වගකීමෙන් බැහැරට ගිය නූතන මාධ්‍ය පන්හිඳ
වර්තමානය වන විට සන්නිවේදන තාක්ෂණය ඉතා වේගයෙන් දියුණු වීඇත.මෙවන් අවධියක ශ්‍රී ලංකාවේ සන්නිවේදන තලයේ ස්වහාවය කවරාකාරද යන්න විමර්ශනය වඩා යෝග්‍ය වේ.
ශ්‍රි ලාංකීය සංවර්ධන මාධ්‍ය අතර පුවත්පත පාඨකයාට නැතුවම බැරි මාධ්‍ය වී හමාරය.ඵ් තත්වය ඵලදායීතාවයෙන් යුතුව ඉදිරියට ගෙන යාම වෙනුවෙන් මාධ්‍යවේදියා සුවිශේෂ කාර්යයක් ඉටුකරනු ලබන්නේය.
නමුත් අද මේ දෙස බැලීමේදී මාධ්‍යවේදියා වගකීමෙන් යුක්තව තම කාර්යය ඉටු කරනු ලබන්නේද යන්න සැක සහිතය.ඵ් සදහා හේතුව කුමක්ද යන්න විමසීම් කළ හොත් මාධ්‍යය, විද්‍යුත් මාධ්‍ය මගින් ආක්‍රමණය කර ඇත.විශේෂයෙන්ම මුල් කාලයේ ගුවන් විදුලියත්,ඊට පසු කාලීනව රූපවාහිනියත් ජනමාධ්‍ය ක්ෂේත්‍රය තුළ පුවත්පත සතුව පැවති ස්ථානය සදහා තරඟයට ඉදිරිපත් විය.මේ කාරණාවන් හේතු කොට ගෙන පුවත්පත තුළ මාධ්‍යවේදියා තම යුතුකම් වගකීම් නිවැරදිව ක්‍රියාත්මක කරන බවක් දක්නට නොමැත.
වගකීම් යන්න විශේෂිත මාතෘකාවක් බවට පත්ව ඇති බැවින් ඵ් පිළිබඳව මාර්ක් ටේවින් නමැති ගවේශකයා විසින් ප්‍රකාශ කොට ඇත්තේ මෙවැනි අදහසකි.
"ඔබ නිවැරදි යැයි සිතන දේ කරන්න".
මෙහිදී මොහු විසින් ප්‍රකාශ කළේ පුවත්පත් කලාවේදීන් යමක් ප්‍රකාශට පත් කිරීමට පෙර තමන් නිවැරදිව කරනු ලබන්නේ දැයි සිතා බැලිය යුතු බවයි.මාධ්‍යවේදියාට පෑන හැසිරවීමට හැකි වූවාට සීමාවන්ගෙන් ඈතට ගමන් නොකළ යුතු බව ප්‍රකාශයට පත් වන්නේය.තමන් ජනතාවට ඉදිරිපත් කරන්නේ නිවැරදි කරුණු බව අවධාරණය කර ගත යුතුය. ඵහිදීත් අවංකව නිවැරදිව තොරතුරු ගෙන යාම තුළ ස්වාභාවිකවම විශ්වසනීය වූ මාධ්‍ය වාතාවරණයක් මතු කෙරේ.
වාර්තාකරණයේදී නිරවද්‍යතාවය[ACCURACY]සමබරබව[BALANCE]නිරවුල් බව[CLARITY] යන්න තුළින් විශ්වසනීයත්වය[CREDIBILITY] ගොඩ නගන්නට මාධ්‍යවේදියාට හැකි විය යුතු බව මොහු විසින් අවධාරණය කොට ඇත.මාධ්‍යකරුවකු මේ ක්‍රියාදාමයන්හි හැසිරෙන්නේ යම් සේද අනිවාර්යයෙන්ම වගකීම් අතර බැඳුනා වු මාධ්‍යකරණයක් මුදා හැරීමට හැකියාව ලැබෙනු ඇත.මාධ්‍යය හරහා රටක් ජනතාව සෞභාග්‍යය කරා ගෙන යාමට හැකිය. තවද විනාශකාරී ප්‍රතිඵල කරා ගෙනයමින් අසහනකාරී තත්වයන් වර්ධනය කළ හැකිය.ඵබැවින් මාධ්‍යවේදියාට තම කාර්යය ඉතා සූක්ෂමව කළ යුතු වේ.ඵ් වගකීම යන සීමාවේ පිහිටාය.
මෙ වූ වගකීම් හමුවේදී තමා ලියන්නාවූ වාර්තාව හෝ ලිපියෙහි සත්‍යතාව පිළිබදව හොඳ හැගීමක් පැවතිය යුතුය.රචනයේදී අනිවාර්යයෙන්ම සදාචාරය පිළිබදව සැළකිලිමත් විය යුතුය.
පොදු ජන කැමැත්ත හා සදාචාරයට හානි විය හැකි දේ පළ කිරීමෙන් මෙන්ම සදාචාරය පහළ මට්ටමකට ඇද දමන ආකාරයේ කිසිවක් පළ නොකිරීම යහපත් මාධ්‍යවේදියාගේ වගකීමය.සෑම පුද්ගලයකුගේම ගරුත්වය කෙරෙහි පොදු ස්ථාන හා පොදු සිදුවීම් වගකීමක් සහිතව පළ කළ යුතුය.යම් කිසිවෙකුගේ පුද්ගලික ජීවිතය පිළිබදව මහජන යහපත පිණිස වන්නේ නම් මිස විවේචනය නොකළ යුතුය.
අද පුවත්පත් තුළ මේ කාරනයෙන් බැහැරවූ තත්වයක් හදුනා ගත හැකිය.පුද්ගලිකත්වයට බලපෑම් කර චරිත විවේචනය තුළින් පාඨකයා තුළ විවිධ වූ ප්‍රතිරූපයන් මවන්නට තරම් අද මාධ්‍යවේදීන් පෙළඹෙනු ඇත.නමුත් අද මේ තත්වයන්ට මුහුණපෑමට සිදුව ඇත්තේ මුදල්,දේශපාලනය යන බලපෑම් හේතුවෙන් බව කිව යුතුය.
තවද සමස්ථ මානව වර්ගයා තුළට වාර්ගික සමානතාවය සුහදතාවය හා සාමය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සදහා ක්‍රියා කිරීම මාධ්‍ය වගකීමකි.මන්ද මාධ්‍යවේදියා යනු සමස්ථ ජනතාවගේ නිවැරදි මතය ඵකහෙලා ප්‍රකාශ කළ හැකි පුද්ගලයෙකු වන බැවිනි. නමුත් අද ජතිවාදය වර්ග වාදය ක්‍රමයෙන් පළ වන්නා වූ ප්‍රවෘත්ති,ලිපි දැක ගැනීම තුළ මෙය මාධ්‍ය වගකීමද යනුවෙන් සිතෙනු ඇත.මාධ්‍යවේදියා විසින් අද බහුලව වාර්තා කරනු ලබන අපරාධ,අපරාධ නඩු වලදී සැලකිලිමත් විය යුතුය.මන්ද වගකීම් පවතින්නා වූ හේතුවෙනි.මේ තුළ මාධ්‍යවේදියා විසින් නොකළ යුතුය යන දේ බොහෝය.නමුත් ඵ්වා නිවැරදිව ඵ් ආකාරයෙන්ම අනුගමනය කරන්නේද යන්න සැක සහිතය.
අපරාධ නඩුවකදී අද වරදකරු වයස අවුරුදු 18කට අඩු අයෙකු නම් ඔහු හෝ ඇය පිළිබද නම්,ගම්,ඡායාරූප තුළින් පළකිරීම පළපුරුදු මාධ්‍යවේදියකු විසින් සිදු නොකරයි.ඵවැන්නකදී වරදකරු නොදැනුවත් කමින් වරදක් කළේ නම් ඵය නිවැරදි කර ගන්නට පවතින ප්‍රවණතාවයට වඩා නැවත ඵ් වරදට යොමු කිරීමේ ප්‍රවණතාවය මේ හරහා වැඩි කරනු ඇත.ඵබැවින් වගකීම් හඳුනණ පළපුරුදු මාධ්‍යවේදියා මේ ක්‍රියාව සිදු නොකරනු ඇත.අද අපට පුවත්පත් ගත් කල්හි මෙබදු කාරනා පිළිබද සැළකිල්ලක් දක්වන බවක් නම් පෙනෙන්නට නැත.
අපරාධ පිළිබද වාර්තාකරණයේදී නොසිතා නොබලා රචනා කරන්නාවූ අවස්ථා බහුලව හදුනාගත හැකිය.ඵහිදී ලිංගික අපරාධ ඉතා පහත් ලෙස රචනා වනු ඇත.ඵවැනි දේ අතර දූෂණයට ලක්වූ තරුණියන්ගේ ඡායාරූප,නම,ගම,සියල්ලම සදහන් කොට ලිපි පළ කිරීම දැක ගත හැකිය.ඵය මොන තරම් පහත් ක්‍රියාවක්ද ඵ්මතු නොව ඥාතීන් පිළිබද සදහන් කිරීම යනු අනවශ්‍ය පාර්ශවයක් මෙයට සම්භන්ධ කර ගැනීමකි.ඵ‍මෙන්ම මේ ලිපි වලදී සියලු සිද්ධි සිතේ මැවෙන ආකාරයට සටහන් කර තබන්නට තරම් මේ මාධ්‍යය වගකීම් පැහැරහරිනු දැකීම තුළ අපට මහත් කළකිරීමක් හට ගනු ඇත. පාඨකයාගේ මනස කුපිත කොට හැගීම් අවුළුවා අඩු මානසිකත්වයෙන් යුතු පිරිස් මීට තවත් යොමු කරවන්නට තරම් අද මාධ්‍යය පහත් තත්වයකට පත්ව ඇත. මේ දෙස බලන කළ පෙනී යන්නේ මේ ලිපි,වාර්තා මාධ්‍ය ආයතනවල සංස්කාරක මණ්ඩලයේ ඇසට යොමු නොවී ප්‍රවීන වෘත්තීය පුවත්පත් කලාවේදීන් අතින් නොකැපී ප්‍රකාශයට පත්වන බවකි.
ඵයින් ඔවුන් සතුව පවතින පරම බලාපොරොත්තුව වන්නේ තම පුවත්පත අලෙවි ප්‍රමාණය හමුවේ ලැබෙන මුදල් ප්‍රමාණය පමණි.මොනතරම් පහත් තත්වයක් අද මාධ්‍යය තුල පවතින්නේද යන්න අපට මේ තුළින් පැහැදිලි වනු ඇත.මාධ්‍යවේදියා යනු මා මුලින් සදහන්කළා මෙන් මහජන යහපත පාඨක සුබ සිද්ධිය වෙනුවෙන් කැප වූ පුද්ගලයෙකි.අයහපත් දෙයක් දුටහොත් ඵය පමනක් ප්‍රකාශයට පත් කිරීමට වග බලා ගනිති.අන්‍ අයෙකුගේ දෑ හෝ අදහස් සොරා නොගෙන වෘත්තීය ගෞරවය රැක ගනිමින් කාර්යය ඉටු කිරීමට මාර්ක් ටේවින් ප්‍රකාශකළ පරිදි නිවැරදි යැයි සිතන දේ පමණක් කරන්න. නමුත් තමා නිවැරදි යැයි සිතන දේ හරහා මානව යථාර්ථවාදී සත්‍යය ඵළිදක්වන්නට මාධ්‍යකරුවා අනිවාර්යයෙන්ම වගබලා ගත යුතුය.
නමුත් යථාර්ථවාදී සත්‍යයෙන් බැහැරට ගිය මාධ්‍යය අද මුළු ලොව වසා පවතී.ප්‍රමාණාත්මක බවින් අසීමිත වූවද ගුණාත්මක බවින්පිරිපුන් නැත.මාධ්‍යවේදය දේශපාලන බලවතුන්ගේ හා ව්‍යාපාරික ලෝකයේ දැවැන්තයන්ගේ අතකොළු බවට පත්වීම හේතු කොට ගෙන ඔවුන් ඕනෑ ඵපාකම් ගැසුණු මාධ්‍යයක් අපට අවශ්‍ය නැත.අපට අවශ්‍ය වන්නේ නිවැරදි වාර්තාකරණය හරහා සිදුවන සත්‍ය හෙළිදරව්වකි.
1973දී ශ්‍රි ලංකා පුවත්පත් මණ්ඩලය නීතිය හදුන්වා දී මේ වන විට අවුරුදු විසිපහකකටත් ඉපැරණිය.ඵ් තුළ මාධ්‍යකරුවා ඉටුකළ යුතු වගකීම්,සදාචාරය,සීමා ආදී සියල්ලක්ම සාරසංග්‍රහව දක්වා ඇත.නමුත් ඵදා මෙදා තුර සීමා වලින් බැහැර වූ ලක්ෂණ කොතෙක් දුරට හමුවී ඇද්ද? ඵ් සදහා නියමිත ක්‍රියාමාර්ග නොගන්නේ මන්ද?ඵය ගැටලුවකි.
වගකීමෙන් බැහැරට ගිය මාධ්‍ය පන්හිඳ සිඳලන්නේ අපේකම නොවන්නේද ඵසේ නම් මේ මොහොතේ පටන් හෝ නීතියට හිස ඔසවන්නට කල් යල් ඵළඔ ඇත.
නම : කේ.ඵ්.සුපුන්සරා තරංගනී. වි.අ : 3905. සිංහල හා ජනසන්නිවේදන අධ්‍යයනාංශය. ශ්‍රි ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලය.