවහ ධික මධ්යකමශ්ර ද්ධා ඇති ඥෙයබොධිසත්ත්වර හෙයින් විශෙෂයෙන් ම දානාධ්යා්ශය ඇති ව දානයෙහි ඇලී ජිවිතය ද පරිත්යාභග කොට දන් දීමෙහි බලවත් ව හටගත්තා වූ උත්සාහ ඇති ව‍ූසේක.

එකලැ ධම්සභාමණ්ඩපයෙහි3 රැස් ව හුන්නා වූ4 භික්ෂුින් වහන්සේ එම්බා ඇවැත්නි, මේ දානාධ්ය ශාය ඇති මහණතෙම අනාගතයෙහි ශක්රිදෙවෙන්ර්සේ ව උපදී දෝ හෝ නොහොත් මාර ව බ්ර හ්ම ව උපදී දෝ හෝ නොහොත් බුදු වේ දෝ හෝ යන මේ කථාවක් ඉපදවූසේක. එ සමයෙහි මුහුතී නම් බුදුරජාණන්වහන්සේ නොයෙක් අලඞකාරයෙන් සරහා පිළියෙළ කරන ලද ධම්සභා මණ්ඩපයෙහි3 විසිතුරු කොට පනවන ලද උතුම් වූ බුද්ධාසන මස්තකයෙහි සහස්රඩරශ්මින් සාගරකුක්ෂිොය බුබුළුවමින් උදයගිරි

1. - තටයෙහි 2. බැබළෙමින් 3. දම්සභා 4. උන්නාවූ

856 සද්ධර්මා ලඞකාරය

මස්තකයට පැමණි තරුණ සූය්ය්ාලඞයා මෙන් ‍සියලු ධම්සභාමණ්ඩපය1 රන්රසාධාරාවෙන්2 පරිෂෙක3 කරන්නාක් මෙන් නීල පිතලොහිතාවාදතමාඤ්ජිස්ඨප්රාභාස්වර ය යි කියන ලද ෂඩිවර්ණ් ඝනබුද්ධරශ්මිමාලාවෙන් බබුළුවමින් තාරකාසමූහයා විසින් පිරිවරන ලද පූර්ණ්චන්ර්න් මණ්ඩලය මෙන් භික්ෂූවසමූහයා විසින් පිරිවරන ලදු ව වැඩහුන්සේක් සුපිපි රත්පියුම්වනයක් මධ්ය්යෙහි සඤ්චාරණය4 කරන්නා වූ පස්වනක් පැහැයෙන් හෙබියා වූ 5 භ්රමමරයුගලයක් හා සමාන පසුපෑ දිස්නා විසිතුර ඇස්සඟළින් සියලු භික්ෂූ සමූහයා බලා ඔබ ඇමදෙනාවහන්සේගේ අදහස් දැන සිවුදැගඳින් පිරූ රුවන්කරඬුවක් හරන කලක් පරිද්දෙන්6 භික්ෂූිසඞඝයා සතුටු කරමින් මුඛපද්මය විදහා අෂ්ටාඞගයෙන් සමන්විත වූ බ්රහහ්මස්වර විහිදුවා එම්බා මහණෙනි, මේ රත්න නම් මහණ තෙම එසේ මෙසේ වූ ලාමකසත්ත්වේයේක නොවෙයි. බුදු බිජුවටෙක. මේ තෙම මතු අනාගතයෙහි සොළසා සඞඛ්ය කප්ලක්ෂමයක් ගිය කලැ මා සේ ම බෝධිසම්භාර පුරා මෛත්රෙහය7 නම් වූ ලොවුතුරාබුදු වෙයි.

ඒ බුදු වන ආත්මභාවයෙහි මෝහට කෙතුමති නම් රාජධානියෙක් වාසස්ථාන වෙයි. එහි සඞඛ නම් චක්රාවර්ති රජ්ජුරුකෙනෙක් රාජ්යාය කෙරෙති. ඒ රජ්ජුරුවන්ට අග්ර පුරොහිත වූ සුබ්රමහම8 නම් බ්රානහ්මණ උතුමාණකෙනෙක් පිය වන්නාහ. බ්රුහ්මවති නම් බැමිණි දේවිකෙනෙක් මව් වන්නාහ. අසොක ය, බ්රගහ්මදෙව ය යන අග්රමශ්රාැවකයෝ දෙදෙනෙක් වන්නාහ. සිංහ නම් මහතෙරකෙනේක උපස්ථානයක වන්නාහ. පුදුමා ය, සුමනා ය යන අග්රරශ්රානවිකාදෙදෙනෙක් වන්නහ. සුධන ය, සඞඝය යන උපාසකවරු දෙදෙනෙක් අග්රශඋපස්ථායක වන්නාහ. යසවතී ය. සඞඝා ය යන උපාසිකාවරු දෙදෙනෙක් අග්රශ උපාස්ථායිකා වන්නාහ. නාගවෘක්ෂ.යෙක් බෝධි වන්නේ ය. අටඅසූරිය්න උස බුද්ධශරිර වන්නේ ය. බ්යා මප්ර්භාමණ්ඩලය පස්විසියොදනෙකැ පැතිර සිටිනේ ය. අසූදහසක් අවුරුද්දට අයුෂ වන්නේ ය යි මෙසේ විවරණශ්රී දී වදාරා ස්තුති ‍ෙකාට හුනස්නෙන් නැගී ගඳකිළියට වන්සේක. ඉක්බිත් ඒ මහා පුරුෂයාණන්වහන්සේ සන්තුෂ්ට වූ සිත් ඇති ව දිව්ය්මනුෂ්ය යන් විසින් පුදන ලදු ව බුද්ධකාරකධර්මේයන් පරීක්ෂාි කරනසේක් -

       “දානං සීලඤ්ච කෙක්ඛම්මං, පඤ්ඤාවිරියෙන පඤ්ඤමං, 

ඛන්තිසච්චමධිට්ඨානං, මෙන්තුපෙක්ඛො ‘තිමෙ දස”

1. දම්සභා - 2. - ධාරාවන් 3. ස්වර්ශි 4. සඤ්චාරය 5. හෙබි 6. කලක් හරන පරිද්දෙන් 7. මෛත්රි් 8. සුබ්රාදහ්මණ - සුබ්ර හ්ම

තිස්සනාග වර්ගලය 857

යනාදීන් දක්වන ලද දශපාරමිතාවන් දැක අනුලොම්ප්ර.ති ලොමාදිවශයෙන් සම්මර්ෂ ණය කෙරෙමින් දසදහසක් සක්වළැ මුළුපොළොව මෙයුගන්ධවරාදීන් කප්මිත කරවා මෙයින් අන්යෙ වු බුද්ධකාරකධර්මළයෙක් නම් නැත්තේ ය යි නීෂ්ඨාවට පැමිණ දෘඪ සමාදානය කොට එ තැන් පටන් අවීචිමහානරාකාදි වු අටළොස් අභව්යිස්ථානයට නො පැමිණි සොළොස්සඞඛ්යිකජලක්ෂ යක් මුළුල්ලෙහි නිරතුරු ව වඩන ලද එකාකාරවීය්ය්ැමි ඇති ව දශ ප්රළකාර පාරමිධම්රදයන් පුරා සමතිස් ආකාරයෙකින් මස්තකප්රාාප්ත ‍කොට අප මහාගෞතම බුදුන් බුදු වන්නාට පළමුකොට තුසී පුරදිව්යපලොකයෙහි ඉපද අපමණ වූ දිවසැපත් අනුභව කෙරෙමින් දෙවියන්ට ධර්මරදෙශනා පවත්වා නෙසුවහස් දිව්ය රාජයන්ගේ කිරුළුකුළුමිණිරැසින් තමන්වහන්සේගේ පාද පද්මය බුබුළුවා සද්ධර්ම‍ශ්රීාන් යුක්ත ව ඒ තුසිතපුරදිව්යිලොකයෙහි දැන් සහපිරිවරින් වාසය කරනසේක.

කවරකලැ බුදු වන සේක් ද යත්? අප මහ‍ාගෞතම බුදුන්ගේ මේ කරුණාශාසනය පන්දහසක් අවුරුදු පැවැති කල්හි එයින් මත්තෙහි අකුශලධර්මයයන්ගේ උත්සන්න වීම හෙතු කොටගෙන ස්තත්වියන්ගේ ආයුසංස්කාරය ක්රහමයෙන් පිරිහී දස අවුරුද්දකට පරමායු වෙයි. එකලැ සත්ත්ව්යෝ තිරි‍සනුන් වැනියහ. වැදූ මවුපියෝ ය යි වෙනසක්‍ නො දනිති. නැගණියෝ ය, බුතණියො ය, මලණුවෝ ය, බෑණේ ය, මයිලණුවෝ ය, බෑනණුවෝ ය, දියණියෝ ය යනාදී ව්ය වහාරයක් නැති ව තම තමන්කෙරෙහි ම ප්රේෝම කෙරෙති. පස්මැසිකුමරුවන්ට පස්මැසි කුමරියන් සරණ පාවා දෙති. සියලු රස ම අන්තර්ධාෙන වෙයි. අමු මෙනෙරි වරා ආදි වු කටුසරසාලේ බත් ම රජදරුවන්ට අග්රතභොජන වෙයි. මෙසේ ලොව සියලු සැපතින් හීන වූ කල්හි යටැ නිදානවර්ග යෙහි කී පරිද්දෙන් රොගානතඃතල්ප ය, ශාස්ත්රායන්තඃ කල්ප ය, දුර්භික්ෂාොන්තඃකල්ප ය යි කියන ලද ත්රි විධ වූ අනතඃ කල්පයන් අතුරෙන් දැන් සත්ත්වරයෝ දේවෂය උත්සන්න බව හෙතු කොටගෙන ශාස්ත්රාසන්තඃ නම් කල්පයෙකින් ලොකවිනාශ වෙයි.

හේ කෙ‍ෙස් ද යත්?

අන්තඃකල්පය නස්නට පළමු සත්දවසක් තිබියදී කාමා වචර දෙවතාකෙනෙක් අවමඟුල්වෙස් ගෙන මිනිස්ලොවැ ඇවිද සත්ත්වවයෙනි, මෙයින් සත්දවසක් ගිය කලැ මෘගසංවර්ෂාලව ය යි යන විනාශකර වූ මහාවර්ෂාදවෙක් සත්දවසක් මුළුල්ලෙහි ධාරානි -

858 සද්ධර්මාෙලඞකාරය

පානයෙන් වස්නේ ය. එහි තෙමුණු කෙනෙක් ඔවුනොවුන් ඇසට මුවන්‍ සේ පෙනෙති. උන්ගේ1 ජිවිත විනාස කෙරෙති. දිවි රක්නා කැමැති කෙනෙක් ඒ සත්දවසට දර පැන් බත් සාල් ලුභු ඇඹුල් රැස් කොට ගල්ගුහා ආදියෙහි තබාගෙන වැද හිද දිවි රකුව යි කියකියා කෙළලක්ෂටයක් සක්වළැ ඇවිදිති. එ බස් අසා සත්ත්ව යෝ තමන් ස්වභාවයෙන් ම අඥානහෙයින් ඒ දුටු‍වෝ කවුරු ද? ඇසුවෝ කවුරු ද? ඒ දැක අවෝ කුවුරු ද? එ නම් කුමන බසෙක් දැයි නො ගිවිස සිතා සෙති. සමහර නුවණැති කෙනෙක් කවුරු දනිද්ද? දෙවියන් කීලෙස ම කරම්හ යි ගල්ගුහා පව්රමතගුහා ආදියෙහි දෙදෙනකු2 ඔවුනොවුන් ඇසට නොපෙනෙන සේ ඉඳිති. එකලැ මෘගසංවර්ෂාදව කෙළලක්ෂමයක් සක්වළැ එකහෙළා ධාරනිපාතයෙන් වසින්ට පටන් ගන්නේ ය. පොදබින්දුවෙකින් තෙමුණා වු කෙදනෙකුදු ඔවුනොවුන් ඇසට මුවන් සේ පෙනෙති. කොල, තෙල මුවා ‍ගනුව, මරව, අසු කරව යි කියකියා ඔවුනොවුන් ලුහුබඳවා ගිනිති.

තණමත් පරඬලාපත් සියුම් වූ මුවහත් ඇති කඩුපත් සේ මැවී යෙයි. ඒ සත්දවස මුළුල්ලෙහි සත්ත්ව යෝ මෙසේ ඔවුනොවුන් මරා මුළුපොළොව එක මස්කළවිටක් සේ ලේමුහුඳ කෙරෙති. ඉක්බිත්තෙන් වැසි හළ කලැ ජිවත් වු කෙනෙක් එලි බැස මළමළ නෑයන්ගේ පොලුගෙන තිබෙන අතුල් පතුල් ඉස් කන් නාස ආදි වූ ඇඟමක් දැක අපගේ නෑයෝ අප කියමන් නො ගෙන දැන් හැමදෙනා ම නටහ යි මහත් වූ කරුණා උපදවා අපි ඇම ජිවත් වූ ගණන් ඔවුනොවුන් කෙරෙහි මෛත්රීූ උපදවා මෙ තැන් පටන් ප්රාණණවධ නො කරම්හ යි පළමු‍කොට පාණාතිපාතය දුරු කෙරෙති. ඒ කුසලයෙන් ඔවුන් වැදු දරුවන්ට විසිඅවුරුද්දකට ආයු වෙයි.

ඔහු‍ දෙ‍වැනි ව අදත්නාදානය හැරැපියති. උන් වැදූ දරුවන්ට තිස්අවුරුද්දට ආයු වෙයි. තුන් වැනි ව පරදාරය හැර පියති. උන් වැදූ දරුවන්ට සතලිස් අවුරුද්දකට ආයු වෙයි. සතර වැනි ව මුසාවාදය හැරැපියති උන් වාදූ දරුවන් පනස් අවුරුද්දකට ආයු වෙයි. පස් වැනි ව පිසුනාවාචාය හැරැපියති. උන් වැදූ දරුවන්ට සැට අවුරුද්දකට ආයු වෙයි යනාදීන් ක්රපමයෙන් පරුෂවචනය, සම්ඵස්රූලාපය, අධික ලොභය්. අධික ද්වේෂය, විපිරිත දාෂ්ටි යන මේ දශවිධ වූ අකුශලකර්ම්යන්

1. පෙනෙති එකල උනුන්ගේ 2. දෙදෙනෙක්

තිස්සනාග වර්ගෙය 859

හැර දශවිධකුශලකර්මයයන් කෙරෙහි පිහිට යෙති. ඒ කුශලධර්මියන්ගේ ආනුභාවයෙන් ක්රුමක්රුමයෙන් වැඩී දෙසීයක් අවුරුද්දකට ‍ආයු වෙයි. එකලට දඹදිව ඉතා සමෘද්ධ ව හුණවනයක් බටවනයක් මෙන් අතුරු නැති ව මනුෂ්යඉයන්ගෙන් ගැවැසී සිටිනේ ය. කුකුළුපියාසර කම්නියම්ගම්රාජධානි සමෘද්ධ වන්නේ ය. සියලු ජනපදයෝ ම සොරුන් සතුරන්ගෙන් භය නැති හෙයින් සුභික්ෂි්ත වන්නාහ.

එකලැ බරණැස්නුවරැ එ ම නමින් ව්යරවහාර වෙයි. තවද එයින් මත්තෙහි කුශලධර්ම ය වැඩි‍වැඩි සේ1 සත්ත්වවයාගේ ආයු ක්රවමයෙන් වැඩී අනුදහසක් අවුරුද්දකට පරමායු වෙයි. එකලැ බරණැස්නුවර නම් පෙරැළි උත්පල නම් නුවරෙක් වයි. ඒ නුවර දිගින් පළලින් යොදනක් පමණ මහත් ව සමෘධ වෙයි. එයින් මත්තෙහි තවද ආයුක්රිමයෙන් වැඩී ලක්ෂමයක් අවුරුද්දට වූ කලැ උත්පල නම් නුවර නම් පෙරැළී අයම්විතරින් සතයොදුන් පමණ ඇති පදුම නම් නුවරෙක් ‍ වෙයි. තවද වඩවඩා කුශලධර්ම්යාගේ බලයෙන් අසඞඛ්ය ය්ක අවුරුද්දට ආයු වෙයි. එකලැ පදුම නම් නුවර නම් පෙරැළි දොළොස් යොදුන් අයම්විතර ඇති මන්ර්ෙයිරම් නම් නුවරෙක් වෙයි. ඒ අවධියට මිනිස් ලොවැ අයුශක්ති දෙව්ලොවටත් වඩානේ ම ය.

එසේ හෙයින් කියන ලදි :-

                 “	සමිද්ධි ගාමා නිගමා පුරා වරා

බහූ භවෙ අඩ්ඪකුලෙහි ආකුලා, සජම්බුදීපො සුරවාසතොඨිකො භවෙය්යද තස්මිං සමයෙ පනායුනා”1 යී.

මෙසේ කල්හි මනුෂ්යමයෝ ආයු බොහෝ හෙයින් උපන් කල් නො දනිති. මියන කල් නො දනිති. ජරාවිලිපිලි නැත. රොගාන්තරාය නැත. මෙසේ සුවදුක් නම් කෙසේ බවත් නො දැන සත්ත්වලයෝ කුසල් කිරීමෙහි ප්ර මාද වෙති. ඒ අකුසලයේන ආයුපරිහානියට පැමිණ ක්රසමකරවයෝමයෙන් අසුදහසක් අවුරුද්දට ආයු වෙයි. පන්සියයක් හැවිරිදි කුමරුවන්ට පන්සියයක් හැවිරිදි කුමරියන් සරණ පාවා දෙති. මුළු දඹදිව සියලු උපභොගපරිභොගවස්තුයෙන් හා පඤචකාමසම්පත්තීන් සමෘද්ධ වන්නේ ය. වර්ෂායව ද‍ දෙපෝයෙන් දෙපෝයෙහි දවසින් දවසැ මධ්ය මයාමයෙහි භුමරය වඩමින් වස්නේ ය. එකලැ

1. වැඩි වැඩියේ 2. තානායුතා

860 සද්ධර්මා ලඞකාරය

මන්දා ර නම් නුවර නම් පෙරැළී දිග දොළොස් යොදුන් පුළුල සත්යොදුන් අවටින් තිස්යොදුන් පමණ ඇති කෙතුමති නම් රාජධානියෙක් වෙයි. වදාළේ මැ නෝ :-

       “	තදා කෙතුමති නාම, රාජධානි භවිස්සති,

ද්වාදසයොජනායාමා, සත්තයොජනවිත්ථම තා” යී.

තවද පෙර දිඹුල්දඩින්1 ගෙයක් නාවා සත්ඇත්වසෙකැ2 සත්පසේබුදුකෙනකුන්වහන්සේ වස් වසවා පින් කළ කුළු පොතු දෙපතුපියකෙනකුන්ගෙන්3 පුතණුවෝ සදෙව්ලොවැ ඔබිනොබැ සැරිසරා සැපත් විඳ මිනිස්ලොවැ මහාපණාද නම් රජ ව ඉපද පස්විසියොදුන් උස ඇති සත්රුවන්මාලිගාවෙකැ වෙසෙමින් එහි ම සත්තෙනෙකැ4 සිට නටන්නා වූ දසදහසක්5 පමණ නළුනාටකයන්ගේ නෘත්යලගීතවාද්යබයෙන් සන්තුෂ්ට වෙමින් සොළොස්දහසක් පුරාඞගනාවන් හා නෙයෙක් දහස් ගණන් අමාත්ය්මණ්ඩලයා විසින් පිරිවරන ලදු ව ශක්රකදෙවෙන්ර්බැු ලීලාවෙන් අසඞඝ්යසයක් අවුරුදු රාජ්ය කොට දෙව්ලොවැ ඉපද දිවසැපත් වළදා නැවැත අප බුදුන් සමයෙහි මිනිස් ලොවැ ඉපද භද්දිය නම් නුවරැ ඒ නමින් සිටු ව ඉපද මහාසම්පත් විඳ බුදුන්ගෙන් බණ අසා සසුන් වැද මහණ ව නිවන් දුටහ. පියාණේ තමන් කළ පින් වැඩිතරම් හෙයින් මෙ ම බුදදාන්තරය මුළුල්ලෙහි සදෙව්ලොවැ සැරිරසරා දිවසැපත් විඳ එකලැ කෙතුමතු නම් රාජධානියෙහි සඞඛ නම් චක්ර වර්තිරජ ව උපදනාහු ය.

ඒ රජ්ජුරුවන් පෙරැ කළ ආවායදානයෙහි කුසලයෙන් පළමු කී මහාපණාද රජ්ජුරුවන් විසු පස්වියොදුන් උස ඇති සියක් මල් ඇති සුවාසුදහසක් රුවන්ගබඩා ඇති ඉන්ර්ජ නීලමාණික්යඇමය වූ බිම් ඇති ඝනස්වර්ණදමය වූ ටැම් ඇති රිදීමය වූ කොතුරු හා පේකඩ ඇති ප්ර‍වාලමය වූ ව්යාාඝ්රමපන්ති ඇති රන්මය වූ පල සෙවෙනි ඇති සත්රුවන්මහාපාය ගඞගා නම් ගඟනි ආකාශතලයට පැනනැඟී දෙවෙනි සඳමඬලක් සේ දසකින් බුබුළුවමින් අවුත් නුවරමැඳැ පිහිටායෙයි. චක්රනරත්නය, හස්තිරත්නය, අශ්වරත්නය, මාණික්යරරත්නය, පරිනායක රත්නය, ගෘහපතිරත්නය, ස්ත්රිබරත්නය යන සත්රුවන් පහළ වෙයි ඒ රජ තමා හා සමබල6 ඇති දහසක් පුතුන් ඇති වෙයි.

1. දිඹුල්දණ්ඩෙන් 2. සත්වසෙක 3. දෙපුතුපියකෙන කුන්නේ - (මුද්රිබත) 4. සතෙතක 5. සඳහසන් 6. රජතුමා හා සමබල

තිස්සනාග වර්ගතය 861

ආකාශ‍ෙයන් යන ඍදධි ඇති වෙයි. ශරීරයෙන් සඳුන් සුවඳ වහනය වෙයි. මුඛයෙන් මහනෙල්මල් සුවඳ හමයි. දෙවියෝ සතරදෙනෙක් සතරදිගැ කඩු ගත් අතින් රැකවල් ගෙන සිටිති. ඒ රජහුගේ ආතවිතතාදිය ගත්තා වූ තූය්ය්ඛය සෙනාව දොළොස්යොදුනෙකැ පැතිර සිටිති. බ්රවහ්මණමණ්ඩලය පස්විසි යොදුනෙකැ පැතිර සිටිති. සර්වා භරණයෙන් සැරැහී නානාවර්ණම අඞ්ගාර ගල්වා පඤ්චායුධසන්නද්ධ වූ අමාත්යහමණ්ඩලය ම අටසාලිස්යොදනෙකැ පැතිර සිටිති. අවශෙෂපර්ෂයත්මණ්ඩලය අනූයොදනෙකැ පැතිර සිටිති.

සත්රුවන්මය විචිත්ර සන්නාහසන්නද්ධ ව නානාප්රයකාර අයුධසමුහයෙක් දසදික් හොබවා පන්සියයක් යොදුනෙහි පැතිරි සිටිනා මහත් වූ යොධසෙනාවෙක් ද වන්නේ ය. හාත්පසින් සතරදිගැ සුවාසුකෙළදහසක් පමණ ඇත් අස් ආදි වූ චතුරඞ්ගිණිසෙනාව සිටිති. එසේ ම දඹදිවැ සුවසු දහසක් රාජධානි වෙයි. එහි අනුකෙළලක්ෂායක් අභිෂෙක පළත් රජදරුවෝ වසන්නාහ. ඒ සියලු රජදරුවෝ ම නිරන්තර‍ෙයන් ශඞඛ නම් චක්ර වර්තිරජ්ජුරුවන් පිරිවරා සිටින්නාහ. එකලැ සඞඛ නම් චක්රලවර්තිරජ්ජුරුවෝ සර්වාරභරණ යෙන් සැරැහුණා වු දිව්යානප්සරාවන් හා සමාන රූපසොභාවන් ඇති ව නැටීම් ගී කීම බෙර ගැසිම වස්කුළල් පිඹීම් ආදි වූ චතුරඞගස්ඞගීතයෙහි දක්ෂැ වූ භාවභාවලීලාකටාක්ෂඹමන්දතස්මත යෙන් යුක්ත වූ සුවාසූදහසක් නාටකස්ත්රීයන් පිරිවරා දිව්යව සම්පත්ති ඉක්ම පවත්නාක් ‍වැනි මහත් වූ ශ්රීූ විභූතීන් යුක්ත ව ඒ සත්රුවන්මහාපායෙහි වෙසෙමින් සියලු පෘථිවිමණ්ඩලයට අනුශාසනා කරනාහු ම ය.

එසේ අනුශාසනා කරන්නාහු ද තමන්ගේ ප්රෘමාණාතික්රාාන්ත වූ මහසෙනඟ පිරිවරා තරු පිරිවැරු පූර්ණනචන්ර්ිම යා සේ මහත් වූ රාජානුභාවයෙන් දිලිහි දිලිහී චක්රවරත්නානුභාවයේන පන්සියයක් පන්සියයක් පමණ කොදිව්1 පිරිවරා මහමෙරැ සතරදිගැ පිහිටි සතරමහාද්වීපයෙහි අහසින් ඇවිද සියලු සත්ත්ව යන් පව් නො කොට පන්සිල් රක්නා සේ අවවාද කියා දහවල් බතට තමන්ගේ මාලිගාවට ම එන්නාහ.

862. සද්ධර්මා ලඞකාරය

වදාළේ මෑ නෝ:-

“ස‍ඬේබා නාඹ යො රාජා, අනන්තබලවාහනො,

 සත්තරත්නයටපතෙනං, චක්කවත්ති මහබ්බලො.

  ඉද්ධිමා යසසා වෙච, සබ්බවකාමසපපිතො,
  තතපච්චත්ථිසකං ඩෙමා, අනුයාසති2 ධම්මතො”යි.
    
    තවද ඒ කෙතුමති නම් රාජධානිය කොවේ මහවේ ආදි වු ඒ  ඒ ස්ථානයෙහි රන්ධජ රිදිධජ රන්පතාක3  රිදිපතාක4  රන්තොරණ රන්ඇහැ රිදිඇගෑ පුන්කලස කෙහෙල් තොරණ ආදියෙන් සැරැහි තිබෙන්නේ ය.  නානාප්ර කාර වස්ත්ර  ජාතීන්ද රන්රිදි මුතුමැණිනක් ආදි වු අනෙකප්ර කාර වු වස්තු වෙත් ද එසේ ම අසෝවස්තුවෙක් මෙහි නැතැයි නොකිය හැකි සර්වුප්ර කාර සුගන්ධිද්රයව්යමයෙන් හා නොයෙක් කටුකභාණ්ඩාදින් බබළන්නාවු සල්පිල්පෙළින් හොබනේ ය. තවද ප්රතසන්න වු නිර්මල මිහිරි සිහිල් ජලතලාවෙන් යුක්ත ව රක්තශේචතාදි පඤ්වප්රිකාර පදිමොත්පලයන්ගේ සුගන්ධෙගන්ධ යෙන්බන්ධු ර වු දිව්ය  මයපුෂ්කරිර්ණිපඞ්කතියෙන් හා පතැස්පෙළින් ගැවැසි සිට ගන්නේය.  තවද ඒ ඒ තන්හි මනහර අතලහල්පෙළින් හා සුපුෂ්පිතඡායාවෘක්ෂ යෙන් සමෘද්ධ වෙයි. එසේ ම ඵලපල්ලවකුසුමයෙන්5 සශ්රීෂක වු අඹ දඹ නා පනා කොබලීල පළොල් ඇසළ  මුහුළු නඳුන්න සඳුන් දෙව්දුරු කපුරු දෙල් බෙලි ආදිවු දිව්යොවෘක්ෂඵ සමූහයෙන් සැරැහි සිටිනා වු දිව්යරමය උද්යා නපඞික්තින් ශොභමාන වන්නේය.  එකල්හි සෙසු දැ තබා එ සැම5 පොකුණු පතැස් උද්යානන ආදිහු ම එකාවන්ව මහජනයාට සතේතාෂ එළවන්නාහු ම ය. 

එසේ හෙයින් කියන ලදි:-

  	“සපොක්ඛරා පොකඛරර්ණ් විභූසිතා

තහිං තහිං නෙකපුඵුල්ලපාදපා, සිලාතලුය්යාෙනපරම්පරා තදා, සදා ජනානන්දෙවහා මහාරජහා”යි.

 තවද ඒ කෙතුමති නම් රාජධානියෙහි පොළොවපළා නැගි ස්තරුවන්ම යහපවුරුසතෙක් නුවර සිසාරා සිට රැය දාවලැයි යන වෙනසක් නො දන්වා ප්රවභාවන් කෙරෙයි.  එයින් එක් පවුරු වළල්ලෙක් සතරන්මය ය. එකෙක්  රිදීම්ය ය.

තිස්සනාග වර්ගභය 863

එකෙක් වෛදුය්ය්ාව මාණික්යඑමය ය. එකෙක් ස්ඵටිකමාණික්ය මය ය. එකකේ ලොහිතඬමාණික්යදමය ය. එකෙක් මසාරගල්ලමාණික්ය මය ය. එකෙක් සත්රුවන්මය වන්නේය. ඒ සත්රුවන්මය වු මහපවුරු උසින් සැටරියන් පමණ මධ්යවයෙහි පිහිටන්නේ ය. රන්රිදිවෙරළුමිනිමය තුන්පවුර එ ම සත්රුවන්මය මහ පවුරෙන් පිටතැ අනුක්රයමයෙන් එකිනෙකට මිටි ව පිහිටන්නේ ය. පිළිවහණ ලොහිතඞ්ක මසාරගල්ල යන තුන් පවුර සත්රුවන්මය ඒ පවුරට ඇතුළැ පිටැ අනුක්රණමයෙන් එකිනෙකට මිටි ව පිහිටන්නේ ය. තවද ඒ සත්රුවන්මය සත්පවුරු අතුරෙහි අසූරියන් උස ඇති ඝනරන්මය වු ද රිදිමය වු ද වෛදුය්ය්්නුමාණික්ය මය වු ද ස්ඵටිකමාණික්යයමය වු ද ලොහිතඞ්කමාණික්යුමය වු ද මසාරගල්ලමාණික්යවමය වු ද සර්වමරත්නමය වු ද තාලපන්තිහු සත්දෙනෙක් වටින් වට ගසා පිහිටන්නාහ.

     එයින් ස්වර්ණයමය වු තලාපත්තිය ස්වර්ණලමය වු ප්රා කාර සමිපයෙහි පිහිට්න් නේ ය. රජතමය වු තලාපත්තිය රජතමය ප්රාහකාර සමිපයෙහි පිහිටන්නේ ය. වෛදුය්ය්ණමයමය වු තලපත්තියක වෛදුය්ය් සමමය වු ප්රාටකාරසමිපයෙහි පිහිටන්නේ ය. ස්ඵටිකමය වු තාලපත්තිය ස්ඵටිකමය වු ප්රාටකාරසමිපයෙහි පිහිටන්නේ ය. ලොහිතඞ්ගමය වු තාලපත්තිය මසාර ගල්ලමය වු ප්රාකකාරසමිපයෙහි පිහිටන්නේ ය. සර්වගරත්නමය වු තාලපත්තිය සර්වමරත්නමය වු ප්රාිකාරසමිපයෙහි පිහිටන්නේ ය.

      තවද ඒ කෙතුමති නම් නුවරැ සතර දසාවෙහි සත් රුවනින් විසිතුරු වු  වහසල්සතරෙක් මැව් සත් සත් මහල් ව නුවර අලඞ්කාර කෙරෙයි. එ ම සත්රුවන්වහසල්දොරැ කප්රුක් සතරෙක් පොළොව පළා පැනනැගින නන්විසිතුරු වු අනෙකප්රුකාර වු සම්පත්තීන් සැරැහි සිට  ගත්තේ ය. මුළුදඹදිවැ සත්ත්වෙයන් කැමැති කැමැති වස්ත්රාැභරණ ආදිය ඉන් එක කප්රුකෙකින් ගෙන යත්1  අසූදහසක් අවුරුදු මුළුල්ලෙහි ඇදත් නිමවාගත නො හැක්ක. තවද ඒ නුවරමැදැ සත්රුවන්මය සාලාවෙකුදු පහළ වන්නේ ය. ඒ ශාලාව සතරදිගැ කප්රුක් සතරෙක් මැව් තිබෙයි.  එසේ  ම ඒ නුවර විථි චතුෂ්ක කොවේ ආදි වු ඒ ඒ තන්හි  සර්වෙරත්නමය දිව්යා නුභාවයෙන් යුක්ත වු නොයෙක් සියගණන් කල්පවෘක්ෂ යෝ සර්වවසම්පත්තින් සජ්ජිත ව සිටිනාහ.
  
   1‍. ගියත් - (මුද්රියත)  

864 සද්ධර්මා.ලඞ්කාරය

  ඒ  කෙතුමතී නම් රාජධානියෙනි දඩින්1  පතින් කළ ගෙයෙකැ වසන්නා වු එක ද සත්ත්වුකෙනෙක් නැත. සත් රුවනින් විසිතුරු වු ප්රාවසාදවලැ ම වාසය කෙරෙති. එකල්හි ඒ දඹදිව මුළුල්ලෙහි සත්ත්වවයන්ගෙන් සාන වපුරන කෙනෙක් වත් වෙළඳාම් තවාම් ක‍රන කෙනෙක් වත් බඩ නියා දුක් ගන්නා එක ද මනුෂ්යාකෙනෙක් වත් නැත.2 

    සුදුසු භූමිප්රනදෙශවලැ පොළොව පළාගෙන නැංගා වු ස්වයඤ්ජාන හැල් කරල්වලැ කුඩු නොමැති ව මුතු සේ පැහැපත් ව සුවදහැල්යාල් ගෙන තිබෙයි.  එක බිජුවටක් හුණුතැනින් නැගි පඳුරෙකැ කරල් කපා මැඩගත්කලැ දෙදහස් දෙසිය දෙසැත්තැ ගැලක් පුරා සොළසාමුණු අටලාසක් සාල් ඉතිරි ව තිබෙයි. ඒ සාල් රන්බඳනෙහි ලා මැණික් උදුනෙහි තබා ජොතිරඞ්ගපාෂාණයෙන් නැගි ගින්නෙන් බත් පැසුනු 3  කල්හි ඒ බත් රසමසවුළෙන් යුක්ත කොට හැම සත්ත්වනයෝ අනුභව කරන්නාහ. සත්ත්වළයන් මළමුත්ර  කරම්හ යි සිතු වෙලෙහි නිල්වලාකඩෙක් දිවගෙන අවුත් තිරයක් සේ සිසාරා සිටගන්නේ ය.  එකෙණෙහි පොළොව පැළි මහවළෙක් මැවි යෙයි. එහි ශරීරකෘත්යිය කළ කලැ ඒ වළ අන්තර්ධා්න ව පැන්පොකුණෙක් මැවියෙයි. එයින් උදකකෘත්යෙය කළ කල්හි ඒ වලාකඩ අන්තර්ධාණන වෙයි. මෙසේ ඒ කෙතුමති න්ම රාජධානිය හැම ලෙසින් ම දිව්ය්පුරයක් හා සමාන ය.

එසේ හෙයින් කියන ලදි:-

	“අනන්තභොගෙහි ජනෙහි පූරිතං

මනුඤ්ඤපාසාදමනෙකතොරණං, සුගොපුරං දෙවපුරංව හාසුරං පුරං භවෙ කෙතුමති‘ති විස්සුතං”යි

   තවද  ඒ කෙතුමති නම් රාජධානිය  පරිද්දෙන් ම දසදහසක් යොදුන් මුළුදඹදිව්තලය එකලට එකමඟුල්ගෙයක් සේ සැරැහි සමෘද්ධි ව තිබෙන හෙයින් ඒ කෙතුමිත නම් රාජධානය ඇතුළු වු මුළුදඹදිව්වැසි සියලු ස්ත්රී පුරුෂයෝ ම ඒ ඒ තන්හි පහළ වු අතිධවල වැලිතලායෙන් යුක්ත ව ප්ර්සන්න වු මිහිරි සිහිල්දිය පිරි සත්රුවන්මය පියගැටපන්තියෙන් ගැවැසිගන් මනාතොට ඇති හංස චක්රිවාකාදි අනෙකප්රමකාර පක්ෂිගසමුහයා 

  1.  දණේඩන්     2. මනුෂ්යපකෙනෙක් නැත.  3. පැසෙනු

තිස්සනාග වර්ග ය 865

  විසින් රැව් පිළිරැව් දෙන ලද ඇඹුල උපුල හෙල්මැලි රත්නෙළුම් හෙළනෙළුම් ආදිවු පඤ්චප්රිකාර පද්මොත්පලයෙන් ගැවැසිගත් මනහර  පොකුණුවලැ තමතමන්ගේ අභිප්රාවය වු පරිද්දෙන් ජලස්නානය කොට දිවසුවඳ විලවුන් ගෙන දිවමල් පැළැද කප්රුක්පවලින් තමතමන් අභිප්රා යානුකූල වු දිවපිළි හැද පෙරව දිව්යාමභරණයෙන් සැරැහි උක්තප්ර කාර වු සුවඳහැල්යාලේ බත් අනුභව කොට දිව්යදමය වු නොයෙක් ඇතිරිලි අතුරන ලද මාහැගියහන්ගි වැදහෙව දිව්යයමය වු ගන්ධනර්වියන් හා සමාන නාටකජනයන්ගේ නොයෙක් නැටීම් ගි කිම් බෙර ගැසිම් ආදිය බලමින් අසමින් සැප සේ නිඳිගෙන එ ම ගසන1 පිඹින හඬින් නැවැත පිබිද සුවඳතෙල්පහන් ආලොකයෙන් තමතමන්ගේ නොයෙක් සම්පත් හා ශ්රීතසමෘද්ධිය දක්නාහු ධනධාන්යසහසති අශ්වදාසිදාසකර්මලකාරාදිසමෘද්ධිය සිහි කෙරෙමින් විශෙෂයෙන් සන්තුෂ්ට වු සිත් ඇතිව සියලු උපභොගපරිභොගවස්තුවෙන් සර්මනපූර්ණත ව කායිකචෛතසික සැපයෙන් යුක්ත ව හැමකල් ම මහත් වු අධික සැප අනුභව කරන්නාහ. එකල්හි සියලු සත්වමයන්ට ම අටඅනුවක්රොග ය, නවඅනූවක්ව්යාහධි ය, දෙතිස්වනක්2  නේතරා ය යන මෙයින් කිසිවෙකිනුත් ව්යලසනයෙක් නොවන්නේ ය. දිව්යඅශරීර හා සමාන නිරොගි ශරීර ඇත්වන්නාහ.

එසේ හෙයින් කියන ලදි:-

“සකවිබවසමි ඬි, පෙක්ඛ තෙ3 ජබ්පුදිපං සතතමුදිතචිත්තා පඤ්චකාමාවරන්තා,4 විවිධසුරභිභූසාභුසිතත්තා සූරුපා විගතසකලරොගා දෙවදෙහා‘ව හොන්ති”යි.

    මෙසේ ඒ සඞ්ඛ නම් චක්ර‘වර්තසතිරජ්ජුරුවෝ පෙර දිඹුල් දඬින්5   කළ ලැගුම්ගෙයි පිනින් ඒ හා මහත් ප්රා‍සාදයක් ලැබෙති. එහි ලාලු ඇදෙහි පිනින් සුවාසුදහසක් යහන් ලැබෙති. එක ඇතිරියෙහි පිනින් සූවාසුදහසක් ආස්තරණ ලැබෙති.   බැළ මෙහෙ කොට දුන් දානයෙහි පිනින් දිව්යණභොජන ලැබෙති.  ඒ ගෙයි ලාලු එක පිඨයෙහි පිනින් සුවාසුදහසක් සිංහාසන ලැබෙති. රැක්කා වු ශිලයෙහි පිනින් එකලැ සමසිතින්  දන් පිසු ස්ත්රීනය ප්රැධාන කොට ඇති සූවාසුදහසක් බිසෝවරුන්

    1.   ගයන     2.  දෙසියතුන්ක්    3.  සකවිභවසම්ද්ධි ‍ෙපාක්ඛණෙ     4. චිරත්තා

5. දිඹල්දණෙඩන්

866 සද්ධර්මාදලඞ්කාරය

ලැබෙති. ඒ පන්සල් වටැ වටැ කරවාලු පිනින් නුවරවටැ ස්ත රුවන් පවුරුසතෙක් මැවෙයි. වෙහෙරට ඉඳුවාලු තල්පැලෙහි පිනින් සත්රුවන්මය වු තල්ගස් සත්පළල්ලෙක් නුවර සිසාරා පැනනැගින සිටිනේ ය. සත්වසක් වස් වස්වා දුන් පානීයභොජන ආදියෙහි පිනින් සත්රුවන් ලැබෙති. වස් අන්තයෙහි නො වරදවා දුන් වස්වාසික සිවුරු පිළියෙහි පිනින් ඒසා මහත් කප්රුක්සමූහයක් ලැබෙති. මෙසේ ඒ සඞ්ඛ න්ම චක්ර වර්තිරජ්ජුරුවෝ එකලැ කෙතුමති නම් රාජධානියෙහි ශක්රචදෙවෙන්ර්ිරජලීලාවෙන් රාජ්යිශ්රී් විඳිනාහ.

  එකලැ මෙසේ මිනිස් ලොව දෙව්ලොවටන් වඩනා සේ සියල්ලෙන් ම සමෘද්ධ ව අසූදහසක් අවුරුද්දට පරමායු වු කල්හි මේ මඟුල්සක්වළ පිරිවරා සිටි දසදහසක් සක්මළැ ශක්රය බ්රේහ්ම සියාම සන්තුෂිත සුනිර්මිතාදි සියලු දිව්යිබ්රමහ්මයෝ මේ එක මඟුල්සක්වළට රැස් ව දැන් තුෂිතභවයෙහි වසන ඒ මෛත්රෙ ය2  මහබෝසතාණන් කරා එළැඹ මහාපුරුෂයාණනවහන්ස, දැන් නුඹවහන්සේ බුදු වන්නට  කලැයි ආරාධනා ක‍රන්නාහ.

       එකලැ මහබෝසතාණෝ,
       

“කාලං දිපඤ්ච දෙසඤ්ච3, මාතරමෙව ච, එතෙ පඤව විලොකෙත්වාත, උප්පජ්ජන්ති තථාගතා”

           යනු හෙයින් පඤ්චමහාවිලොකනය කොට බුදු වන්ට කලැයි දැන දෙවියන්ට ප්රවතිඥ දි කෙතුමති නම් රාජධානියෙහි සඞ්ඛ නම් චක්රයවර්තිරජ්ජුරුවන්ට අග්රෙපුරොහිත වු උභයකුල පරිශුද්ධ ලොක ප්ර සිද්ධ වු සුබ්රනහ්ම4 නම් පුරෝහිත බ්රාොහ්මණයාණන් නිසා බ්රපහ්මවති නම් බැමිණි දෙවින් කුසැ පිළිසිඳ දසඑකඩමස් ඇවෑමෙහි සදහසක්5  සක්වළැ මුළුපොළොව6 සක්වළගල් මෙරුයුගන්ධහරාදින් කම්පිත කරවා දෙතිස් පූර්වොනිමිත්ත දැක්විම ආදි වු නොයෙක් ආශ්චය්ය්ද   පහළ කෙරෙමින් මහත් වු උත්සව යෙන් ඉසිපතන නම් නාගවනොද්යා නයෙහිදි දසදහසක් සක්වළැ දෙවිබඹුන් මධ්යපයෙහි මහාබ්ර හ්මයා අතට මවුකුසින් බිහි ව පෙර දෙපෝයෙහි සඳ ‍සෙයින් දවසින් දවසැ වැඩෙමින් අනන්ත වු යසසින් හා මහත් වු ශ්රී්සෞභාග්යසයෙන් දිව්ය කුමාරයකු සේ ක්රහමයෙන් වැඩිවිය පැමිණෙන්නාහ.   		
        1  කැට   2  මෛත්රික    3  දෙඤ්චදිපඤ්ච    4 සුබ්රවහ්මා   5 දසදහස්     6.  මුළුලොව -  (මුද්රිදත)

තිස්සනාග වර්ගයය 867

     එකලැ ඒ අජිත නම් වු වෛත්රෙ යහබෝසතාණන්ගේ කුශලානුභාවයෙන් මහ‍පොළොව පළාගෙන දොළොස් දොළොස් හවු උස ඇති වඩ්ඪමානකය, සිද්ධාත්ථිෙක ය, චන්ර්ශලාක ය යි මෙසේ සත්රුවන්මය වු තුන් ඍතුවට සුදුසු වු තුන්මාලිගාවෙක් පැනනැගෙයි. එයින් එකි එකි ප්රා සාදයෙක් ම සත් සත මහල් වෙයි. එකි එකි මාලෙහි කෙළලක්ෂ යක් කෙළලක්ෂුයක් කුළු‍ ගෙවන් වෙයි. එකී එකී ප්රා්සාදය සිසාරා සත්රුවන්මය වු සත් සත් පවුරු වෙයි. එසේ ම සත්රුවන්මය වු සත් සත් වහසල් වෙයි එකී එකී වහස්දොරු වෙන වෙන ම වර්ණම භෙදවශයෙන් සත්රුවන්මය සත් සත් තොරණ වෙයි. ඒ තුන්පායෙහි ම පලසෙවෙනිඅගැ1  පසඟතුරුරැව් දෙන රන් රසුදැන් මැවි තිබෙයි.  මුදුනෙහි නඟන ලද සත්රුවන්මය වු ධජකකුල්වල ලෙල දෙන්නා වු රන්මිණිඝොෂාවෙන් මුළුනුවර ඒකනින්නාද වෙයි.

        ඒ ප්රානසාදයන් තුන්දෙනාගේ හිත්තිවලැ සත්රුවන්මය වු තාලපඞ්ක්ති2 ය, මකරපඞ්ක්ති ය, සිංහපඞ්ක්ති ය, ව්යා්ඝ්රනපඞ්ක්ති ය, හස්තිපඞ්ක්ති ය, අශ්වපඞ්ක්ති ය, ව්යාසලරූපපඞ්ක්ති ය, රථපඞ්ක්ති ය,  මයුරපඞ්ක්ති ය, හංසපඞ්ක්ති ය, කොස්ළිහිණිපඞ්ක්ති ය, බාලාකා පඞ්ක්ති ය, ගිජුළිහිණිපඞ්ක්ති ය, ගරුඩපඞ්ක්ති ය,  නාග පඞ්ක්ති ය, දෙව පඞ්ක්ති ය, බ්රුහ්ම පඞ්ක්ති ය, ලතාප පඞ්ක්ති ය, වෘක්ෂ පඞ්ක්ති ය, පර්වමතකූට පඞ්ක්ති ය,  ගඞ්ගා‍ යමුනාදි ගඞ්ගාපඞ්ක්ති ය, අනවතප්තාදි විල්පඞ්ක්ති ය, ක්ෂි,රසාගර ආදි සමුද්රුපඞ්ක්ති ය, රන්රිදි පබළුවන් නැව්පඞ්ක්ති ය, ජම්බුදිපාදි වු ද්විපපඞ්ක්ති ය,  	 කෙතුමති ආදි වු නරගපඞ්ක්ති ය, දෙව්නුදුබඳු රත්නිල් ආදි පස්වනක් පැහැයෙන් දිලිහෙන පට්ටිකාපඞ්ක්ති ය,  යනාදින් විචිත්රි රූපපඞ්ක්හු වනිහා විභාගවත් ව පෙනෙන්නාහ.

      තවද ඒ ප්රාචසාදමස්තකයෙහි දවස් පතා දිව්මල් වැසි වස්නේ ය. ඒ ප්රා සාදවලැ එකි එකී මාලෙහි සත්දහසක් සත්දහසක් රුවන් ගබඩා ය. සරහා පිළියෙළ කරන ලද  වෛදුය්ය්ි   මාණික්යබමය වු ස්තදහසක් සත්දහසක් සිංහාසන ය‍. සත් රුවන්මය වු පුඩු ඇති සත්දහසක් සත්දහසක් ධවලාතපත්රස ය. නානාවර්ණර මනහර ඇතිරි අතුරන ලද සත්දහසක් සත්දහසක් යහන් ය. සත්රුවනින් විසිතුරු වු මිටි ඇති සත්හසක් සත්දහසක් රන්කොත්ත ය. එකී එකී ප්රාුසාදය සිසාරා ජද්දන්න නම් හස්තිරාජයා ප්රතධාන කොට ඇති සත්දහසක් සත්දහසක් 
    1.  මතුපල සෙවෙනිවල අග  2.  පන්ති - අන්තන්හිද මෙසේ ගි

868 සද්ධර්මා‍ලඞ්කාරය

මඞ්ගල හස්තිහු1 නොයෙක් හසත්ය ලඞ්කාරයෙන් සැරැහි2 සිටිති. එසේම වලාභක න්ම අශව්රාජයා ප්රපධාන කොට ඇති ස්ත දහසක් සත්දහසක් අශ්වයෝ සැරැහි2 සිටිති. සත්රුවන් ධ්වජ මාලාවෙන් හොබනා හිරුමඬලු සේ බබළන සත්දහසක් සත් දහසක් රථපන්ති සැරැහි2 තිබෙයි 3 එකි එකි මාලෙහි සත්දහසක් සත්දහසක් නාටකයත්රී හු සැරැහි සිටිති.

     ඔවුන් හැමදෙනාහට ප්ර්ධාන වු අගමෙහෙසුන් වු බිසවු4  චන්ර්ුමඬමුඛී  නම් වෙති.  ඌ5  ඉතා විශිෂ්ට වු රූ ඇතියහ.  සිවුසැටක් පමණ ස්ත්රී ලකෂ හැණයෙන් ශොභමානයහ. ඉතා උස් නො  වෙති.  ඉතා මිටි නො වෙති. ඉති කෘශ නො වෙති. ඉති ස්ථූල නො වෙති. ඉතා කැළි නො වෙති. ඉතා එළලි  නො වෙති. මනුෂ්යයරුපය ඉක්ම දිව්ය රූපයට6 නො පැමිණෙන් - නාහ. ඒ බිසවුන්ගේ ශරීරයෙන් සඳුන්සුවඳ හමයි. මුඛයෙන් මහනෙල්මල්සුඳ වහනය වෙයි. ශරීර‍ෙලාකය දොළොස් රියනෙකැ පැතිර සිටිනේ ය. පොළාපු පුළුන්පිඩක් මෙන් මොළොක් වු ශරීර ඇතියහ.  අස්ථිකල්යානණ ය. මාංසකල්යාපණ ය, ඡවිකල්යාිණ ය, කෙශකල්යා ණ ය. වයඃකල්යායණ ය, යි කියන ලද පඤ්චකල්යායණයෙන් සමන්විත වෙති. එ ම ජන්මයෙහි රහත් ව නිවන් දක්නට නිසි කුසල්ඇති වන හෙයින් පශ්චිමාත්මභාව ඇති වෙති.

   එසේ හෙයින් කියන ලදි:-

‍”චිරමුපවිත්නානාපුඤ්ඤසමාහාරහාරා චරිමහාවිකභූතා චාරුරූපුපපන්තා, මුදුසුරභිසුඛත්තා චන්දුවත්තාභිධානා භවති ඉතා මනුඤ්ඤ බොධිසත්තස්ස ඡායා”යි

   තවද ඒ මහබෝසතාණන්ගේ පුතණුවෝ බ්රනහ්මවධින නම් කුමර වෙති. ඒ බ්රවහ්මවර්ධබනකුමාරයන් ප්රනධාන කොට ඇති දහස්ක පුත්‍වියෝ වන්නාහි. එකි එකී ප්රා‍සාදයෙකැ යොදනක් යොදනක් පමණ දිග පුළුල ගැඹුර ඇති නිධානසැළ සතරෙක් සතරෙක් පිරි සිටිනේ ය. ඒ ප්රාගසාදවලැ සතර සතර කොනැ කප්රුක් සත‍රෙක් සතරෙක් පොළොව පළාගෙන නැගි නොයෙක් වස්ත්රා්භරනාදියෙන් සැරැහි සිටිනේ ය. ඒ අජිත නම් මහබෝසතාණෝ තුමු සර්වාරහරණයෙන් සැරැහි එසේ ම  

   1. මඞ්ගල්යිහස්තිහු  - මඟුල්හස්තිහු   2. සරසා   3.  තිබෙති   4. බිසව   5.  ඔහු 

6. මනුෂ්යෙරූපය ඉකම් දිව්යතරූපය ඉක්ම දිව්ය්රුපයට = (මුද්රි ත) 7. වයකල්යා්ණය

තිස්සනාග වර්ගාය 869

නොයෙක් වස්ත්රාෙලඞ්කාරයෙන් සැරැහුණාවු බාවහාවලිලාවිලාස යෙන්1 යුක්ත වු  ස්ත්රීරසමුහයා විසින් පිරිවරන ලදුව එකී එකී ප්රාෙසාදයෙකැ ඍතුවශයෙන් අවුරුදුදහසක් බැගින් පඤ්චකාම සම්පත් අනුභව  කොට වාසය කරන්නාහ.

   ‍‍එසේ හෙයින් කියන ලදි.

“විචිධරතනභූමිං නෙකවිත්තාදිරම්මං සුරභිකුසුමදාමං නච්චගීතංභිරාමං, පරමයුවතිපුණණං නෙකයොභාවකිණ්ණං රතනමයවිමානං හොති තස්සා‍‘ධිවසාං5 ,යි

      එකල්හි ඒ අජිත නම් මහබෝසතාණන්ගේ කුශලාහු භාවයෙන් මෙහෙයන ලද චිත්තසන්තාන ඇති ව දසදහසක් යෙදුන් මුව දඹදිවැ සුවාසූදහසක් රාජධානිවලැ වසන සේනාවාහනසහිත සූවාසුදහසක් මහරජුන් පිරිවර කොට ඇති සඞ්ඛ නම් චක්රහවර්තිරජ්ජුරුවන් හා සෙසු බො‍හෝ දිව්යතමනුෂ්යරයෝ  මහබෝසතාණන් කරා එළැඹ මහාපුරුෂයාණන් වහන්ස, අපි හැම නුඹ වහන්සේට සේවය කරන පිණිස ආම්හ යි කියති.  එසඳැ මහබෝසතාෂණෝ මාගේ පවත් බෙහෙව.  තෙපි4 තොපෙගේ වාසස්ථානවලට ම ‍ගොස් රාජ්යෝශ්රීේ අනුභව කරව යි ඒ රජදරුවන් හා සෙසු දිව්ය මනුෂ්යජයන්ට සුම දි යවන්නාහ. එකලැ බෝ සතුන් හා සමඟ දෙව්ලොවින් අවුත් එ ම කෙතුමති නම් රාජධානියෙහි උතුම් කුලගෙවලැ උපන්නා වු අටළොස්කෙළක් පමණ අමාත්යාපුත්ර්යෝ මහබෝසතුන්ට නිරතුරු ව අරක්ගෙන සිටිති.

   මෙසේ ඒ මහබෝසතාණෝ දිව්යිසම්පත්තියක් හා සමාන මහත් වු ශ්රීසසම්පත් අනුභව කෙරෙමින් අටදහසක් අවුරුදු ක්රනමයෙන් මවා දක්වන ලද ජරාරුවෙකැ, ලෙඩරුවෙකැ, මළරුවෙක යන තුන්පූර්ව‍නිමිත්ත දැක සසර කලකිරි යෞවනමද ය ආරොග්යඩමද ය, ජිවතමද ය යන ත්රිමවිධමදය හැර සතර වන වරැ දෙවියන් විසින් මවා දක්වන ලද තපස්විරූපයක් දැක මහණ විමෙහි අභිප්රාිය උපදවා මහත්  වු සනේතාෂයෙන් දහවල් උයන්කෙළි කෙළ දෙවියන් විසින් සරහන ලද රාජ මාර්ගවයෙත් නුවරත් අවුත් වැද සත්මහල්පායෙහි ඇතුළැ වු 
       1.   භාවභාවවිලාසයෙන්       2.  ව.    3.  තස්මාධිවාස      4.   තොප   

5. උද්යා නගම්නචය්ය්ෙන්යෙහි

870 සද්ධර්මාුලඞ්කාරය

මතුමහල්තලයට පැනනැගි සුවඳතෙල් වත් කළ රන්වැට පහනින් දිලියෙන්නා වු ශ්රීනයහන්ගබඩාවට වැද කායවිවේකයෙන් යුක්ත ව සද්දවසන් මුළුල්ලලෙහි ප්රරධන්වීය්ය්වට  කොට හැව සර්වමඥ වරයන්ගේ බුදු විමට එකාන්තතියත. වු වෙසඟණුපොහොය පැමිණි කල්හි වන්ර් කොමුඛි නම් අගමෙහෙසුන් බිසව බ්රිහ්මවඨින නම් පුත්රුවන වැදු දිනයෙහි මහබිනික්මන් නික්මෙනු කැමැති වන්නාහ. මහබෝසතුන්ගේ  චිතේතාප්පාදානුභාවයෙන්1 සියලු දහදහසක් සක්වළැ දෙවතාවෝ එකෙණෙහි මේ මගුල් සක්වළට රැස් වන්නාහ. සුවාසුදහසක් රාජධානින් යුක්ත වු මුළුදඹදිව්තෙලෙහි අද අජිතකුමාරයෝ මහබිනික්මන් නික් මෙන්නාහු ය යි ඒකකොලාහල වන්නේ ය.

    එකෙණෙහි සඞ්ඛ නම් චක්රයවර්තමතිරජ්ිජුරුවෝ සුවාසුදහසක් නාටකස්ත්රීෙන් හා සතිස්යොදුනෙකැ පැතිර සිටි මහසෙනග පරිවරා නොයෙක් පූජාභාණ්ඩ ගෙන අවුත් මහබෝසතාණන් හුන් රන්පාය සිසාරා සිට ගන්නාහ. අවශෙෂ වු  ක්ෂණත්රිපය බ්රාපහ්මණ චෛශ්යස ශුද්ර් උපාසක උපාසිකාවරුන් හා යටැ කියන ලද අන්තඃපුර පිටිපුර රට දනව් සියලු ජනසමුහයෝ සුවඳමල් සුවඳසුණු සුවඳදුම් ධජපතාක2 කුඩා කොඩි කෙහෙල් ගස් පුන්කලස් සෙන්කෙලේ මල්ඇහැ3  මල් තොරණ මල් මලා මල්කරඬු ආදිය හත් අත් ඇති ව එ ම පාය පිරිවරා ගන්නාහ.  ආකාශයෙහි දෙවතාවෝ සැණවෙස් ගෙන දිව මල් දිව සුවඳ ආදිය ගත් අත් ඇති ව සාධුකාරනාදයෙන් හා දිව්ය  ගන්ධ්පීධ්වනිඝොෂයෙන් අකනිටාබඹලොව දක්වා ඒකනින්නාද කෙරෙමින් සිටිනාහ.  චක්ර‍වාටපර්වෙතඅකතිෂඨභවනාදිහි සිටියා වු දිව්ය බ්රිහ්මයන් විසින් රන්රිදිමිණිපබළුපිළිවහණ ලොහිතඞ්කමැසිරිගල්සත් රුවන්මයදිවකරඬු වලින් පුරපරා දමන ලද සුවඳමල් සුවදසුණු ආදියෙන් සියලු මුළුපොළොව අතුරු නැති වන්නේ ය.

   එකලැ මහබෝසතාණන් මහබිනික්මන් කෙරෙමි යි සිතු සිත හා සමඟ වැඩහුන් සත්රුවන් මහපාය සත්පවුරුසත්දොරටු  හා එක් ව අග්රුමහෙසිකාව්න ඇතුළු ව බෝසතුන් පිරිවරා සිටි නළුනාටකයන් හා සමඟ දෙවන සඳමඬලක් සේ අහසට පැනනැගී යෙයි.  එකෙණෙහි පිරිවරා සිටි සියලු පෂිත් මහ බෝසතාණන්ගේ කුශලානුභාවයෙන් හා ඒ චක්ර වර්තමතිරජ්ජුරු වන්ගේ රාජානුභාවයෙන් හා දෙවියන්ගේ දිව්යාිනුභාවයෙන්  	  
    1.  චිතේතාවාදානුභාවයෙන්   2.   ධජපතාකා - (මුද්රිවත)   3. පුන්කලස මල් ඇගැ

තිස්සනාග වර්ග ය 871

සිටි සිටි තැනින් ම අහසට පැනනැගෙන්නාහ. යම්යම් කෙනෙක් මහබෝසතාණන් හා එක් ව නික්මෙනු කැමැති වෙත් ද, ඒ ඒ ස්තත්ව යෝ ආකාශයෙහිදි ම තමතමන් දක්නාහ. එකෙණෙහි දසදහසක් සක්වළැ දහදහසක් පමණ මහාබ්ර්හ්ම රාජයෝ තුන් යොදුන් පමණ දසදහසක් සේසත් ගෙන මහ බෝසතුන් මස්තකයට දරන්නාහ. එසේ ම දසදහසක් ශක්ර්යෝ එක්සියවිසිරියන් ජයතුරාසක් තුඩැ තුඩැ තබා පිඹිමින් නාක් මෙන්නාහ. දසදහසක් සුයම්දෙව්රජහු දසදහසක් වල්විදුනා ගෙන සලමින් සිටිනාහ. දසදහසක් සන්තුෂිතදෙව්රජහු දසදහසක් මැණික් තල්වැට ගෙන සලන්නාහ. පඤ්චශිඛ නම් වු දසදහසක් ගන්ධ්ර්වැ දිව්යනපුත්ර යෝ බෙලුවපාණ්ඩු නම් වු දසදහසක් විණා ගෙන ග‍ායනා කෙරෙමින් සිටිනාහ.

       සතලිස්දහසක් වරම්දෙව්රජහු කඩු ගත් අත් ඇති ව සතරදිගැ රැකවල් ගෙන සිටිනාහ.  දෙතිස් දිව්යාජඞ්ගනාවත්  හා දෙතිස් දිව්යලපුත්ර යෝ දිව සුවඳමල් හා සුවඳසුණු පිරිණු රන්රිදිමැණික්මය කරඬු ආදිය ගත් අත් ඇති ව සුවඳින් මලින් පුදපුදා සිටිනාහ.  එසේ ම කඩු ගත් අත් ඇතිව අට විසියක්සෙනෙවියෝ රැකවල් ගෙන සිටිනාහ. හාත්පසින් දිව්යතමය වු රන්ධජ  රිදිධජ ආදිය ගත් අත් ඇති ව අසු‍රයෝ  සිටිනාහ.  මිණිදඩුවැටපහන් ගෙන දිව්යතනාගරාජයෝ සිටි නාහ.  ස්තුති ගායනා කෙරෙමින් දිව්ය ගරුඬරා‍ජයෝ සිටිනාහ.  මධුරස්වර විහිදුවා ගයනා කෙරෙමින කිම්පුරුෂයන් හා කීන්තරුඞගනාවෝ සිටිනාහ.

   එසේ හෙයින් කියන ලදි:-

“මනොරමා කින්තරකින්තරඞගනා මනොරමඞ්ගා උරගොරගඞගනා, මනොරමෙ තම්හි ව නච්වගිතියො මනොරමා ‍ෙනකවිධා පනචන්තයුං”1 යී.

  තවද දිවනැටුම් නටනටා ගායනා කෙරෙමින් ගන්ධනවිදිව්ය. පුත්රයයන් හා දිව්යාොඞ්ගනාවෝ දිව්ය මනුෂ්යානදින් විසින් පිරිවරන ලද මහබෝසතාණෝ පර්වයතයන්ගේ නැටීමෙන් හා ඇතින්ගේ කුඤ්චනාදයෙන් හා අසුන්ගේ හෙෂාරවයෙන් හා සිංහයන්ගේ 
 1 .  මනොරමෙ තෙක පමන්තයන්ති තෙ  - මනොරමා  නිච්වපවන්තයන්ති තෙ  (මේ  ගාථාව ජිනචරියෙහි)

872 සද්ධර්මානලඞ්කාරය

සිංහනාකයෙන් හා ව්යාිඝ්රකයන්ගේ නාදසහිත පැලැඹිමෙන් හා හංසයන්ගේ තුෂ්ටිරාවයෙන් හා දෙවියන්ගේ සාධුනාදයෙන් හා අසුරයන්ගේ ස්තුතිඝොෂාවෙන් හො බ්රයහ්මයන්ගේ අත්පොළ සනින් හා ඒකනිත්නාද එක‍ර්ඝොොෂා වු ආකාශතලය සරහමින් ප්රාහසාදයෙන් ගොස් බෝමැඬසමිපයට පැමිණ ප්රාවසාදය හා සමඟ ආකාශයෙන් බස්නාහ. එකෙණෙහි මහාබ්රපහ්මයෙක් දිව්යාමය වු අටපිරිකර ගෙන එතන්හි පැමිණෙන්නේ ය. මහබෝසතාණෝ ප්රා්සාදයෙත් බැස රන්කඩුවෙන් මුහුළස සහිත ව කෙස්වැටිය කපා ආකාශයට දමා මහාබ්රැහ්මයා අතින් අටපිරිකර පිළිගෙන ප්රාවසාදද්වාරයෙහිදි මහණ වන්නාහ. මෙසේ ඒ චෛත්රෙිය බොධිසත්ත්වකයන්වහන්සේ මහණ වු දවස් ම වෙවදත්‍රයෙහි පරතෙරට පැමිණියා වු සුවාසුදහසක් බ්රාහහ්මණයෝ බොධිසත්ත්වරයන්ටක අනුව මහණ වන්නාහ. ඉසිදන්තය, පුරාණ ය යන බ්රාහහ්මණ දෙබැකෙනෙක් සුවාසූදහසක් සුවාසුදහසක් න පිරිවර ගෙන එ ම විටැ ම මහණ වන්නාහ. ජිනමුත්රස‍1 ය, විජිත4 ය යන පණිඩිතවරු දෙදෙනෙක් අග්ර‍ධර්මෙදෙශනාවෙහිදි ම රහත් වන්නට නිසිස කුසල් ඇත්තාහු සුවාසුදහස්ක පිරිවර ගෙන එ ම විටැ ම මහණ වන්නාහ. සිද්ධාර්ථ නම් සිටාණ කෙනෙක් සුවාසාදුහසක් උපාසකපෂින් හා සමඟ මහණ වන්නාහ. සුධනා නම් උපසාකාකෙනෙක් සුවාසාදුහසක් උපාසිකාවරුන් හා සමඟ මහණ වන්නාහ. මේ බුදේධාත්පාදයෙහි පින් කළ යසවතී ය, විශාඛා ය යන ප්රතසිද්ධ යෙහෙළියෝ දෙදෙනෙක් සූවාසාදහසක් සූවාසූදහසක් ස්ත්රී.පුරුෂයන් පිරිවරා මහණ වෙති. එසේ ම අන්තඃපුර පිටිපුර දනව් වැසි රජ බමුණු වෙළඳ සුදුරු සතර පක්ෂ.යෙහි බොහෝ සත්ත්වටයෝ ද නොයෙක් ජාති ඇති අවශෙෂ ලක්ෂුගණන් මහාජනයෝ ද එ ම දා ම මහණ වෙති.

වදාරන ලද මැයි:-

“චතුරාසිතිසහස්සානි, බ්රාදහ්මණා වෙදපාරගා, වෙතේතය්ය්සමිං සබ්බජිතෙ, පබ්බජිස්සන්ති තෙ තදා”යි

  මෙසේ මහබෝසතාණන්වහන්සේ මහබිනික්මන් නික්ම මහණ ව සීලසංවරසමාදානය කොට ගඟට බැස ජලස්නානය කිරිමේන් ශරීරය ඍතු ගන්වා චන්ර්ා  මුඛි නම් බිසවුන් විසිනි 
   1.  එතැන්හි මහබෝසතාණෝ     2.   මෛත්රිච      3.  ජිනමිත්රම     4. විජිත
මිත්රා - (මුද්රි ත)  විජය  (අනා)

තිස්සනාග වර්ග ය 873

එළවන ලද දිව්ය ඔජස් බහාලු මිහිරි කිරිබත් වළදා තළිය උඩුගං බලා නාගභවනයට හැර පුෂ්ඵලපල්ලවයෙන් සැරැහුණා වු වනලැහැබෙකැ දිවාවිහාර කොට සවස්වේලෙහි දෙවියන් විසින් සරහන ලද මාර්ගියෙන් දසදහසක් සක්වළැ දිව්යලබ්ර හ්මයන් විසින් පිරිවරන ලදු ව නොයෙක් පූජොත්සවයෙන් ගොස් එක්තරා පුරුෂයක්හු විසින් එළවල ලද හිතණ අටමිටක් ගෙණ දක්ෂි ණ දිශාභාගයෙන් නාගශ්රීිබොධිසමිපයට පැමිණ තුන්යලක් පැදකුණනු කොට පරික්ෂාි කරන ලද අවිජහිත අචලස්ථානයෙහි1  හීතණ සලා වගුරුවා එකෙණෙහි පොළොව පළාගෙන නැංගා වු අපරාජිතජය්ය්රුවඞ්කයට පැනනැගී බෝකඳට පිට ලා නැගෙනහිරට මුහුණ පලා වජ්රා්යනමස්තකයෙහි චතුරඞ්ග විය්යාගී බධිෂ්ඨානයේන පලක් බැඳ ඉඳිනාසේක.

     එසමයෙහි වශවර්තිමාරයා තමාගේ දිව්යගලොකයෙහි සිටියේ ම බොධිපය්ය්්ය්ඞ්කාරුඪ ව මහබෝසතාණනවහන්සේ සිවුරඟ ඉටා බුදු වන්ට වැඩහුන් බව දැන ඔහු අද බුදු විය නො දෙවි.   දෙදකුල ගෙණ පරසක්වළැ ගසමි යි සැහැසෙමින් ‍ක්රොොධ වශග ව2 –

“නානා‘නනාය නළවණ්ණසිරොරුහාය එතේතාරුවට්ටබිතතිග්ගලොචනාය, දටෙඨාට්ඨහිංසනමුඛායුරගබ්ගුජාය3 සෙනාය සො පරිවු‍තො විවිධා’ යුටාය.”

        යනාදින් දක්වන ලද ප්රිකාර ඇති අත්භයානක වු දස බිම්බරක් මරසෙනඟ ගෙන සක්වළ මුවවිටට බැස කර නගා බලා ඒ මෛත්රෙ ය4  මහබෝසතුන්ගේ  මෛත්රීවපිඬක් බඳු වු ශ්රීෛ මුකය දැ ළංවිය නො හි භයින් වෙවුළා පැරැද පලා‍ යෙයි. එකෙණෙහි සහස්රෙරශ්මින් හෙබියා වු සම්පනස් යොදුන් හිරුමඬල නිම්වළල්ලෙහි ගෙන මහාසමුද්රරයෙහි  ගලන්නා වු ස්වර්ණ චක්රමයක් මෙන් අස්තපර්වීතයට5 යෙමින් සිටිනේ ය. සියලු චක්ර්වාටගර්භ‍ය ක්ෂිසරසාගරයෙහි ගලන්නාක් මෙන් ද  නිමවළල්ල අල්වාගෙන ආකාශයට නගන්නා වු රජතචක්රෂයක් මෙන් ද දසදිගැ ප්රෙභා විහිදුවමින් උනුපනස් යොදුන් චන්ද්රෂමණ්ඩලය නැගෙනහිරි6  සක්පළැ මෝවිටින් උද්ගත වෙමින් සිටිනේ ය.
       1.    අපරාජිතස්ථානයෙහි    2.    -වසභිව,   3.   දටේඨාට්ඨභිසන -

4. මෛත්රී 5. හස්තපර්ව තයට 6‍. නැගෙනහිර

874 සද්ධර්මාරලඞ්කාරය

  ඒ සදැ මහබෝසතාණෝ තමන්ගේ  රන්වන් වු ශරීරා‍ෙලාකයෙන් චක්ර.වාටධ්යහයෙහි ඒ බෝමැඬප්රුදෙශය රන්රසෙහි  ගලන්නාක් මෙන් එකපැහැර1 බබුළුවමින් ඉඳුනාහු ය. ඔවුන් පිරිවරා දසදහසක් සක්වළැ ශක්රැ බ්රැහ්ම සුයාම සත්තුෂිතාදි වු දිව්යරසමූහයෝ මහබිනාක්මන් නික්මෙන වෙලෙහි සෙයින් තම තමන්ට2 අනුරූප වු ඡත්රහචාමරඅටමඟල‍ෙසාළොස්මඟලාදි වු පූජාභාණ්ඩ හා අනෙකප්රාකාර තූය්ය් ස භාණඩ ගෙන නානාපරඟලාකාර නෘත්යා්ඞ්ග දක්වමින් ගි කියකියා ස්තුති කෙරෙමින් සිටිනාහ.  සියලු ආකාශතලය දිවසුවඳදිවමල්වර්ෂා යෙන් අතුරු නාකි වන්නේ ය. එසදැ මහාපුරුෂයාණන්වහන්සේ චක්ර්වාටපර්වනත නැමැති නිරයෙන් වට කරන ලද තාරකා නැමැති මැණික් කර්මෘණන්තයෙන් විසිතුරු ආකාශක නැමැති වියන් ඇති සකල රාත්රිණයෙහි එකාකාරයෙන් දිලිහෙන්නා වු චන්ද්රැමණ්ඩල නැමැති ප්රණදීපාලොක ඇති චක්ර වාටගර්භන නැමැති රත්නමණ්ඩපයෙහි බොධාද්‍රැම නැමැති මරකතමාණික්යතමය ඡත්රරයෙකින් යුක්ත ව වජ්රා සන නැමැති සිංහාසනය මස්තකයෙහි නාටකස්ත්රීතන් සහිත දිව්ය මනුෂ්ය්සෙනාව පිරිවරා  වැඩහුන්සේක් ම ප්රතථමයාමයෙහි පූර්ථෙවනිවාසානුස්මෘතිඥනය සමධිගම කොට මධ්යහමයාමයෙහි දිව්යෙඤ්චක්ෂුනරභිඥනය ප්රොතිවෙධ කොට පශ්විමයංමයෙහි ද්වාදශාඞ්ග ප්ර්තිත්යෂසමුත්පාද චක්ර්ය අනුලොම ප්රටති‍ෙලාම වශයෙන් සර්ම‍මර්ෂයණ්ය කෙරෙමින් අරුණෝද්හමනය හා සමඟ සියලු දස දහසක් සක්වළ  ඒකතින්නාද  කොට දශබලචතුර්වෛශාරද්යුදි සියලු ගුණසමුහයෙන් හෙබියා වු සර්ව ඥතාඥනය ප්රයතිවෙධ කොට ලොවුතුරුබුදු වනසේක.

  එකෙණෙහි ප්රචතිසන්ධි‍ග්රටහණාදියෙහි මෙන් දෙතිස්පූර්වයනිමිත්ත පහළ වෙයි.  දසදහස්ක සක්වළ වට කොට හකුළුවා දමාලු මල්වටක් සේ ද ඝන කොට හසුරුවා බඳනා ලද මල්කලඹක් මෙන් ද මනාකොට සරහන ලද මලස්නක් මෙන් ද දිව්ය  මානුෂික වු නන්කුසුමෙන් සැරැහෙන්නේ ය. මෙසේ මුළුලොව එකොත්සව කරවා නොයෙක් පෙළහර පහළ කෙරෙමින් ප්රුතිවෙධ කරන ලද සර්වළඥතාඥන ඇති ඒ මෛත්රෙ ය3 සර්වරඥයන් වහන්සේ  “අනෙකජාතිසංසාරං” යනාදින් ප්රීතතිවාක්යෙ පව්තවා නොයෙක් කෙළලක්ෂකගණන් සමාපත්තියට සමවදිමින්  බෝමැඩ සමිපයෙහි ම සත්සති යවා අට වැනි සතියෙහි ධර්මටගම්භිරත්වසය ප්රතත්ය්වෙක්ෂාල කොට බ්රසහ්මාරාධනා පිළිගෙන ඉසිපතන නම් 
   1.   එකවැතිර     2.  තමන් තමන්ට  3.   මෛත්රිෙ

තිස්සනාග වර්ග ය 875

නාගවනොද්යවනයට ම වැට වටින් සියක් යොදුනෙහි පැතිර සිටි මනුෂ්යදසෙනාව හා එසේ ම වටින් සතිස්ලක්ෂනදසදහස් තුන්සියපනස්යොදුන් සක්වළ ගැබ පුරා සිටි දිව්ය සෙනාව මධ්යනයෙහි වැඩහිඳ:-

“දුක්ඛං දුක්ඛසමුප්පාදං, දුක්ඛස්ස චද අතික්කමං, අරියං වට්ඨඞ්ගිකං මග්ගං, දුක්ඹුපසමගාමිනාං.”

    යනාදි ක්ර්මයෙන් දක්වන ලද ත්රිදපරිවෘත්තයක් හා වාදශ කාරයක් ඇති දුඃඛසත්යයය,  සමුදයසත්ය්ය,  නරොධසත්යශය, මාර්ගරසත්යරය යන චතුරාය්ය්නාදසත්යමයෙන් යුක්ත නිරුත්තර වු ධර්මකචක්රදය පවත්වනසේක.  එකලැ මනුෂ්ය්යන්ගෙන් කෙළලක්ෂයයක් දෙනා සතරමග සතරඵලයට පැමිණ අමාමහනිවන් දක්නාහ.  දිව්යමබ්රාහ්මයන්ගෙන් මාර්ගමඵල ලැබ නිවන් දක්නාහු මෙ තෙකැයි පමණ තැතියහ. එයින් වදාළහ:-

“උපෙත්වාත උය්යාතචරං, ඵුල්ලං නිගවනං ජිනො, අනුත්තරං ධම්ම්ච‍ක්කං, එවං සො චත්තයිස්සති”යි

    මෙසේ ඒ  මෛත්රෙධය1   සර්වඑඥයන්වහන්සේ දහම්සක් පවත්වා ලොකාත්ථිමසිද්ධිය කරන කල්හි සඞ්ඛ නම් චක්රරවර්ති රජ්ජුරුවෝ තමන් බොහෝ කලක් රජසිර‍ි විඳ විසු පස්විසි යොදුන් පමණ ඇති සත්රුවන්මහපාය බුදුපාමොක් මහා සඞ්ඝයාවහන්සේට සඞ්ඝාරම කොට පිළිගන්වා එයින් මත්තෙහි දුගිමගියාචකයන්ට  මහදන් දි නාටකස්ත්රීකන් සහිත අග්ර මහෙසිකා වන් හා සමඟ මහත් වු රාජානුභාවයෙන්  දිලිහිදිලිහි අපරියන්ත වු සෙනාවාහනයෙන් යුක්ත ව ඒ  මෛත්රෙුය සර්වයඥයන්වහන්සේ කරා එළැඹ අමාමහගගෙකැ ගැලෙන්නාක් මෙන් බුදුන්ගේ චරණනඛමයුඛයෙහි ගැලි භක්තිප්රෙෙමයෙන් බැස හෙව වැද එකත්පස් ව හිඳ අශ්රැෙතපූර්වක  වු   සඬර්මනය අසා පහන්නසිත් ඇති වි අනුකෙළදහසක් පමණ පුරුෂස්ත්රීපන් හා සමඟ මාර්ගඬඵලයට2 පැමිණ එහි භික්ෂුදභාවයෙන් මහණ වන්නාහ. වදාරන ලද මැයි:-

“තදා සො සඞ්ඝරාජා ච, පාසාදං රතනාමයං, ජිනප‍ාමොක්ඛසඞ්යස්ස, නිය්යාලදෙත්වා- පුනාපරං”යි

  1.   මෛත්රිස      2.  මාර්ග්යට 

876 සද්ධර්මා‍ලඞ්කාරය

    තවද  සියලු දිව්ය්මනුෂ්යමයෝ ම ඒ මෛත්රෙ ය1 බුදුරජාණන් වහන්සේ කරා එළැඹ ස්රොවතාපත්තිමාගී ය, ඵලය, සකෘදාගාමි මාර්ගපය, ඵලය,  අනාගාමිමාර්ගොය, ‍ඵලය, අර්හත්මාගීය, ඵලය යන සතරමග සතරඵලයෙන් උතුම් වු අර්හත්ඵලය ‍උදෙසා ප්රමශ්න විචාරන්නාහ. එසදැ බුදුහු ඒ අර්හත්ඵලප්රාහප්තියට උපායක් දක්වමින් ප්ර ශ්නව්යා.කරණය කරනසේක.  ඒ ප්රහශ්නවිසජිනය හෙතු කොටගෙන දිව්යිමනුෂ්ය්යන්ගෙන් අසුකෙළදහසක්දෙන සංසාරසාගරයෙන් ගොඩැ නැගෙන්නාහ. හෙවත්  සොකපරිදෙවන දුක්ඛදොමනස්සුපායාස  නැමැති ජලයෙන් හරිත වු ජාතිජර, ව්යානධිමරණ  නැමැති මහත්වු රළපතර බිදිම් ඇති ‍ලොභවේෂමොහමදමාතමාත්සය්යාස   දි චණ්චමත්ස්යරසමුහයාගෙන් ගැවැසිගත්තා වු ගෘහරාක්ෂයයි යි2   කියන ලද ස්ත්රීමජනයන්ට වාසස්ථාන වු හෙවත් මාතුගාම නැමැති උදකරාක්ෂපසින්ගෙන් ගැවැසි ගත්තා වු තෘෂ්ණා නැමැති ගඞ්ගාජලය වැදිමට පිහිට වු රූපශබ්දා දි පඤ්චකාමකොට්ඨාස  නැමැති සළාවැටුම ඇති පමණ නොදතහැකි දිගසරස ගැඹුර ඇති පරතෙරක් දැක්ක නොහැකි සංසාර නැමැති සාගරයෙහි චුතිප්ර තිසන්ධිාවශයෙන් ගැලෙමින් ඉපිලෙමින් ‍විතකි නැමැති තරඞ්ගවෙගයෙන් පහරන ලදු ව කෙලෙස් නැමැති සැඩවතුරෙන් ‍ගෙන යන ලදු  ව අපාය නැමැති වඩබාමුඛයෙහි වැටි අනයව්යැසනයට පැමිණෙන්නා වු සත්ත්විවර්ග යා දෙශනා නමැති හස්තයෙන් ඔසවාගෙන එබඳු සංසාර නැමැති සාගරයෙන් ගොඩැ නගා අමාමහනිවන් නැමැති අභයපුරයෙහි පිහිටුවනසේක.

    මෙසේ වරින් වරැ ධර්මගදෙශනා කෙරෙමින් රහත්බවට පමුණුවන දල ආය්ය්රයෙශ්රාඩවකයන්වහන්සේගෙන් කෙලලක්ෂමයක් පමණ මාක්ෂිඞණාස්රුවයන් වහනසේ හැමකල්හි ම ඒ මෛත්රෙශය1 සර්ව්ඥයන්වහන්සේ  පිරිවරා ඇවිදිනාසේක. ඒ හැමදෙනා වහන්සේ ම පූර්වෙරතිවෘසානුස්මෘතිඥන ය,  දිව්යනඤ්චක්ෂුෛරභිඥන ය, දිව්ය ශ්රොුත්රවඥන ය, චෙතොපරිච්ජේදකඥනය ය,  ඍද්ධිවිධඥන ය,  ආශ්රිවක්ෂරයකරඥන ය යන මේ පව් අභිඥවෙන් හා අධිෂ්ඨාන ඍද්ධි ය, විකුම්ණඍද්ධි ය. මනොමයඍද්ධි ය. ඥනවිස්ථාරඍද්ධි ය,සමෘධිවස්ථාරඍද්ධි ය, ආරියඍද්ධි ය, කර්මසවිපාකජඍද්ධි ය. පුඤ්ඤවතොඍද්ධි ය, විජ්ජාමයඍද්ධි ය, ප්රපයොගඍද්ධි යන මේ දගවිධඍද්ධින් යුක්තසේක.

1. මෛත්රිධ 2. ගෘහරාශියයි

තිස්සනාග වර්ග්ය 877

   තවද  අත්ථිතපටිසම්හිදා ය, ධර්ම.පටිසමහිදා ය,  නිරුත්තිපටිසමගිදා ය, ප්ර්තිහානපටිසම්දා ය යන සිවුපිළිසිඹියායෙහි දක්ෂිසේක.  ප්රිගුණ ව වාචොද්ගත වු ත්රිිපිටකබුද්ධවචනය ඇති හෙයින් බහුශ්රැචතසේක. සපය්යාවද  ප්තිකනවලොකොත්තර සද්ධර්මිය ධරන යෙහින් ධර්මවධරසේක.  දෙවිමිනිසුන් සහිත සියලු ලොකයෙහි ප්රයසිද්ධ හෙයින් ව්යගක්තසේක. උක්තප්රිකාර ගුණයෙන් යුක්ත  හෙයින් හා ශිලාදිගුණධර්මෙයෙන් සමන්විච හෙයින් සඞ්ඝ‍ෙසහෙන සේක යනාදි වශයෙන් වෙන‍ වෙන කියාත් නිමාවක් දැක්ක නොහැකි සියලු ගුණගණාඬ්ගයෙන් හෙබියා වු මෙබඳු කෙළ ලක්ෂදයක් පමණ  රහතන්වහන්සේ ‍  විසින් පිරිවරන ලදු ව ඒ මෛත්රේය ‍1 බුදුරජාණන්වහන්සේ නසප්තකුලපර්ව‍තයෙන් පිරිවරන ලද මහාමෙරුපර්ව්තරාජයා මෙන් ද සුපිපි රන්පියුම් වනමධ්යගය කට වන් ස්වර්‍ුපනෞකාවක් මෙන් ද නොයෙක් දහස්ගණන් මිණිදඬුවැටපහන් ම‍ධ්ය්යෙහි  දිලිහෙන පහන්රුකක් මෙන් ද තාරකාසමුහයා විසින් පිරිවරන ලද පූර්ණැචන්ර්හැ යා මෙන් ද දහසක් රැසින් පිරිවරන ලද ශරත්සුය්ය්ත් මණ්ඩලය මෙන් ද සතිස් යොදනෙකැ පැතිර  සිටිනා පර්ෂ්ත්මණ්ඩලයෙකින් පිරිවරන ලද සක්විතිරජක්හු මෙන් ද දිව්ය සමුහයා විසින් පිරිවරන ලද ශක්ර‍දෙවෙන්ර්ක්හයා මෙන් ද බ්ර්හ්මසමුහයා විසින් පිරිවරන ලද මහාබ්රවහ්මරාජයා මෙන් ද අතිශයින් සොභමාන ව දෙතිස්මහා පුරුෂලක්ෂහණයෙන් හා අසූඅනුව්ය්ඤ්ජනලක්ෂිණයෙන් යුක්ත ව නිලපිතලොභිතාදි විචිත්රිවර්ණද බ්යානමප්ර්භාමණ්ඩලයෙන් පිරිවරන ලදුව විකසිතපද්මොත්පලපුණ්ඩරික‍ාදින් විසින් ප්රපතිමණ්ඩිතක ජලතලාවක් මෙත් ද තාරකානිකරගන්ගේ රශුමිසමුහස්පර්ශකයෙන් දිලියෙන්නා වු ආකාශතලයක් මෙන් ද සන්යා්ාණ ඝනප්රහභාඉන්ර්යෙනචාප විද්යුූල්ලතා පරික්ෂිකප්තකනගිරිශිඛරයක් මෙන් ද තමන්වහන්සේ ගේ ශ්රී  සෞභාග්යඅයෙන් මුළුලෝ එකාලොකකෙරෙමින් එසේ ම තමන්වහන්සේ සකලශ්‍ීශ්ශොභා  ශරීරයෙන් එකපැහැර නික්මෙමින් ඇඹැරෙමින්2  සළාදෙමින් දසදිගැ දිවන්නා වු නීල ය, පිත ය, ලොහිත ය, ඔදාත ය, මාඤ්ජිෂට ය, ප්ර භාස්වර ය යි කියන ලද සවනක් ඝන බුද්ධරශමිමාලාවෙන් මුළුලෝ හොබවා දඹදිවැ තුන්සියයක් යොදුන් පමණ ඇති අන්තමණ්ඩලයෙහි ද සසියයක් යොදුන් පමණ ඇති අන්තමණ්ඩලයෙහි ද සසියක් යොදුන් පමණ ඇති මධ්යසමණ්ඩලයෙහි ද නවසියයක් යොදුන් පමණ ඇති මහාමණ්ඩලයෙහි ද සැරිසරා වඩිමින් ධර්ම දෙශනා පවත්වා මහාජනයාට ස්වර්ගාමොක්ෂවසම්පත්  සාධා දෙනසේක.
  1.      මෛත්රි්         2.   අඹරමින්  -  (මුද්රිමත)

878 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය

  ඒ කල්හි ඒ මෛත්රෙසය1 බුදුන් සොළසාසඞ්ඛ්යයකජලක්ෂකයක් මුළුල්ලෙහි නිරතුරු ව පිරුවා වු දානශිලාදි දශපාරමිතාවෝ එක ආත්මයෙහි ම පල දෙම්හ යි සැරැහි සිටියවුන් මෙන් මහත් වු  ලාභසත්කාර පවත්වන්නාහු ය. හේ කෙසේ ද යත්? එ කලැ මෛත්රෙිය1 බුදන්ගේ කුශලානුභාවයෙන් මහාජනයෝ ඒ ඒ දිශා භාගයෙන් අන්තපාන්යාෝනවාහනවස්ත්රු ගන්ධනමාලාදිපධූපාදි වු නොයෙක් දානොපකරණ සපයා සියගණන් ගැල් පුරා ගෙනවුත් දන් දෙන්නට අවකාශ නොලදින් හාත්පසැ කිප ගවු පමණ තින්හි ගැලින් ගැල පැහැර සිටගනිති. ඒ කල්හි ඒ ගැල්යකෙහි චක්රපනාදය හා මහාජනයාගේ කොලාහලය වටින් සතිස් යොදුන් පමණ කින්හි පැතිර සිටිනේ ය. මෙසේ කොදිව්2 මහදිව් මෙරුයුගන්ධනරක සක්වළහල් මහපොළෝ මුලිනුපුරා කෙලසුවහස් සක්වළ එකපැහැර බමන කොලාහලයක් සේ පසුපස්සෙහි හුනු දිව්යකබුහමනාගසුපණිභික්ෂුවණි උපාසකඋපාසිකාදින් විසින් හා  අවසරයක් ලද තන්හි දන් දෙම්හ යි බඩුක පුරා ගෙන යන සිය දහස්ගණන් ගැල්හඬින් හා පිඹිනා සක්හඬින් හා ශරණාගත වජ්ර පඤ්ජර‍, පරදුක්ඛදුක්ඛිත, කරුණාකනිධාන, ත්රිසභූවන චූඩා මනාණික්ය , සද්ධර්මා,භරණ විභූෂිත, සර්වධඥශිරොමාණික්යක, දෙවාකිදෙව,  ශක්රාකතිශක්ර,, බ්රාහ්මාතිබ්ර්හ්ම වු තථාගතයන් වහන්සේට පූජා පිණිස දිව්යකබ්රශහ්මාදින් පිඹිනා ජයකාහලශබ්දයෙන් හා දෙවි මිනිසුන් ගසන මිහගුබෙරහඬින් හා තුන් යොදුන් පමණ සේසත් අතින් ගෙන දෙ අත් නගා වැඳ  වැඳ  යන මහබඹ පිරිවරින් හා පරසතුමල්දමින් හා මඳාරාමල් ඉසිමින් තල්වැට චාමර සලමින් සතුටුසතුටු ව දිවසළු හිසැ තටවමින් පුද පිණිස නෘත්යටගිතවාද්යා පවත්වමින් එක්පසෙක්හි නික්ම ගත් අනත්තාපරියන්ත දිව්යටපරිචාරයෙන් හා පෙණදහස් සුවහනස් මවා කරා බැඳි3  කණ්ඨමාණික්යනයෙහි ආලොකයෙන් මුවලෝ එකාලොක කෙරෙමින් පෙරමගෙහි කඩුපුල්මල් තනනනා පෙණපතර බිමැ ඔබඔබා වඳිමින් පසු බස්නා නේසුවහස් දිව්යලනාග පරිවාරයෙන් හා  පඤ්චවර්ණග පියා විදහා අහස්කුස් වසා මහ පියුම් තුඩින් ගෙ පසුපස්සෙහි ගමන් ගත් යෙළසියක්

     1.  මෛත්රීව    2.  කොදෙව්    3.  බඳනා

තිස්සනා වර්ග1ය 879

යොදුන් ගරුඬරාජයන් සියදහස් ගණනින් හා එබු එබු පතුල් පිළිගන්නා පිණිස මහාපොළොව පළා නැගි මහගැල්සක් පමණ මහපියුම් මඩුන් මඩුන් පැනනැගි රෙණුකදින් අකනිටාබඹලෝ දක්වා සියලුසක්වළ සුවඳ ගන්වමින් ශ්රීිපාදය දික්කළ කෙණෙහි මහමෙර සේ උස්තැන් එබී වළතැන් පිරි බිම සමතලා කෙරෙමින් එබුඑබු පයට පූජා පිණිස මහපොළොව පළා පැනනැගි සත්රුවනින් වඩනා මග විසිතුරු කෙරෙමින් පළා පැනනැගි සත්රුවනින් වඩනා මහ විසිතුරු කෙරෙමින් සෙසු සියලු සියොත්1 සිවුපාවනුදු සතුටු කරවමින් මහොත්සවයෙන් වැඩ මහාජනයා විසින් මෙසේ මහොඝයක් මෙන් පව්තවන ලද සිවුපසදානය පිලිගනිමින් මහත් වු පූජාසත්කාරයෙන් වඩනා ඒ මෛත්රෙසය2 බුදුරජාණන්වහ්නසේගේ පය්යාත්ක ප්තිප්රසතිපත්තිප්රමති වේධවශයෙන් ද යථාපරාධයතානුලොමයථාධර්මමවශයෙන් ද ත්රිපවිධ වු සියලු ශාසනය එකලැ මුළුලෙව්හි ව්යායප්ත වන්නේ ය.

       සියලු ජම්බුවීපය භික්ෂුදභික්ෂුපණින් විසින් පොරෝනා ලද සිවුරෙහි ආ‍ෙලාකයෙන් එකාලොක වෙයි. කුලගෙවලට වදනා වු ද නික්මෙන්නා වු ද භික්ෂුකභික්ෂුවනින්ගේ වීවරම‍ාරුතයෙන් හා අතපය දික්කිරිම් වක්කිරිම් ආදියෙන් උපන්නා වු ශරීර මාරුතයෙන් සියලු රොගදුක් දුරු වන්නේ ය. කිසිකලෙකැ මෙසේ මහාශ්රා වකයන් පිරිවරා දඹදිවැ ගම්නියංගම්රාජධානි පිළිවෙළින් දනව් සැරිසරා සත්ත්වවවිනයනය කරනසේක. සමහර කලෙකැ විනෙසජනයන් පිණිස දුරුකතර ගෙවා දිව්‍ වෙලාක බ්රෙහ්ම‍ෙලාකඅන්යවචක්රරවාටාන්තරයෙහි3 ද අනන්තාපරිමාණ සක්වළ වලැ කෙළවරට ගොසින් ඇසිල්ලෙකැ පෙනී හෙතුසම්පත් ඇති සත්ත්ව යන් අමාමහනිවන් දක්වනසේක.

    එයින් වදාළහ:-

     “බොධනෙය්යංෙ  ජනං  දිස්වා,   සතසහයේයපි යොජනෙ, 
       බණෙන උපගනත්වාෙන, බොධයිස්සති සො ජිනො”යි

  තවද  මුලැ පූර්වාාභිනිහාරයෙහි කියන ලද පරිද්දෙන් ම අසොක ය, බ්රලහ්මදෙව ය යන අග්රයශ්රායවකයුග්මයක් හා පදුමා ය, සුමනා ය යන අග්ර,ශ්රා විකායුග්මයක් ඇති ව සිංහ  නම් මහ
   1.    වැසියන් - (මුද්රි ත)    2.    මෛත්රිර   3.   අත්යරචක්රාවාලා

880 සද්ධර්මා ලඞ්කාරය

තෙරකෙනෙකුන්ගෙන් අත්පාමෙහෙ විද කෙළලක්ෂවයක් පමණ මහාශ්රෙවකයන් පිරිවරා ලෝවැඩ වඩන්නා වු ඒ මෛත්රෙන1 මහාශ්රායවකයන් පිරිවරා ‍ලෝවැඩ වඩන්නා වු ඒ මෛත්රෙවය1 සර්ව ඥයන්වහන්සේට සුධන ය, සඞ්ඝ්යව යන සිටුවරු දෙදෙනෙක් අග්රයඋපස්ථානයක වන්නාහ. යසවති ය, සඞ්ඝා ය යන උපාසිකාවරු දෙදෙනෙක් අග්රගඋපස්ථායිකා වන්නාහ.

  ඒ මෛත්රොය1  බුදුරජාණනවහන්සේ පිට දි බුදු වු නාගශ්රීහ බොධියෙහි රිදිකඳක් බඳු සමවට වු කඳවට එක්සිය විසිරියන් උස ය.  එපමණ වු පඤ්චමහාශාඛාවක් ඇත්තේ ය. මුලැ පටන් අග දක්වා දෙස්යසතලිස්රියන් උස ය. නැගෙනහිරි ශාඛාග්රවයෙහි පටන් බස්නාහිරි ශාඛාග්රයයට දෙසියසතලිස්රියන් පමණ ය. ශාඛාමණඩගව වටින් සත්සිය විසිරියන් පමණ ය.  ඝන කොට හසුරුවා බඳනා ලද මොනරපිල් කලඹක් මෙන් ද රිදිපර්ව.තමස්තකයෙක්හි පිහිටියා වු මුදුන්කුළු නැමැති ඉන්ර්ර්වනීලමාණික්යිමයපර්වුතයක් මෙන් ද ඉතා සොභමාන ව සියලු පෘථිවිමණ්ඩලය සරහමින් සිටිනේ ය. ඒ බොධි වෘක්ෂ යෙහි ලහටු හා ‍ප‍ඬෙර වන් පත්රි ද තුවටුවෙන් ගිලිහෙන්නා වු පුරාණපත්ර් ද කිසිකලෙකත් නැත්තේ මැයි. හැමකලැ ම ඉන්ර්වට නීලමාණික්ය්මය වු පත්රකපඬික්තීන් ගැවැසි අතුරතුරෙහි පබළුදලු හා සමාන මදමද පවතින් ලෙල දෙන්නා වු ළපලු - පන්තීන් සැරැහි සිටිනේ ය. අතුරතුරෙහි හටගන්නා ඉඳනිල් මිණි වන් එකිඑකි නාකැකුළෙහි දොළොස්නැළියක් දොළොස් නැළියක් පමණ පැන් ගන්නේ ය. පිපි මල් රථයක් පමණ වන්නේ ය. එකි එකි මලෙහි නැළියක් පමණ රෙණු වන්නේ ය.

    ඒ මෛත්රෙිය1 සර්ව ඥයන්වහන්සේ බුදු වන දවස්න පිපිමල් සියල්ල ම අසූදාහසක් අවුරුදු මුළුල්ලෙහි පර නො වි තිබෙයි. ඒ ශ්‍රීමහානාගබොධින්වහන්සේට හාත්පසින් තුන් යොදනක් පමණ තැනැ නොයෙක් පැහැ ඇති මලින් සැරැහුණා වු වෘක්ෂසයෝ ඒ බොධින්වහන්සේ පිරිවරා උන්වහන්සේට අභිමුඛ ව සිටිනාහ.  එසේ ම නොයෙක් පැහැ ඇතකි මල් පල ගන්නා ලතාජාතීහු මනා වු සුවඳ ඇති නොයෙක් පැහැයෙන් බබළන්නා වු මල්කැන් සමුහයෙන් සැරැහි දක්ෂිැණාවෘත ව මුක්තාමාණික්ය්යෙන් කරන ලද මහපවුරක් මෙන් බොධින්වහන්සේ වටා සිටිනාහ.  ඒ ‍බොධින්වහන්සේට අවටින් අටයොදනක්2  පමණ තන්හි සියලු භූමිතලය සත්රුවන් වැල්ලෙන් ගැවැසි තිබෙන්නේ ය.  ඒ සත්
   1.     මෛත්රි්         2.     අඩයොදුනක්  -  පූජාවලියෙහි  “දෙගවු”

තිස්ුසනාග වගර්යව 881

 රුවන්වැලි මත්තෙහි අනෙකප්රැකාර වර්ණිගන්ධ යෙන් යුක්ත ව දියෙහි ගොඩෙහි පිපෙන සියලු සුවඳ පුෂ්පජාතීහු අතුට තිබෙන්නාහ. තවද එහි අතුර නැති ව හෙළනික - රත්නික සිනිද්ද බෝලිද්ද දැසමන් ඇසළ පළොල් දොඹ කින බක්මි සපු දුනුකේ මුහුනමල්1 ආදි මල්වැසි වස්නේ ය. හාත්පසින් රකේතාත්පල ශේවතොත්පල රක්තපද්ම ශේවත පද්ම රතැඹුල හෙළැඹුල නිලිපුල් මිටියෙන් පුරන ලද ස්වර්ණේඝපඬ්ක්තීන් සැරැහි තිබෙන්නේ ය.

   තවද වාසල්දොරැ සන්ධිුයෙන් යුක්ත රත්නප්ර්දීපමාලාවෝ වන්නාහ. බොධිවෘක්ෂවමස්තකයෙහි ඔලම්බකපද්මයන් ඇති මල්වියන් ආකාශයෙහි බැඳ තිබෙයි. ආකාශයෙන් යන්නා වු  නොයෙක් පැහැ ඇති  පක්ෂිෙසමුහයා මධුරනාදයෙන් පූජා කොට පැදකුණු කෙරෙමින් යන්නාහ.  අතුපතරවෙළෙප් අතුරෙහි සැඟවි ඉඳිනා පක්ෂියකෙනෙක් න්ම නැත්තාහ.  මහාබ්රවහ්මයාගේ කුශලානුභාවයෙන් උපන්නා වු මරකතමාණික්ය්මයඡත්රුයෙක්හි ශ්රිකසමෘද්ධිය මැඩ අපහාස කරන්නක් වැනි වු සකලශ්රීයසෞන්දය්ය්ු  යෙන් අග්රකප්රාමප්ත වු ඒ ශ්රී  මහාබොධිය අතිශයින් බබළන්නේ ය.  නිරන්තරයෙන් දිව්යයමනුෂ්යගයන් සහිත ලොකවාසින් විසින් කරන ලද සත්කාර ගරුකාර ඇත්තේ ය. දිව්යර බ්රසහ්ම ගරුඩ ගන්ධ ර්වහ ආදිහු නිරන්තරයෙන් බලබලා සිටිනාහු ද තෘප්තියකට නොපැමිණෙන්නාහ. ඒ ශ්රීහමහාබොධීන්වහන්සේ කරා පැමිණියා වු රටදනව්වැසි මහාජනයෝ දෙවිමිනිසුන් විසින් පුදන ලද සුවඳමල් හා සුවඳසුණු ආදියෙහි උතුම් වු සුගන්ධවගන්ධදය ආඝ්රාවණය කෙරෙමින් සන්තුෂ්ට වුවාහු ස්තුති කොට ගි කියකියා නටා බස්නාහ.

   එසේ හෙයින් කියන ලදි:-

  	“පහාවි‍ සෙසුජ්ජලපුපථභුසිතො

සමන්නතො නිග්ගතගන්ධිබන්ධුපරො, විචින්තසාඛාව ලිපන්තසඞ්කුලො භවෙය්යත නාගවිහයබොධිපාදයපො.

ගාතාගතා තත්ථ් සුගන්ධබබන්ධුතොඃ පමොදිතා ජානපදා මහාජනා, සවෙණුවිණාථූතිගිතනචව‍ෙතා කරොන්ති එවං ඝතතං මහුස්සවං”යි 1. මුහුළුමල් 2. සුගන්ධොගන්ධිසතො - සුගන්ධබගන්‍හනෙකා

882 සද්ධර්මාළලඞ්කාරය

    තවද ඒ මෛත්රෙ‍ය1  සර්ව‍ඥයන්වහන්සේගේ බුද්ධශරීරය අට අසූරියන් පමණ වන්නේ ය. සුප්රෙතිෂ්ඨිතපාදතලයෙහි පටන් දෙදණමඩලට දෙවිසිරියන් උස ය.  දණමඬලෙහි පටන් නාභි- මණ්ඩලයට දෙවිසිරියන් උස ය. නාභිමණ්ඩලයෙහි පටන් අකුධාතුවට දෙවිසිරියන් උස ය. අකුධාතුයෙහි පටන් ශිරොධාතුවට දෙවිසිරියන් උස ය. දකුණු උරමඬලෙහි පටන් වම් උරමඬලට පළල පස්විසිරියන් පමණ ය. විදුලිය දෙකක් වන් කන්වැල් සඟළ සත්සත්රිය්න පමණ ය.  පස්පෑ දිස්නා එකිඑකී ඇස පස්පස්රියන් පමණ ය.  ස්වර්ණ පර්ව තමස්තකයෙහි හුණු නිල් දේවදුනුසඟළක් වැනි සශ්රිමක වු බැම්සඟළ පස්පස්රියන් පමණ ය. බැම්අතුර පස්රියන් පමණ ය. රන් අකුස්සක් හා සමාන උස් වු නාසිකාව සත්රියන් පමණ ය. බිඹුපලදෙකත් හා සමාන අතිරක්ත වු  තොල්සඟළ පස්පස්රියන් පමණ ය. ඉතා සිනිඳු වු මොළොක් තුනී වු අතිරක්ත දික්පුළුල් වු ජිව්හාධාතුව දසරියන් පමණ ය. ශිරොධාතු වටින් පස්විසි රියන් පමණ ය. එසේ ම රන්කැඩපතක් හා සමාන වු මුඛමණ්ඩලය වටින් පස්විසිරියන් පමණ ය. රන්මිහිගුබෙරයක් මෙත් සම ව වට වු ශ්රීිවාධාතුව පස්විසිරියන් උස ය. වට මට සිලුටු වු පිරිහුන් ශ්රීවහස්ත දෙක සතලිස් සතලිස් රියන් දිග ය. එකි එකි අඟුල් තලය පස් පස් රියල් පමණ ය.  සශ්රී ක වු ශ්රීයපාදදෙක තෙළෙස් රියන්එක්විසිසාගුල් පමණ දිග ඇත්තේ ය.

වදාරන ලද මැයි:-

“අටඨාසිනි භවෙ භ‍ෙත්ථා ,2 ආයාමෙනෙව යො ජිනො, උරං භවෙ පණ්ණුවයං, වික්ඛමහා3 සත්ථුයනො”යි

    මෙසේ සශ්රී්නක වු ශ්රීවශරීරයක් අති ඒ මෛත්රොය1 සර්ව ඥයන් වහන්සේ රාත්රිඨදිනයෙහි එකාකාර ව පවත්නා අනිමිලලොචන යුගලයෙන් චතුරඞගමන්නාගත ඝනාන්ධිකාරයෙහි ද හ‍ාත්පසින් එකි එකි දිගින් දොළොස් දොළොස් ඇතුළත්හි තුබු අබ ඇට සා සියුම් රූපයන් ද සත්ත්ව සංස්කාරාදි වු ස්ථුලරූපයන් ද සාවරණ වු මාංසචක්ෂුියෙහි ආනුභාවයෙන් අනාවරණන ව දක්නා සේක. තවද ඒ සර්වාඥයන්වහන්සේගේ බ්යානමප්රාභාසඞ්ඛ්යාුත ඝන වු රශ්මිමණ්ඩලය ආයුපමණින් නිරතුරු ව පස්විසි යොදනෙකැ පැතිර සිටිනේ ය.  එසේ ම ඒ සර්වමඥයන්වහන්සසේ4 
        1.    මෛත්රීේ     2.   අටඨාසිනිහත්ථසගතේතා  (අනා)      3.  වික්කමේභා

4. වහන්සේගේ

තිස්සනාග වර්ගඥය 883

සකලශ්රිගශරීරය සරහා සිටගත්තා වු දෙතිස් මහාපුරුෂලක්ෂ.ණයෙන් හා අසූඅනුව්යවඤ්ජනලක්ෂසණයන් කරණ කොටගෙන තාරකාසමුහයෙන් දිලිහෙන ආකාශතලයක් මෙන් ද විකසිත පද්මොත්පලපුණ්ඩරිකාදියෙන් දිලිහෙන්නා වු මහවිලක් මෙන් ද නානාප්රොකාර මාණික්යාදලොකයෙන් බබළන්නා වු රුවන්ආකරයක් මෙන් ද සන්යාර වලාපලයෙන් හා සියරැලිවිදුලියකැල දෙව්දුහු ආදියෙන් රැදි ගිය රන්පර්වණතයක් මෙන් ද විශෙෂයෙන් බබළනසේක.

      තවද ඒ සර්වදඥයන්වහන්සේගේ සියලගින් දිවන්නා වු සවනක් හතබුඩරශ්මිහු ඉන්ර්සර නීනලමාණික්යනමය ඝටයෙකින් නික්මුණා වු නීලමණිරසාධාරාවක් මෙන් ද ස්වර්ණරඝටයෙකින් නික්මුණා වු කුඩ්කුම්රසධාරාවක් මෙන් ද ප්රදචාලඝටයෙකින් නික්මුණාවු ලාක්ෂාකරාවක් මෙන් ද පද්මරාගමාණික්ය්මයඝටයෙකින් නික්මුණා වු පියුම්රාමණිරසධාරාවක්1 මෙන් ද ස්තරුවන් ඝටයෙකින් නික්මුණාවු නානාවර්ණම  රුවන්රසධාරාවක් මෙන් ද ඒ ඒ ස්ථානයෙන් නික්ම අතිශයින් බබළබබළා කරකැවිකරකිවි2  යුවළයුවළ ව රථසක් ය.  සේසත් සා කුළුගෙවල් සා පමණ ව දසදහසක් සක්වළ ඒකාවතී ව යටින් වාපොළොව ඉක්ම මත්තෙන් භවාග්රදය ඉක්ම ශාසනාන්තය දක්වා අතුරු නැති ව ප්රමමාණාතික්රාසන්ත සක්වළවලැ පැතිර පවත්නාහ.

වදාරන ලද මැයි:-

    	“පහා නිදධාවති3  තස්ස, යාවනා පණ්ණුවියති, 

සොහති විජ්ජුලටඨිව, දිපරුකෙඛාව සො ජිනො, රතනග්ඝිකසඞ්කාසො, භානුමා විය භායති,*

ලක්ඛණඛ්යරඤ්ජනා4බ රංසා, දිස්සන්ති සබ්බකාලිකා, පතන්ති විවධා රංසා, නෙකසත්සහස්සසියො”5 යි

‍1. පියුම්රසධාරාවක් - (මුද්රිසත) 2. කරකැවිකැවි 3. පහාතිධාවති 4. ලක්ඛණාඛ්ය ඤ්ජනාරජසා (මුද්රි ත) 5. අනෙකසතසහස්සියො (අනා)

• මේ පාදදෙක මුද්රිසත පොත්හි නැත.

884 සද්ධර්මාකලඞ්කාරය

   තවද  ඒ සර්වුඥයන්වහන්සේ යම් තැනෙක්හි වඩනාසේක් වී නම් එකල්හි එබුඑබූ පත්ලට සුපුෂ්පිත වු මහපියුම් පැන නැගෙයි.  ඉන් එකිඑකී පද්මයෙකැ තිස්තිස්රියන් පමණ මහපෙති වන්නේ ය.  පස්පස්රියන් පමණ අනුපෙති වන්නේ ය.  පියුම්කෙසරු  විසිරියන් පමණ වෙයි. සොළොස් රියන් පමණ කෙමි වෙයි. එකිඑකි මලෙකැ අමුණක් අමුණක් පමණ රෙහෙණු වෙයි.  ඒ සර්ව ඥයන්වහන්සේ ශ්රීණපාදය එබූඑබූ වෙලෙහි  හිඟුල්සුණු හා සමාන වු ඉතා රන් පැහැ  ඇති රොන් සළාසමූහ‍යෝ අ‍නෝලෝ1 මුදුන් දක්වා නැගී රන්පිළිමයෙකැ ලාක්ෂා‍රසධාරාවන් තවරන්නාක් මෙන් සකලශරීරය හාත්පසින් තවරා ගෙන සරහමින් ශ්රී්පාදමුලයෙහි වැහෙන්නාහු ය. අතරතුරෙහි අතිධවල වූ ශේචතපද්මයෝ ද පොළොව පළාගෙන පැනනැගී ඒ බුදුන්ගේ පාපියුම් හොබවන්නාහ.   

වදාරන ලද මැයි:-

	“කෙසරා වීසතිහත්ථා , කණ්ණිකා ‍සොළසා භවෙ, 

සුරත්තරෙණුහරිතා, පදුමා කොකාසකන්තරෙ2”යි.

     තවද එසමෙහි ඒ මෛත්රෙගය2   සර්ව”ඥයන්වහන්සේගේ ගඳ කිළිය සිසාරා හාත්පසින් කාමාවචරදෙවතාවන් හා දිව්ය නාගයෝ අනෙකප්රවකාර රන්රුවන් ඇගෑපන්තීන් මවන්නාහ.  එයින් ඇගෑඅටෙක් ඝනරන්මය වෙයි. අටෙක් රිදිමය වෙයි. අටෙක් මැණික්මය වෙයි.  අටෙක් පබළුමය වෙයි.  නොයෙක් සියදහස් ගණන් මල්ඇගෑ හා මල්තොරණ ආදිය ගඳකිළියැ සතරදිග සරහා සිටින්නේ ය.  ඒ සියල්ල ම උසින් අටාසූරියන් පමණ වෙයි.  මහත් වු ආනුභාව ඇති ගරුඬගන්ධිර්වාඅදින් හා දිව්යාසඞ්ගනාවෝ සප්තරත්නයෙන් විචිතරාමහ වු ධජමල්දම් රන්රසුදැල් මල්කලස මල්කැන් ආදියෙන් ද හාත්පසින් එල්වන ලද රන් තරු රිදිතරු මැණික්තරු ආදියෙන් විසිතුරු සත්රුවන්මය වියනින් ද ඒ සියලු රන්රුවන් ඇගෑ සරහන්නාහ. හැම කලැ ම අනෙකප්රමකාර දිවසුවඳමල්වැසි වස්නේ ය.  දිව්‍යමය සුගන්ධැයෙන් ආර්ද්රර වු සඳුන්සුවඳසුණු විසුරුවන්නාහ.
    1.  බඹලෝ      2.  කොකසමන්තරෙ  (අනා)      3.  මෛත්රීා

තිස්සනාග වර්ග ය 885

 තවද ඒ ඇගැමධ්යයයෙහි පස්වනක් පැහැයෙන් බබළන්නා වු නානාවර්ණා දිව්යනවස්ත්ර්යෝ   දසදිගුන් ‍හොබවමින් ලෙල දිදි සිටිනාහ.  තවද එ ඇගෑතොරාණ සියල්ලට වඩා ගදකිළියැ දොරකඩැ පිහිටියා වු දහසක් රියන් ‍උස ඇති සත්රුවන්මය ඇගෑ හා රුවන්තොරණසමුහය සියදහසුගණන් විචිත්රඇධ්වජ මාලාවෙන් ගැවැසීගෙන සර්විභාගයෙන් අලඞ්කෘත ව බැබැළි බැබළී සිටිනේ ය.

      ඒ ඇගෑතොරණ දෙපන්තියට අතුරෙහි පොළොව පළා ගෙන පැනනැගි දොළොස් යොදනක් පමණ රත්නමණ්ඩප මධ්යපයෙහි සර්වැරත්නමය ධවලාපත්ර්යෙකින් හෙබියා වු සප්ත රත්නයෙන් සමලඞ්කෘත මාණික්ය මය බුද්ධාසනමිස්තකයෙහි භික්ෂුෙසඞ්ඝයා  පිරිවරා වැඩහුන්නා වු ඒ මෛත්රෙ‍ය1 බුදුරජාණන් වහන්සේ සතිස් යොදනැකැ පැතිර සිටි මහපිරිස් පිරිවරා හුන් සක්විතිරජක්හු මෙන් ද මහබඹපිරිස් පරිවරා හුන් බ්රිහ්ම රාජයා මෙන් ද පාණ්ඩුකම්බලශෛලාසනමස්තකයෙහි දිව සෙනග පිරිවරන ලද මහාමේරුරාජයා මෙන් ද අතිශයින් ම බබළබබළ සියලු සත්ත්වනයන්ට ප්රීාතිසොම්නස් වඩවමින් දෙවිමිනිසුන් සහිත මහාජනයාට ධර්ම්දෙශනා කොට මාර්ගරඵලයට පමුණුවනසේක.

    තවද ඒ මෛත්රොය1  සර්ව.ඥයසන්වහසේගේ කුසලානුභාව යෙන් උපන්නා වු ඒ මණ්ඩපයැ සතරකොනැ නිර්මිත ව තිබෙන්නා වු තිස්තිස්රියන් පමණ ඝණ්ඨාසතරෙක් වන්නේ ය.  ඒ සණ්ඨාසතර පව්න සැලෙන කල්හි  ඒ නාදය සියලු සක්වළහැබැ පැතිර ඒකතින්නාද කෙරෙයි. මෙසේ සියලු අලඞ්කාරයෙන් හෙබියා වු ඒ සත්රුවන්මණ්ඩපය හා රන්ඇගෑ රිදිඇගෑ  මැණික්ඇගෑ පබළුඇගෑ රන්තොරණ රිදි තොරණ මැණික්තොරණ පබළුතොරණ රන්ධජ රිදිධජ මැණික්ධජ පබළුධජ සත්රුව්ධජ රන්දමු රිදිදම් මැණික්දම් පබළුදම් සත්රුවන්දම් සුවඳමල්දම් රන්කලස රිදිකලස සත් රුවන්කලස රන්පැන රිදිපැන රන්මල් රිදීමල් නන්විසිතුරු දිවදුහුල්  පස්වනක් පැහැ ඇති දිවිපිළි මල‍ෙලාඹු රන්තරු රිදිතරු මැණික්තරු ආදිවු සර්ව්රත්නයෙන් විචිත්රල වු මනහර පටවියන් සුවඳමල් පිරූ රන්මාලා රිදිමාලා  සුවඳසුණු පිරූ රන්කරඬු රිදිරකඬු ස්තරුවන්කරඬු   නන් විසිතුරු රන්රුවන් කර්මාරන්ත  

1. මෛත්රීි

886 සද්ධර්මෘමලඞ්කාරය

 කරන ලද මිටි ඇති රන්චාමර රිදිචාමර රන්තල්වැට රිදිතල්වැට රන්කැටපත් රිදිකැටපත් ආදි වු  ‍ නොයෙක් පූජාභාණ්ඩ  විශෙෂය ඒ මෛත්රෙපය1  සර්ව ඥයන්වහන්සේ වඩනා යම්තැනකට සජිවයන් සේ එක් ව ම ගොස් පිරිවර සහිත ඒ සර්ව ඥයන් වහන්සේ හුන්සිටි යම්තැනෙකැ දෙවියන් විසින් අල්වාගෙන සිටිනා වු පූජාභාණ්ඩයක්  මෙන් හැමවේලේ ම බුදුන් පිරිවරා සිටිනේ ය.

       එකල්හි  ඒ බුදන් පුදනු සඳහා ආවා වු දිව්යයබ්රවහ්මයන් හා රජ බමුණු වෙළඳ ගොවි ආදි වු මහාජනයෝ  ඒ ප්රාුතිහාය්ය්යය  දැක අතිශයින් ප්රබසන්න වු සිත් ඇති ව  තමතමාගේ  පුත්රඒ දාරාවන් හා සමඟ තිසරණ ම සරණ කොට සරණශිලයෙහි පිහිටන්නාහ. බුදුහු ඒ මාණික්යාපය්ය්සර ඞ්කයෙහි වැඩහිඳ ම ත්රිිසහප්රීහමහාසහස්රි ලොකධාතුව ද තමන්වහන්සේගේ ධර්මරදෙශනා ශබ්දයෙන් ම අස්වා බණ වදාරන‍සේක.

       එකල්හි රත්නමණ්ඩපයෙහි රත්නාලොකයෙන් හා රන් රුවන්  ඇගෑ ආදියෙහි සත්රුවන් ආලොකයෙන් හා වියන් තොරණ රන්රිදීකරඬු කැටපත් ආදියෙහි ප්ර භාසමුහයෙන් හා ඒ මෛත්රෙරය1  සර්වතඥයන්වහන්සේගේ ශරීරාලොකයෙන් නිෂ්ප්රෙභා වු සුය්ය් ආයමණ්ඩලය රාත්රි දිනයෙහි විභාග දක්වන්නට  අසමත්ථිර වන්නේ ය. බුදුන්ගේ ශරීරාලොකය ම අතරුනැති ව ලොකයෙහි පැතිර සිටිනේ ය. එසමයෙහි සවසැ උදැසනයෙහි අඬ නගන්නා වු කුකුළන් ආදි පක්ෂීරන්ගේ ශබ්දයෙන් හා සවසැ පිපෙන දැසමන් සිතිද්ද බෝලිද්ද සේපාලිකා ආදි මලින් හා උදාසනැ පිපෙන නාමල් සපුමල් රත්නෙළුම් හෙළනෙළුම් ඇඹුල ඉපුල ආදි නොයෙක් මල් පිපෙන සලකුණෙන් ම ලොකවාසිහු රෑ දාවල යන වෙනස දැනගන්තාහ.

     මෙසේ ඒ මෛත්රේය1 සර්වසඥයන්වහන්සේ අතීතජාතිවලැ  බොහෝ සර්ව ඥයන්වහන්සේට2  කරවා පිළිගන්වන ලද නොයෙක් ප්රා සාදමණ්ඩපවලැ විපාකයෙන් හා පූජා පිණිස කරන ලද රන්රුවන් ඇගෑ ආදියෙහි  විපාකයෙන් උපන්නා වු ඒ සත් රුවන්මණ්ඩපය සකලලොකශ්රීිය එකතැනට රැස් කොට ලුවාක් මෙන් ඉතා සශ්රීරක වන්නේ ය. තවද  ඒ මණ්ඩපයෙහි ඒ ඒ කොතැ සුවඳමල් හා සුවඳදුමින් සුවඳ කරන ලද මිහිරි සිහිල්පැන් පිරුණු රන්රිදීරුවන්කළ හා සිවුදැගඳ පිරුණු

1. මෛත්රීන 2. වහන්සේලාට

තිස්සනාග වර්ගෛය 887

රුවන් කරඬ ආදිහු1 අතුරුනැති ව පිළිවෙළින් සිටිනාහ. එසේ ම දිවසුවඳදුමින් පිරුණු රන්රිදී පබළුමිණි සත්රුවන්මය දුඹුළොසු හා සුවඳසුණුපිරුණු රන්රීදී රුවන්කරඬු හා සුවඳ තෙල්පිරුණු සකලරාත්රිියෙහි ඇවිළෙන සත්රුවන්මය පහන් රුක්පන්තීහු සතරදිගැ අතුරු නැති ව පිළිවෙළින් සිටිනාහ.

තවද රන්පියම් හෙළපියුම් ආදි වු ජලජමල්මිටිපෙළින් ගැවැසිග්ත රන්රුවන් ආදි වු සප්තරත්නමය පූර්ණලඝට පූර්ණැකලස මාලාවෝ ද අතුරුනැති ව පිළිවෙළින් සිටිනාහ. ඊමත්තෙහි සර්වකරත්නයෙන් විචිත්ර ව බබළන්නා වු ධජමාලාවෝ ‍ලෙල දිදි සිටිනාහ. එසේ ම විචිත්රයරත්නයෙන් අලකෘත වු ධවලාතපත්රෝ පඬික්තිහු හාත්පසින් අතුරු නැති ව2 මස්තකය හොබවා පිළිවෙළින් සිටිනාහ. ඒ මෛත්රෙනය3 සර්වහඥයන් වහන්සේට උපාසකරුන් ආරාධනා කොට තමතමන්ගේ ගෙවලට පූජා සත්කාරයෙන් වඩාගෙන යන කල්ධහි සත්රුවන්මණ්ඩපය ආකාශයෙන් ගොස් ඔවුනොවුන්ගේ ගෙදොරවලැ පෙරටු ම පිහිටන්නේ ය. ඒ මණ්ඩපයෙහි ලෙල දෙන්නා වු ඝණ්ඨානාදයෙන්‍4 බුදුන් වඩනානබව දැන සියලු මනුෂ්යනයෝ ම ඉදිරියට නික්ම පෙරගමන් කරන්නාහ. මනුෂ්යලයන් අතුරෙහි දෙවියන් හා නාගමාණවකාදිහු සිටගෙන නන්රසබොජුන් එළවා සාදර සිතින් වළදවති.

එසමයෙහි මුළුදඹදිවැ ඉතා දුඃඛිතක සත්ත්‍ෙනකෙනකුන් නැති හෙයින් සර්වෙඥයන්වහන්සේ හා භික්ෂු්න්වහන්සේ වඩා හිඳුවා අ‍ටළොස්වර්ගලයෙහි පූපාපූප හා නොයෙක් නොයෙක් රසමසවු ළෙන් යුක්ත වු සුවඳ ඇල්සාලේ බත වළඳවති. වළඳා ඉක්බිති අනුමෙවුති5 ධර්ම්දෙශනා කරන්නා වු ඒ සර්වතඥයන්වහන්සේගේ ශබ්දය සියලු සක්වළගැබැ එකපැහැර පැතිර සිටිනේ ය. හැම මනුෂ්යයයෝ ම තමතමන්ගේ ගෙවලැ ම සිටියාහු බුද්ධාලම්බන ප්රීඥති උපදවා රත්නමණ්ඩපයෙහි ඒ ආශ්චය්ය් ස වත් වු ප්රායතිහාය්ය්්ර රන්රුවන්ඇගෑ පියුම් ආදිය හා සර්වසඥවිලාසය දැක තම තමන්නේ ලබිධි හැර තිසරණ ම සරණ කොට පඤ්චශිලයෙහි පිහිටා බඹසරවස් රැක මාර්ගතඵල උපදවා සකලකේලයෙන් ප්රිහීණ කොට අර්හවත්ඵලයට පැමිණෙන්නාහ.

     1.  ආදිය  2.  නැතව   3. මෛත්රීට       4. ඝණ්ඨ:රනාදයෙන්   5.  අනුමේවෙනි

888 සද්ධර්මා ලඞකාරය

සියලු ලොකයෙහි අන්ය පාෂණ්ඩ කෙනෙක් වත් සෙසු ප්රලව්රනජ්යා වෙක් වත් නොවන්නේ ය. හැමදෙන ම දානශිලාදි දශපුණ්යලක්රිදයාවස්තුවෙන් හා කායසුචරිතාදිත්රි විධසුචරිතයෙන් හා ත්රිණපිටකාධාරි විමෙන් හා මාර්ගනඵල ඉපදවිමෙන්1 හා සර්ව ඥ ශාසනය බබුළුවති2 සමහර සත්ත්වාකෙනෙක් රහත් ව ඉහාත්මභාවයෙහි ම අමාමහනිවන් විඳින්නාහ. සමහර සත්ත්වා කෙනෙක් ඒ ඒ මාර්ගහඵලයට අනුරූප වු පරිද්දෙන් දිව්ය ලොක බ්රතහ්මලොකවලැ උපදනාහ. එසමයෙහි ඒ මෛත්රෙුය3 සර්වතඥයන් වහන්සේගේ ද්වාත්රිංමශත්වරමහාපුරුෂ ලක්ෂතණඅශිත්යදනුඛ්යොඤ්ජන බ්යාමමප්රනභාකෙතුමාලාලඞ්කාරයෙන් විරාජමාන වු රුපවිලාසය හා දිව්යිබ්ර්හ්මනාගගරුඬගන්ධවර්වාභදි සියුල සත්ත්වායන් විසින් අතුරු නැති ව කරන්නා වු නොයෙක් පූජාසත්කාර හා උන්වහන්සේ ගේ කුශලානුභාවයෙන් නිර්මිත වු රත්නමණ්ඩපය, රන්රුවන් ඇගෑ සත්රුවන්තොරණ රන්රිදිමය ධජපතාක4 ආදි වු පූජාභාණ්ඩවිශෙෂය හා නිත්යවපරිවාර කෙළලක්ෂායක් රහතන් වහන්සේ නිරන්තර ව පිරිවරා ඇවිදිම ආදිවු නොයෙක් යශශ්ශ්රීකසමෘද්ධිය මෙ තෙක් ප්ර්මාණ ය යි සර්විප්රෙකාරයෙන් සඞ්ඛ්යාෘ කොට කියන්ට එබඳු වු ම සර්විඥකෙනකුන්වහන්සේට මිස පෘථග්ජන ව සිටි අන්යි සත්ත්වසයක්හට නොපිළිවන් ම ය.

වදාරන ලද මැයි:-

	“අනප්පකං  පුඤ්ඤරාසිං, මෙතේතය්යිස්ස මහායසං,

නයක්කාං සබ්බයොචත්තු, විත්ථා්රෙනෙ‘ව කස්සවි”යි.

  	එසේ හෙයින් සියලු සත්ත්වටයන් විසින්න ම එබඳු වු නොයෙක් ආශ්චය්ය්එසේ  හා ඒ  මෛත්රේය3  සර්ව‍ඥයන්වහන්සේ දැක ආදි මධ්යාතවසාන යන ත්රි්විධකල්යාලණයෙන් යුක්ත කොට වදාරන්නා වු සද්ධර්මයය අසා අමාමහ නිවන් දකින්ට උත්සාහ කට යුත්තේ ම ය.    එසමයෙහි සියලු සත්ත්වනයන්ට ම අසූදහසක් අවුරුද්දට ආයු වන්නේ ය. ඒ තාක් කල් මුළුල්ලෙහි ජිවත් ව වැඩහිඳිනා වු එ මෛත්රෙනය3  සර්වුඥයන්වහන්සේ මේ බද්ධොත්පාදයෙහි කුසල් කළ බොහෝ ජනසමූහයා සංසාරසාගරයෙන් එතෙර කොට අමාසහනිවන් දක්වනසේක. තවද ඥනපරිපාකගත වු සිය‍ුම් නුවණ ඇගි සත්ත්වසයන් සර්වපප්රයකාරයෙන් චතුස්සත්යානවබොධය.

1. ඉපදිමේන් - (මුද්රිාත) 2. බබුළුවා 3. මෛත්රීඅ 4. ධජපතාකා (මුද්රිාත)

තිස්සනාග වර්ගපය 889

කරවා ඥනපරිපාකයට නොපැමිණි අවශෙෂසත්ත්ව8යන්ට නිර්වාරණගාමි මාර්ගඥය මෙ ය, මේ අමාර්ගය ය යි මාර්ගා‍මාර්ග්දෙක වදාරා පව්ත්වන් ලද ශාසනධර්ම‍ය ඔබ ඇවෑමෙහි ද එක්ලක්ෂ් අයූදහසක් අවුරුදු පවත්නේ ය.

තවද ඒ මෛත්රෙ‍ය1 සර්ව්ඥයන්වහන්සේ දෙක්නාහු කවුරු ද? නොදක්නාහු කවුරු ද යත්? මතාඝාතක, පිතාඝාතක, අරහන්තඝාතක, ලොහිතුප්පාදක, සඞ්ඝභෙදක යන මේ පඤ්චානන්තය්ය්පිතකර්මතය කොට අවීචිමහානරකයෙහි උපන්නා වු සත්ත්ව යෝ ඒ මෛත්රෙපය සර්විඥයන්වහනසේ දැක්ක නො හෙත් ම ය. දාගබ් බිඳ බොධිශාඛා කපා රන් රිදී පිළිම පොතු උපුටා පොත්පත් සිඳ බිඳ ‍මෙ කී පව් කිරිම ද පඤ්චානන්තය්ය්ී පකර්මතයට ඇතුළත් හෙයින් ඔහුත් ඒ බුදුන් නොදකිත් ම ය. සංඝයාවහන්සේට ආක්රොිශපරිභව බිණු සත්ත්වමයෝ ද සිල්වතුන්ට බොරුවෙන් වත් ඉපදවුවාහු ද ධර්මභයට අනාදර බිණුවාහු ද ඒ මෛත්රෙනය බුදුන් දැක්ක නො හෙත් ම් ය. දන්වැට කෑවෝ ද කුසලාන් ගසා කෑවෝ ද බුදුන් සතුදෙය කෑවෝ ද ධර්මෙය සතු දෙය කෑවෝ ද සාංඝික දෙය ගසා කෑවෝ ද යන මොහුත් ඒ මෛත්රෙෙය බුදුන් දැක්ක නොහෙත් ම ය.

       මේ බුද්ධොත්පාදයෙහි අළු ගා මිථ්යාැදෘෂ්ටි3    ගෙන ඇවිද්දාහු ද මෙලෝ නැත, පරලෝ නැත,  කම් නැත, කම්පල නැත, මවු නැත, පියෝ නැත, කළා වු කුශලාකුශලයෙහි විපාක නැතැයි මෙසේ මිථ්යා දෘෂ්ටි ගෙන ඇවිද්දාහු ද ඒ මෛත්රෙවය බුදුන් දැක්ක නො හෙත් ම ය.  හිරසදදෙවියන්ට වැසිවලාදෙවියන්ට දෙස් කළෝ ද සෙසු ආ‍ෙය්යානො  පවාද කළාහු ද ඒ  මෛත්රොය බුදුන් දැක්ක නෙ හෙත් ම ය, නරකතිය්ය්  සක්ප්රෙතතඅසුරකාය යන සතර අපායෙහි උපන් සත්ත්වදයෝ ද අරුතල අසංඥතලයෙහි උපන්නාහු ද පරසක්වළැ උපන්නාහු ද ඒ මෛත්රෙ‍යබුදුන් නො දක්නාහු ම ය.  ඉන්ද්රිැවෛකල්යඒයට පැමිණි සත්ත්ව යෝ ද ප්රහත්යඉන්තජනපදයෙහි උපන් සත්ත්වියෝ ද නිගණ්ඨආජිවිකාදි පාෂාණ්ඩයෝ ද ඒ මෛත්රෙෝය බුදුන් දැක්ක නො හෙත් ම ය.

තවද මේ බුද්ධොත්පාදයෙහි බණ අසා මෙලෝ පර‍ලෝ දැන තමතමා ශක්තිපමණින් දන්පින් කළාහු ඒ මෛත්රෙ‍ය බුදුන් දක්නාහු ම ය. තව ද සිල් රක්ෂාන කළෝ ද දකිති. බණ

1. මෛත්රීද (අන්තන්හි ද මෙසේ යි) 2. අනුගාමි මිථ්යාපදෘෂ්ටි - (මුද්රිතත)

890 සද්ධර්මාරලඞ්කාරය

කියවා ලෝවැඩ කළාහු දකිති. දාගබ් දාකරඬු කරවුවෝ දකිති. පණීශාලා භොජනශාලා කරවුවෝ දකිති. ළින් බිඳ වුවෝ දකිති. පින් පැන් තිබුවෝ දකිති. බුදුසසුන් ඇති කරවන්ට වහල් වුවෝ දකිති. ධමාසන කරවුවෝ දකිති. දණ්ඩා සන කබලි බණවසුන් පොත්වසුන් ලැව්වෝ දකිති. බණ කියන ගෙයි වියන් බැන්දෝ දකිති. වියනෙහි මලලොඹු එල් වුවෝ දකිති. රන්මල් රිදීමල් ආදිය පිදුවෝ දකිති. සුවඳ මල් සුවඳසුණු පිදුවෝ දකිති. සුවඳදුම් ලුවෝ බණ කියන ගෙයි පහන් දැල්වුවෝ දකිති. බණ අසන්ට හඬ ගෑවෝ දකිති. බණ කියන කලැ සාධුකාර දුන්නෝ දකිති. ධර්මගකථිකයන් පය සේදුවෝ ද දකිති. බණ කියන්නන් ආචාර උපචාර යෙන් වඩා ගෙනවුත් සකස් කොට බණ පැවැත්වුවෝ දකිති. විජිනිපත් දුන්නෝ දකිති. බණ පොත් ලියවුවෝ දකිති. තමන් ලියවු පොතැ අකුරුගණනින් චක්රිවර්ති සම්පත් ආදි වු සැපත් ලදින් සුව විඳ1 මෙතේ බුදුන් දක්නාහු ම ය.

තවද ආමිසදානධර්මතදානාදියෙන් සඞ්ඝායාවහන්සේට සත්කාර කළාහු දකිත් ම ය. මවුපියන්ට උපස්ථාන කළෝ දකිති. කුලදෙටුවන්ට උපස්ථාන කළෝ දකිති. ලාබන් පෝ බත් අවදි බත් දුන්නෝ දකිති. දසපින්කිරියව්ත පිරුවෝ දකිති. සඞ්ඝාරාම කරවුවෝ2 දකිති. පිළිමගෙවල් කරවුවෝ2 දකිති. පිළිම කරවා ඇස් පිහිටුවුවෝ දකිති. ගිලනුන්ට අත්පාමෙහෙ කළෝ දකිති. තව ද ඒ මෛත්රෙ ය සර්වුඥයන්වහන්සේ දකිම්හ යි. පතා යටත්පිරිසෙයින් එක මල්මිටක් එකපහනක් එක්බත්සරළුවක් පමණ දුන්නාහු ද ඒ මෛත්රො සර්වනඥයන්වහන්සේ දකිති ම ය. අනුන් කළ පින් තමා සමසිතින් අනුමෝදන් වුවෝ දකිත් ම ය. මෙසේ පින් කළ සත්ත්වසයෝ ම එකල්හි ඒ මෛත්රෙනය සර්වමඥයන්වහන්සේ දැක බණ අසා මාර්ගසඵලයට පැමිණ අමාමහනිවන් දකිති. එපරිද්දෙන් මාර්ගබඵල උපදවන්ට අසමත්ථිැ වුවාහු සදිව්යිලොක ය, මිනිසුලොව ය යි යන සප්ත විධකාමස්වර්ගතයෙහි ම උපදිති. තිරිසන් යොනියෙහි උපන් අහෙතුකසත්ත්වනයෝ ද පවා හෙතුසම්පත් ලැබෙති. එසේ හෙයින් තමහට වැඩ කැමැති ශ්රතද්ධාවන්ත සියලු සත්ත්ව්යන් විසින් ම-

    1.   සුවපත් වුවෝ      2.  කැරැවුවෝ

තිස්සනාග වර්ග ය 891

දානං සිලං භාවනා පතනිදානං වෙය්යාසවච්චං දෙසනාචානුමොදො, දිට්ඨිජ්ජුත්තං යංසුතිවාපචායො ඤෙ‍ෙය්යාං එවං පුඤ්ඤවත්ථු ප්පභෙදො”

යනාදින් දක්වන ලද දශප්රවකාරකුශලධර්මඤයෙහි ආනිසංස විසෙසය වෙන වෙන ම නුවණින් සලකා ආදිමධ්යාරවසාන යන ත්රිහවිධචෙතනාව ශුද්ධකොට අන්තපානාදිය දන් දිම ය, පන්සිල් අටසිල් ආදිය රක්ෂාු කිරිම ය. හිත අභිත මධ්යදස්ථ සියලු සත්ත්වලයන් කෙරෙහි මෛත්රීිය පැතිරවිම් ආදි වු භාවනා කිරිමි ය, තමා කළ කුසලයෙහි සමාදන් කරවා අනුන්ට පින් දිම ය. අනුන් කළ කුසල් සමසිතින් ගැන්ම ය, මෙරමාහට බණ කිම ය, අනුන් කියන බණ ආදර ව ඇසීම ය, වයසින් ගුණයෙනන් වැඩිමහලු ශ්රනමණබ්රායහ්මණයන් හා ගිලනුන්ට උපස්ථාන කිරිම ය. දානශිලාදියෙහි ඉෂ්ටවිපාක ඇතැයි දන්නා සම්යනක්දෘෂ්ටියෙන් චිත්ත ඍජු කිරිම ය, පූජාවට සුදුසු ගරුතර වැඩිමහල්ලන් දැක ආදර දක්වා වැඳ පුදා සාමිචි වශයෙන් සත්කාර කිරිම ය යන මේ දශස්රදකාරකුශලධර්මපයන් පුරා තමතමා ශක්තිපමණින් අප්රනමාද ව කරන ලද එ ම කුශලානුභාවයෙන් මතු ඒ කෙතුමති නම් රාජධානියෙහි සියලු උපභොගපරිභොගසම්පත්තීන් සමෘද්ධ වු ලොකපුජිත රජ බමුණුකුලයෙන් අභිමත කුලයෙකැ ඉපද මෛත්රෙ යබුදුන් දැක බණ අසා සිවුපසදානයෙන් උපස්ථාන කොට අභිප්රාවය වු ප‍රිද්දෙන් දිව්යයමනුෂ්යකනිර්වාතණසඞ්ඛ්යාජත ත්රිආවිධසම්පත්තිය ක්රපමයෙන් හස්තගත කොට අමාමහනිවන් දකින්ට උත්සාහ කළ මැනැවි. දක්වන ලද මැයි:-

“ඉතො වින්ත්වාි කුසලං මහාරහා උපෙච්ච හො කෙතුමතිමහා පුරං, සමෙක්ඛ මෙතෙත්ය්යරතථාගතං තදා කරොථ හ‍ෙත්ථය තිවිධම්පි සම්පදං”-යි

මෙතෙකින් මෙහි පස් වැනි මෙතේතය්යරවස්තුව සැකෙවින් දක්වනලදි.

(අනාගතවංසදෙසනාව නිමි.) ৹

892 සද්ධර්මාාලඞ්කාරය

මෙසේ අතීතානාගතවර්තමානසඞ්ඛ්යා.තකාලත්රුයවර්ති වු සර්ව ධර්මතයන් සර්වා්කාරයෙන් ප්රයකාශ කොට දක්වන අත්ය්න්තාදිභුත මහාප්රතදීපයක් හා සමාන මේ සපය්යාාතක පතිකනව‍ෙලාකොත්තර සඬර්මාය ලාභසත්කාරයෙහි තිරපෙක්ෂ න ව නිස්සරණාධ්යා්ශයෙන් ප්රවකාශ කොට අනුන්ට බණ කිම් වශයෙන් ධර්ම දානය දිම ය, එසේ ම මානමාත්සය්ය්ම් විරහිත ව කර්මදඵලයද්දහන ශ්රසද්ධාසම්පත්තියෙහි පිහිටා සාදරාවනත උත්තමාඬ්ගයෙන් යුක්ත ව අන්යරවිහිත නොව බණ ඇසීම ය යන මේ1 ද්විප්රතකාරචාරිත්රහය සියලු භව භොගසම්පත් සාධා කෙළවරැ අමාමහනිවන් ගෙනහැර දීමට එකාන්තකාරණ2 හෙයින් ස්වාත්‍ථිපරාත්ථිාසංසිද්ධිය පිණිස ධර්මා සංග්රරහවාර්ගාසදි වු සුවිසි පරිච්ජේදයෙකින් සංග්රාහ කොට සං‍ෙක්ෂසප කථාවන් හා සමඟ අමෘතරසධාරාවක් සේ සිටියා වු එක්සිය පනයක්3 පමණ පස්තුකථාසමුහයෙකින් සරහා මා විසින් මෙසේ සකලජනසුබොධ කොට ස්වභාෂාවෙන් දක්වන ලද මේ සඬර්මාිලඞ්කාර නම් වු ධර්මපව්යාෙඛ්යාදතය සකලජනානන්ද්ය කෙරෙමින් ‍‍ෙලාකබහුමානභාජන ව අනාගතයෙහිදු ලොකාත්වි්සංසිද්ධිය කෙරේවා.*

“සඬම්මදානයවගණසු මහාත්සංසා සත්වාව පසන්තමනසා සපරත්ථඞමත්ථං , හාසාය සිහළමයා කතධම්මමෙතං සාධෙතු සාධුජනපත්ථි්තයබ්බමත්ථං‍”

මෙ‍ තෙකින් සාධුජනයන්ගේ සිත් පහදවා සගමොක් සැපත් සාධා දෙන පිණිස හෙළුබසින් උපදවන ලද

මේ සද්ධර්මාණලඞ්කාරයෙහි  තිස්සනාගවර්ගද නම් වු

සූවිසි වන පරිච්ජේදය නිමි.