රුහුණු මාගම්පුර වර්ණනාව - ii

රුහුණු මාගම්පුර වර්ණතනාව .

නමඃ සමන්තභද්රාුය.

ශූඩ බුඬ ශාසනානුගත ශ්රවඬාබුඬි සම්පන්න ආය්ය්ක්ව සිංහල භාවතුන්ගේ විච්චප්ර සාදය පිණිස සුපරිසුඬ වන්ද නීය මාහැගි සිඬස්ථානයන්ගෙන් ගහණවූ පුරා තන උත්කෘෂ්ටක සිංහල රාජධානයක් වන රුහුණු මාගම් පුරය පිළිබඳ කථා ප්ර්වෘත්තිය සැකෙවින් ප්රකකාශ කරම්හ. ඒ කෙසේදයත් ? ශ්රිකඝණ සුගත තථාගත සම්මාසම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ සෙනෙහවන්ත පියවූ ශෘක්යත රාජවංශයට ක්රීාටායසානවූ අනෙක රාජරඬි බලාදියෙන්යුත් සු‍ෙඬා දන මහරජතුමාගේ සහෝදරවූ අමිතෝදන ශාක්යු රජුගේ පුත්රයයන් අතුරෙන් ශුඬසූය්ය්ඳවයවංශෝද්භූත පණ්ඩු ශාක්යමනම් රාජකුමාර යෙක් වුයේය. ඒ පිනව්ත කුමාරතෙම වනාහි විඩුඪභ සංග්රානම යේදි හාක්යකරජුන්ගේ පරිහානිය දැක ස්වකීය පරිවාර ජනයන් හා සමග කපිළවස්තුපුරයෙන් නික්ම ගොස් ගංගානම් ගගින් එතර මොරිය නම් නුවරක් මුල්පිය කරවා සව්ඉසුරෙන් යුක්තවැ එහි රාජ්යැය කෙළේය. ඒ රජහට ධන්යකපුණ්යල ලක්ෂනණාදියෙන්සුන් සුසැටකලා ශිල්පාදියෙහි කළෙ පැමිණි පුත්ර්යන් සත්දෙනෙක් හා සකල ස්ත්රීල ලක්ෂරණාදියෙන් හෙබියාවු භද්දකච්චානා නම් මනා රූ ඇති දියනියක්ද වූවාහූය. යොවුනගපත් ඒ රාජකුමාරිගේ උත්තම රූපශ්රී් ගුණාඬ්ගයන් ඇසු රජවරු සත්දෙනෙක් විවාමඟුල් පිණිස පඬරු එවූහ. එකල පණ්ඩුශාක්යය රජතෙමේ මාගේ දුවනිය නිසා රජුන් සත්දෙනෙකුන් විසින් පඬුරු එවන ලද්දාහුය. ඉදින් එක්කෙනෙකුට දියනිය පාවා දුන්නෙමි නම් අන් සදෙනම කිපෙත්යයි සනිටුහන්කොටක කු‍ඩා නැවක් සාදා භද්දකච්චානාකුමරිය දෙතිසක් පිරිවර කුමාරියන් සමඟ එහි තන්වා කනබොන දැ ආදි උපකර එහි තබා ගංගානම් නදියෙහි පා කොට හැර පොහොසත් කෙනෙක් මා දුව ගණිත්වායි සත් රජුන්හට දැන්වීය. සිඝ්රාලෙස යාත්රාකකළාවු ඒ නැව කිසිවෙකුට අසුනොවී දෙවානුභාවයෙන් දෙවෙනි දවස් මෙම ලක්දිව ගොන නම් පටුනට පැමිණියාය.

2

එසේ නැව පැමිණි පසු රාජකුමාරිය ප්රනධාන පිරිස නැවින් ගොඩ බැස එකල ලක්දිව අගනුවරවූ උපතිස්ස නුවරබලා නික්මුනාය - එකල ලක්දිව රජවූ ශුඬාරාජ වංශොද්භූත පඬුවස් දෙව් රජහට අභිෂෙක කිරිම පිණිස සුදුසු රජකන්යා වකු පරීක්ෂා් කරණ කාලය හෙයින් ජ්යොදතිශ්ශාස්ත්රායේ කොටිප්රා ප්තවූ කාබේ ලදේව නම් නක්ෂපත්රාෙචාර්යතෙම රජු ඉදිරියට ගොස් “දෙවයන් වහන්ස” උත්තම රූපශරී් නධාරීවූ පංකනචකාල්යාජණයෙන් යුත් ශාක්යවරාජ කන්යාටවක් අදමෙහි පැමිණෙන්නීය”යි ශාස්ත්රංඥනයේ බලයෙන් රජහට දැන්වුයේය.

ශාක්යි රාජකුමාරයින්ගේ පැමිණිම.

පඬුවස්දෙව් මහරජ නක්ෂාත්රිචාරිහුගේ බස්අසා බලාපොරොත්තු සහිතවැ සිටිනාතර තාපස වෙශධාරීව උපතිස්ස නුවර කරා ගමනය කරන්නාවු රාජකන්යා ව ප්රඋධාන පිරිස දැක තුටුපහටු සිත් ඇතිවූ ඇමති ජනයෝ කුමාරිකාවන්ගේ පැමීණිම රජහට දන්වා භද්දකච්චායන කුමරිය ප්ර ධාන පිරිස රජහට දැක්වූවෝය. රූපලාවන්යාග්රපණොවපෙත පංචකල්යාජණයෙන්යුත් රාජකුමාරිය දැකී මෙන් ප්රී තිප්ර්මොද්යා යට පත් පෘථිවීශ්වරතෙමේ මනා රූ ඇති ඒ කුමරිය අගමෙහෙසි තනතුරෙහි තබා අභිෂෙක මඞ්ගල්යකය පැවැත්වූයේය. ඉක්බිති භද්දකච්චායන බිසව් තොමෝ ස්වකීය මව් බිසව වෙන සියළු තොරතුරු දන්වා දූතයන් හැරියාය. ඈ විසින් දන්වා හරිණ ලද සන්දෙශානු සාරයෙන් තම දියනිය සුවසේ ලක්දිවට පැමිණ ලඞකාධිපති පඬවස්දෙව් රජහට අගමෙහෙසුන්ව ප්රීසති යෙන් වසන බැව් මව් බිසව් තො‍මෝ ස්වකීය පුත්රඅයන්ට දැන්වූවාය. ඒබස් ඇසූ කුමාරවරු ප්රටමුදිතවැ පියරජ විසින් ගංගාවෙහි පාකර හරිණලද ආදරණීය සහෝදරිය ලක් රජූගේ අගබිසවවී සුවසේ සිටිනු අසා ස‍හෝදර කුමරුන් සදෙනෙක් එක්සිත්ව නැ‍ෙගණිය දක්නා පිණිස ලක්දිවට අවුත් පඬුවස්දෙව්රජ හා සිය නැගෙණියද දැක සමගි සතුටුව සාරාණීය කථාවෙහි ප්ර්මුදිතවැ ලඞ්කාධිපති රජු විසින් මොනවට කරණලද ආදරසත්කාර ඇත්තාහු ලක්දිව මුළුල්ලෙහි සැරිසරා තම තමන්ට යොග්ය යයි වැටහුනාවු සාරවත් ප්ර්දෙශවල නුවරවල් ගොඩනගා ඒ ඒ ප්රටදෙශ වැඩිවර්ඬවනය කළාහුය. ඔවුනතුරෙන් රොහණ නම් ශාක්යඩ රාජකුමාරයා විසූ ප්රවදෙශය රුහුණු රට නම්වුයේය. ඒ සූරවීර කුමාර තෙම වනාහි ස්වකීය සුහුරුබඩු වන පඬවස්දෙව් රජුගේ අනුමතක යේන රොහණ ප්රමදෙශයෙහි අණසකපවත්වා වැඩිවර්ඬ්නය කරමින් එහිම වාසය කෙළේය.

ලඞ්කාවීපය පළාත් වශයෙන් බෙදා සීමා තැබිම.

එකල රුහුණුරට පණ්ඩුල නම් ගම ත්රිා වෙදයෙහි හා සුසැට කලා ශිල්පයෙහිද පාරප්රාලප්තවු පණ්ඩුල නම් බ්රාාහ්මණ පණ්ඩිත

3

යෙක් වාසය කෙළේය. එතුමාගේ ආරක්ෂා්වෙහි ඇතිදැඩිව මයිල් රජුන් අටදෙනෙකු නසා ලඞ්කා රාජ්යරය එකචජ්ත්ර කළ පණ්ඩුකාභය මහරජතුමා විසින් දක්ෂනන මිනිත ශාස්ත්ර‍ඥයන්ලවා මුළු ලඞ්කාව සැම තැනම මැන ග්රාමම සීමා වෙන්කොට රුහුණු,පිහිටි,මාය යන තුන් කොටසකට ලංකාවිපය බෙදන ලදි. ඉන් ප්ර ධාන කොඨාසයවූ රුහුණු රාජ්යයයෙහි සීමා මෙසේ දතයුතු එනම්, උතුරට මහවැලිගඟ සහ රජරටක බද පොළොන්නරු රට, පූඩාවය රට, කොට්ටපිටි රට, මඞ්ගලම් රට, කලා රට, සාලිවල්ලි රට, කැලිය රට, මාවටු රට යන අටමහා රටද, දකුණට හා නැගෙණහිරට ගොළු මහුදද, බස්නාහිරට කළුගඟ සහ මායා රාජ්ය ය බද කල්යාගණ ජනපදයේ දකුණු කොටසද වෙත්. * මෙකී මායිම් තුළ පිහිටි ඉතා සාරවත්වු ප්රුදෙශය අතිශයින් සමෘඬවූ රන්, රිදි, ආදී අගනා ලොභ වර්ග යන් හා වෛඪුය්ය්වත , රන්මැණික්, නිල්මැණික්. ආදි මහඟු මාණික්යභරත්න උපදින ආකරයන්ගෙන් ගහණවු නොයෙක් කෙත්වත් ආදියෙන් සැදුම්ලද සිත්කළු ප්රආදෙශයක් වුයේය. එහි උපන් මනුෂ්යමයෝ වනාහි සෞරවීර බල පරාක්රතමාන් විතවූ පරසිත් දන්නා සුළු තියුණු නුවනින් යුත් ඉදිරියට පත් කටයුත්තෙහි පසුබට නොවන ස්වදෙශ වාත්ශල්ය්යෙන් හා ජාත්යාටලයෙන් අගතැන් පත් අනෙකවිධ විද්යාශවන්හි පරතෙර පැමිණි අතිවිසාරද පණ්ඩිත උතුමන්ගෙන් සමාකීණිවූ සැමකල්හිම රාජවජශය රක්ෂාර කිරිමෙහි දෘඪතර ආසා ඇති ධනුශ්හිල්ලපාදි සුසැට කාලා ශිල්පයෙහි පාරප්රහප්තවූ විශෙෂ වශයෙන් මාලීම ශාස්ත්රසය කොචල්ල, යුඬාණිව යන උත්තම ශාස්ත්රි ඉගෙණ ගත්තාවූ සූරවු කායබල ඤණබලාදියෙහි කොටිප්රා්ප්තවු රාජ්යි ආරක්ෂාර කිරිමෙහි පොහොස්තක මාහ ධනවන්ත උතුමන්ගෙන් සමාකීණී පරසතුරු නමැති ගජෙන්‍ද්රකයන්ගේ කුම්භවිදාලනයෙහි කෙශරින්රාතවු ය මානවූ එඩිතර වර්ගැයක් වූවාහුය. අතිශයින්ම සමෘඬිමත්වූ ඒ රුහුණු රාජ්ය යෙහි ජනපද මෙසේ දතයුතුයි. රුහුණු රාජ්ය‍යෙහි ජනපද: මාගම් ජනපදය. දගාමඩුළු ජනපදය, ගිරිවා ජනපදය (දොළොස් දහස්රට), මලය ජනපදය, මාහත්ත්ථඩ ජනපදය, හත්ථොුට්ඨ ජනපදය, කාවරගාම (කතරගම්) ජනපදය, කදලුම්බරි කර්තාකා ජනපදය, බින්නැති ජනපදය, පාඩික්කුලම් ජනපදය, රුවන් ආකර ජනපදය, කොට්ටීයවාල ජනපදය, මණිභෙද ජනපදය, කොත්මල රටය, මතු රටය, ප ස්ගම් රටය, සගම් රටය, කටුබුළු රටය, වෙරමින්ඹ රටය, සොරබොර රටය, ගරගම් රටය, කොට හර රටය, ඌව රටය, දෙයියාගල් රටය, කොක්කාගල් රටය, මාවැල් රටය, කළුපැලි රටය, කිනිහිරි රටය, මීවෙල් රටය, අට දහස් රටය, ගල් රටය, පරාමුළු රටය, මිනිගල් රටය, මල්වතුමඩුළු

• රුහුණු රට සිමාව ගල්ටැම් දොළොස් දහසකින් සමාකීණිව පැවති බැව් කඩයිම් පොත්වල සඳහන්ව තිබේ.

4

රටය, ගල්බඩ රටය, කොටගල් රටය, සබරගමු රටය, සේරු නුවරය,ලොභ නුවරය,කන්දගරාජ්ජය, ඇඹලවන් රාජ්ජය, ශිව රටය, සඳගිරි රටය, කුඹුකන්දෙගොඩ රටය, වැලිගම් දහස් රටය. මාගල්මඩුල්ලය, උග්ගලා නම් රටය, නැදුම්ගල නම් රටය. සපුගල් රටය, ගුත්හල මඩුළුරටය යනාදි සමපනසක් පමණ ජනපදයන්හි මාගම් නුවර (කාචරගාම)බ කතරගම් නුවර, ගිරිකඩ නුවර, මාහ තිත්ථර නුවර, මානාකූල නුවර, උදුන්දොර නුවර, පිළිගම් නුවර, බදුළු නුවර, සේරු නුවර, ලොනනුවර, සිතාවක් නුවර, දෙව් නුවර, ආදි සොළසක් පමණ රාජධානියෙන්ද, නැව් යාත්රා නවතන ස්ථානවු මහාපටුනු සොළසකින් හා හත්ලක්ෂළ අනූදහසක් පමණ ග්රාාමයන්ගෙන්ද සමලංකෘත වුයේය. මේ ශ්රිධ ලංකාවීපයට පරසතු රන්ගෙන් වියවුල් පැමිණි සෑම කාලවලදී මෙම රුහුණුරට වැසි වීරයෝ නිර්භිතව ඉදිරියටවිත් සතුරුබල මදිනයකොට ලොක ශාසනය වර්ඬැනය කළෝය. මෙසේ මේ ශ්රීම ලංකා වීපයෙහි සම්බුඬ ශාසනය හා සිංහල රාජවංශයද ආරක්ෂාත කරමින් සිංහල ජාතියේ කිර්තංතිය ලෝ කුස පතුරුවා හැරියාවු රාජ රාජ මහාමාත්යා දී උතුමන්ට ඥාන බලාදියෙන් අගතැන්පත් ධනුශ්ශිලන්පාදි යුඬශිල්ප මොනවට හදාරා නා නා ප්රටකාර යුඬක්රපමාදිය විශෙෂයෙන් උගත් රණභුමියට වත්කළ පස ුනොබස්නා දෘඪතර විය්ය්පත දියෙන් සමන්විත යෝධභටයන්ටත් ජනන්ම භූමිවූ සිංහල ජාතියේ ගරුභාවය ආරක්ෂාා කිරිමට සෑම කල්හිම ආධාරවූ මෙම උත්තම රුහුණු රාජ්යවයෙහි අගනුවර මාගම්පුර නම් විය.

මාගම්පුරාලඞ්කාරය.

ඒ මාගම්පුරප්රාවරය වනාහි මහානාග. යටාලතිස්ස, ගොඨාභය, කාවන්තිස්ස ආදි මහරජුන්ගේ කාලවලදි ශ්රී ලංකාවිපයේ සියළු නගරයන්ට තිලකයක්හා සමානව පවුරු පදනම්. ගොපුර, අට්ටාල, උද්යා්න, විහාර, වැව්. පොකුනු, මාලිගා හා බොහෝ මංමාවත් හා අනෙකවිධ විථි වින්යාදසයෙන් සමෘධවැ දිව්ය පුරයක්සේ සකල සම්පත්තියෙන් ආඪ්යංවැ කිසිවකින් ඌනත්වැයක් නොමැතිව වෙසමුනිරජුගේ ආලකමන්දා් නම් රාජධානියසේද ලංකාඞ්ගනා වගේ හිසෙහි පැළඳි මිණිරුවනක්සේද ලංකාවිප නමැති ආවකාශයේ භ්රාේජමාන සහශ්රු රශ්මින් විරාජින හිරුමඞ්ලසේද සොභාමත්ව බැබළුනේය. මෙසේ සව්ඉසුරෙන් පරිපූර්ණ්ණවු ඒ මාගම් පුරය ඒ කාලයෙහි මහා විථි දහඅටකින් හා ක්ෂූසද්රරවිථි රාශියකින්ද ප්ර තිමණ්ඩිතව සියගණන් මංමාවත් ඇත්තේ වූයේය. ඉන් මහා වාලුක විථිය, ගිරිති ම්බවිථිය. දිඝමණ්ඩලවිථිය. මඞ්ගල මාහ විථිය යන ප්රරධාන විථි සතරෙන් නික්මවූ මහා මාවත් අනුරාධ පුරය, කල්යාඞණිපුරය, සේරුනුවර, මතුරට යනාදි දුරස්තර රටවල්

5

හා සම්බන්ධනව පැවැත්තාහුය. ඒ අත්යුුත්තම මාගමම්පුරය වර්ණවනා කළ පෞරාණික මහොත්තමයන්ගේ වාක්යැයන් අතුරෙන් එක් දෙසමාත්ර යක් මෙහි බහාලනු ලැබේ. ‍ඒ මෙසේය. “මෙම ලක්දිව රුහුණු ජනපදයෙහි නොයෙක් සියදහස් ගණන් භික්ෂු් භික්ෂුරනීන් විසින් ගැවසි ගත්තාවු නොයෙක් සියදහස් ගණන් විහාරා රාමයෙන් හා රත්රන්, රමුරන් . මුතු මැණික් ඈ නා නා ප්රදකාරක සම්පත්තී සමූහයෙන් සමෘඬවු ඉසුරුමත් මහජනයාගෙන් ගැවසීගත්තාවූ සත්රුවනින් විසිතුරුවු මනහර සොඳුරු රන්කොත් සමූහයෙන් බබලන්නාවූ මුදුන්කුලු පෙළන් හා නා නා ප්ර්කාර විචිත්රු චිත්රිකර්මා්න්තයෙන් ශොභාමත්වු දෙමහල් තුන්මහල් ආදිකොට ඇති නොයෙක් මහල්වලින් ගැවසීගත් තිස්ලක්ෂලයක් පමණ ගෘහ මාලාවෙන් විභූසිතවු ‍ නොයෙක් සියගණන් විථිපත්තීන් ශොභ මානවූ දිවනලුවන් වැනි නාටක ජනයන් විසින් පවත්වනලද කෘත්යතගිත වාද්යුයෙන් නිරතුරුවම මහජනයා සන්තුෂ්ට කරවන්නා වූ ඒකාවන් දානක්රීතඩායෙහි නියුක්ත අනෙක ප්රරකාර මහජන සමූහයෙන් ගැවසීගත්තාවු බුඬ ධර්ම් සඞ්ඝ යනස තුනුරුවන් අරභයා කරණලද පූජාසත්කාරයෙහි නිරන්තර තත්පරවූ ශ්රිඬාසම්පන්න ජන සමූහයාගේ නිරන්තර සංචාරඇති කුසල සංවරයෙහි ලොභයෙන් ඒ ඒ තන්හි ඇවිදින ශ්රනඬාසම්පන්න පින් සොඬවු මහජනයා විසින් සනේතාෂ වශයෙන් ගිතිකායෙන් පවත්වනලද සාධුනාදයෙන් එකනින්නාදවු මාගමයයි ප්රනසිඬ පරමරම ණියවූ මහගමෙක් වීය” මේ ආදි වර්ණ‍නා විෂයාතික්රා න්ත පරම රමණියවු ඒ රුහුණු රට මාගම්පුරයෙහි රොහණ ශාක්ය්රාජ පරම්පරාව දියුණු අඩියක පවත්නා කාලයේ කාවරග්‍ුමාමයෙහි දසබෑරජුන් සමගිව වාසය කළෝය.

කාවන්තිස්ස මහරජුගේ කාලයේ මෙම පුරප්රතවරයෙහි පැවති ශරීු විභුතිය වර්ණ්නා විශ්යාතික්රාකන්තවුයේය. එකල පැවතියාවූ ක්රීශඩා භූමිකන, යුඬභූමි, භටනිවාස ආදිය පිහිටි ප්ර්දෙශයට රණකෙලිය යන නාමය අදදක්වා පවන්නේය. මේ ආදි ශ්රීපවිභුතියෙන් ප්රශකට ඒ මාගම්පරය වර්තඅමාන කාලයෙහි සියලු ඉසුරෙන් පිරිහි මාගම යන නමින් සුළුගමක්ව අද දවසේත් දකින්ට තිබේ. එබැවින් පුරාණ මහානුවරක්ව කාලයක් පැවතවිත් අෂ්ටලොක ධර්මරයට යටත්ව ඒ සියළු ඉසුරෙන් පිරිහි වනගතව තිබෙන නමුත් පෞරාණික ශ්රෙ ෂ්ඨ් කිර්තාරාව පණ්ඩිත උත්මන් අතර නොනැසි පවතින්නාහු වෙත්.

දෙවෙනි පරිච්ජේදය.

මහානාග රජු‍ගේ පැමිණිම හා සම්බුඬශාසන ප්රතතිෂ්ඨාපනය.

රුහුණනු රාජ්යජයෙහි රජකළ රොහණශාක්යටරජුගේ පරම්පරාව දුර්වඨලව පවත්නා කාලයේ මහානාග රජු‍ගේ පැමිණිම වුයේය. ඒ කෙසේ ද යත්? දෙවානංපියතිස්ස මහරජතුමාගේ භ්රා තෘවු මහානාග

6

නම් යුවරජා වලස් වැව බඳනාකල්හි දෙවානංපියතිස්ස මහරජුගේ අගමෙහෙසි තො‍මෝ විෂයෙදූ අඹ සතුටුපඬරුකොට එවා යුවරජු මැරීමට උපක්රමම කළාය. එසේ රහසිගතව විෂ යොදා එවන ලද අඹ පළමුකොට මෙහෙසිනියගේ පුත් කුමාරයා අනුභව කළ ක්ෂාණයෙහිම මියගිය සෙයින් භිතියටපත් යුවරජතෙමේ බල වාහන සහිත සියළු පිරිස්ගෙණ රුහුණුරට මාගම්පුරයබලා යන්ට නික්මින. එසේ යනකළ ගැබ් පිරිසිටි බිසව් තොමෝ අතරමග යටාලනම් ස්ථානයේදි පුත්රුවණක් වැදුවාය. ඒ උපන් කුමාරයා හට ස්වකීය සහෝදර දෙවානංපියතිස්ස මහරජුගේ නමින් භාගයක් හා උපන්ස්ථානයේනමද කැටිකොට “යටාලතිස්ස, යයි නම් තබා මාගම්පුරයට ගොස් රුහුණු ජනපදයෙහි අධිරාජනට රොහණ ප්ර්දෙශ වර්ධමනය කරමින් මහානාග විහාරය, උඩුකදුරු විහාරය ආදිකොට ඇති සංඝාරාම පිරිවෙන් ආදිය කරවා සිය ගණන් භික්ෂුරසංඝයා වස්වසවා රුහුණුරටෙහි බුඬශාසනය පිහිටු විමේ ආදිකර්තෘසව ලෝසසුන් දෙකට අභාවෘඬිදායි සත්කෘත්යොයෙහි සතනයෙන් යෙදී සිව්සඟරාවතින් ජනරඤ්ජනය කරමින් එහිම වාසය කෙළේය. මේ රජහට අනුශාසනා කරමින් මාහාඅරිෂ්ට නම් මහරහතන්වහන්සේ රුහුණුරට ශාසනය ප්රශතිෂ්ඨාපනය කළ සේක.

ලලාට ධාතුන්වහන්සේගේ පිළිවෙළ කථාව.

දිපංකරක පාදමූලයේදි සුමෙධනම් කතාපසව නියතවිවරණලත් අපමහා බොධිසත්ව යන්වහන්සේ සාරාසඞ්ඛ්යකකල්ප ලක්ෂනයක් මුළුල්ලේ සමත්රිංවසත්පාරමීධර්මයයන් පුරා අන්තිම‍ වෙස්සන්තරාත්මභාවයේදි සත්ත සතක මහදන්දි ඉන් චුතව තුසී දෙව්පුරයෙහි සේවතකෙතු න්ම දිව්ය රාජන්ව ඉපිද දෙව් බඹුන්ගේ අයදුමෙන් දඹදිව මඞ්ය දෙශයෙහි විපුල වස්තු ඇති කපිලවස්තු පුරයෙහි සතළිස් දහසක් ශාක්යුරාජයන්ට හා එපමණවූ කොලිය රාජයන්ටත් නායකවූ සූ‍ිඬොදන මහරජහු නිසා මහාමයා දෙවීන්කුස පිළිසිඳ දසමස් ඇවෑමෙන් මව්කුසින් බිහිව වැඩිවිය පැමිණි විසිනව වසක් මුලුල් ලෙහි ගිහි සැපත් අනුභවකොට රජ සැපත් හැර ගොස් මහණව සයාවුරුද්දක් දුෂ්කරක්රිටයා කොට උරුවෙන් දනව්වෙහි නෙරංජරා නම් ගඟ නම් ගඟබට පිහිටි ජයශ්රීය මහා බෝධිමූලයෙහිදි පචමාරයන් භග්නකොට වෙසඟපුර මැදිපොහෝදින අනුත්තර සම්යපක්සම් බුඬත්වායට පැමිණ ඇසළපුණුපො‍හෝදින බරණැස ඉසිපතනා රාමයෙහිදි මඞ්ගල්යන ධර්මනචක්රොය පවත්වා එතැන් පටන් හතළිස්පස් අවුරුද්දක් මුළුල්ලේ සගල සත්ව හිතානුකම්පාවෙන් යුක්තවැ සුවාසු දහසක් ධර්මුස්කන්ධයය දෙශනාකොට සූවිසි අසංඛ්යාවධිකනක සත්ව ය්න අමාමහ නිවණට පමුණුවා කුසිනාරානුවර මල්ලව රජදරු වන්ගේ සල්උයනෙහිදි සූවිසි කෙළලක්ෂදයක් සමාපත්තීන්ට අනූ

7

ලොම ප්රකති‍ලොම සමවැදි අනුපාදිශෙෂතිර්වාිණ ධාතු වෙන් පිරිනිවන් පැවදාළපසු ද්රො න නම් බ්රාවහ්මණාචාරින් විසින් සර්වවඥ ශාරීරික ධාතු කොටස් අටකටක බෙන ලද්දාහුය. ඉන් කුසිනාරානුවර මල්යාරාජ්යසන්ගේ කොටසෙහිවූ ශ්රීශ ලලාට ධාතුන් වහන්සේ ලංකාවීපයෙහි පිහිටුවනලෙස සර්ව‍ඥයන් වහන්සේ ධරමාන කාලයේම වදාළසේක.

ඉක්බිති සම්බුඬ ශාසන භාරධාරී සංඝනායක අනුබුඬ මහා කාශ්යීප මහාස්ථවිරපාදොත්තමයාණන්වහන්සේ මල්ය රාජයන්කරා වැඩ එපවත් කියා ලලාට ධාතුව ඉල්වාගෙණ තමන්වහන්සේගේ ශිෂ්යන මහනන්ද තෙරුන්වහන්සේ ළඟට කැඳවා වදාරණසේක්: “ඇවැත්නි, ‍ මේ ශ්රී මත් ලලාට ධාතූන්වහන්සෙද් ලංකාවිපයෙහි මාවැලිගඟ, දකුණුතෙර පිහි‍ටි සේරු නම් විල් කෙළවර වරහා සොඬ නම් ගල්ගුහාව සමිපයේ පිහිටුවා කාවන්තිස්ස නම් රජෙක් මඞ්ගල සම්මත දාගැබක් බැඳ එහි නිධානකරන්නේය”යි බුදුන් විසින් වදාළසේක. “තෙපි දැන් මේ ධාතුන්වහන්සේ ගෙණ ගොස් විශාලාමහනුවර බුදුන් වැඩවිසූ ගඳකිළියෙහි තබා පූජාකරව”යි වදාළකල්හි එබස් මුදුනෙන් පිළිගත් මාහනන්දය තෙරුන්වහන්සේ ධාතුන්වහන්සේ ගෙණ අහසින් වැඩ කූටාගාර ශාලාවෙහි බුදුන් වැඩවිසූ ශ්රීන ගන්ධඅකු‍ටියෙහි වඩාහිඳුවා ධාතු පූජාවකොට ආයුකෙළ වර තමන්වහන්සේගේ සඬිවිහාරික චන්ද‍ගුත්ත මහතෙරුන්වහන්සේට ධාතු පිලිවෙළ කියා ධාතුන්වහන්සේ පාවාදි පිරිනිවිසේක. ඉක්බිති චන්දවගුත්ත මහතෙරුන්වහන්සේ ධාතුන්වහන්සේ රැගෙණ සැවැත් නුවරට ගොස් ජේතවන මහවිරයෙහි ශ්රී ගන්ධ කුටියෙහි තබා පූජා පවත්වමින් කලක් ගතවූ පසු උන්වහන්සේගේ සඬි විහාරික භද්දසේන තෙරුන්වහන්සේ ධාතුන්වහන්සේ ගෙණ බරණැස් නුවරට ගොස් ඉසිපතන මහා විහාරයෙහි බුදුන් වැඩ විසූ ගඳ කිළියෙහි ධාතුන්වහන්සේ වඩා මහා පූජොත්සව පැවැත් වීමෙන් කාලයක් ගතවූ පසු භද්දසේන ස්ථවිරපාදයන් වහන්සේගේ ශිෂ්ය්වූ ජයසේන ස්ථවිරයන් වහන්සේ ධාතුන්වහන්සේ ගෙණ රජගහ නුවරට ගොස් වෙළුවන මහාවිහාරයෙහි තබා උදාර තර පූජා පවත්වා තමන්වහන්සේගේ ශිෂ්යොවූ සංඝරක්ඛිත තෙරුන්වහන්සේට ධාතුන්වහන්සේ පාවාදුන් උන්වහන්සේද ධාතුන්වහන්සේගෙණ කොසඹෑ නුවරට ගොස් ඝොෂිතා රාමයෙහා ධාතුන්වහන්සේ තබා මහත් පූජා පවත්වා තමන්වහන්සේගේ අන්තිම කාලයෙහි ස්වකීය ශිෂ්යා මහාදෙව තෙරුන් වහන්සේට ධාතු පිළිවෙළ කියාදි පිරිණිවන් පා වදාළසේක.

ඉන්පසු ඒ මහාදෙව මහාස්ථවිරපාදොත්තමයානන් වහන්සේ ධාතුන්වහන්සේ ගෙණ අහසින් වැඩ මෙම ශ්රීස ලංකාවිපයෙහි රුහුණු එට හත්ථෝට්ට නම් ජනපදයේ කුක්කුට පර්වශතය සමිපයට

8

බැස මහ සල්ගස මුල වැඩසිටිසේක. එක්ෂ‍ණයෙහි ඒ ලලාට ධාතුන්වහන්සේගේ ආනුභාවයෙන් එරට ඊශ්වරවූ මහාකාල නම් කෙළෙඹියෙක් තමාගේ පිරිවර හා සමඟ එහි ගොස් තෙරුන් වහන්සේ දැක වැඳ ධාතුන්වහන්සේගේ පිළිවෙළකථාව අසා පැහැද දවස තුන්වරක් සුවඳ මල් ධජ පතාකාදිය ගෙණ ගොස් මහොත්සවයෙන් යුක්තව ධාතුපූජා පවත්වයි. ඒ උත්තම ධාතුන්වහන්සේ කෙරෙන් සෑම පො‍හෝ දිනනයන්හි සවණක්ඝණ බුදුරැස් නික්මෙන්නාහුය. එම නිසා ඒ ප්ර්දෙශය සර්විඥයන් වහන්සේ ධරමාන කාලය බඳු ශ්රීම විභූතිමත් වුයේය. මහතෙරුන් වහන්සේ කෙළෙමිපුත්රහයාගේ ආධාරයෙන් කුඩා ධාතු ගෘහයක් සාදා ධාතුන්වහන්සේ එහි වඩාහිඳුවා සතනයෙන් පූජා පවත්වමින් ජනපදවාසීන්ට අර්ථයේන ධර්මනයේන අනුශාසනා කරමින් එහි වාසය කෙළේය. සර්ව ඥරාජොත්තමයාණන් වහන්සේගේ ශ්රීඑමත් ලලාට ධාතුන් වහන්සේ මහාආශ්චය්ය්ී අද්භූත ප්රාඑතිහාය්ය්ුව පවත්වමින් “අසවල්තෙන වැඩ සිටිත්”ප යන මේ ප්රුවෘත්තිය කට කට පැතිරයාමෙන් මුළු ප්රයදෙශය එකකොලාහලවිය. එපවත් මාගම්නුවර මහානාගරජහට සැළවීගොස් සර්වපඥ ශ්රී් ලාලටධාතුන් වහන්සේ ගෙණා කෙණෙකුන්ට අපමණ සම්පත් දෙනබැව් කියා නුවර බෙර හැසරෙව්වාහුය. එපවත් ඇසූ මහාකාල කෙළෙඹි තෙමේ රජ්ජුරුවන් දක්නා පිණිස ගොස් ලද අවසරින් රජු වැඳ එකත්පස්ව සිටියේය. රජ්ජුරු‍ වෝ කෙළෙඹියා දැක “එම්බා මහා කාලය, තොපගේ ප්ර්දෙශයෙහි සම්මා සම්බුදුරජාණන්වහන්සේගේ ශාරීරික ධාතු ඇති බව අප විසින් අසන ලද්දේය. ඒ සැබෑදැ” යි විචාළහුය. “එසේය දේවයන්වහන්ස, එක්තරා රහතන් වහන්සේ නමක් ඒ උතුම් ධාතුන්වහන්සේ ගෙණ මාගේ ගමට වැඩමවා එහි වැඩවාසය කරණසේක. මම උන්වහන්සේට සිව්පස යෙන් උපස්ථාන කරමින් ජනපද වැස්සන් පින්කමෙහි යොදවා පො‍ෙහායක් පාසා මහා පූජා පවත්වමි. අතිධවල ඒ උත්තම ධාතුන්වහන්සේ කෙරෙන් ෂට්වර්ණය ඝණ බුඬරශ්මිය විහිදි අපගේ ප්ර්දෙශය ඉරු දහස් සඳ දහස් නැගි කලක් පරිද්දෙන් ඒකාලොක යෙන් බබලන්නේය” යනාදි ලොකා ලොක දිවාකරවූ සර්ව ඥ රාජොත්තමයාණන් වහන්සේගේ උත්තමාඟයෙහි වූ ශ්රීකමත් ලලාට ධාතුන්වහන්සේගේ ආශ්චය්ය්න්සමත් භාවය මුව නොසැහෙන තරම් වර්ණනනාකොට කිබස් ඇසූ රජතෙමේ බුද්දක ප්රී තිය, ඛනික ප්රී තිය, උදේවග ප්රි තිය, එරණ ප්රීකතිය, සම්ප්රයසාදනප්රීකතිය යන පස්වනක් ප්රීපති යෙන් පිනා අතිශයින් සනේතාෂයට පැමිණ ඒ උතුම සුභ හසුන දැන්වු කෙළෙඹිපුත්රයයා මයිලනුතනතුරෙහි තබා මසුරන් ලක්ෂ යක් හා ජාති සවින්ධනවයන් සිව්දෙනෙකු යොදනලද උතුම් රථයක්ද රන් ආභරණ හා බොහෝ කෙත්වත් දැසිදසුන් දෙවා කෙළෙඹි

9

පුත්රරයා සතුටුකොට ඔහු හා සමඟ හත්ථොෙට්ඨ ජනපදයට ගොස් මහතෙරුන්වහන්සේ වැඳ එකත්පස්ව සිටියේය.

ලලාට ධාතුන්වහන්සේ මාගම්පුරයට වැඩමවිම.

ඉක්බිත් මහාදෙව තෙරුන්වහන්සේ “මහරජ තෙපි කුමක් සඳහා මෙහි පැමිණිය‍ාහුදැ” යි විචාළ කල්හි “ස්වාමිනි, නුඹවහන්සේගේ සමිපයෙහි අප සම්මායම්බුදුරජාණන වහන්සේගේ ශ්රී මත් ලලාට ධාතුව තිබෙන බව අසා දැක වැඳ පුදාගන්නා පිණිස මෙහි ආයෙමි කරුණා සාගරවු ස්වාමින්ර්හි යාණන්වහන්ස, මා කෙරෙහි අනුකම්පකොට වදාරණසෙක්වා : ගැන්තහුට ධාතුවහන්සේ දක්වා වදාළමැනවැ” යි යාච්ඤ කළාහුය. මහතෙරුන්වහන්සේ රජුගේ බස් අසා ධාතුගෙයි දොර විවෘත කොට “මහරජ සර්වවඥ යහන්වහන්සේ ශ්රී මත් ලලාට ධාතුව නම් ඉතා දුර්ලොභ දර්ශ න යක්ය’ යි වදාලසේක. එබස් ඇසූ රජතෙමේ සුවඳ පැනින් ඉස් සෝදා නහා උතුරුසළුව ඒකාංශකොට දොහොත් මුදුනෙහි තබා දාගෙට ගොස් නමස්කාකර කොට ධාතුන්හන්සේ දැක ප්රී’තියෙන් පිණාගිය සිත් ඇත්තේ ධාතුන්වහන්සේ බල බලා සිටියේය. එකෙණහි රජු හා මහජනයා බලාසිටියදිම ශ්රීනමත් ලලාටධාතුන් වහන්සේගෙන් නීල, පිත. ලොභිත, ඔදාන, මාඤ්ජිෂ්ඨ, ප්රෙභාස්වර යන ෂටි වර්ණ, ඝන බුඬ රශ්මි මාලානික්ම මුළු ලංකාවීපය ජ්යොමති මත් භාවයට පත්වුයේය. රත්නත්රිය කෙරෙහි පහන් සිත් ඇති නරපතිතෙමේ මහත්වූ සනේතාෂ්යට පැමිණි ධාතුන්වහන්සේ වැඳ දාගෙන් නික්ම මහතෙරුන්වහන්සේ සමීපයට ගොස් පසඟ පිහිටුවා වැඳ “කරුණා ගුණාකරවු මාහිමිතුමන්වහන්ස, මේ ධාතුන්වහන්සේ මට දෙවා වදාළමැනව, මම වනාහි අතිශය ගෞරවාදරයෙන් නපුදසත්කාර කරන්නෙමි”යි යාච්ඤ කළ කල්හි මහාදෙව තෙරුන්වහ්නසේ රජහට වදාරණසේක් යහපත් මහරජ තොපගේ වංශයෙහි උපදින කාවන්තිස්ස නම් මහරජ මෙම ශ්රීම ලඞ්කාවිපයෙහි මාවැලිගඟ දකුණුතෙර සේරු නම් විල්කෙළවර වරාහසොඬ නම් ගල්කෙම් සමිපයෙහි මේ උතුම් ලලාට ධාතුව පිහිටුවා මහා මඞ්ගල්යො ත්සවයෙන් යුක්තව දාගැබක් පිහිටුවන් නේයයි අප සම්මා සමබුදුරජාණන්වහන්සේ ධරමාන කාල‍යේ මේ ධාතුන්වහන්සේගේ ප්රමවෘත්තිය වදාළසේක. එපමණක් නොව පන්සියයක් මහරහතන්වහන්සේ සමඟ තථාගත සම්මාසම්බුදු රජාණන්වහන්සේ ඒ දාගැබ් පිහිටන ස්ථානයෙහි නිරොධ සමාපත්තියට සමවැද ඒ ස්ථානය තුන්යලක් ප්රකදක්ෂිහණා කොට වැඩි සේක. එසේ හෙයින් මේ ධාතුන් වහන්සේ තොපට දෙමියි කියා ධාතුන්වහන්සේ තොපට දෙමියි කියා ධාතුන්වහන්සේ රජහට පාවා දුන්සේක.

ඉක්බිති මහරජ්ජුරුවෝ ධාතුන්වහන්සේ ලැබ සක්විති රජ සැපත් ලදකලක් මෙන් ප්රී තිප්රහමොද්යබයට පැමිණ ධාතුන්වහන්සේ රන්කරඬ‍ුවෙන් පිළිගෙන මහඟු රන්සිවිගෙයක් කොට දාකරඬුව

10

එහිතුළ වඩාහිඳුවා ඒ රන්විසිගෙය ධවල අසුන් සිව්දෙනෙකු යොදනලද මඞ්ගල සම්මත රථයකට වඩා පසඟතුරු ගොසකරව මින් අනේකවිධ ධජ පතාකා තන්වා මහපෙරහරින් මහාදෙව තෙරුන්වහන්සේ හා සමඟ වැඩමවාගෙන මාගම් නුවරබලා නික්මුනාහ - ඉක්බිති සෙනෙවිරද මාගම්නුවර මහා විථි දසඅටෙහි එක විට අණබෙර පතුරුවා සියලු විථි කළුවැලි පිස සුදුවැල්ලෙන් තවරා අත්යඑලඞ්කාරයෙන් සරසා එහි කපුන්කලස් ධජ පතාක නංවා තම තමන්ගේ ගේදොර රඹතොරන් පිළිතොරන් ආදියෙන් සරාස පඤ්චවර්ණපණමල් හැමතැනම ඉස ගඳදුම්මල් පහන් ආදී පූජා භාන්ඩයන් ගෙන සුදුපිළි හැඳ පෙරවා නගරවාසි සැමදෙනාම රැස්වෙත්වයි බෙරලැවූකල්හි නුවරවාසීහු ඒ සියල්ල නිමකොට පසඟතුරු ගොස කරවමින් අනෙකවිධ පූජා භාණ්ඩ ගත් අත් ඇතිව ධාතුන්වහන්සේ වඩනා පෙරමුණට නික්ම ධාතුකරඬුව සහිත රථය නුවරට ඇතුල්වුකල ප්රාමාණාතික්රාමවන්තවු දිව්යු මනුෂ්යය යන් විසින් නොයෙක් දිගින් ඉසිනලද මලින් හා ධජ පතාකාදි යෙන්ද පිළි හිසසිසාරීමාදි අනෙකවිධ පූජාවෙන් යුගාන්තයෙහි සමුද්රිඝොෂණය මෙන් මුළුනුවර එකකොළාහළවිය. රජ්ජුරු‍වෝ බන්ධ නගතසත්වරයන් මුදා දැහැමෙන් සෙමෙන් වෙසෙත්වයි නියෝග කොට ධාතු‍න්වහන්සේ රජගෙට වැඩමවා මහා පූජොත්සව කළා හුය. ඉක්බිති රජතුමා විසින් වඩුවන් හා කර්මාෙන්තකාරයීන් ගෙන්වා රජගෙට නුදුරු නොලං තෙනක නවමහලින්යුත් ධාතු මන්දිාරයක් සාදවා මාලකර්මෂ ලතාකර්මා දියෙන් විචිත්‍‍ ෙකාට එහි මැද සත්රුවන් මණ්ඩපයක් කරවා සත්රුවනින් නිමවනලද දා කරඬුව සත්රුවන්මය ආසනමස්තකයෙහි වඩා නානාප්ර්කාරයෙන් පූජොත්සව පවත්වන ලද්දේය. ඒ උත්තම ධාතුන්වහන්සේ කෙරෙන් පො‍ෙහා දවස්හි සවණක් ඝන බුඬරශ්මි මාලා නික්මෙන්නාහ. ඒ දුටුවා වූ නුවරවාසීන් හා ජනපදවැසි මනුෂ්යතයෝද බුඬාලම්බනප්රීාතියෙන් විස්මයපත්ව අතිශයසොම්නසින් ධාතුපූජා පවත්වන්නාහුය. මහා නාග රජතෙමේ ලලාට ධාතුන්වහන්සේ පිළිබඳ මහා කාශ්යපප ස්ථවිරපාදොත්තමයාණන් වහන්සේගේ කථාවේ පටන් නුවරට වැඩමවීම දක්වා සියලු තොරුතරු රන් පත ලියා රාජකීය පුස්තකාගාරයේ සුරැකිව තබා රුහුණුරට බුඬ ශාසනය පිහිටුවීමේ ආදි කර්තෘිව යටාල විහාරය, සඳගිරි විහාරය, මහානාග විහාරය, කොදොරපවු විහාරය, නුවරගුණු විහාරය, සෙනලෙන විහාරය, විල්පිට විහාරය ආදි ප්රීධාන විහාර සියයක් හා බොහෝ පිරිවෙන් ද කරවා ත්රිපපිටක මහා අරිෂ්ටමහරහතන් වහන්සේ පූජාකොට දිවිහිම් ලලාටධාතුපූජාව ගුරුගම්භිරාකාර යෙන් පවත්වා අන්තිම කාලයේදි ස්වකිය පුත්රා යටාලතිස්ස කුමාරාට ධාතුන්වහන්සේ හා රාජ්යමයද පාවාදි ධාතුපිළිවෙළ කියා අනුශාසනා කොට ස්වර්ගවපදප්රාාප්ත විය.

11

ඉක්බිති යටාලතිස්ස කුමාරතෙමේ සේසත් නගා රාජ්යසශ්රිොයව පැමිණ තමන් ජාත ප්රබදෙශයෙහි දාගැබ් විහාර පිරිවෙන් ආදිය කොට සුගතොරස මහ සඟනට සන්තයෙන් උපස්ථාන කරමින් දැහැමින් රජ්යවපරිපානය කරනුයේ තමපුත් ගොඨාභය කුමාරයා කල්යා්ණ ප්රාදෙශයෙහි යුවරජ මේන පත්කොට හැර දම්හල් වෙහෙර සෙල් අබා වෙහෙර මාදන්පල් වෙහෙ‍ර ආදී බො‍හෝ විහාර කරවා ගොඨාභය නම් තෙරුන්වහන්සේට පිළිගන්වා ධාතු පූජාව අත්ය‍ ලංකාරයෙන් පවත්වා තිසාවැව බැඳ මරණාසන්නකාලයේ තම පුත් කොඨාභය කුමාරයා කැඳවා ධාතුපිළිවෙළ කියාදි ස්වර්ගලස්ථ වුයේය.

කාකබොධිය හා කාවන්තිස්ස කුමරු කාකරුත උගත් පරිදි.

ඒ රජුගේ ඇවෑමෙන් කල්යාතණිපුරයේ රජකළ ගොඨාභය කුමාරයා මාගම්පුරයෙහි සේසන්නගා රජවි ධාතුපූජාව අප්ර මාදව පවත්වමින් දසබෑරජගේ පරම් පරාව නසා සතුරු උවදුරු විරභිතව මහත්බල පරාක්රබමයෙන් යුක්තව වසනුයේ, එක්දිනක් මන්ත්රීාන් පිරිවරා උයනටගොස් තමාගේ බලපරාක්රනමාදිය ප්රුකාශ කර මින් එක්රුකක් මුල සිටිනාතර එහි සිටි කවුඩෙක් රජුගේ හිසපිට වර්චස් පිඩක්හෙලා පියාසරකොට ගියේය, කවුඩා විසින් කරන ලද ඒ සාහසික ක්රිසයාව නිසා කොපයට පත් රජ කඩුවන් සියල්ලම මැරීමට අණකළ කල්හි ඇමතියන් මහාරාජොත්තම යානනවහන්ස, අපරාධකළ කවුඩාහට දඬුවම්කරනුවිනා නිරපරාධිවූ අන්ය, කවුඩන් ඝාතනය කිරිම රාජනිතියට නොහොබනේය. එබැවින් සුපින්වත් ඔබතුමා විසින් කවුඩන්ට අභය දානය කළමැනවැයි යාච්ඤ කළකල්හි මොළොක්බවට පත් රජ එසේවීනම් සගයෙනි, ඒ අපරාධය කළ කවුඩා කෙසේ ඇඳින අල්වම් දැයි පිළිවිසූකළ ඇමතියෝ කියන්නාහු, දේවයන් වහන්ස ලදරරුවෙකුලවා දිනපතා කවුඩන්ට බත් දෙවුව මැනව, එසේ වූකල කවුඩන් ඇසුරුකරණ ලදරුතෙමේ උන්ගේ කථා ව්යුවහාරය ඉගෙණගන්නේය. යම් දිනක කවුඩන්ගේ කථා වලදී කරනලද මේ රහස ප්රාකාශවිය හැක්කේය. එම උපායේන ඔබ වහන්සේගේ හිසපිට පහරණලද අපරාධකාර කවුඩා අල්වා ගැනිම හැකිවන්නේයයි යනාදිය කීවෝය. රජතුමාද එම උපාය යහපතැයි ගිවිස ඒ කටයුත්තෙහි අන්යරයන් නොයොදා ලදරු වයසෙහි සිටි තම පුත් තිස්සකුමාරයා හා තව්ත ලදරු වෙකු ආධාර වශයේන යොදා හැමදාම කුමාරයාලවා කවුඩන් හට බත් දෙවනට පටන්ගත්තේය. මෙපරිද්දෙන් කාලයක් පසුව යන අතර කුමාරයිනන්ට කවුඩන්ගේ කතාව්යදවහාර ප්රතගුණවුව, පමණක්නොව කවුඩෝ ද කුමාරයින්ට හිලැවි බියරහිතවැ ළඟට ‍

12

පැමිණ අතතුබු බත්පිඩු උදුරා කන්නාහුය. ඉක්බිති රජතුමා එක් දිනක් කුමාරයා කථාකොට කවුඩන්ගේ කථා ප්රරති කථා අසා නඒ අනුසාරයෙන් මා හිස පහරණලද කවුඩා ඇඳන අල්වා ගෙනෙවයි නියෝග කෙළේය. තදනන්තරව කුමාරයා එක් දිනක් කවුඩන්ට බත් දෙමින් සිටිනාතර එක්තරා කවුඩුධෙනුවක් කුමාරයා අතතුබු බත්පිට කටට ගන්නාකල වෙන කවුඩෙක් කවුඩුධෙනු වට හොටෙන් ඇන පහකොට කුමරා අතතුබු බත්පිඩු කන්ට පටන්ගත්තේය. එවිට පහරලත් කවුඩුධෙනුතො‍මෝ කොපාගනියෙන් දිළිහි දිළිහි කියන්නී පෘථිවිශ්වරවූ මහරජතුමාගේ ඉසපි ට වර්චස් හෙළා මුඛයේ පැහැරු තෝචනාහි මාහට මෙබන්දැක් කිරිම අරුමයක් නොවේය. තාගේ අහංකාකර පරවශ එඩිතර භාවය හැම කල්හිම ඔය ලෙසමය, යනාදිය කිවාය. එකල්හි කුමාර තෙම කවුඩා තරයේ අල්වාගෙණ ගොස් පියරජහට දක්වා කුමාරයාගේ තෝල් කානුසාරයේන කවුඩාගෙන් කරුණු විචාළකල කවුඩා ඔබතුමා විසින් කියනුලැබු ආත්මවර්ණානා අන්තර්ගත නොනිසින වචන ඇසූ මවිසින් ඔබවහන්සේගේ හිසපිට පැහරූ බව සැබැය. ඔබතුමන්ට වඩා බලවන්තයන් වෙන නැතැයි අහංකාරයේන කී නමුත් ඔබවහන්සේගේ හත්වෙනිමුත්තාගේ ප්රහවෘත්තිය මම කියන්නෙමි. ඒ ඇසූමැනව, මම වනාහි මෙම මාගම්පුයේ තිසාවැව ඉස්මත්තේ පිහිටා තිබෙන බොධිවෘක්ෂසයෙන් ඵල අනුභවකොට ගොස් පැහැරූ ස්ථානයවනාහි ඔබවහන්සේගේ සත්වෙනි මුත්තනු වන් සොහොන්කළ ස්ථානය වන්නේය. මාකුසෙහි නොදිරාතුබු බෝ ඇටයක් පැලවී දැනට විශාල වෘක්ෂනයක් එහි වැවි ඇත්තේය. මාගේ කිමෙහි සැබෑ බොරු එහි ගොස් බොධිවෘක්ෂිය උදුරා එහි යට කැන බැලුවිට දතහැක්කේය. යනාදි පුරාණ ප්ර්වාත්ති කිවිට මවිතයටපත් රජතෙමේ වහා එහි ගොස් බෝගස දැක එය උදුරා පොළව කැන බැලුවිට අභය නම් රජෙකුගේ පේරැස්මුදුව හා රාජාභරණද දැක මවිතයට හා සනේතාෂයට පැමිණ කවුඩා මුදා හැර සියනුවරට පෙරළා අවුත් ධාතුපූජාව අත්යකලංකාරයේන පවත්වා මහ‍ාදෙව තෙරුන්වහන්සේ විසින්ලලාට ධාතුව පළමු කොට තබ තුබු ස්ථානයෙහි මත්තිකලෙන නම් විහාරය හා බීර ශාල විහාරයද අන්යම ස්ථානයන්හි නාගපබ්බත විහාරය. කම්භ සෙල විහාරය, සමුද්රා්සන්නයෙහි ඔඝවිහාරය, චෙතියපබ්බත විහාරය.දානපබ්බත විහාරය. කනිකාරශෙල විහාරය, අම්බසෙල විහාරය, තින්දුාකලෙන විහාරය. කරණ්ඩකලෙන විහාරය, ගොඨ පබ්බත විහාරය. ගොඨසාල විහාරය, වාළුකතිත්ථව විහාරය, ආකාශ චෛත්යිය යනාදි බො‍හෝ දාගැබ් විහාර හා ආරාම පිරිවෙන් ආදිය සාදා සහාසඞ්ඝයාවහන්සේට සිව්පසයෙන් උපස්

13

ථානකොට තමාගේ අන්තිම කාලයෙහි ස්වකිය පුත්රෙ කාවන්තිස්ස කුමාරයා ළඟට කැඳවා රාජ්යනය පාවාදි පුත තිස්සකුමාරයෙනි. මේ ශරීා මත් ලලාට ධාතුන්වහන්සේ අපගේ මීමුතුන් පරම්පරාවෙන් පැවත ආසේක. ‍ තෝ ධාතුන්වහන්සේ මාවැලි ගඟඅසල සේර නම් විල්කෙළවර පිහිටුවා දාගැබක් කරවන්නෙහියයි බුදුරජාණනවහන්සේ ජිවමාන කාලයෙහි වදාළසේක්ය. එසේ හෙයින් තෙපි මේ ධාතුවවහන්සේ ගෙණගොස් එතැන්හි පිහිටුවා දාගැබක් බඳුවයි කියා කුමාරයාට අවවාදකොට ආයු කෙළවර දෙව්ලොව උපන්නේය.

කාවන්තිස්ස රාජ චරිතය.

බුදු කෙනෙකුන්ට පියවිම පිණිස එකාසඞ්ඛ්යව ක්ලපලක්ෂපයක් මුළුල්ලේ පෙරුම්පුරා එන මෙතුමානෝ වනාහි අප භාග්යතවත් ගෞතම බුදුරජාණනවහන්සේ ලොව පහළවිමට පෙර දඹදිව මලක්ඛ නම් වනගත ප්රුදෙශයෙහි වැදිකුලයක ඉපිද වැඩිවිය පැමිණ එක් පසේබුදුකෙනෙකුන් වහන්සේනට සිව්පසයෙන් උපස්ථාන කොට ඉන් චුතව කාමාවචර දිව්‍ේනලොකයෙහි ඉපිද අනුපමෙය්යැ දිවසැපත් වළඳා ඊට අනතුරුව රුහුණුරට මලය ජනපද යෙහි අමරුප්පල ලෙනන සමිප වැදිගමෙක නායකවැද්දාගේ ඇඹෙනිය කුසින් බිහිව ක්රදමයෙන් වැඩි කුඩාකාලයේ තම වයසෙහි කුමාරයන් හා එක්ව වැලි දාගැබක් බැඳ තමා හැඳසිටි රෙදි කඩ කොඩියක් මෙන් බැඳ කුඩා ළමයින් භික්ෂුකන්වහන්සේලාසේ වඩාහිඳුවා වැලිබත් පිස සංඝයාට දන්දෙමැයි යන සංඥවෙන් තුන්සිත පහදා දානය පිරිනමා ක්රීිඩා වශයෙන් විහාර පූජාකොට වැඩිවර්ධ නයට පැමිණ අමරුප්පල ලෙන වැසි මහාස්ථවිරයන් වහන්සේගේ සහායයෙන් ජිවිතාන්තය දක්වා අනෙකවිධ පුණ්යම ක්රි‍යා කොට ඉන් චුතවැ රුහුණුරට මාගම් පුරයෙහි ගොඨාභය රජහට පුත්ව උපන්නාහුය. මින් ඉහත සඳහන්වූ ගොඨාභය රජුගේ චරිත කථාවෙහි සඳහන් පරිදි තිස්ස නම්වු ඒ කුමාරයෝ කාකයන්ගේ බස් දන්නා කාලවර්ණට සෙයින් කාවන් යන උපනාමයකින්දන යුක්තව කාවන්තිස්සයයි ප්රපසිඬව පියරජු ඇවැමේන මාගම්නුවර රාජ්යයශ්රීායට පැමිණ පූර්වසයෙහි කරනලද උදාරතර පුණ්යානනුභාවයෙන් යුත් අභිනිහාර සම්පත්ත උත්තමයෙකු බැවින් මහාදනපතිව සතනයෙන් සංඝොපස්ථානය කරමින් දශරාජ ධර්මනයෙන් රාජ්යසය කරනසේක.

කැළණිතිස්ස මහතෙරුන්වහන්සේ තෙල්කටාහයේ දැමීම.

මාහනාගරජුගේ මුණුබුරුවූ ගොඨාභය කුමාරයා කැලණි පුරයේ රාජ්යවය භාරගෙන එහි ගොස් අතිශයින් සමෘඬවු කැළණි ගංදෙබඩ මාහැඟි නුවරක් ගොඩනගා එහි රාජ්යුය කරනාතර

14

මාගම්පුරයේ වැඩකළ තමන්ගේ පියවු යටාලතිස්ස රජු ස්වර්ගරස්ථ වූ පසු තම් පරම්පරාවේම රජෙකේවන කැලණිතිස්ස රජුහට කල්යාැණි ජනපද භාරදි මාගම්පුරට ගොස් එහි රාජ්යවය කොළේය. කැලණිතිස්ස රජද තම පරම්පරානුගත රාජ්යපය භාරගෙන දැහැමින් රාජ්යයය කරණුයේ තමන් බාලකාලයේ ශිල්ප ඉගෙණගත් කැළණි තිස්ස මහතෙරුන්වහන්සේට සිව්පසයෙන් උපස්ථාන කරමින් නොයෙක් පුණ්යැකර්මහයන් කෙළේය. ‍ යථොක්ත කැළණිතිස්ස මහ තෙරුන්වහ්නසේ වනාහි සිරිලක කල්යායණිපුරයෙහි රජමහා විහාරයෙහි වැඩවිසු කාතාධිකාරි රාජගුරු මහාස්ථවිරතුමෙක් වුයේය. එහි පිළිවෙළ කථාව මෙසේය. මෙම සිංහල විපයෙහි කල්යාතණ ජනපදයෙහි කැළණිත්සස රජුගේ ආඥචක්රිය පවත්නා කාලයෙහි රජුගේ උත්තිය නම් බාල සහෝදරතෙම යුවරජ වූයේය. හෙතෙම බාලකාලයේ කැලණිතිස්ස මහතෙරුන්වහන්සේ කෙරෙන් ශිල්ප ඉගෙණගත්තේය. මහතෙරුන් වහන්සේගේ හා යුවරජගේත් අන්අකුරු එකසමාන විය. ඉක්බිති යුවරජු රජබිසවය හා රහසිගතව විශ්වාසයෙන් සිටින බැව් දත් කැලණි තිස්ස රජුවිසින් යුවරජු ඇල්වීමට විදානකළ බැව් දැන භිතියෙන් පලාගොස් පසල්දනව්වක වාසයකරණාතර එක් දිනක් රජබිසව සිහිකොට හසුනක් ලියා එක් තරුණ පුරුෂයෙකු ශ්රකමණාවේශ ගන්වා තෙපි කැලණිපුරයට ගොස් මේ හසුන්පත රහසිගතව රජබිසවට දෙවයිකියා උපායඋගන්වා හසුන් පතදි පිටත් කෙළේයි. එකල කැලණිතිස්ස මහතෙරුන්වහන්සේ හැමදාම රජගෙයි දන් වළඳනසේක. එක් දිනක් මහතෙරුන්වහන්සේ රජගෙට වඩින කල උත්තිය නම් යුවරජු විසින් පිටත්කර හරිනලද ශ්රනමණවේශදාරි දූතතෙම රාජචාර සමීපයෙහි සිට මහතෙරුන්වහන්සේ සමගම රජගෙට ගියේය. මහතෙරුන්වහන්සේද හෙතෙම රාජ කුළුපග කෙනෙ‍කැයි ද රාජපුරුණයෝ තෙරුන්වහන්සේගේ අත වැසි නමකැයිද සිතුවෝය - ඉක්බිති තෙරුන්වහන්සේලා වඩා හිඳුවා සකස්කොට වළඳවා අනතුරුව විහාරයට වඩින තෙරුන් වහන්සේලාට පසුගමන් වශයෙන් රජු හා බිසවත් යනාතර පසුව ගිය කූට භික්ෂුඳතෙම තම අත තුබු හසුන්පත බිසවට පෙණෙනසේ බිම පතිතකෙළේය. එය හුණු හබ්දය රජහට ඇසි නැවතී බිම තුබු ලියමන ගෙන බලා තෙරුන්වහන්සේගේ ක්රිභයාවක්යි අක්ෂ ර සංඥවේන දැන කිසි විභාගයක් නොකොට තෙරුන්වහන්සේ කෙරෙහි ආඝාත බැඳ ඒ නිරපරාධ මහතෙරුන්වහන්සේ අල්වා තෙල්කටාහයෙක බහා ගිනිකරවයි ආඥකළ කල්හි රාජපුරුෂයෝ මහත්වූ උදුනෙක තෙල්කටාහයක් තබා ගිනිකොට තෙල් පැයෙන් වේලෙහි තෙරුන්වහන්සේ අල්වා තෙල්කටාහයෙහි දැම්මාහුය. ඒ නිරපරාධවූ මහා ස්ථවිරයන්වහන්සේ භයානක

15

ලෙස තකියා කකියා පැසෙන තෙල්කටාහයෙහි දමනකල්හි ක්ෂ්ණයකින් විදර්ශධනා වඩා රහත්ව ඉඳුනිල්මිණි තටාකයෙක හුන් හංසරාජයෙකු මෙන් තෙල්කටාහයෙහි සිටියාහුය. උන්වහන්සේගේ රොමකුපමාත්රකයකුදු උණුනොවුයේය. ඒ සාමහත් භයානක වධහිංසා නිරරපරාධයේ පැමිණවු රජ කෙරෙහි කිසියම් කෝප මාත්රලයකුදු නොකොටක මෛත්රීමනක චිත්ත පූර්වටඞ්ගමවැ

“ලංකිස්සරො ජය තුවාරණ රාජගාමි භොගින්දය භොගරුචිරායත පිතබාහු සාධුපචාර නිරතොගුණ සන්නිවාසො ධමෙමඨීතොවිගතකොධ ම දා වලෙපො”

යනාදින් අවවාදන්තර්ගතත ගාථා සියයක් එම තෙල කටාගයෙහිම සිට වදාරා මේ කුමනපාපයක්දැයි අතීතකාලය බැලූසේක. පෙරකලැ තමන් ගොප්ල දරුව කිරිහුණු කරමින්සිටියදි පැසෙන කරි බඳුනෙහි පතිතවූ මැස්සෙකු ගොඩ නොගෙන තමන්ගේ කැමැත්තෙන්ම එහි පැසෙන්ට ඉඩහැර බලා උන් පූර්වොකර්මර විපාකය වැලැක්විය නොහැක්කේයයි ආවර්ජනාකොකට තෙ‍ල් කටාහයේම පිරිනිවන්පා වදාළසේක. ඉක්බිති රජතෙම තෙරුන් වහ්නසේගේ හා දූත ක්රිමයා කළ කූටශ්රලම ප්රැතිරූපකයාගේද මෘත ශරීර මහාසමුද්රායට දැම්මෙව්වේය. එවිට අමාත්යවයෝ එක්ව අහෝ රජු විසින් සාහසික අති දරුණු අපරාධයක් කෙරන ලදැයි භය පත්වැ රජගෙට ගොස් මෙසේ ධර්ම වවාදයන් කළෝය.

දෙශපාලන ක්රැම.

මහරජ්ජුරුවන්වහන්ස. ධාර්මික රජදරුවෝ වනාහි පරික්ෂාසකාරිවැ කටයුතු කරන්නෝය. අපරීක්ෂාරවෙන් කිසිවක් නොකරන්නෝය. පරීක්ෂා්කාරීවු රජුගේ යසසද කිර්තාතියද වැ‍ඩේ. භුපාලොන් තමයාණන්වහන්ස, යම් රජෙක්තෙම දොෂාරොපනීය යමෙකුගේ දොෂ පරික්ෂාුනොකොට යමෙකුට නිග්රතහ‍ෙකාට වරද පමුණුවාද රට සහිතවු ඒ රජතෙම මෙජ්ඣ නම් රජහටවු විපතමෙන විනාහ යට පැමිණෙන්නේය. තවද ඉතා භය එලවන්නාවුද ඉතා මොලොක්වුද බැගැපත්වූද පැමිණිකටයුතත්තෙහි කල් ඉක්මවන් නාවුද පංචකාමයෙහි නිබඳ ඇලුනාවුද රජහට ලොවැස්සෝ අවමන් කෙරෙත් මහරජානෙනි, තවත් ඇසුවමැනවැයි කියා මෙසේද කියත්. තියුණු බස් ඇත්තාවුද ක්රෑතර වචන ඇත්තාවුද අන්හට කිසිවක් නොදෙන්නාවූද ආඩම්බර ඇත්තාවු ද කෛරාටිකවූද අලසවු විපතක් පැමිණිවට බියපත් වන්නාවු රජුටද ලෝවැසි තෙම අවමන් කෙරේමය. යලිදු යම් රජෙක් ගිනි මෙන්ද සර්ප යෙකු මෙන්ද රාක්ෂෙසයෙකු මෙන්ද ජනයන් බියගන්වා හකුවවාද ඒ රජුගේ යශොකීර්තිය ජලයෙහි වත්කළ ගිතෙල් මෙන්

16

නොපැතිරෙන්නේය. මහරජානෙනි. රාජධර්මෙයනම් ප්රිජැරක්ෂා කිරිමය. ඥනවෘඬ වයෝවාඬ සත්පුරුෂයන් සේවනය කිරිමය. ලොක ව්යවවහාර දැනීමය, මෙලෝ පරලෝ අභිවෘඬියතකා තමා පාලනය කිරිමය. දැහැමන් රට රැකීමය. මිත්රජයන් කෙරෙහි ඍජුව ශ්රවමණ බ්රාමහ්මණනයන් ‍ කෙරෙහි ක්සා.න්ති කිරිමය යන මේ ගුණයෝ රජහට ආභරණයෝ වෙත්. තවද යම රජෙකේතෙම තමාගේ පිහිට ඉල්වූ බැගෑපත් සතුරෙකුට නමුදු විපත්ති පැමිණිකල්හි අනුග්රමහ කෙරේද ඒකාන්තයෙන් හෙතෙම රජ නම්වේ. පෙර රජදරුවෝ වනාහි ප්රගජාපාලනය මොනවටකරමින් ධාර්මික ශ්රනමණ බ්රා හමණ යන් පොෂ්යැ කිරිම කරණකොට ගෙනද දිව්යතලොකොත්පත්ති වු වාහුය. එම්බා මහරජ්ජුරුවන්වහ්නස,

රාග නමැති සර්පතයා හා දරුණුවු   ක්රෝධ නමැති රාක්ෂලසයාද ඉදින් නුඹවහන්සේගේ හෘදයෙහි යම් කලෙක නැගි සිටිත්ද එකල්හි ක්ෂානන්ති නමැති මන්ත්ර්යෙන් ඔවුහු දපනය කටයුත්තාහුය.  යනාදි මාහැගිධර්මධවවාද කළනමුත් උත්තමවු ධර්මඔන්විත අවවාද වචනයන්ද රජු නොප‍ිළිගත් බැවින් දේවතාවො කිපි රට සහිත මේ අපරාධකාරක රජ නසමැයි සනිටුහන්කොට සමුද්රනය උපුල්වා ගම් නියම්ගම්ද යටාකොට මුහුද ගැලීම කරවා කුඩාදිවයින් පන්සියක් හා පන්සියහතරක් ගම් නියම්ගම්ද කෙත්වත් වැව් පොකුණු ඇතුළුවු සියල්ල මුහුදුබත් කළෝය. එකල්හි කැළණිපුරයේ සිට මුහුදුතෙරට ගව් හතක් පමණ දුරවූ මහාරාජ්යගය එක්ගව්වක් ශෙෂවතිබියදි අනික්සියල්ල යටකොට  මුහුදු ගලා කැලණිපුරාසන්නව මහාසමුද්රකය ගලා එන බැව් රජහට සැළකළ කල්හි රජතෙමේ විසංඥව සිහිඑලවා කටයුතු සලකාගත නොහී ගාලවීමට කිසි උපායක් නොදැක භිතියෙන් මුර්ඡාවට පත්වැ සකල ස්ත්රීලලක්ෂ්ණාදියෙන් හෙබියාවු මහ පිනැති දේවීනම් වූ දොලසැවිරිදි තම ප්රෙ‍මනී දියනිය සර්වාව ලංකාරයේන සරාස මහත්වූ සැලක්කොට කනබොනදැ හා තම දුහිතෘ කන්යාපවද එහිතුළ බහා මේ වනාහි කැළණිතිස්සරජුගේ  දුවයයි රන්පත ලියා එහිම බහා රාජමුද්රිසකාවෙන්  ලාංඡනය තබා මේ වනාහි මුහුදු දෙවතාවන්හට බිලිපූජායයි කියා මහාසමුද්රෙයට දැමුයේය. ඉන්පසු දේවතාවුන් විසින් මුහුද ගැලීම නොකොට සං සිඳවන ලද්දේය.

විහාරමහ දේවි.

ඉක්බිති මුහුදේ පාකරහරිණලද ඒ කුමාරි සහිත සැළක්රසමයෙන් ගසාගෙන ගොස් දේවතානුභාවයෙන් ලක්දිව වම් පාර්ශතවයෙහි රුහුණුරට තොට්ටිල † (පොතුවිල්) නම් තොටට

    †  විහාරමහාදෙවිය ගොඩබට ස්ථානය මාගමට ආසන්නව පිහිටි කිරින්නද අසල මුදුවෙහෙර පිහිටි ස්තානයයයි  බොහෝ දෙනෙකුගේ මතකය නමුත් එය වැරදි බැව් මනා පරික්ෂාබවෙනන් සෙව් අපට හැඟුනේය. දෙවිය ගොඩබට ස්ථානය පොතුවිල තොට බවත් ඒ අසල  තිබෙන මඟුල්මහාවිහාරය අභිෂෙක මඞ්ගල්යු පැවත්වු ස්ථානය බවත් සැළකිය යුතුයි.

17

ගොඩගැසුවාය. ඒ ආශචය්ය්ක වත් සැළදුටු තොටට අධිපති මුලාදැනින් විසින් ඒ බව් කාවන්තිස්සරජහට දන්වනලදි. රජතෙමේ සපිරිවරින් එහි ගොස් ආශ්චය්ය් යලවත් ඒ සැළ දැක රන්පත ලියා තුබු අකුරු කියවා කුරුණු තත්වුපරිද්දෙන් දැන කුමාරිය ලංකාරාම නම් තැනට ගොඩබස්වා මංගලසම්මත ස්ථානයකට කැඳවා ගෙණ ගොස් රුවන් රැසක්පිට සිටුවා තමහට අභිෂෙක කොට මහමඞ්ගලොත්සමයෙන් යුක්තවැ සියපුරයට කැඳවාගෙණ ගොස් නාගරිකයන් ඇතුළු ජනපදවාසින් රැස්කරවා මහොත්සව පවත් වා මහාසඞ්ඝයාවහන්සේට නිරතුරු දන්වැට සලස්වා ත්රි විධ පුණ්යක ක්රි යාවෙහි සතනයෙන් යෙදි මහාදනපතිව මහාසඞ්ඝයාගේ සැප විහරණය පිණිස සඞ්ඝාවාස පිරිවෙන් ආදිය කරවා රට සුභික්ෂි කිරිම පිණිස වැව් කිපයක් බඳවා දශරාජධර්මවයෙන් යුක්තව දෙදෙව්ලොව දෙවියන් පිරිවරණලද සක්දෙව් රජහුමේන රජ සිරින් මාගම්පුරයෙහි වසනසේක.

තුන්වෙනි පරිච්ජේදය.

දුටුගැමුණු කුමාරොත්පත්තිය

මෙතුමා විහාරමහාදෙවිය කුස පිළිසිඳ ගැනීමට පූර්වි ආත්ම යෙිහ මලයරට වැදිගමෙක එක්තරා වැදිපුත්රියෙකු නිසා ඔහුගේ බිරින්දමකුස පිළිසිඳ සුදුසු කාලයේදි මව්කුසින් බිහිව ක්රකමයෙන් වැඩි දොළොස් ඇවිරිදි වයසට පැමිණ සිටිනාතර මව්පිය දෙදෙනා හා අවශෙෂ සුහෘද ඥතින් සියල්ලම නැතිවුයෙන් දුඃඛිත භාවයට පැමිණ තමාහට සැලකිලි සහිතවැ ආධාරකිරිමට එහි කිසිවකු නැතිනිසා මුසුප්පුව තම මව්ගේ සහෝදරයෙක්වු ස්වකීය අවශ්යු මාමා වසන පදනත්ථසලී (පදලංගල) පියසට යමැයි සනිටු හන්කොට තම මවු පිය පරම්පරාවෙන් පැවතෙන ජිවනොපායට ආධාරවූ දුන්න සහ ඊතල රැගෙණ මාමා වසන පදලංගලට යන පිණිස පිටත්ව ‍ ගොස් ක්රලමයෙන් නමග ගෙවා කීපදවස්කින් (කප්පකන්දපරනදි) වලවේගඟ සමීපයට එගොඩවීමට ආරම්භ කරණකල්හි ගඟ ඉහල පසෙක මුවැත්තියක් පැන් බොනු දැක සතුටට පැමිණ මුවදෙන විද මරා මස්කද බැඳගෙණ මාමගේ ගෙට යමැයි සිතා මුවදෙන විඳිමට තැත්කරණාතර ඒ බැව් දුටු මුවැත්තිය භයින් ත්රිස්තව යනමං සලකාගතනොහි ගංගාවට පැන උඩුගංබලා පිනන්ට විය. ඒ සා මහත් භයානක අන්තරායයෙන් භිතියටපත් ගැබ්මෝරා සිටි මුවැත්තිය එකෙණෙහිම කර්මරජවාතය චලිතව ගංගාජනයෙහි පිහිනමින්සිටියදිම පැටවෙකු ප්රුසූත කළාය. එකෙණෙහි ප්ර්සූතකරණුලැබු මුවපැටවා ගංගාජල යෙහි පහළට ගසාගෙණ යුන දුටු මුවදේන තොමෝ වැදිපුත්රටයා 3

18

ගෙන් තමාගේ ජිවිතයටවන භයානක අන්තරාය නොතකා දරු සෙනේහය පෙරදැරි‍කොට පැටවා අල්වා ගැනීම පිණිස ආපසු පෙරළා පිණන්ට විය- වැදිපුත්රනයා මේ සියල්ලම තත්වු පරිද්දෙන් බලාසිටි සිතනුයේ, අ‍හෝ? මේ තිරිසන්සතා ස්වකීය දරුවා ගලවාගැණිම පිණිස ජිවිතාසාව හැරපියා ප්රදයන්ත කරන්නීය. මෙබඳු උතුම් ගුණාංගයෙන්යුත් මේ මුවැත්තියට මම අනතුරු කෙළෙම්නම් ඒ තිරිසන් සතාට පමණවත්මා අබතුරෙහි යහපත් ගුණාංගයක් ‍ නැත්තේයයි නුවණින් සලකා පෙර කල්ප ලක්ෂ යක් මුළුල්ලෙහි රැස්කරණලද මහ පිනැති කෘතාධිකාරි උත්තම සත්වල තෙමේ එකෙණෙහි හටගත් කම්පනයෙන් සසර කලකිරි මාමා සමිපයට යන ගමන් හැර පූර්වක පුණ්යාණනුභාවයෙන් ආපසු හැරි කීපදවසක් ගමන් කොට තිස්සමහවෙහෙරට පැමිණ පූර්වි ආභ්යාකස වශයෙන් සසර බො‍හෝ කාලයක් පුරුදුකරණලද ප්ර්වුජ්යාළ කුශලයම පෙරමුනට පැමිණි හේතුකොටගෙණ භික්ෂුරන්වහන්සේලා දැකීමේන මහණණවෙනු කැමතිව මහාස්ථවිරයන්වහන්සේ කරා පැමිණ යාච්ඤකොට මහණ‍ව කොටි පර්වකත විහාරයෙහි වාසයකරමින් ආකාශ චෛත්යකය වන්ද‍නාවට යන මර්ගවන්ගේ පහසුව පිණිස ගල්පඩි පඞ්කතියක් සවිකිරීමේ යෙදි එම සත්කෘතය ය අනවරතයෙන් කරමින් බො‍හෝ වෙහෙස විඳිම හේතුකොට ගෙණ ශරීරය ක්ලාන්තයටපත්ව ගිලන් වුයේය. ඒ සාමණේරයන් වහන්සේ මහණවුතෙක් පටන් පවිත්රා සීලිව භික්ෂුිසඞ්ඝයාට ඉතා කීකරුව සුවිනිත ගුණයෙන් යෙදි අනෙකවිධද කුශලක්රි යා කිරිමෙහි නිරතුරු උත්සාහවන්තව අප්රසමාද විහාරිව රෑ දාවල් මෙහෙසීම හේතුකොටකගෙණ හටගත් ආබාධ්යව ආසාධ්යතබවට පැමිණිකල සාමණේරයන්වහන්සේ කෙරෙහි අතිශය පහන්සිත් ඇති භික්ෂුකන් වහන්සේලා සාමණේරයන් සිවිගෙයකතබා තිස්සමහාවිහාරයෙහි ශෛලපසනම් පිරිවෙණට ගෙණැවිතක් ප්රිතිකාරාදිය කරමින් උපස්ථාන කරත්. ‍ විහාරමහාදෙවිගේ ආරාධනාව.

එකල්හි විහාරමහාදේවිතොමෝ පෙරවරු මහාසඞ්ඝයාවහන්සේට ප්ර්ණිත ආහාර පාන වළඳවා පස්වරුවේලෙහි සුවඳ මල් බෙහෙත් වස්ත්රාගදිය ගෙන්වාගෙණ විහාරයට ගොස් මහසඟනට නිසිලෙස පුදා මහතෙරුන්වහන්සේ දැක වැඳ එකත්පස්ව සිටියාය.

මහතෙරුන්වහන්සේ බිසවට ධර්මසදෙශනා කරණුයේ මෙහෙසිය තොප විසින් පූර්වයයෙහි කරණලද සුචරිත කර්ම යෙන් මේ සා මහත් රජඉසුරු ලද්දාහුය. එබැවින් දැනුදු කුශල ක්රි යායෙහි අප්ර‍මාද වෙවයි වදාළසේක. එබස් අසා ඊට පිළිවනදන් දෙන බිසව තොමෝ ඇදිලි බැඳසිට ස්වාමිනි. අප නරපති පරපුර (රාජවංහ්ය )

19

රක්ෂාාකිරිමට කිසියම් දරුකෙණෙකුකන් නැතිසෙයින් අප ලද මේ සැපත් නිෂ්ඵලයයි කියා සිතමුයි කිය. එබසට ෂඩ්අභිඥධර මහා ස්ථවිරපායදයන්වහන්සේ ඔවුන්ගේ පුත්රණලාභය සලකා බිසවුන්ට කියනුයේ මෙහි ශිලාපස පිරිවෙණෙහි මරණාසන්නව සිටින ගිලන් හෙරණනකෙනෙක් ඇත. ඒ බලවයි වදාළසේක. එබස් අසා ප්රවමුදිත් සිත් ඇති. මෙහෙසි තොමෝ මරණාසන්නප්රා ප්තව සිටි සාමණේරයන්වහන්සේ වෙත පැමිණි පසඟපිහිටුවා වැඳ ස්වාමීනි අපගේ සැපත් ඉතා බො‍හෝය මාහට පුත්බැව් පතනු මැනවැයි කියා අයැද සිටිකල්හි ඊට නොකමැතිබැව් දැන සාමණේරයන් පහදවන පිණිස මහත්සේ සුවඳ මල් හා වස්ත්රි බෙහෙත් ඇතුළු නොයෙක් දේ සාමණේරයන්වහන්සේ වෙනුවෙන් රත්නත්ර්යට පුදා මේ පිණිස මාහට පුත්රතබව පතවයි යාච්ඤකොට පහදවා සාමණේරයන්වහන්සේ සිටි අනගි තිර වියනින් සරසා සුවඳ තේල මල් පහන් දුම් දි සතුටුකොට වැඳ අවරස ගෙණ ස්වකීය යානයට නැගි රජපෙරහරින් නුවරට ගියාය. එකෙණෙහි සාමණේරයන්වහන්සේ කාලක්රිියා කොට විහාරමහාදේවියගේ කුසෙහි පිළිසිඳ ගත්තේය. ඒ බැව් දත් විසවුන් තත්වු පරිදි රජහට දන්වා රජුසමඟ නැවතත් විහාරයට අවුත් මහපෙරහරින් සාමණේරයන්ගේ සිරුර ආදාහනය කරවා එම වෙහෙර වැසි මහ සඟනට මහදන් පවත්වා පිරුණාවු මනොරථ ඇතිව සියනුවරට ගොස් සැපතින් වසනාතර ඒ පිනවත් දෙවියට මෙබඳුවු දොළක් ඇතිවිය.

විහාරමහාදෙවිය දොළ හටගැණිම.

කෘතාධිකාරී මහපිනැති දෙවියට මහත්වූ මීවදයක් ඉසද්දර තබා සයනය කොට එහි මිපැණි දොළොස් දහසක් මාහසංඝයාට දන්දි වළඳා ශෙෂවු මධු අනුභව කිරිමද අනුරාධපුයෙහි රජ කරණ එළාලරජ‍ුුගේ මහා බලසම්පන්න යෝධයන් අතුරෙන් අග්රය යෝධයාගේ හිසපිට සිට අනුරාධපුයෙහි තිසාව‍ැවේ ජලයෙන් ස්නානයකොට අනුරාධපුර උපුල්කෙතෙහි හටගත් නොමල මල් පැළඳිමද යන මෙතෙක් දේ ගැණ දොළදුක් ඇතිවි අතිශය දුරුලභ වූ ඒ දොළ ලැබගැණිම දුෂ්කර නිසා රජහට නොදන්වා සිටි නාතර සිතෙහි හටගත් දොළදුක බලවත් හෙයින් රනකඳක්වැනි ශරීරය කෘශබවට පැමිණියේය. ඒ එසේමැයි, ස්ත්රීපන්ට වනාහි අන් සියලු දුක්වකලට වඩා දොළදුක්ගාය අසාධ්යු රෝගයක් හා සමාන වන්නේය. යම් දොළක් සිත උපන්නේනම් එය ලැබෙනතුරු ස්ත්රීතන්ගේ ම‍නොරථය නොපිරේ. කුසහොත් දරුවාටද එය නොලැබීම හානියට කරුණුවේ. එබැවින් ගැබ්ගත් ස්ත්රීසන්ගේ සිතෙහි යම් සිතිවිල්ලක් හටගත්තේ නම් එය වහා සම්පුර්ණස කළයුත් තේය. එසේ දෞහෘදයේන ගිලන් බවට පත් රජමෙහෙසි

20

‍ගෙන් ඇ සිතහටගත් දොම්නස තත්වූ පරිද්දෙන් අසනලද කාවන්තිස්ස මහර‍ජතෙමේ ඒ සිංසඳවනු වස් මහත් මිවදයක් සපයා දුන්කෙනෙකුන්හට බොහෝ භොගසම්පත් දෙනබැව් කියා බෙර හැසිරවුයේය. දෙවිය කුස උපන් කුමාරයාගේ විසාරද වු පුණ්යසනුභාවයෙන් ගොළුමුහුදුවෙරළෙහි සියක්රියන් දික්වු දිරා ගිය නැවෙක ඉතා මහත්වු මියක් බැඳතිබෙනු දැක ජනපදවැසියෙක් කාවන්තිස්සරජහට ඒ බව දැන්වූයේය. මහරජතෙමේ ඒ අසා ඔහුට මහත් සත්කාර කාරවා විහාරමහාදෙවිය සහඟ එහි ගොස් ඒ ස්ථානයේ මහත්වූ මණ්ඩපයක් කොට එය මොනවට සරසා දො‍ෙළාස් දහසක් භික්ෂුසසංඝයා වැඩමවා මධු දන්දි දේවයගේ සිත්වූ පරිදි අනුභව කරවුයේය.

පුදුම මීවදයක්.

විහාරමහාදෙවියට හටගත් දොළ සංසිඳවිම සඳහා රුහුණුරට පානම් පටුන අසල ගොළුමුහුදවෙරළ සමිපයේ තිබි සම්භවු මී වදය ගැන විස්තර අර්ථකථාවන්හි කියනලද ක්රරමයෙන් වංසත්ත පකාසිනි නම් වූ මහාවංස ටීකාවේ මෙසේ සඳහන් වෙත්. රුහුණු ජනපදයේ අගරජ වු කාවන්තිස්ස රජදෙවියකුස උපන් කුමාර යාගේ පුණ්යාවනුභාවයෙන් බිසවසින හටගත් දොළ සංසිඳවිම ‍ සඳහා උසභප්රවමාණවූ මීවදයක් දැක්වු අයෙකුට මහත්වු සම්පත් දෙනබව කියා බෙර හැසිරවූ කල්හි ඒ ශබ්දය ඇසූ රුහුණුජන පද වැසි කුදුවුද අන්ධකවුද චරරාත්රග දත් එක්තරා මහලු පුරුෂයෙක් තමන්ගේ දරුවන් ගෙන්වා කියනුයේ දරුවෙනි, යමෙක් උසභ ප්රකමාණවු මීවදයක් දැක්වුවහොත් එපමණ වස්තුව ලබන්නේයයි කියා තොපගේ රජතෙම බෙර හැසිරවුයේය. මා වනාහි පෙර මී කැඩිම සඳහා සංචාරයකළ කාළයේ ආකාශ පර්වරතා භ්ය්න්තරයෙහි වු පර්ව ත ශිඛරයන් අතත මොකද වෘක්ෂක දක්නා ලද්දේය.‍ තෙපි එහි ගොස් ඒ ගස්වල මල් පිපී තිබේද කියා නියම දැනගෙනිවිත් මට දන්වව්යයි කීකල්හි ඔවුහු එහි ගොස් බලා මොදකවෘක්ෂම මලින් පිරිතිබෙනු දැක පියාට දැන්වු වෝය. දරුවෙනි. එසේවිනම් මා එහි ගෙනගොස් ගසඋඩ මැස්සක් බැඳ මා එහි නංවව්යයි කීකල්හි පුත්ම‍රයෝ එසේ කළෝය.

පෙර මී කැඩිමේ පලපුරුදුකම් ඇති ‍ ඒ මහලු පුරුෂතෙම රාත්රිිකාලය එහි නාදිහිඳ අරුණෝද්ගමනවේලෙහි නැගිට රොන් ගැනීමට පැමිණි මීමැස්සන් ශබ්ද අසමින් සුපරික්සාැවේන සිටියේය. ඉක්බිති එක් කුඩා කන මීමැස්සෙක් එහි මල් රොන්ගනි මන් එක් මලකට පියාෂා බසිනුයේ එහි මල් රොන් ගනිමින් සිටි

21

මහත්වූ මීමැස්සෙකුගේ හිසඋඩින් ‍ ගොස් බැස්සේය. එවිට මි මැස්සා කියනුයේ ‘කව්ද බොල’ මාලේ හිස උඩින් පා තබා භය රහිතව ගියේ කවරෙක්දැයි කෝපයෙන්මෙන් ඇසිය. එවිට කුඩාක කන මිමැස්සා කියනුයේ “ඒ මමය. කනමීමැස්සාවු මා එසේගියවිට තොපට කුමක්විදැයි කීකල්හි ම්මැස්සසා කියනුයේ ‘අඩේ බොල! කුඩා මීමැස්සා තා මට කුමක් නිසා එසේ කෙළේදැයි කියා තර්ජ‘නය කෙළේය. මෙ‍සේ ඔවුනොවුන් සාරම්භ වශයෙන් එකටෙක කියා කළහ වැඩූහ. ඉක්බිති මීමැස්සා කියනුයේ තොප‍ගේ මේ කුලහයට හේතුභුතවු කනසාරම්භ ගර්ජ.නාව කුමක්නිසා හටගත්තේන දැයි ඇසීය. එවිට කනමීමැස්සා කියනුයේ එම්බා මිමැස්සා අපගේ හස්තසාරවු උතුම් වස්තුව මින් දැනගනුව, අසවල් පර්වමතාන්තරයෙහි හටගත් මහත්වූ උණපඳුරක් ඇත. එහි හැටරියන් දික්වු පුරුක් නැති එකජිද්රත උණගසක් ඇත, එහි මුලසිටි අග දක්වා අප විසින් මීපැණියෙන් පුරවන ලද්දේය. අපගේ හස්ත සාරවූ ඒ උතුම් වස්තුව බලව, එබඳු දෙයක් තොපට කෝයින්දැයි කිහ එවිට මීවැස්සා කියනුයේ එම්බල, කුඩා මැස්සා තෝ නම් ඉතා කුඩා දෙයක් නිසා මහතසේ ගර්ජ,නා කරන්නෙහි ය. තෝ එසේ වීනම් අපගේ හස්තසාරවූ උතුම් වස්තුව අසව.

ගොළුමුහුදු වෙරළෙහි එක් කොලොම්වනලැහැබෙක් ඇත. එහි රියන් සියයක් දික්වු “ද්රෝඑනිකා, නම් දිරාගිය නැවක් උසභ ප්රසමාණ උසින් යුක්තය. අප විසින් එය සම්පූර්ණදයෙන් මීවදයෙන් පුරවන ලද්දේය. තෝ එබඳු දෙයක් මින්‍ පෙර නොඅසන ලද්දේය මිට පෙර එබඳු මියක් ඇතිවුයේද නොවේ. මත්තටද ඇති නොවන්නේය. යනාදි ඒ මහමියේ වර්ණපනාව කියා කනමිමමැස්සා තෙජස් රහිතකරනලදි.

ගස උඩ හුන් මහලනු අන්ධමයා මේ සියල්ල තුෂ්ණිම්භාවයෙන් අසා සිට පහන්වු කල පුත්රනයන් පැමිණිපසු පළමුකොට උණපඳුර සොයා ‍ ගොස් එහි තුබු කනමිය කඩා ගෙණවුත් පරිභොගකොටක ගොළුමුහුදු වෙර‍ළේ සුදු ගල්තලාව උඩ නැවේ බැඳතුබූ මහ මිය රජුහටදක්වා සම්පත් ලබාගත්තේය. රජතෙමේ මහිපරිවරින් එහි‍ ගොස් කර්මණකාරයන් ලවා කොලොම්වනය කප්පවා මීයෙන් පිරිනැව දැක සතුටුව මහාසඞ්ඝයා සමඟ රාජදෙවියද ඒ ස්ථානයට පමුණුවා මියෙන් පිරි සියක් රියන් දිග උසභප්ර්මාණවු මිවදය දැක අතිශියින් සතුටුව ම‍ෙහාත්සවයෙන් යුක්තව මියෙන් පිරි නැව මැදිකොට මඩුවක් සාදා මිවදය හිසට තබාගෙන දෙවිය උතුම්වු සයනාසනයෙක වම් පසින් හිඳුවා දකුණතින් මිවදයකඩාක මහ සඟනට දන් දී ඉතිරි මි දෙවියට සිත්වු පරිද්දෙන් අනුභව කරවා දොළ සංසිඳවු‍යේය. ඒ බව මහාවංශයේ මෙසේ සඳහන්ව ඇත්තේය.

22

“රාජාදෙවිං නභිංනෙත්වාු මණ්ඩපමගි සු සඬ්කතෙ යථිව්ජිතං තාය මධුං පරිභොග ම කාරයි”

මේ ගැන රසවාහිණියෙහි සඳහන් ආකාරය මෙසේයි, මේ දොළ දුර්ලිභ බැවින් ඈ රජහට නොදන්වා කාශවු පඬවන් ශරීර ඇත්තීවිය. ඉක්බිති රජතෙම නැවත නැවත විචාරා මෙපුවත කී කල්හි රජතෙමම නුවර බෙර හසුරුවා යමෙක් අසභප්ර්මාණවු මි වදයක් දැක්වුයේ න්ම ඔහුට මහත් සත්කාරක කරණබව ප්රපසිඬ කෙළේය. දෙවියකුස උපන් කුමාරයා‍ලෙග් පුණ්යාරනුභාවයෙන් ගොළුමුහුදු වෙරළෙහි යටිකරුව තබනලද විසි යට්ඨි ප්රතමාණ වු අත්හැරදමනලද නැවක ඇතුලේ මී මැස්සන් මහත්වු මීවදයක් කරනල‍ද්දේය.ඉක්බිති රුහුණුජනපදවැසි එක්තරා මහලු පුරුෂයෙක් ඒ දැන රජුහට දැන්වුයේය. රජතෙමේ ඔහුට සත්කාරකොට දෙවිය එහි පමුණුවා මහත් මඩුවක් කොට දොළොස්දහසක් මහ සඟනට මි දන්දි සිත්වූ පරිදි දෙවීයට මී අනුභව කරවූයේය.

දෙවන දොළ

ඉක්බිති අනික් දොළ සම්පාදනය කිරිම පිණිස මන්ත්රිදන් රැස්කොට සාකච්ඡා කනුයේ. අනුරාධපුර රාජකරණ එළාල රාජහු වනාහි අපගේ වෛරීහුය. බිසවුන් සිත හටගත් දොළ ඉතා බැරැරුම් කටයුත්තක් වන්නේය. එබැවින් මෙය කෙසේ ඉටුකරමුදැයි ඇමතියන් අතින් විචාළේය. එකල අමාත්ය්යෝ රජහට කියන්නාහු මහරජානන්වහන්ස, මේසා මහත් අතිදුෂ්කරවු ඒ කටයුත්ත ඉෂ්ටකිරිමට අපගේ වීරවික්රසමයේන යුත් වෙළුසුමන යෝධයානෝ පො‍ෙහාසත් වන්නාහුය. ඔහු අනුරාධපුරයට ගිය‍හොත් ඒ සියල්ල සම්පූර්ණ වන්නේය. එබැවින් ඒ වීරතෙම පිටත්කළ යුත්තේයයි සම්මත කළාහුය. එබස් ඇසු රජතෙමේ වෙළුසුමන යෝධයා ගෙන්වා එපවත් සියල්ලක කියා සතුටුපඬුරු දි දෙවිය සිත හටගත් දොළ පසිඳලීමට ‍ තොප හැර අන් කිසිවෙක් පොහොසත් නොවේ මය. එබැවින් ඒ සම්පාදනයකොට දෙවයි නියෝග කෙළේය. රජුගේ බස් මුදුනෙත් පිළිගත් වෙළුසුමන යෝධයා තමාගේ ගෙට ගොස් නහාපිතයා කැඳවා හිස අඩක් මුඩුකොට ශරීරය නියේන පහරා ප්ර්හාරදානය ‍ කොට වධකළ ආකාරයක් දක්වා රත් වස්ත්රර යුගලක් හැඳ උදැසනම මාගමින් පිටත්ව දිඝවාපි ප්රළදෙශයට ගොස් සිරුර කිසකොට ඉන් නික්ම ගොස් අනෙකවිධ වෘක්ෂව යන්ගේ සෙවනින් ගැවසිගත් හෙයින් වඩ්ඪමානක තිතිර්ථයයි සම්මත වු මහාවාළුකා නදිති‍රයෙහි සෙවෙනි තොටට ස්මප්රාඪවප්තවැ එහි සිමා ආරක්ෂාධ කිරිමෙහි නියුක්ත දහස් ගණන් දෙමළුන් විසින් කැඳවනු ලැබ සිටියදි ත් ඒ නොතකා පරතිරයට පැමිණ එහි සිටි එළාල රජුගේ සේනා නායකයන්හට කරුණු කියාදි මම අනුරාධපුර රජවාසලට පමුණුවාලවයි කීකල්හි එපවත් ගිවිසියා වු දෙමළ යොධයෝ වෙස් මාරුකොට සිටි වෙළුසුමනක යෝධයා අනුරාධපුරයට කැඳවා ගෙන ගොස් එළාල රජහට දැක්වුවෝය.

23

වෙළුසුමන යෝධයා අනුරාධපුරයට පැමිණිම.

ඉක්බිති වෙළුසුමන යෝධයා‍ එළාල රජුහට ගෞරවාදර දක්වා නමස්කාරකොට සිටකල්හි තොපි කොයිසිට අවුදැයි රජ්ජුරු‍වන් විසින් විචාරණ ලද්දේය.

දේවයන්වහන්ස ! මම වනාහි මාගම්පුරයේ සිට ආයෙම්යි කියේය. කුමක් නිසා අවුදැයි විචාළකල්හි ස්වාමිවු මහාරාජොත්තම යානන්වහන්ස ! එසේ විනම් අසනුමැනව, කාවන්තිස්ස රජ වනාහි ඔබගේ අගුණ කිය කියා ඔබ තුමන්ට ආක්රොිඛශ පරිභව කරණකල මහරජානෙනි ! එසේ නොකියයුතුය. එළාල මහරජතුමා වනාහි මහානුභාව සම්පන්න අනෙක රාජඍර්ඬියෙන්යුත් ධාර්මික උතුමෙක. එතුමා නොයෙක් ශිල්පාදියෙහි පරතෙර පැමිණි සියදහස් ගණන් යෝධභටයන් පිරිවරකොට ඇත්තේ අසුරභටයන් විසින් පිරිවරණලද වෙපචිත්ති අසුරරාජයාමේන කිසිම සතුරෙකු විසින් අභිභවන කළනොහැකි මහානුභාව සම්පන්න නරශ්රේෂ්ඨ යෙක. යනාදින් ඔබවහන්සේගේ සූරවූ විරවික්රවමාදී විද්යමමාන ගුණ වර්ණ නාකොට කීකල්හි එපමණකින් මා කෙරෙහි උදහස්ව තෝ වනාහි අප සතුරාගේ ගුණ වර්ණමනාකරන්නෙහි අපට අහිතපිණිස යයි කිපි මට තළා දුර්වරලකොට රන්වත් හඳවා ත‍ාගේ රජුකරා ගොස් රැකෙවයි කියා මා රටින් නෙරපා හැරියේය. එබැවින් මම ඔබවහන්සේ සමිපයට ආයෙමියි කීකල්හි එළාල රජද යහපතැයි ගිවිස තෝ එහි කනම් කටයුත්තකෙ නියුක්තව සිටියෙහිදැයි ඇසූ කල්හි ස්වාමිනි. මම අශ්වගෝපක කර්මා්න්තය කෙළෙමි. අශ්වාරොහන විධි සහ යුඬක්රිමද දනිමි. මම එරටෙහි ඇති රහස් සියල්ල හොඳින් දනිමි. එබැවින් කිපදවසකින් කාවන්තිස්සරජුක අල්වා බැඳ මෙහි ගෙනැවිත් ඔබවනහන්සේට දාසයෙකු කරන්නෙමි. අද පටන් ගඟින් එතර රාජ්යතයත් ඔබවහන්සේගේමයයි සිතා වදාළ මැනව යනාදි ව්යා ජ කථා‍ කියා ගර්ජ නාකෙළේය. එබස් ඇසූ එළාලරජ ඔහුට මහත් සත්කාරකොට අස්ගොව්නායක තනතුර දී සියළු අසුන් ඔහුටම පාවාදුන්නේය. වේලුසුමනතෙමේ එතැන් පටන් එහි ඇතිතාක් ජවපල සම්පන්න අශ්වයන් පරීක්ෂාදකොට සියල්ලට නායකවු රණමද්දව නම් සෛන්ධ්කුල අසෙකු තෝරා අන්වරතයෙන් නගර සංචාරනයකොට රටතොට කරුණු සියල්ලම තත්වු පරිද්දෙන් දැන ගත්තේය. ඉක්බිති හෙතෙම කිපදවසක් ගියපසු මහත්වූ කුම්භයක් සපයා තිසාවැවෙන් දියකලයක් පුරවා ගෙණ එය කො‍ෙලාම් හොයබඩ ආරක්ෂා් ස්ථානයක තබා මහනෙල් කෙතට ගොස් මල් රැසක් ‍ කඩා ගෙණැවිත් එහි ම තබා දෙවෙනි දවස් උදැසන ඒ සියල්ල රැගෙන රණමවද්දව නම් අස්රජු පිට නැගි නැගෙණහිරි දොරින් නුවරින් පිටව ගමනාරම්භය කොට එම්බල! මම වනාහි වෙළුසුමන යෙමියි මහ හඬින් නාමය

24

අස්වා මම රණමද්දව නම් අස්රජ හා මේ මේ දේ හෙණ ‍ අපගේ රජු සමිපයට යන්නෙමි. ඒ ප්රබවෘත්ති තොපගේ එළාල රජහට දන්වා හැකිනම් මා අල්වාගණුවයි උද්ඝොෂනයකොට අශ්වයාට සංඥදී වේගයෙන් ධාවනය කොට චෙතියගිරි (මිහින්තලාධ) සමිප යට පැමිණ අසුගේ වේගය සංසිඳවා සෙමින් සෙමින් ගමන් කෙළේය.

එළාල රජුගේ අග්ර.යෝධයන් දෙදෙනාගේ හිස් කැපිම.

ඉක්බිති ඒ සියලු පවත් එළාලරජ අසා විස්මයට හා ශොකයට පැමිණ වහාම අමාත්යුයන් රැස්කොට චෙතිය දමිළ නම් අග්රහ යෝධයා කැඳවා සියලුම පවත් දන්වා පින්වත තෙපි සේනා පතීන් හා වහා ගොස් ඔහු අල්වා මරා අස්රජ ගෙණ එවයි නියෝග කෙළේය. එසේ නියෝගලත් චෙතියදමිළ යෝධයා හා සේනාපති වේල්දෙව තෙමේද සර්වාසලංකාරයෙන් සැරසී මාණික්යර කුණ්ඩලාභරණාදිය පැළඳ සන්නාහ සන්නඬව ආජානීය සෛන්ධ්වයන් පිටට ආරුඪවැ ගොස් චෙතිය පර්වසතාන්තරයට සම්ප්රානප්ත වූහ.

එකල ඔවුන් එන පෙරමග බලාසිටි. වේළුසුමන යෝධයා ස්වකීය අස්රජ මණ්ඩලාකාරයෙන් ධාවනය කොට ශීඝරිටි වේගයෙන් බුර සංඝට්ටනය කරවා ධූරලි නංවා මාර්ගලය ධුවිල්ලෙන් අන්ධ කාරක භාවයට පවුණුවා මගසරස කඩුවඅල්වාගෙණ තෙමේ පසෙකටවි වේගයෙන් දුවඑන. එළාල රජුගේ අග්රු යෝධයාගේ හා සේනා පතියාගේද හිස් සිඳ ඒ බිම පතිතවිමට පෙ අල්වා හිසකෙයින් බැඳ අසුපිට තබා වේගයෙන් දුවගොස් මහවැලිග‍ඟෙහි වඩ්ඪමා නක තිතිර්ථයෙන්එතරව එහිදි සම්මුඛවු දහසක් දෙමළ යෝධයන් හා එකලාව යුඬකොට දහසක්දෙන මරා වඩ්ඪමානක තීර්ථය ආරක්ෂාාකිරිමෙහි නියුක්ත වඩ්ඪමානක නම් දෙමළාද මරා පැන පලාගියේය. එතැන් පටන් වඩ්ඪමානක තීර්ථය සහස්සතිත්ථි (දහස්තොට) යයි ව්ය්වහාරයට පැමිණියේය. තීක්ෂීණ බුඬිමත් වේළුසුමන යෝධයා ශිඝ්රහව ගමන්කොට දිඝවාපි නම් වැවෙන් ජලය ස්නානය කොට සවස්කාලයේ මාගම්පුරයට ගොස් රජගෙයි ‍ දොර ටුවෙහිදි අසුපිටින් බැස අසු බැඳ තබා මහනෙල් මල්මාලාව හා පැන් කලයද දෙමළයෝධයන් දෙදෙනාගේ හිස් දෙකද ගෙණ ගොස් කාවන්තිස්සරජහට දක්වා වැඳ පසෙක සිටියේය. තමහට අභිමත වූ ඒ සියල්ල දැක සන්තොෂයට පත් මහරජතෙමේ වේළුසුමන යෝධයාහට විපුල සත්කාරකොට රන්තැටියක් ගෙන කඩුවසේදු දිය පුරවා දෙමළයෝධයන්ගේ හිස්පිට දෙවිය සිටුවා එම ජලයෙන් ස්නානය කිරිමට හා තිසාවැවේ ජලය පානය කිරික මටද දී උපුල්මල් මාලය පළඳවා මෙහෙසිය සිත හටගත් දොළ සංසිදවුයේය. ඉක්බිති රජතෙමේ නෛමිතත් ශාස්ත්රෙඥයන්

25

ගෙන්වා මෙහෙසිය සිත උපන් දොළෙහි විපාකය කවරේදැයි විචාළකල මහරජානෙනි, ඔබවහන්සේගේ බිසවුන්කුස මහ පිනැති පුත්කුමරරෙක් උපන්නේය. ඒ කුමරු වනාහි ශූරවීර වික්රිමාදි බලයෙන් උපලක්ෂිජතවැ මහාරෙරු පර්වඔතය සමාන උස්වූ ගුණයන්ට ආකරවූ අති ධෛය්ය්ලු යෙන්යුත් උත්තමයෙක් වන්නේය. හෙතෙම දෙතිසක් පමණ මහා යුඬයන් කොට මෙම ශ්රීම ලඞෳකාවිපය සම්පූර්ණ යෙන් වශඟයට ගෙන අනුරාධපුරයෙහි සේසත් නගා රාජ්යය ශ්රිලයට පැමිණ ධර්මාුශොක මහරජු සෙයින් බුදුසසුන බබුළුවා මෙම ලංකාවිපයෙහි අචාතිය මහාවිරොත්තමයෙක්ව ලොක ශාසනචය අභිවෘඬිකිරිමෙහි ශ්රෙ‍ෂ්ඨ නරෙන්ර්ි යෙකන් වන්නේය. යනාදි වර්ණ නා විෂයාත්රික්රාචන්තපරිදි කුමාරයාගේ පුණ්යාඟනුභාවය ප්‍රකාශකළෝය. එබස් ඇසු කාවන්තිස්ස රජතුමා මහත්සේ සන්තෝෂයට පැමිණ ශාස්ත්රා චාර්යුයන්ට මනාව සඞ්ග්රිහකොට ම‍ෙහාත්සවයෙන් යුක්තවැ ගැබ්පෙරහර පවත්වා දාන, සීල, භාවනා යන පුණ්යා ක්රි යාවන්හි අප්රරමාද විහාරිව එක්දවසක් තිස්සමහාවිහාරයට ගොස් භික්ෂු් සඞ්ඝයා වැඳ පුදා ගිලන් භික්‍ෂුන්වහන්සේට චතුමධුර දී බෙහෙත් පසයෙන් සංගහකොට විහාරචාරිකාවෙහි හැසිරෙන්නේ පඤ්චම්බ මාලක නම් විහාරයට ගොස් ත්රි පිටක මාහතිස්ස ස්ථවිරයනවහන්සේ වැඳ එකත්පස්ව සිටියේය. එසේ වැඳ සිටි රජහට මහාස්ථවිර යන්වහන්සේ මහාබුඬසීහනාද සූත්රේයෙන් බණ වදාළසේක. ඒ ධර්ම ය අසා පහන්සිත් ඇති නරපතිතෙමේ උතුරුසළුව තෙරුන් වහසේට පූජාකිරිමට කල්පනාකොට එසේ පූජාකිරිමෙන් උතුරුසළුව රහිතවැ රජගෙට යානොහැකිසෙයින් මින් බැහැර ගොස් මහාස්ථවිරයන්වහන්නසේට හා අවශෙෂ භික්ෂුහන්වහන්සේලා ටද බොහෝවු වස්ත්රවයන් එවන්නෙමැයි සනිටුහන්කොට එයම සිතමින් සිටියේය. එසේ සිතිවිල්ලෙන් යුක්තව සිටිනාතර එක් කාකයෙක් අඹගස ශාඛාන්තරයෙහි සිට රජහට මෙපවත් කියයි.

හතරවෙනි පරිච්ජේදය.

දුටුගැමුණු කුමාරාය ඉපදිම හා ශුභ නිමිති පසක් පහළ විම.

“අභින්ථනරෙථ කල්යාිණෙ පාපාවිත්තං නිවාරයෙ දන්ධංෙභි කරොතො පුඤ්ඤං පාපස්මං රමතීමනො”

මහාරජොත්තමයානන්වහන්ස! නුමවහන්සේ යම් දානයක් දෙමැයි සිතුවෙහිද ? ඒ හිත පසුනොබැස්විය යුත්තේය. පණ්ඩිතවූ නැණවත් උතුමෝ උපන්නාවු කුසල චේතනාව පසුනොබස්වා වහ වහා අසංස්කාරික කුසල්ම කරන්නෝය. යම්බඳු යහපත් සිති විල්ලක් හටගත් සැටියේම ප්රිමාදව එය කටයුත්තේය. එවිට

26

පාපසහගත සිතිවිල්ලකට අවකාශ නොලැබෙන්නේය. කුශල සහගත යම් සිතක් පහළවුකල එය පසුව කරමැයි කියා කල් තැබිමෙන් කුසල චිත්තය අභිභවනය වන්නේය. එවිට හිත පාප යෙහි රමණය විමෙන් කුසල චිත්තයට මතුවිමට ඉඩ නොලැබෙන්නේය. යම් සිතිවිල්ලක් නුඹවහන්සේ සිතුවෙහිද එපරිද්දෙන්ම චිත්තානුකුවු ඒ දානය දුනමැනව, මම වනාහි නුඹ වහන්සේට සතුටුදායකවූ හසුන් පසක් දැන්විම පිණිස මෙහි ආ වෙමි, ඒ ප්රිවය හසුන් අසනුමැනවැයි කියා මෙසේ කියනුයේ විහාරමහාදෙවි ධන්යආපුණ්යාලක්ෂුණ සම්පන්න පුතෙකු වැදුවාය, උපොසථ කුලයෙන් එක් ඇතින්නක් අහසින් වත් තිත්ථ් නම් විල සමිපයෙහි සර්වාමග ධවලවු බල ලක්ෂඅණ සම්පන්න ඇත්පැටවෙකු වදා ගියාය, වළාහක අශ්වකුලයෙන් අස්පළඹක් අහසින් විත් ගොනගම්හි අස්පැටවෙකු වදා ගියාය, කොෂෙය්යා දි ඉතා අගනා පචවස්ත්රමආදි නොයෙක්භාණ්ඩයන් පුරවනලදනැව්හැටක් ගොළු මුහුද වෙරළෙහි ගොඩගැසුවාහුය. අන්තරවඩ්ඪනම් ගම සමිපයේ කෙතක දොළොස් කිරියක් * පමණ තැන තල්කඳ සා මහත්වූ රන් කඳන් පැනනැංගාහුය. මේ මංගල්යනහසුන් පස ඔබවහන්සේට දැන්විම පිණිස ආයෙමි. යලිඳු ගිරිපාදයෙහි කොන්තරකට්ඨ පර්වැත විහාරවාසි මහානාග ස්ථවිරයන්වහන්සේ සත්තලක් පමණ අහස උඩ විහාරවාසි මහානාග ස්ථවිරයන්වහන්සේ සත්තලක් පමණ අහස උඩ වැඩසිට පිරිණිවන්පා වදාළේය. මේ අනිත්ය් ප්රඳතිසං යුක්ත ආරංචියද අසා සතුට උපන්තැනටම උතුරුසළුව පූජාකර වයි කීයේය. කවුඩා විසින් කියනලද ප්ර්වෘත්ති අසනුලැබු රජු සිනා පහලකල කල්හි කුමක් නිසා සිනා පහළ කෙළෙහිදැයි මහා ස්ථවිරයන්වහන්සේ විසින් ඇසූ බසට කාකයා විසින් කියන්ට යෙදුනාවු සිය්ලලම කියා ස්වාමිනි, මේ නිසා සිනාසුම්හයි දැන්වුයේය. එවිට ෂඩ්අභිඥලාභි මහතෙරුන්වහන්සේ ඒ සියල්ල බලා කාවන්තිස්සරජුගේ පුර්වට ආත්මය ගැන සිනා පහළ‍ කොට වදාළ සේක්. ඊට කරුණු කිම්දැයි රජුවිසින් විචාරණලද්දේ මහරජ තොප මිට ඉහත ආත්මයේ අමරුප්පල මානවකවූ කාලයේ වැල්ලෙන් දාගැබක් බැඳ තොප හැඳතුබු වස්ත්රප කැබැල්ල දාගැබට කොඩියක්මෙන් පූජාකොට රත්නත්ර්ය කෙරෙහි සිත පහදා කරන ලදබ පුණ්යකකර්මෙයෙහි අනුසස් අද තොප විසින් ලබනලදැයි කියා පූර්වටචරිතය වදාළ කල්හි පහන් සිත් ඇති රජතෙමේ උතුරුසළුව මහතෙරුන්වහන්සේට පුදා කොන්තරකට්ඨ පර්වසතවිහාරයටගොස් පිරිණිවන්පානාලද මහතෙරුන්හන්සේගේ ආදාහන පූජොත්සවය කොට ධාතු ගෙන දාගැබක් බඳවා හසුන් පසෙහි සඳහන් ඒ ඒ වස්තු ගෙන්වා නගර ජනපදවාසින් හා සාධුක්රී ඩාවේන

 *  එක් කිරියක් අමුණු සතරක් වේ.

27

යුක්තව පුත්රකරත්නය ලත් ප්රීසමඞ්ගල්යෙය සත්දවසක් මුළුල්ලේ පවත්වා මහසංඝයාවහන්සේට ප්රහණිතලෙස මහාදානය සජ්ජින කොට පුදා වෙනත් බොහෝ පුණ්යුකර්මර කෙළේය.

දුටුගැමුණු කුමාරයාහට නම්තබන මඞ්ගල්යීය පැවැත්විම.

ඉක්බිති කාවන්තිස්සරජ ස්වකී පුත්රඞයාට නම් තබන මංගල්යදය අත්යිලඞ්කාරයේන පැවැත්විමටසිත ඊට උවමනා සියල්ල සම්පාදනය කොට දොළොස් දහසක් භික්ෂුවන්වහන්සේලාට ආරාධනාකොට මෙබඳු සිතිවිල්ලක් සිතුයේය. ඒ කෙසේදයත්? ‘ යම් සේ මාගේ පුත්රියා මේ ලංකෘතලයෙහි සතුරු උවදුරු දුරුකොට රාජ්යුය ගෙන සම්බුඬශාසනය බැබලවිම කෙරේ නම් උඩුකුරු කොට පාත්රයගත් අත් ඇති දහඅට දහසක් භික්ෂුටන්වහන්සේලා මාගේ දානාවාසයට ප්රකවිෂ්ටව හැමදනොම පළමුකොට දකුණු පාදය තබා ප්රේවිෂ්ට වෙත්වා, ගෞතමනම් මහාස්ථවිරයන්වහන්සේ මාගේ පුත්රහයා පිළිගෙන ශරණ ශික්ෂාසදිය දෙත්වා”යි කියාය, තමා විසින් සිතූ සියල්ලම එසේම සිදුවු බව දැක සතුටුසිත් ඇති මහ රජු මහාසංඝයා වඩාහිඳුවා ප්රයණිතාහාර පානයෙන් සන්තර්පතණය‍ කොට අවෂානයෙහි මහා සංඝයාවහන්සේ වැඳ අවසර ගෙන ස්වාමිනි! මාගේ පුත්රහයාහට කුමන නාමයක් යොග්ය්යන්නේදැයි විචාළ කල මාගම්පුරයේ ප්රේධාන යන අර්ථයද කාවන්තිස්ස රජුගේ පිය මහරජාණන්ගේ නාමයෙන් භාගයක් කැටිකොටක “ගාමනී අභය” යන නාමය යොග්යර” යි සම්මතකොට තැබුවාහුය. ඉක්බිති විහාර මහාදෙවිය අන්යය පුත්රියකු ප්රෂසූත කළාය. ඒ කුමාරයාහට “තිස්ස” යන නාමයතබා දෙව්කුමරුන් සෙයින් මහත්වූ පිරිවරින් යුක්තවු වඬ්නය වන කුමාරයින්ට ශිල්ප ඉගැන්විමේ මංගල්යයයෙහිද පන්සියයක් මහාසංඝයා වැඩමවා දන්දී විහාරමහාදේවිය හා කාවන්තිස්ස රජ ස්වර්ණක භාජන අතිත් ගෙන භික්ෂූසන්වහන්සේ ලාගේ පාත්රගවලින් ඉඳුල් බත් පිඩ පිඩ ලැබ ඒ බත් පුත්රඝයන් දෙදෙනාගේ ‍ ඉදිරියෙහි තබා මහාසඞ්ඝයා මඬ්යඉයේදිම අනුභළු කරවා නැවත දහදොළොස් හැවිරිදිවූ කල්හි විමංසනය පිණිස පෙර පරිද්දෙන් පන්සියයක් භික්ෂුහසංඝයා මධ්ය යේදි මෙසේ සපථ කෙරෙව්වේය. “දරුවෙනි අපගේ කුලදෙවතාවු මහාසංඝයාවහන්සේට දිනපතා උපස්ථාන කටයුතුය. දෙමළුන් හා යුඬකොළාහළ ආදියට නොයායුතුය, සමගියේන වාසය කටයුතුය “යාන දිය කියා මේ බත් පිඬුතුන අනුභව කරව” යි කියා කුමරායින්ගේ අතට දුන්කල ඉන් දෙකොටසක් අමෘතයක් මෙන්

28

අනුභව කොට තුන්වෙනි කොටස වේගයෙන් ඉවතලා හුනස්නෙන් නැගි ගැමුණුකුමාරාය ස්වකීය යහනට ගොස් අතු පා හකුළුවා නිද්නට වන, කුමාරයා එසේ සයනය කරනුදුටු මව්බි‍සෝ තො‍මෝ එහි ගොස් “පුත අත් පා දිගහැර සැපසේ සයනය කරව” යි කීවාය. එබසට කුමාරතෙම කියනුයේ. “මෑණියන්වහ්නස! මේ කුමක් කියන්නෙහිද? මෙහි එක්පැත්තක ගොළුමුහුදය. අනික්පැත්තේ ගඟින් එතර දෙමළ‍සේනාව ගිනි සිළුමෙන් දිළිහෙමින් වාසය කරයි, ඊමධ්යීයේ කෙසේ සැපසේ සයනය කරම්දැ”යි කිය. එපවත් විහාරමහාදෙවිය රජහට දැන්වුවාය. රජතෙමේ ඔවුන්ගේ අදහස්දැන සමර්ථ ආචාර්යහයන් ගෙන්වා හස්ති ශිල්ප, අශ්ව ශිල්ප, ඛඬ්ග ශිල්ප ධනුශ්ශිල්ප ආදි සකල කලා ශිල්ප මොනවට උගන්වා සොළාසැවිරිදි වයස් සමුපූර්ණතව පිණින් හා යසසින්ද ධෛය්ය්නව යෙන් හා තොජොබල පරාක්ර්මයෙන්ද සූක්ෂිමතර ශිල්ප ඥනයෙන්ද ආඪ්යනව මාගම්පුර නමැති ආකාශ මධ්යබයේ භ්රාරජිත දිවයුරු සිරින් තෙදඅණසක පවත්වා වාසයකරන්නාවූ ඒ ගැමුණුකුමාරයාගේ පිරිවරවශයෙන් යුඬසේනා සජ්ජිතකොට මහා බලපරාක්රගමයෙන්යුත් දසමහා යොධයන්ට සංග්රනහකොට බල ඇති ශක්තිමත් කෙළේය.

පස්වෙනි පරිච්ජේදය.

දසමහ යෝදයෝ.

කාවන්තිස්ස රජු විසින් තෝරාගන්නාලද මහා යෝධයන් දසදෙනා නම්. නන්දිනමිත්රජ, සුරනිර්ම ල, මහාසොන, ගොඨයිම්බර. ථෙරපුත්තාභය, භරණ, වෙළුසුමන, ඛජදෙව, ඵුස්සදෙව, ලභාය්යර වසභ මාහ බලපරාක්ර මයෙන්යුත් මේ දසදෙනාය. මේ හැර දාථසේන ආදි බලපරාක්ර ම යෝධයෝ බො‍යහෝවෙති. මේ දස දෙනා පෙරුම්පුරා උපන් මහාවීරයන් බැවින් ඔවුන් පමණක් ප්රෙධානයන්ගේ සඞඛ්යායවට ඇතුළත් කළහ. * මේ දසදෙනම සත් දන්තකුල ඇතුන් දසදෙනෙකුගේ බල ඇති රණකාමි මහාවිරයෝ වෙත්. ඔවුන් එක් එක්කෙනා දසය දසය බැගින් රණවීරවූ බලවන්ත මිත්රසයන් දස දසදෙනා එකතුකොටගෙන නැවත දෙවනු එකුතවන්ද එවුන්ගේ මිත්රලයන් දස දසදෙනාය යන ක්රෙමයෙන් තුන් කොටසක් එකතුකොට මහා බලපරාක්ර මාන්විත රණවීර වීරවික්රනම මහාබල යෝධයන් එකොළොස්දහස් එකසිය දහ දෙනෙක් වු‍ීවෝය. මේ සියලල් ම ඒ ඒ පඞ්කතිවල අධිපති මුලාදැනි. * මේ මහා සේනාධිපතීන් එක් එක්කෙනාහට දවසට මසු දහස බැගින් වැටුප් රාජභාණ්ඩාගාරයෙන් ගෙවන ලද්දේය.

29

ධුරවලට පත්කොට ඔවුන්ට ගම්බිම හා කෙත්වත් ආදිය දී යුඩ හමුදා පාලනයෙහි නියුක්තකොට සියල්ලට උවමනාතරම් සන්නනාහ හා යුඬායුධ සම්පාදන කොට භාණ්ඩාගාර පිරවූයේය.

ලොක ශාසනාභිවෘඬීකාමිවු නරපතිතුමා සියරටෙහි ශස්යහ සමෘඬකරවිම පිණිස ක්පකදුරුහොය, කිකරිඳිහොය, මැණික්හොය,නාමල්හොය ආදියෙහි විශාල බැම් බඳවා වාරිමාර්ගප සාදා බොහෝ වැව් දිය තහවුරුකොට මුළුරුහුණුප්රවදෙශය ධාන්යාගගාරයක් මෙත් කෙළේය. එකල රුහුණුරට මුළුල්ලෙහි නොයෙක් කර්මෙන්තශාලා වන්ගෙන් ගහනව සව්ඉසුරෙන් පරිපූර්ණු වුයේය. ජම්බුවිපය, රාමඤ්ඤරට ආදී පරදෙශවලට රන්, රීදී, මැණික් ආදිය සහ ලුනුද වේණත් නොයේක භාණ්ඩයන්ද නැව්වලින් ගෙනගොස් වෙළදාම් කිරිමෙන්ද රට ඉසුරුමත් භාවයේන කෙළපැමිණියේය. එපමණක් නොව මහාබලසම්පන්න ‍යෝධයන්විසිනුදු තන්හි තන්හි විශාල වැව් හා කෙත්වත් සාදා ගොවිකර්මාසන්තය දියුණුකිරිමේන මුළු රොහණ ප්රිදෙශය ශොභාමත් වූයේය. මෙසේ සව් ඉසුරෙන් ආඪ්ය වූ මනුෂ්ය යන්හට අර්ථයෙන් ධර්ම.යෙන් අනුශාසනය කරන මහා පණඩිත ජනයාගෙන් හා පුණ්යමක්ෂෙනත්රයවූ මහාසඞ්ඝයාගෙන්දහ නිතර පිහිට ඇත්තේ අභයලෝකාර්ථයිසිඬියට හේතුභූත කටයුත්තෙහිම සන්තයෙන් යෙදි වාසය කෙ‍ළේය. තවද සියරට ආරක්ෂාට කිරිම පිණිස සුදුසු ස්ථානයන්හි බලකොටු කරවා සූරවු බලවන්ත භටයන් ඒ ඒ තැන් නවත්වා රැකවල් තැබ්බවිය. මේ කාලයේ රුහුණු ප්ර දෙශයේ පිහිටි හත්ලක්ෂර අනූදහසක් පමණ වූ ග්රාිමයන්කහි වැසි සියලුදෙන ආහාර පානාදියෙන් කිසි ඌනත්වසයකට නොපැමිණ සැපසේ කාලාතික්රසමනය කළෝය. මෙතරම් විශාල ප්ර්දෙශ වැසි කොටි සඞ්ඛ්යාාත මනුස්යනයන්ගේ ප්රයයෝජනයට උවමනා සියළු උපකරණ මෙර‍ටෙහිම ඇතිකර වූ‍යේය.

නන්දි මිත්රි යෝධයා.

	මෙතෙම වනාහි රුහුණුරටෙහි උපන්  මහා බලසම්පන්න වීරොත්තමයෙක්  වුයේය. අනුරාධපුර රජකළ එළාල රජුගේ මිත්ර‍ නම සේනාපතියෙක් විය. ඔහුගේ නැගණිය රුහුණුරට සිතුල් පව්වට නැගෙණහිර ඛණ්ඩරාජ නම් ගම මණ්ඩලාධිපතියෙකුහට සරණපාවාදි ඔවුන්ගේ සම්භෝගයෙන් ධන්යම පුණ්යා ලක්ෂ ණයෙන් සමන්විත කොසොහිත වත්ථෝගුස්හයෙන් යුත් පුත්රවයෙකු ලැබ ඔහු ගේ පුණ්යාවණුභාවයෙන් සව්ඉසුරෙන් ආඪ්යෝවුයේය. ඒ කුමාර තෙම වනාහි කුඩාකාලයේ පටන් මහා බලපරාක්ර‍මාදියෙන් යුක්තව මිත්රර යනනාමයේන ප්රේසිඬ වුයේය. අනතුරුව ගැල්සැටක් පුරාලන තරම් විශාලත්වතය ඇති චර්මනයෙන් කරනලද  රැහැන් සිඳිනලද

30

හෙයින් නන්දි මිත්රත යන උපනාමයකින් ප්රපසිඬව දොළොස් හවුරුදු වයස්කල අනුරාධපුරයෙහි ස්වකීය මාමා සමිපයෙහි වාසය කරන්නේ ස්වර්ග්යෙන් බණ්ඩයක් හා සමාන අනුරාධපුරයෙහි අනෙක විධසිඬස්ථාන දෙමළුන්විසින් වනසා අමුසොහොනක්මෙන් කොටක චෛත්යඅ බිඳිමින්ද මනහරවූ විහාර මාලක සිඳිමින්ද බොධිදාම රාජයන් දුෂ්යවකොට බුඬරූප පොඩිකරමින් ප්රයතිමා ගෘහ වාසස්ථාන කොටගෙන තිරිසනුත් මෙන් භික්ෂුටන්ගේ සිවුරු සිඳිම් පාත්රි බිඳිම් ආදී සාහසික අනාචාර කරන ශාසනකණ්ටක දෙමළුන් දැක මෙසේ සිතන සේක. “දෙව්බඹ ආදින්ගේ පවා මුදුන්මල්කඩක් හා සමාන සගපවග සැපත් ගෙන දෙන්නාවු ශ්රීදස්මබුඬ ශාසනය කප්ගිනි ගත් කලක් මෙන් දෙමළුන් විසින් විනාස කරනු ලැබේ. මෙබඳු දරුණු අපරාධ ක්රිගයා දැක උපෙක්ෂා වීම යුතුනොවන්නේය යි සිතා ඔවුන් කෙරෙහි හටගත් ක්රො ධයනේ දෙමළුන් මැදටපැන එක් කකුලක් පාගා එක් කකුලක් අතින් ගෙන ඉරාදමයි දෙවියෝ ඒ මෘතකළේබර අතුරුදන් කරන්නාහුය. මෙම ක්රාමයෙන් කිපදවසක් ගතවනාතර දෙමළුන්ගේ ක්ෂරය භාවය දත් එළාලරජ ඒ කාරණය පරීක්ෂාදකොට නන්දිනමිත්රරයාගේ ක්රිනයාවක් බැව් දැන ඔහු ඇල්විමට නියමකළබව නන්දිෙමිත්ර්යාහට දැනී සිතනුයේ “මෙසේ මාගේ සුලු ව්යා්යාමයකින් දෙමළ කණ්ටකරැස නසා ලෝසසුන් බැබලකවිම කට නොහැක්කේය. මාගේ මේ ක්රිනයා වෙන් හුදෙක් ජනක්ෂනය වීම විනා සාසන ජොතනයක් නොවන්නේය. රුහුණුර වසන රත්නත්ර යාතිප්ර සන්න සිංහල රජුන් ලඟට ‍ ගොස් සේවය කොට දෙමළුන් නසා සිංහල මහරජන්හට රාජ්යිය ගෙනදී ලෝක ශාසනාභිවෘඞි වර්ධ නය කරමැ”යි සනිටුහන්කොට අනුරාධපුරයෙන් නික්ම ස්වකීය මව්පියන් සමිපයට ගියේය.

1 “අනුරාධපුරජ රම්මං සග්ගඛණ්ඩංව හාසුරං ආකාසුං දමිළං සබ්බං සුසානංවිය ආමකං 2. චෙතියානි ච හින්දිංිසු මැලකැපි මනොරමා ඡඩඪිතාසුජ සමන්තාසා මනුස්ස කුණපා කුලා 3. ජින්ද්න්ති ආරුහිත්වාාන මහිතං සුරනරාදිගි දුමින්දංජ තස්ස සාඛාව සන්දුාසේසන්ති මාලාදිගි 4. බුඬරූපානි හින්ද න්තා වසන්තා පථිමාඝරෙ අනාචාරං කරොත්තෙනෙ නිරච්ඡානාව දාමිළා 5. දිස්වාන භික්ඛවො තත්ථන අච්ජින්දඝන්ති ච චිවරෙ භින්දරනති ඡන්තපතේතභි ඛිපන්තා කඨලාදයො 6. දෙවබ්රතහ්මා සූරාදිගි මුඞනා නිච්ච මණ්ඩිතං සග්ගා පවග්ග සුඛදං සම්මාසම්බුඬ සාසනං 7. නාසෙන්ති දම්ළාදානි කප්පරුක්ඛාව අග්ගිතා අයුත්තං නං උදික්ඛිත්වාර ස‍්ඬෙනෙධ උපෙක්ඛිතුං 8. මන්න්වාින නන්දිවතෙ දම්ලෙ ගහෙත්වාන ජාතකොධසා ඌරුං අක්කම්ම ප‍ාදෙන හත්ථේන ඉතරං තුසො

9. ගහෙත්වාි සම්පාදාලෙත්වා‍ බහික්ඛිපති ථාමවා දෙවා අන්තරධා පෙන්ති තෙන ඛිත්තං කළෙබරං

10. එවමෙවං නිසාගම්ම කරොනේත තෙන අන්වයං දමිලානං ඛයං දිස්වා ජනා රඤේඤ නිවෙදයුං

11. සහසා ගණ්හථෙතන්ති රාජා තෙසං නියොජයි චිනේතසි නන්දිහමිතේතා සො එවම්පි කරතො මම

12. ජනක්ඛයො කෙවලං හි නත්ථි් සාසන ජොතනං රොහණෙ ඛත්තියා සන්ති පසන්තා රතනත්තයෙ

13. තත්ථ්කත්වාත රාජසෙවං ගණහිත්වාත දමිලෙඛිලෙ රජ්ජං දත්වාත ඛත්තියානං ‍ජොතෙස්සං බුඬසාසන. නති”

යනාදින් දෙමළකණ්ටක පහකොට සාසනජොතනය කරන පරිදි කල්පනා කොට බණ්ඩරාජ්යකයෙහි සිටි තම මව්පියන් හා සමඟ කුබුබන්ධල ‍නම් ගමට ගොස් එහි වසනුයේ එක්දිනක් මාගම් පුරයට ගොස් රාජකීය ආයුධ භාණ්ඩාගාරය සමිපයේ නැවතී “නන්දිමිත්රය නම් යෝධයා ආයේය”යි රජහට දන්වා ලද අවසරින් රජුලඟට ගොස් වැඳ තමන්ගේ චරිතය විස්තරවසයෙන් කිය. ඒ අසා සතුටට පත් රජතෙමේ ඔහුට සත්කාර කොට ඔහු සිටි කුබු බන්ධි නම් ගම් බත්ගම් කොට ඔහුගේ මව්පියනට දී නන්දිමිත්රු යෝධයාහට නුවර මහාවිථියෙහි වාසභවනයක්හා දවස මසු දහස බැගින් ද එහි වාසය කරවූයේය. හෙතෙම මැතභාගයෙහි දුටු ගැමුණු මහරජතුමාගේ අග්ර සේනාපතියෙක්ව දෙතිසක් දෙමළ කඳයුරු අල්වා රණවීර වීරවික්රේම මහා දෙමළසේනා හා එපමණ මහ සටන්කොට විජිත පුරු මහාසංග්රා්ම දවසේදි මහාබලයසම්පන්න කඩොලැතු උක්කුටුකයෙන් හිඳුවා දෙමළුන් විසින් පතිතකරන ලද ලොහොකටාරය වාම බාහුවෙන් ගසා ඉවත්කොට දසඅට රියන් අයොමය ප්රාටකාරය අතින් ඇන කඩා නගරයතුළට ප්ර විෂ්ට ව දෙමළුන් වනසා සිංහල වීපයෙහි දෙමළ කණ්ටක පහකොට රාජ්යඩය නිරවුල් කිරිමේ පංගුකාරයෙක්ව සිංහල ජාතියේ කිර්තහතිය දසදිග පතුරුවා දැදුරුහොය අසල තමන්නමින් විහාරයක්කොට දානාදි පුණ්යටක්රිදයා පවත්වා නොනෑසී පවත්නා කීර්ති ශරීරයක් ලැබ සුගතියට පැමිණියේය.‍

32

සුරනිර්ම ල යෝධයා.

මෙතුමා වනාහි රුහුණුරට කොට්ඨීයවාල ජනපදයට අයත් කඩවිටි නම් ගම ආඪ්යවවු භොගසම්පත් ඇති සංඝ නම්වූ මහාධන කෙළෙඹියාහට පුත්ව ඉපද නිමල නමින් ඇත් දසදෙනෙකුගේ බල ඇත්තෙක් වූයේය. ඔහු දුටුගැමුණු අභය මහරජුගේ මහා සේනාපතියෙක්ව දෙමළ යුඬකරමින් දෙතිසක් කඳයුරු අල්වා විජිතපුරු මහාසංග්රාකම දිනයෙහි බල විමසනු සඳහා දෙනලද රා කළ සොළසක් පානය කළහෙයින් සුරනිම්මල යන උප නාමය කින් ප්රනසිඬ වුයේය. හෙතෙම සොළසැවිරිදි වයස්කාලයේ කසා තොට ආරක්ෂාකකිරිමෙහි නියුක්ත දිඝාභය කුමාරයා විසින් යෝධයෙක්බව දැන බල විමසනු සඳහා මිහින්තලා පර්වභතාසන්න යෙහි දොරමඬලා නම් ගම වසන කුණ්ඩල නම් බ්රාලහ්මණයාගේ සමිපයට ගොස් “පූර්ණදවර්ඬගන වස්ත්ර් හා මුහුදින් එතර බඩුද ගෙන එව” යි කියා හසුනක් දි පිටත්කර යවනලද්දේය. නිමලතෙමේ උදැසන පිටත්ව නවයොදුන් මග ගෙවා අනුරාධපුරයට පෙරවරු කාලයේම පැමිණ චෙතියගිරි පර්ව තාසන්න දොරමඬලාගමට ගොස් හසුන්පත බ්රා හ්මණයාට දුන්කල එය පිළිගෙන “පුත ජලස්නානය කොට එව”යි කීයේය. නිමලතෙම පෙර එහි පුරුදු භාවයක් නොමැත්තෙන් ස්නානය කිරිමට යන ස්ථානනයක් නොදැන අනුරාධපුරයෙහි තිසාවැවට ගොස් ස්නානය කොට එහි ආපනනශාලාවෙන් සුවඳමල් ආදියගෙන ‍මහා බොධිය හා ථූපාරාම චෛත්යායත් වැඳ ප්රගදක්ෂිනණා කොට නගරටය ගොස් ඒ ඒ විථි යෙහි සචාරණය කොට උතුරු දොරටුවෙන් නික්ම උපුල් කෙතින් මල් කඩාගනෙ බ්රාරහ්මණයා සමීපටය ගියේය. එවිට කුණ්ඩල බ්රා්හ්මණයා ඔහුගේන ගමන් විචාළකල්හි සියල්ල තත්වූ පරිද්දෙන් කීයේය. ඒ ආශ්චය්ය්‍ිනවත්ගමනෙහි තොරතුරු ඇසූ බ්රයහ්මණතෙමේ මවිතයට පැමිණ “මොහු වනාහි ධෛය්ය්ඔහුවත් මහාවීර පුරුෂයෙක් වන්නේය. ඉදින් එළාලරජ මොහුගේ තොරුතුරු දනිනම් ඔහු වශඟයට ගන්නේය” යි සිතාන ඒ සියළු ප්රුවනෘත්තිය ලියා පූර්ණට වර්ඬහන වස්ත්රඒ ඇතුළු බොහෝ පඬුරුද දී බත් අනුභවකරවා “මෙබඳු වීරවික්රගම පුරුෂ සිංහලයෙකුට දෙමළුන් සමීපයේ මොහොතක් වත් සිටිමට ඉඩහැරීම නොවටනේය”යි සිතා යහළුවු රාජකුමාරයා සමිපයටම පිටත්කෙළේය. හෙතෙම ක්රතමයෙන් මග ගෙවා කසා තොටට ගොස් පඬුරුසහිත හසුන රාජකුමාරයට දුන්කල ඒ බලා අතිශය ප්රි තියට පත්ව කුමාරතෙමේ ඔහුට බො‍හෝ සම්පත් දි මාගම්පුරයට පිටත්කෙළේය. ඒ නිමලතෙමේ කාවන්

33

තිස්සරජුගේ මහායොධයෙක්ව දුටුගැමුණුමහරජු හා සමඟ දෙමළ යුඬයෙහි සහභාගිව විජිතපුර මහාසංග්රාුමයේදි දසඅටරියන් මහා ප්රාිකාරය බිඳ නුවරතුළට ප්රාවිෂ්ටව මහකඩුවක් අතින් ගෙන රඹ වනයට වන් ඇතිරජකු මෙන් දෙමළ යෝධයන් ඝාතනය කොට අනුරාධපුර මහායුඬයේදි එළාලරජුගේ ප්රටධාන යෝධයා වන දීඝජන්තු යෝධයා එක කඩුපහරින් මරා සිංහලජාතියේ කීර්තිය කල්පාන්තිය දක්වා පවත්නසේ කොට නොනැසිපවත්නා කීර්ති ශරීරයක් ලද්දේය.

මහාසොන යෝධයා

මේ තෙමේ වනාහි සව්ඉසුරෙන්පරිපූර්ණැවූ රුහුණුරට කදලුම් බරි කර්ණිකා ජනපදයෙහි හුන්දනරිවාපි නම් ගම තිස්ස නම් කෙළෙඹිකෙනෙකුන්ට පුත්ව ඉපද ක්රෙමයේන වැඩි දොළසැවිරිදි වයස් කාලයේ පටන් මහාථාම බලයෙන් යුක්තව තල් පොල් ආදී වෘක්ෂි අතින් ගසා සිඳිම්න ක්රලමයේන වැඩිවයසට පැමිණ ඇත් දස දෙනෙකුගේ බලඇත්තෙක්ව වසනකල කාවන්තිස්ස රජුගේ සේනාධිපතියෙක්ව මැතභාගයේ දෙමළ යුඬයෙහි පංගුකාර යෙක්ව සිංහල ජාතියේ කීර්තිය ලොව ප්රේකාශවන වික්රුමාන්විත ක්රිකයාකොට කීර්ති ලද්දේය.

ගොථඉම්බර යෝධයා

ඇත් දසදෙනෙකුගේ බලඇති මෙම මහාවීරොත්තම යෝධතෙම වනාහි කාශ්යසප සම්මාසම්බුදුරජානන් වහන්සේගේ ශාසන යෙහි දානාදි පින්කොට විශෙෂ ක්ෂීකරසලාක දානයක් දි ඒ පිණින් දෙව්ලොව ඉපද බුඬාන්තරයක් මුළුල්ලෙහි දිවසැපත් වළඳා අප මහාගෞතම සර්වඒඥරාජොත්තමයාණන් වහ්නසේගේ පරිනර්වාතණයෙන් පසු මෙම ලක්දිව රොහණ ප්ර්දෙශයට අයත් ගිරිවා ජනපදයෙහි (දොළොස්දහස්රට) නිසෙල්විටි නම් ගම මහා භොගසම්පත්ක නාග නම් කෙළෙඹියානකෙනෙකුගේ පුතුන් සත්දෙනා අතුරෙන් සියල්ලට බාල අභය නම් කුමාරයා වුයේය. හෙතෙම මිටි ශරීර ඇත්තකු බැවින් ගොඨක යයිද ඉම්බරගස් උදුරාදමා ඉතා විශාල භූමියක් ස්වල්ප වේලාවකින් සකස්කළ නිසා ගොඨඉම්බර යයිද කවට වශයෙන් ව්යලවහාරවූ නාමයෙන්ම මහාබලසම්පන්න ගොඨඉම්බර යෝධයා යයි. ප්රැසිඬ වුයේය. ඒ බව දත් කාවන්තිස්ස රජතෙ‍මේ ඔහු මාගම්පුරයට ගෙන්වා ස්වකියා යුඬහමුදාවේ අධිපති ධුරට භාරකොට මඟල මහා විථියෙහි මාලිගාවක් දි දවසට මසු දහස බැගින් වැටුප් රාජභාණ්ඩාගාර යෙන් දෙන්ට සලස්වා සත්කාර කෙළේය.

34

ඉක්බිති දුටුගැමුණුමහරජු හා දෙමළ සටනෙහි ප්ර ධානියාව දෙතිස් කඳයුරෙහිදි මහත් බල පරාක්රාමයෙන් යුඬකොට ඡත්ත නම් දෙමළරජුගේ දහස් ගණන් මහා යෝධසේනාව්න සහිත රජු නසා අති දරුණු මහා සටන් දෙතිසකින් ජය ගෙන විජිතපුර සං ග්රාඅමය, අනුරාධපුර සංග්රාරමය යන අතිදරුණු මහා සංග්රාජමවලදි විශෙෂ වශයෙන් ජයග්රමහනය කොට සියලු දෙමළකණ්ටක පහකොට දුටුගැමුණුරජු රාජ්යියෙහි පිහිටුවා බො‍හෝ ප්රා සද ලැබ සිංහල ජාතියේ අචිතීය කීර්තිය ලෝකුස පතුරුවා අනුරාධපුර යෙහි වසනුයේ බොහෝ සමර්ථ දෙවතා ආදි වීරවරය්න මැඩ පවත්වා ජයගත් සෙයින් ජයසේන යන අන්වර්ථ නාමයකින් ප්රැසිඬවු (මහසොහොන් යක්ෂාමය) නම් මායාකාරයා හා සමඟ හුද කලාව යුඬකොට ඔහු නසා දෙවතාවුන් ලවා සාධුකාර දෙවවා ජයපානය කොට මැතභාගයෙහි සසර කලකිරි දඹදිව හිමවත් ප්රුදෙශයට ගොස් එහිදි පැවිදිව විදර්ශසනා වඩා සකල කේලශයන් නසා අර්හරත්මාර්ගර ඵලයට පැමිණ කෙලෙස් සතුරන්ගෙන්ද ජයග්රිහණය කොට අමාමහ නිවන් දුටුසේක.

ථෙරපුත්තාභය යෝධයා

පූර්වේකාලයෙහි කාශ්යනප සම්මාසම්බුදුරජානන් වහන්සේගේ ශාසනය පවත්නා කල එක් කෙළෙඹියෙක්ව ධර්මජය අසා බුදුසස් නෙහි පැහැද භික්ෂු සංඝයාට මහදක්පවත්වා ජිවිතාන්තය දක්වා ක්ෂීිරසලාක දන්දී වෙනක් නොයෙක් කුශල ක්රිඝයා කොට ඉන් චුතවැ දෙව්ලොව ඉපිද අනේකවිධ දිව්ය්සම්පත් බුඬාන්තරයක් මුළුල්ලෙහි අනුභව කොට අප භාග්යයවත් තිලෝගුරු ගෞතම සර්ව්ඥ රාජොත්තමයාණනවහන්සේගේ පරිනිර්වකණයෙන් පසු මෙ ලක්දිව රුහුණුරාජ්යඥයෙහි කොටිපර්වේත සමිප කත්තිගාම යෙහි ‍ෙරාහණ නම් ගහපතිහට පුත්රරව ඉපිද අභය යන නාමයෙන් ප්ර්සිඬව ඇත් දසදෙනෙකුගේ බල ඇත්තේකි වුයේය, එසේ මහත් ථාම් බලයෙන් යුත් නඒ අභයකුමාරයා‍ගේ පියතෙම කප්කඳුරු වෙහෙර වැසි මහාසුමනතෙරුන්වහන්සේ සමීපයේ පැවිදිවෙනු කැමතිව ස්වකීය පුත්රුය‍ාගේ අභිවෘඬියද සලකා දෙදෙනාම මහණව කප්කඳුරු විහාරයෙහි වාසය කෙළේය. ඉක්බිති කාවන්තිස්ස මහරජ විසින් ථාමබලසම්පන්න යෝධයන පරීක්ෂා කරණාතර ගොඨඉම්බර යෝධයා අතින් අභය සාමණෙරයන්ගේ පවත් අසා ගොඨඉම්බර යෝධයා පිටත්කොට ලෝකශාසනාභිවෘඬි වර්ඬයනය පිණිස දෙමළ කණ්ටක දුරුකිරමට සහාය වේවයි නොයෙක් කරුණු කියා සිවුරු හරවාගෙන මාගම්පුරයට කැඳවාගෙන ගොස් රජහට දැක්වුයේය. රජතෙමේ ඔහු දැක සතුටුව මඟල විථි යෙහි වාසගවනයක වසවා දවස මසුරන් දහසබැගින් රාජභාණ්ඩ ගාරයෙන් වැටුප් දිමට නියෝග කෙළේය.

35

හෙතෙම මැතභාගයෙහි දු‍ටුගැමුණු අභය මහරජු හා දෙමළ යුද්ධයෙහි සහායවැ විජිතපුර සංග්රායමයේදි වට තිස්අට අඟල් ප්රළමාණවු සොළොස් රියන් දිග ඇති තමන්ගේ ගදායුදය ගෙන නුවරට පැන මහාබල පරාක්ර්මාන්විත බො‍හෝ වීරයන් නයා දුටු ගැමුණු මහරජ රාජ්යරයෙහි පිහිටුවා යථා කාලයක් අනුරාධපුරයේ වැස කෙලෙස් නමැති මහ සතුරන් හා කටයුතුවූ මහායුඬයට රජු ගෙන් අවසර ලැබ මහණව ‍නොබෝ- කලකින්ම විදර්ශටනා වඩා රහත්ව ලඬ්කාම්බරයෙහි භ්රා ජිත සඳ හිරු සෙයින් ප්රනසිඬව පන්සියයක් භිකක්‍ෂුන් පිරිවරා රුහුණුරට වාසයකොට අමාමහ නිව්න දුටු සේක.

භරණ යෝධයා.

මෙතෙම වනාහි රුහුණුරටය කප්කඳුරු නම් ගම මහා භොග සම්පත් ඇති කුමාර නම් කෙළෙඹියාකෙනෙකුට පුත්ව ඉපිද මහ පින්ඇත්තෙක් වුයේය. හෙතෙම උපන් ඇසිල්ලෙහි මව් පියන්ට මහත් නිධානයක් පහල වු සෙයින් අපගේ පුත්රෙයා ආභරණ ගෙන උපන් බැවින් එම අර්ථය පෙරටුකොට භරණයයි නම් තබා ක්රතමයෙන් වැඩි ඇත් දසදෙනෙකුගේ බලඇත්තෙක්ව ප්රයකට වූයෙන් කාවන්තිස්සරජ ඔහු ගෙන්වා සත්කාරකොට සේනාධි පති ධූරටකටපත්කෙළේය. හෙතෙම දෙමළ මහාසංග්රාතමයෙහි දුටු ගැමුණුමහරජුටක උපස්ථම්භකව අටවිසි යුඬයකින් ජය ගෙන සිංහල බෞඬබලය වර්ඬානය කෙළේය.

වේලුසුමණ යොධයා

මේනම් මහායෝධතුමා වනාහි කාවන්තිස්ස මහරජතුමාගේ කාලයෙහි ගිරිවාජනපදයට අයත් කුටුම්බියඞ්ගනනම් ගම ආඪ්යග වු මහා ධනවත් වසභ නම් මණ්ඩලාධිපතියෙකුහට පුත්ව ඉපිද විය පැමිණ ආශ්වාරොහණ ශාස්ත්රඩයෙහි ප‍රතෙරට පත් මහත්වූ වීර වික්ර්මාන්විත යෝධයෙක් වුයේය. කුමාරයා උපන් ඇසිල්ලෙහි ජෙනපදවැස්සෝ සතුටු පඬුරු එවිමෙන් ගෞරව කළාහුය. වසභ නම්වූ ඔහුගේ පියාගේ වේලා නම් වූද ගිරිභොජක සුමන නම්වුද මිත්රයයන්දෙදෙනාගේ නම් සඳහන් කොට ඒ කුමාරයාහට වේලුසුමන යයි නම් තබා සුමන නම් ගිරිභොජකතෙමේ තමාගේ පුත්රට තනතුරේ තබා තමගෙට ගෙනගොස් ඇතිකෙළේය. එකල ගිරි භොජකයන්ගේ එක් සෛන්ධුව ‍ පොතකයෙක් ඇත්තේය, ඒ සෛන්ධියා කිසිවුකහට තමාගේ පිටේ නැගිමට ඉඩ නොදෙන්නේය. එසේ වසනාතර එක් දවසක් වේලුසුමන කුමාරයා දැක මේ තෙම වනාහි මාගේ පිට නැගිමට සුදුස්සෙක්යයි සිතා මහත් සේ හේසාරවය කෙළේය. ගිරිභොජකතෙමේ එපවත් දැක ඒ

36

කාන්තයෙන් මේ සෛන්ධරවයා ස්වකිය ස්වාමියා දැක සතුටුවියයි සිතා වේලුසුමනාය කැඳවා දරුව! අසුපිට නැගි ක්රියඩා කරවයි කියේය. එබස් ඇසූ වේලුසුමනතෙමේ අසුපිට නැගි මණ්ඩලා කාරයේන ධාවනය කොට ක්ර‍මයෙන් වේගය වඩා සැමතැනම ඒකාබඬව පෙණෙනසේ ඉතා වේගයෙන් ධාවනය කරනාතරම අසුපිට හිඳියි, නැගිට සිටියි, සයනය කරයි, වස්ත්රතය ගඳියි. නැවත හිස්වේළුමද බඳියි. මෙබඳුවු ආශ්චය්ය්ධාව දුටු ගිරිභොජක තෙමේ ඒකාන්තයෙන්ම මෙතෙම මහා සූරවීරයෙක, එබැවින් මොහු රාජසේවනය සුදුසුයයි සිතා කාවන්තිස්ස රජුවෙත පිටත් කොට එහි වාසයකරවුයේය. එතැන්පටන් වේලුසුමනතෙමේ රජහට උපස්ථාන කරමින් විහාරමහාදෙවිය සිතහටගත් දොළ සම්පාදනය කොට දි මැතභාගයෙහි දුටුගැමුණු අභය සමරජුගේ අශ්වාරොහක මහායුඬහමුදාවෙහි ප්රහධාන සේනාපතිව දෙමළයුඬයෙහි බලසම්පනන ලෙස ක්රිවයාකොට සිංහල බලය ආශ්චය්ය්යු වත්සේ වර්ඬයනය කිරිමේ උසස් පංගුකාරයෙක් වුයේය.

ඛජදෙව යෝධයා

මෙතෙම වානහි රුහුණුරට ගිරි නම් ජනපදයෙහි මහින්දං දොණි නම් ගම ආඪ්යමවු මහාධනසම්පත්ඇති අභය නම් කෙළෙඹිහුගේ බාලපුත්ර යාව මහාබලසම්පන්න යෝධයෙක්වූයෙන් ක‍ාවන්තිස්සරජු ඔහු කැඳවා සම්පත් දී සේනානායක ධුරයට පත්කොට වසනුයේ මෑතභාගයෙහි දුටුගැමුණු අභය මහරජ සමඟ දෙමළ සටන් කොට ශාසන කන්ටක දෙමළසේනා නසා ත්රි සිංහලය එක් සත්කොට ලෝක ශාසනාවෘඬිකාමිව නොනැසි පවත්නා කීර්ති ශරීරය ලදින් සිංහල බලය දසදිග විහිදුවා හැරියේය.

ඵුස්සදෙව යේධයා.

මේ මහා බලසම්පන්න වික්රදමාන්විත මහායෝධතෙම වනාහි රුහුණුරට සිතුල්පව් විහාරාසන්නයෙහිවු කිවට්ඨ නම් මහ උත්ඵල නම් කෙළෙඹිපුත්රටයා නිසා ඔහුගේ භාය්යා ක ව කුසින් පුසේ නැකතින් උපන් හෙයින් නම් තබන දවස් උපන් නැකත මුල් කොට ඵුස්සදෙවයයි නම් ලද්දේය. හෙතෙම ක්රැමයෙන් වැඩි හත් අවුරුදු කාලයෙහි අන්යි කුමාරයින් හා ක්රිෙඩාවෙන් යුක්තවැ සිතුල් පව් මහා විහාරයට ගොස් එහි බොධියඞ්ගණයෙහි තුබු එක් සඞ්ඛයක් ගෙන ස්වකීය ථාමබල ප්රහමාණයෙන් මහත්කොට පිඹපිය. ඒ ශබ්දය ඇසූ සිය්ලලෝම භයපත්ව උමතුවුවන් සෙයින් බිම පතිතවුහ. මෘග පක්ෂි හුද ඒ ශබ්දය අසා භ්රතමණයවි පක්ෂිබහු මිව පතිත වුවාහුය. එතැන්පටන් ඒ කුමාරයා උන්මාද ඵුස්සදෙව යොධයායයි ප්ර්සිඬ වුයේය. හෙතෙම දොළොස්හැරවිරිදි කාලයේදි

37

ස්වකීය පරම්පරානුගතව පැවත ආ ධනුශ්ශිල්පයෙහි පාරප්රාාප්තව ශබ්දවෙයි. වාලවෙධිද ආදි ආශ්චය්ය් පා විදමන් ක්රදම ඉගෙන අතිප්ර්සිඬ වුයේය. ඒ බැව් දත් කාවන් තිස්සරජ ඔහු ගෙන්වා ධනුඬර සේනාවේ අධිපතිධුරයට පත්කොට ගැමුණුකුමාරයා සමිපයේ වාසය කරවුයේය. තදනන්තරව දුටුගැමුණුමහරජතුමා හා සහභාගිව දෙමළ යුඬයේදි ඉතා බලස්මපන්නලෙස ක්රිගය‍ාකෙට දෙමළ යෝධයන්ගේ එඩි බිඳ ජයග්ර්හණය කොට සඞ්ඛසේනාධි පතිව අනුරාධපුර මහා යුඬයේදි දිඝජන්තු යෝධයා මැරු ක්ෂ්ණ යෙහි හෙණ සියදයහසක් එකවිට පුපුරණ කලක්මෙන් වේගයෙන් පිඹිනලද ජය සංඛනාදයෙන් දෙමළ යෝධයන් භයගන්වා පලවා හැර දෙවනු පරතෙරින් යුඬයට පත් හල්එක යෝධයා මරා ලංකා ශාසනය බැබලවිමෙහි පංග්ර කාරයෙක් වුයේය.

මේතෙම ඒසා මහත්වු ආශචය්ය්ේයලවත් බලපරාක්රිම ලබනලදදේ පූර්ව කාලයෙහි මනාව ධර්ම ශ්ර‍වණය කරණලද කුශල ක්රිබයාවෙහි ආනිසංසයෙන් බැව් සලකා සගලසම්පත්ති සාදාදීමෙහි සුරතුරක් වන් අතිමධුර මනොහර නෛය්ය්ලක නික ශ්රීස සඬර්මිය අනවරතයෙන් ශ්ර‍වණය කිරිමට සැමදෙනාම නිතර උත්සාහ කටයුත්තේය.

“පරියන්තිං විනාධමේමා න තිට්ඨති කුදාචනං සවවනංවිනා පරියත්ති තසමාභිසවනං වරං”‍

යන මෙ ගථාධර්මිමයේ සඳහන්වු පරියත්ති ශාසනය ‍රඳා තිබේන්නේ ශ්රීේ සඬර්ම මය පවතින නිසාමය. කිසිකලෙකත් ධර්ම ය නොමැත්තේ නම් පරියත්ති ශාසනය නැත්තේමය. ඒ උතුම් පරියන්ති ශාසනය රඳා තිබෙන ශ්රී් සඬර්ම ශ්රපවණය නොකරන කල්හි අභාවප්රායප්ත වන්නේය. එහෙයින් පරියත්ති ශාසනය රඳාතිබෙන්නාවූ අන්යුවත්තම ශ්රිා සඞ්ර්මාය ඇසීම සියල්ලටම වඩා උතුම් වන්නේය. ලභිය්යරවසභ යෝධයා

මේනම් මහායොධයාවනාහි කාවන්තිසස රජ කාලයේ මාගම් පුරය සමිපයෙහිවු තුලාධාර පර්වනතාසන්නයෙහි එක් ගමෙක ඊශ්වරවූ මහා ධනසම්පත් ඇති මෙත්ත නම් සිටානන්ගේ භාය්යාරජ ව කුසින් ඉපිද වසභ යන නාමයෙන් යුක්තව වැඩිවර්ඬිනයවී මනා රූ ඇත්තෙක්ව දෙවනු ලභිය්යිවසභ යන නා‍මයෙන් ප්රගසිඬව විසි වයස්කල ඇත් දසදෙනෙකුගේ බල ඇත්තෙක්ව සකල කලා ශිල්පයෙහි නිෂ්පත්තියට පැමිණ යුඬසේනාපතියෙක්ව දුටුගැමුණු රජහට සහායවී දෙමළකණ්ටක පහකොට සම්බුඬ ශාසනාභිවෘඬි වර්ඬවනයෙහි කටයුතු කෙළේය. මේ ආදී මහාබලසම්පන්න මහා

38

යෝධ‍යෝ මරණප්රා ප්වූ නමුත් ලොකශෘසනාභිවෘඬිය පිණිස කරනුලැබු උත්තුභ ක්රිකයා හේතු‍කොට ගෙන නොනැසිපවත්නා කීර්ති ශරිර ලදබැව් සලකා සිංහල ‍ජාතිය අභිවෘඬිකරණයෙහි සැමදෙනාම සතනයෙන් යෙදේවා.

දාඨසේන යෝධයා

මෙතෙම වනාහි රුහුණුරට කුඩුබන්ධක නම් ගම මහා භොග සම්පත් ඇති කුලයක ඉපිද වැඩිවියපැමිණි ස්වකීය බල පරික්ෂාග කිරිම පිණිස එක්දිනක් දහස් ගණන් පුරුෂයන් විසින් ඉසිලිය යුතුවූ මහත් ගල්පර්වාතයක් හුදකලාව උදුරා හිසෙහි තබාගෙන ඒ මේ අත භ්රිමණය කොට බිම විසිකෙළේය. ඒ කාරණයෙන්ම ‍මේ ‍යෝධයාගේ ශක්තිය ප්රෙකටව කාවන්තිස්සරජූ විසින් යුඬහමු දාවේ සේනාධිපතිධුරයකට පත්කරණලදුව දුටුගැමුණු අභය මහරජුගේ දෙමළසටන් පවතින කාලයේ මහේල නගරයෙහි සොළොස් රියන් මහා ප්රළකාරය බිඳ දෙමළසෙන් වනසා සිංහල වීපය නිරවුල්කොට මෑතභාගයෙහි සසර කලකිරි දඹදිව ගොස් මහාවරුණ ස්ථිවිරපාදයන්වහන්සේ සමිපයෙහි මහණව සව් කෙළෙස් නසා රහත්වැ නිර්වානණපුර පැමිණීයේය.

මෙහි සඳහන් මහාබලසම්පන්න පුන්පෙරුමැති මහා යෝධයෝ සෑමදෙනාම රුහුණුරටෙහි ඉපිද සකල ශිල්ප ශාස්ත්රමයෙහි නිපුණත්වයට පැමිණි ලඞ්කා සම්බුඬ සාසනයට හා සිංහල ජාති යටද බලවත් හානි පමුණුවමින් රජරටෙහි අධිපතිව සිටි මහාබල පරාක්ර මාන්විත රණකාමි දෙමළ මහාසේනා සමූලඝාතනයෙන් නසා සිංහල ජාතියේ කීර්තිය ලෝකයෙහි ප්රාකාශ කොට ශ්රීම සම්බුඬ ශාසනය හා සිංහල ජාති අභිවෘඬියට පැමිණවීමෙහි ප්රෝෝත් සාහිව ක්රි යා කළාවු ජාතිය අභිවෘඬියට පැමිණවිමෙහි ප්රෝැත් සාහිව ක්රි යා කළාවු ජාති හිතෛෂි මහා වීරොත්තමයෝ වෙත් මෙතුමන්ගේ ජිවිතකථා දිඝිලෙස දැක්වීමෙන් ග්රරන්ථෙය මහත්වන සෙයින් සංක්ෂෙදපයෙන් ප්රාකාශ කළ බව සැලකියයුතුවත් හැර අප ලංකා භූමියේ උපන් මහා බලසම්පන්න වීරයන්ගේ චරිත ප්රතකාශ කිරිමෙන් වර්ත මාන පරම්පරාවට යහපතක් සැලසේය යන අදහස පෙරදැරිකොට අපගේ මේ සත්කෘත්යූය ආරම්භකළ බව සැලකිය යුත්තේය. කාවන්තිස්සරජතුමා අනාගතය කල්පනා කොට තම පුත්කුමරුන්ගේ අදහස් දැන මේ ආදී කී නොකි මහා බලසම්පන්න රණකාමි වීරවික්රගම මහා යෝධයන්ට සත්කාරකොට යුඬ හමුදා පුරවා ස්වකීය පුත්රරයන්ගේ තෙජොබල පරාක්රටමානදිය දැකි මෙන් ප්රීසතියෙන් යුක්තව කාලාතික්ර මණය කළසේක.

39

ගැමුණුකුමරු ගිරිනුවරට පිටත්කිරිම

ඉක්බිති කාවන්තිස්ස රජතුමා තමන්ගේ ජ්යෙකෂ්ඨපුත්රත ගැමුණු කුමාරායාගේ අභිවෘඬිය ප්රාාර්ථනා කරමින් තම නැගනියවු සොම දෙවිය වසන ගිරිනුවරට පිටත්කිරිමට සනිටුහන් කොට ඥති සම්බන්ධ යෙන් උසස්ව සිටි “දාවා” නම් මහඇමතිතුමා භාරේ මංගල්ය සම්මත මහරෙහරින් ගිරිනුවරට පිටත්කොට හැරියේය. ගැමුණුකුමරු සපිරිවරින් ගිරිනුවරට සම්ප්රාරප්තවූ කල ස්වකීය නැදිමයිලන්වන ගිරිඅභයරජ හා සොමදෙවිය විසින් තම ආදර නීය බැනා ගෞරවයෙන් පිළිගෙන තමන්ගේ රාජමාලිගාව සහිත සියලු වස්තුව සමඟ දියණිය ගැමුණුකුමාරයාට පාවාදි * සියලු දෙනාම සමගියසතුටුව වාසයකරනාතර රජදරුවන් අතර ජාති නිසා විවාදයක් හටගත්කල්හි ගිරි අභය රජතෙමේ ස්වකීය සේනා වන් හා සමඟ තම මිත්රද සීවරජු වසන සේරුනුවරට ගොස් එහි වාසය කෙළේය. ඉක්බිති සීවරජ ගිරි අභය රජහට සේරුවිල සමිපයෙහි සිත්කලු භූමිභාගයෙක මාහැඟි නුවරක් ගොඩනගා රන්, රිදි. මුතු, මැණික් ආදියෙන් හා ධන ධාන්යක ආදියෙන්ද ආඪ්යය කරවා ගොපුර, අට්ටාල, ප්රනසාද, කූටාගාර, මාළිගා, වැව් පොකුණු, උයන්වතු, ආදියෙන් හා අනෙකවිධ විථිමාගියෙන්ද සමලංකෘතකොට නුවරක් ගොඩනගා සිත්කලු ඒ නුවරට සොම දෙවියගේ නාමයෙන් සොම නුවරයයි නම් තබා රජහට භාරදි ගිරි අබාරජ සොමනුවරද මහානාගරජ ‍ලොන නුවරද වාසය කළෝය.

සොමවතී දාගැබ බැඳිම. ‍ ඉක්බිති සෝමදෙවී තොමෝ රජහට දන්වන්නී දෙවයන් වහන්ස! අපට වැඳපුදාගන්නා පිණිස දාගැබක් හෝ විහාරයක් මෙහි නැත්තේය. එබැවින් විහාරයක් කරවීම වටනේයයි කිහ. ඒ අසා රජතෙමේ මැනවැයි පිළිගෙන නුවරට නුදුරු නොලං තෙනක සල්වනයෙහි රම්ය්වු භූමිභාගයක් තෝරාගෙන එම වෙනෙහි වසන මිහිඳු නම මහතෙරකෙනෙකුන්වහන්සේ ප්රමධාන හැට නමක් මහාසඞ්ඝයාවහන්සේ දැක තුටුපහටු සිත් ඇතිව තමන්ගේ අභිලාෂය මහාස්ථවිරයන්වහන්සේට දැන්විය. ඉක්බිති උන්වහන්සේ මුවෙන් නොබැන ඉවසා වදාළපසු රජතෙමේ නුවරට ගොස් සියල්ල සම්පාදනයකරවා දෙවිය හා සමඟ නැවතත් තෙරුන්වහන්සේ සමිපයට ගොස් වැඳ එකත්පස්ව උන්කල මහ තෙරුන්වහන්සේ ඔවුන් දෙදෙනාහට ධර්මඑදෙශනා කළසේක. බන අසා අවසානයෙහි මහතෙරුන්වහන්සේට දන්වන්නාහු

   *  ගැමුණු කුමරු ගිරිඅබාරජුගේ අනුලා නම් දියනිය සරණ පාවාගෙන වාසයකළබව සැලකිය යුතුය. ඒ කුමාරියගේ මවු නම් කාවන්තිස්ස රජුගේ නැගනිය වූ සොමදෙවිය වේ.

40

ස්වාමිනි! අපි දාගැබක් හා විහාරයක් කරවීමට අදහස් කොට කටයුතු සියල්ල සම්පූර්ණ කෙළෙමු. ධාතුපමණක් ලැබීම උගහටය. ඒ කෙසේ ලබමෝදැයි විචාළ බසට මහතෙරුන්වහන්සේ වදාරණසේක්, මහරජ? ධාතු ලැබෙනසේ අපි කටයුතු සලස් වන්නෙමු. තෙපි දාගැබ් කර්මාගන්ත කරවියයි වදාළසේක. එබස් ඇසූ රජතෙමේ සතුටුව වහා කර්මාෙන්තකාරයින් රැස්කරවා දාගැබ් භූමිය සමතලාකරවා උළුවඩුවන්ලවා ගඩොල් සම්පාදනයකොට දාගැබ් කර්මානන්තය පටන්ගෙන .තුන්වහල් පේසාව දක්වා සියුල කර්මා න්තම නිමකොට මහතෙරුන්වහ්නසේ සමිපයට ගොස් ධාතු ගර්භ යෙහි කර්මනන්ත නිමකළ බැව් කිය. එකල්හි මිහිඳුමහතෙරුන් වහන්සේ තමන්වහන්සේ‍ සමීපයෙහි තුබු සනරාමර ලොකදිවාකරායමාන ධර්මිරාජන්වූ තථාගත සම්මා සම්බුදුරජාණන්වහන්සේගේ දකුණු දළදාවහන්සේ දි මහ පෙරහරින් ධාතුනිධාන පූජොත්සවය කොට බුබ්බුලාකාරවූ දාගැබක් බැඳ එහි ආවාස පසකින් ප්රපතිමණ්ඩිත මහඟු විහාරයක් කරවා ඒ සඞ්ඝනායක මිහිඳුමහ තෙරුන්වහන්සේට පුජාකොට අවශෙෂ සැටදෙනා වහන්සේට ආවාස සැටක් පිළිගන්වා ඒ සියල්ල වටකොට පවුරක් බැඳ කූටාගාර, රාත්රිසස්ථාන, දිවාස්ථාන; චංක්රනමණාදි විහාරාගයන් සියල්ල අඩුනොකොට සම්පාදනය කරවා තම දෙවියගේ නමින් සොමවතී විහාරයයි නම් තබා දවස තුන්විට දළදා පූජාව පවත්වමින් සෝමනුවර වාසය කෙළේය.

හයවෙනි පරිච්ජේදය.

කාවන්තිස්සරජතුමා සොමනුවරට පිටත්වයාම.

ලළාට ධාතුව වැඩමවීමේ මහා පෙරහර.

ඉක්බිති කාවන්තිස්සරජ මහත් භාග්යවයෙන් යුක්තවැ මාගම් පුරයේ වසනාන්තර එක්දිනක් චූල්ලපිණ්ඩපාතිකතිස්ස මහාස්ථවිර ස්වාමිපාදොත්තමයානන් වහන්සේ රජගෙට වැඩ රජහට දන්වනුයේ මහරජ, තොප විසින් තිස්සමහාවිහාරයේ ධාතු ගෘහයෙහි තබා පරිහරණය කරනලද ශ්රිතමත් ලළාට ධාතුන්වහන්සේ ගැන ති‍ලෝගුරු සර්ව ඥ රාජොත්තමයානන්වහන්සේ මෙසේ වදාරා තිබේ. කෙසේද? අනාගත කාලයෙහි කාවන්තිස්ස නම් රජෙක් මහවැලිඟග සමීපයෙහි සේරු නම් විල්තෙර වරාහසොඬ නම් ගල්කෙමිය සමිපයේ දාගැබක් බැඳ එහි නිධාන කරන්නේය කියායි” ඒ පිණිසම බුදුහු පන්සියයක් මහරහතන් පිරිවරා ඒ ස්ථානයෙහි නිරොධසමාපත්තිය සමවැද පරිභොගකොට වැඩි සේක. සව්නේගෙවාදන් බුදුහුරජාණන්වහන්සේ විසින් වදාළ ඒ අනාගත සිහිකරවයි වදාළසේක.

41

ඒබසු ඇසූ කාවන්තිස්ස රජ අතිශය ප්රීිතියට පැමිණ මහ තෙරුන්වහන්සේ බසින් දාගැබ කරවීමට යායුතුයයි සිතා තෙරුන්වහන්සේගේ බස මුදුනෙන් පිළිගෙන තමපුත් ගැමුණු කුමාරයා ගිරිනුවරින් ගෙන්වා මාගම්පුරයෙහි වාසය කිරිමට නියමකොට නුවර බෙරලවා මහාසේන රැස්කොට මාවැලිගඟ අසල සේරු නම් විල්තෙර වරාහ‍ෙසාඬ නම් ගල්කෙමිය සමීපයෙහි දැ ගැබක් බැඳ අපගේ මිමුතුන් පරම්පරාවෙන් පැවත ආ ශ්රීෙමත් ලලාට ධාතුන්වහන්සේ නිධානකරන පිණිස යන්නෙමි. එබැවින් සිවු රඟ සෙනග හා නුවරවාසිහු මා සමඟ එත්වායි නියෝග ‍ෙකාට චුල්ලපිණ්ඩපාතිකතිස්ස මහතෙරුන්වහන්සේට හා තිස්සමහා විහාරවාසි සාගල නම් මහතෙරුන්වහන්සේටද මහාසඞ්ඝයාසමඟ වඩිනසේක්වායි ආරාධනාකොට මහපෙරහරින් ධාතුන්වහන්සේ වැඩමවාගෙන ගොස් දිඝනඛ දාගැබ පිහිටන තැන දිගාමඩුල්ලෙහි තිස්සකුමාරයා රඳවා විහාරමහාදෙවිය ප්රැධාන පිරිස සමඟ රජතෙමේ මහාසඞ්ඝයාවහන්සේට උපස්ථාන කරමින් ක්රැමයෙන් මග ගෙවා ගොස් දැසමන් පිටියෙහි කඳයුරු බැඳ උන්නේය. එසඳ සේරුවිලට අධිගෘහිතවූ සුමන නම් නාරජ ලලාට ධාතුන්වහන්සේ වැඩමවාගෙන එන බැව් දැන අතිශය සොම්නසට පැමිණ කෙළක්පමණ නයින් විසින් පිරිවරණලදුව පෙරමගට අවුත් දැසමන්මල්වැසි වස්වා වරාහසොඬ නම් ගල්තලානමිපයට ධාතුන් වහන්සේ සහිත රථය පැමිණිකල්හි සුමන නාරජගේ ඍඬිබ‍ලයෙන් රථයෙහි නම්වලලු දක්වා ගිල්ලවූ බැවින් රථය එහිම රැඳුනේය- ඒ බව දත් රජ කනස්සළුව එපවත් මහතෙරුන් වහන්සේට දැන් වූකල මහරජ කනස්සළු නොවව ධාතුන්වහන්සේ පිහිටිමට නියමස්ථානයට පැමිණියේය. එබැවින් එහි දාගෙයක් කරවා චෛත්යටකර්මාාන්ත ආරම්භ කරව, පමාවීමට දැන් කාලය නොවන්නේය. ජිවිතය වනාහි ඇසිපිය හෙළාලන ඇසිල්ලකින් මෙපිට නිරුඬවිම ස්වභාවකොට ඇත්තේය. තවද මේ ආත්මභාවය දිය බුබුලක් මිරිඟුජලයක් හා අස්ථිර භාවය ස්වභාව කොට ඇත්තේය. එසේ හෙයින් නුවණැත්තන් විසින් කුසල් කිරිමෙහි පමා නොවිය යුත්තේය. යනාදි වශයෙන් ධර්මවදෙශනා කොට චෛත්ය කර්මා න්තය අනලස්ව කිරිමට රජුගේ හිතෙහි ධෛය්ය්‍ කය වර්ධනය කෙළේය.

සේරුවිල මඞ්ගල මහා චෛත්යශය බැන්දවිම.

ඉක්බිති කාවන්තිස්සරජ දාගැබ කිරිම පිණිස භූමිභාගය පරික්ෂාමකොට සර්වාතභරණ විභූෂිත මඞ්ගල වෘෂභයන් අටදෙනෙකු 6

42

තෝරා සුවඳ පැනින් නහවා යදමින් බැඳ ඉදින් ලලාට ධාතුන්වහන්සේ යම් තැනක පිහිටිමට සර්වදඥරාජොත්තමයාණන් වහන්සේගේ අධිෂ්ඨානය වේද මේ ගවයෝ තුමූම එහි ගොස් මළ්ඩලා කාරයෙන් සිටිත්වායි ඉටා රාත්රි භාගයෙහි රජමාළිගාවට ගියේය. රජුගේ අධිෂ්ඨෘනය පිරිදි ගවයෝ යදම් කඩාගෙන ගොස් සෑය පිහිටන තැන මණ්ඩලාකාරයේන සිටියාහුය. උදැසන ගොනුන් නොදැක සොයා ගොස් එක් ස්ථානයක මණ්ඩලාකාරයෙන් හොත් නියාව දැක කටු සැමිටි ආදියෙන් වහර දුන් නමුත් නැගිසිට විය නොහැකිව ඉදින් ධාතුන්වහන්සේ පිහිටිමට නියම ස්ථානය නම් වහා ගවයෝ නැගි සිටිත්වායි අධිෂ්ඨෘන කළකල්හි සෑමදෙනාම නැගි සිටියාහුය. මෙම ක්ර්මයට ඇතුන් ‍අසුන්ගෙන්ද තුන්වරක් පරීක්ෂාන කොට බිම සකස්කරවා සේරුනුවර සිව රජ හා ලොන නුවර මහානාගරාජද, සොම නුවර ගිරිඅබා රජුද කැඳවා ධාතුන් වහන්සේ ඔවුන්ට දක්වා වැන්දවූ කල්හි ධාතුන්වහන්සේ කෙරෙන් සවණක්ඝන බුඬරශ්මිමාලාව නැංගේය. එවිට දෙවියෝ සාධුකාර පවත්වා මල්වැසි වැස්සවුවෝය. එකල්හි රජදරුවෝ ප්රී තියට පැමිණ අපට වුයේ මහා ලාභයෙක, සම්මාසමුබුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්රි‍මත් ලලාට ධාතුන්වහන්සේ අපගේ රාජ්යසයෙහි පිහිටන්නේය. එම නිසා චෛත්යීකර්මා න්ත පිණිස ආධාර කටයුතු යයි සාකච්ඡාකොට තම තමන්ගේ නුවරවලට ගි‍යෝය.

ඉක්බිති කාවන්තිස්සරජ දාගැබ් කර්මාුන්ය ගැන සාකච්ඡාකොට නුවරට ගොස් රාත්රිනභාගයෙහි සයනය කරන අතර චෛත්යස පිණිස උළු ගඩොල් කෙසේ ලබම්දැයි සිතන්නේ දොම්නස් භාවයට පැමිණි‍යේය එකල්හි සක්දෙව්රජ විස්කම් දෙව්පුත් කැඳවා කියනුයේ එම්බල විශ්වකර්මයය, කාවන්තිස්සරජ අප බුදුන්ගේ ශ්රිුමත් ලලාට ධාතුන්වහන්සේ පිහිටුවා දාගැබ් කරවීම පිණිස ආරම්භකොට ග‍ඩොල් කෙසේ ලබම්දැයි සිතා කුකුසට පැමිණ සිටියි. ‍එබැවින් තෝ ‍ෙගාස් ගඩොල් මවා එවයි නියෝග කළ කල්හි සේරුවිල නුදුරු තැන එක්තරා දුප්පත් බ්රාඩහ්මණ යෙකුගේ කෙතෙහි ගඩොල් මවා ගියේය.

ඉක්බිති බ්රාතහ්මණතෙමේ උදැන කෙතට ගොස් මහත් ගඩොල් ගොඩක් දැක ඒ බව රජහට දැන්වූයේය. එපමණක්නොව මදනපටු මෝදරින් රිදි නැව් සතරක් හා රත්රන් නැව් සතරක්ද ගොඩට පාවුයේය. ඒ බව පටුනුමුවදොර වෙහෙරෙහි ප්රරධාන දායකවූ ධර්මුපාල නම් අය රජහට දැන්වූ කල්හි සන්තොෂයට

43

පැමිණ ඒ සියල්ල ගෙන්වා දාගැබ් කර්මෘ්න්තය ආරම්භකොට පිරිවර රජුන් හා සමඟ කාවන්තිස්ස මහරජතුමාණෝ චුල්ලපිණ්ඩ පාතිකත්ස්ස මහාස්ථවිරපාදයන් වහන්සේ සමිපයට ගොස් වැඳ ස්වාමීනි! අද වෙසඟපුණුපො‍දහෝ දිනය එහෙයින් දාගැබට මගුල් ගඩොල් පිහිටුවීම ව‍ටනේයයි කියා වරදෙවය. ඵූස්සදෙවය. සඞ්ඝ නායකය, ගජනාථය,මහාදෙවය යන උළුවඩුවන් තෝරා සුදුපිළි හඳවා සියලුදෙනා මංගල්යය වෙශධාරීව භික්ෂුවසඞ්ඝයා පෙරමුනෙහි වඩා හිඳුවා මංගල සම්මත අමාත්යියෙකු ලවා සිසාරදණ්ඩගෙන්වා දාගැබ බැඳිමට සුදුසු ප්රනමාණ භූමිය හාත්පස් මණ්ඩලාකාර කොට සුවඳ මලින් පුදා ශුභ මොහොතින් මඟුල් ගඩොල් පිහිටවුවෝය. එක්ෂසණයෙහි යොදුන් දෙලක්ෂ් සතලිස් දහසක් ඝනවූ මග පොළව කම්පිතවිය. ඉක්බිති රජ තුන්මහල් පේසාවේ හා ධාතුගර්භයේද කර්මාඝන්ත නිමකොට මහා සඞ්ඝයාවහන්සේට ෂඩ්අභිඥ හා සිවිපිළිසිඹුයාපත් දොළොස් හැවිරිදි වයස් වූ චුන්දඅය; උත්තරය යන ක්ෂිරණාශ්රිව සාමණෙරයන් වහන්සේලා දෙනමට පවරා වදාළසේක.

ඉක්බිති ඒ දෙදෙනාවහන්සේලා මහා සඞ්ඝයාවහන්සේගේ තෙපුල් අසා අහසට පැනනැගී ගොස් හිමාලයනයෙන් මේඝවර්ණ පාෂාණ සයක් ඍඬිබලයෙන් ගෙනැවිත් ධාතුගර්භය බඳවා මධ්යඝයෙහි සත්රුවනින් මහරෙක්කොට ධාතුගර්භ ය මොනවට සකස් කළාහුය.‍

ධාතුගර්භට වර්ණභනාව.

තදනන්තරව කාවන්තිස්සරජාතෙමේ නවකෝටියක් රත්රන් ගෙන බඩාළුන්ටදි දිග රියනක් හා පුළුල වියතක්ද ඝන සතර ගුලකින්ද යුත් රන් ගඩොල් සාදා සොළොස් රියනක් උසින්ද සරියන් පුළුලැති ධාතුගර්භිය බඳවා මධ්ය්යෙහි සත්රුවනින් මහ මෙරක් කොට ඒ මත්තෙහි පබළුගලින් පාණ්ඩුකම්බල ශෛලාසනය කරවා ඒ මතුයෙහි සත්රුවන්මය බුඬරූපය කොට බුදුහු අභිධර්මයය දෙශනාකිරිමට වැඩසිටිකල නොයෙක් දෙවිදේවතා වුන් පුදපූජා පවත්වනාකාර රූප සාදවා දේවාරොහණ පුජාව, සමකප්රාපර්තමහාය්ය්ල ය, ධනපාල දමනය. ආලවක දමනය, සහ අසූ මහ සව්වන්වහන්සේලාගේ රූපද කරවා සත්සතිය, සූවිසි විවරණය ආදි සර්වඅඥචරිත තත්වූපරිදි කොට නා නා විධ මාලාකර්ම ලතාකර්මයදියෙන් මොනවට සරසා සිංහ, හංස, කිඳුරු ආදින්ගේ රූපයන් සාදවා ධාතුගර්භ‍ය ලිලොපෙත කරවා වෙස්සන්තර ජාතකය, විධුර ජාතිකය, සු‍තසොම ජාතකය, සුප්පාරක ජාතකය,

44

සොනනන්දස ජාතකය, මහානාරද කාශ්යෙප ජාතකය, සඞ්ඛපාල ජාතකය ආදි ජාතක කතා ද දම්සක්පැවතුන් සූත්රලය, මහාසමය සූත්ර ය, රට්ඨපාල සූත්රුය, ආදිය ඝන රනින් කරවා නැවත සු‍ඬොදන මහරජ, මාතෘදිව්යයරාජයා. මහාප්ර්ජාපතී ගෞතමිය, රාහුල කුමාරයාය. ඡන්න ඇමිති , කන්ථක අස්රජය, මහාභින්ෂ්ක්රාමණය, ශ්රී‍ මහා බෝධිය හා වජ්රාරසනය, සහිත මාරසංග්රාකමය යනාදිය ඝන රනින් කරවා ඊට අනතුරුව චුල්ලපිණ්ඩපාතික තිස්ස මහා ස්ථවිරයන් හා තමාගේද රූප කරවා ධාතුගර්භලයෙහි පිහිටවුයේය. ඉක්බිති කාවන්තිස්ස රජතෙමේ පරිනිර්වාේණ මංචකය ඝනරනින් කරවා ධාතුගර්භකය මොනවට සරසා මහසඞඝයාවහන්සේට දන්වනුයේ ස්වාමිවරුනි! සෙට දිනට රෙහෙණ නැකතින් ධාතු නිධාන කිරිම සිදුවන්නේය, ආය්ය්ිධායන්වහන්සේලා කෙශාධාතු ගෙන්වා ගෙන වඩනාසේක්වායි ආරාධනා කොට සඞ්ඝ ස්ථිවර වූ චුල්ල පිණ්ඩපාතික තිස්ස මහාස්ථවිරපාදයන් වහන්සේට වැඳ සමුගෙන සියනුවරට ගියේය. එවිට මහතෙරුන්වහන්සේ තමන්වහන්සේ ගේසඬිවිහාරිකවූ සිව නම් තෙරුන්වහන්සේ කැඳවා ඇවැත්නි! භුම්න්ධ්ර නම් නාගභවනයෙහි ජයසේන නම් නාරජ සමි‍පයේ කේශධාතු ඇත්තේය. ඒ කේශධාතු සෙට ගෙනැවිත් රජහට දෙවයි වදාළසේක. උන්වහන්සේ උපාධ්යාතයයන්වහන්සේගේ වචනය මුදුනෙන් පිළිගෙන තමන්ගේ සේනාසනයට වැඩිසේක.

ධාතුනිධාන මහ පෙරහර.

ඉකිබිති කාවන්තිස්සරජ තම නැගණියවූ සොමදෙවියට හා ගිරිඅබා රජුටද මහානාග රජුට හා සිව රජුටත් සෙට දින ධාතු නිධානය කරන බැව් දන්වාහැර සැමතැනම බෙර හැසිරවුයේය. පසු දින උදැසන රජතෙ‍මේ උපෞෂ්ථ ශිල සමාදානයෙන් යෙදි සව්බරණින් සැරසී සිව්රඟ සෙනඟ පිරිවරා චෛත්යථස්ථානයට එළඹියේය. අවශෙෂ සමූහයා විභවානුරූප පරිදි හැඳ පැළඳ නා නා දිඝාභාගයෙන් රැස්වුයේය. ඉක්බිති සෝමනුවර ගිරිඅබාරජ සර්වා ලඞ්කාරයෙන් සැරසී ඇමති ගණයා පිරිවරා නික්මුනේය. සොමදෙවිය දෙවගනක්සේ සැරහි තමන්ගේ පිරිවර පන්සියයක් කුමාරිකාවුන්ට නිල්වන් හඳවා සර්වාසභරණයෙන් සරසා පුන්කලස් අතට දි අනතුරුව තවත් කුමාරිකාවුන් පන්සියයකට රන් වස්ත්රණ හඳවා පෙරපරිද්දෙන් සරසා මල්කලස් අතට දී යලිදු තවත් කුමාරිකාවුන් පන්සියයකට සුදු වස්ත්රර හඳවා සර්ව භරණයෙන් අලඞ්කාර කොට මල්පෙට්ටි අතට දී මහපෙරහරින් චෛත්ය්ස්ථානයට ගොස් එකත්පස්ව සිටියාය. තදනන්තරව

45

සේරුනුවර සිව රජ හා ‍ලොනනුවර මහානාග රජද තම තමන් ගේ සේනා හා සමඟ පචායුධ සන්නද්ධවැ පැමිණ එකත්පස්ව සිටි යාහුය. තවද නා නා විධ උත්තම සම්පට අතුරණලද රන්රසු දැලින් අලඞ්කාර රථ සේනාවය, රිදි දම් රන්පොරොදු ‍ආදියෙන් සරසන ලද අසුන්පිට පැනනැංගාවු බොහෝ රාජකුමාරයෝ රන් සන්නාහ සන්නඬවැ බබලන බබලා එකත්පස්ව සිටියාහුය. අමාත්යා පුත්රායෝ තම තමුන්ගේ වෙශානුරූප පරිදි නන් බරණින් සැරසී රාජකුමාරයින් පිරිවරා සිටියාහුය. සුවඳ පැනින් පිරූ දක්ෂිසණා වර්තතත සංඛයන් ගත් අත්ඇති බ්රාරහ්මණ පිරිස ජයනාද පවත්වමින් එකත්පසෙකද, අවශෙෂ ජනයෝ සාධුකාර පවත්වමින් එකත් පසෙකද සිටියාහුය. මෙපරිද්දෙන් පැමිණ මහාසේනා විසින් පවත්වන ලද සාධුනාදයෙන් හා ඇත් අස් රථ සක් ආදියේ ශබ්ද යෙන් හා පංචාඞ්ගික තුය්ය්දයෙ ශබ්දයෙන්ද ඒ ප්රනදෙශ ය එක කොලාහල වුයේය. ඉක්බිති චුල්ලපිණ්ඩපාතිකත්ස්ස මහාස්ථවිරපාදොත් තමයාණන්වහන්සේ පන්සියයක් මහරහතුන් පිරිවරාද, මහා සාගල මහාස්ථවිරපාදොත්තමයාණන් වහන්සේ පන්සියයක් මහ රහතන් පිරිරවරාද, මහෙන්ර්ස මහා ස්ථවිරපාදොත්තමයාණන් වහන්සේ හැටනමක් මහරහතන් පිරිවරාද චෛත්යෙස්ථානයට වැඩිසේක. වෙනත් නොයෙක් දිශාභාගයෙන් පැමිණ බො‍හෝ භික්ෂුයන්වහන්සේලා ඇතුළුව මෙම සමාගමෙහි රැස්වූ සිවුපිළි සිඹියාපත් මහරහතන් වහන්සේලා තිස්දහසක් වුයේය. ඒ සියලු දෙනා වහන්සේට ප්රසධාන සඞ්ග ස්ථවිරවූ චුල්ලපිණ්ඩපාතිකතිස්ස මහතෙරුන්වහන්සේට මහාසඞ්ඝයාවහන්සේ පිරිවරා චෙතියඞ්ගන යට වැඩිය පසු කාවන්තිස්ස රජ මහතෙරුන්වහන්සේට පසඟ පිහිටුවා වැඳ ස්වාමිනි කෙශධාතු කොයිදැයි විචාළේය.

නාග‍ලෝකයෙන් කෙශධාතු ගෙන ඒම.

එකෙණෙහි මහතෙරුන්වහන්සේ තමන්වහන්සේගේ සඬි විහාරික සිවතෙරුන්වහන්සේගේ මුහුණබලා වදාළකල උන්වහන්සේ එකෙණෙහි මහාසඞ්ඝයා වැඳ අවසර ගෙන වචතුන්ථි්ඞ්යාිනයට සමවැද ඉන් නැගි පොළව කිමිද ගොස් භුමින්ධ රනම් නාග භවනයේ ජයසේන නම් නාරජු ඉදිරියේ පෙණි සිටිසේක. ඒ වේලාවේ නාරජතෙමේ ‍කෝටියක් පමණ නාගසේනාව පිරිවරා ක්රීසඩා සුවයෙන් වසනුයේ වැඩමකරන තෙරුන්වහන්සේ දුරදීම දැක නාගභවනයෙහි ශ්රඩමණයින්ට කිසි කටයුත්තක් නැත්තේය. එබැවින් මුන්වහන්සේ ඒකාන්තයෙන්ම කෙශධාතු ගෙනයන පිණිස ආයේවනැයි සිතා වහා දාගෙට ගොස් දා කරඬුව ගිල කිසි

46

වක් නොදන්නා පරිදි නාගසේනාව පිරිවරා තෙරුන්වහන්සේට‍ පෙර ගමන්කොට වඩා හිඳුවා ස්වාමිනි! කුමක් සඳහා මෙහි ආ යෙහි දැයි විචාළ නාරජහට මෙසේ වදාළසේක. මහරජ ! ලොක නාථවු සම්මාසම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ කෙශධාතුව පිණිස ආයෙමි, තොප සමිපයෙහි තිබෙන කෙශධාතු ප්රෙපචනොකොට දෙට, ඒ පිණිසම උපාධ්යාෙයයන් වහන්සේ මා මෙහි එවුයේ යයි වදාළසේක. එබස් ඇසූ නාරජ කියනුයේ ඒ නුඹගේ බුදුන්ගේ ධාතු අපලග නැත, ඉදින් මේ මාගේ භවනයෙහි ඇත්නම් ගත මැනවයි කිකල තුන් යලක් ඊට ප්රපතඥ ගෙන එතනම වැඩසිට කිසිවෙකුට නොදැනෙනසේ සියුම් අතක් මවා ධාතු කරඬුව ගෙන අපකාරිය සම්පූර්ණ වුයේය. එබැවින් යන්නෙමැයි කියා නාගහවනයෙන් නික්මුනේය. තෙරුන්වහන්සේ වැඩියපසු නාරජ ධාතු කරඬුව දා ගෙයට වැඩමකළ යුතුයයි සිතා කුසෙහි දසා කරඬුව නොදැක මහත් සෝකයෙන් අඬා වැලප අපසේ ඇස් උදුරා ගියාක්මෙන් ධාතුන්වහන්සේ ගෙනගිය මහණහු ලුහුබඳව වයි කියා දෙකෙළක් පමණ නාගසේනාව පිරිවරා තෙරුන්වහන්සේ පසුපස්සෙහි ලුහුබඳවා එන බැව් දුටු තෙරුන්වහන්සේ අහසට පැනනැංගේය. එකෙණෙහි නාගයන්ද අහසට පැනනැගිබැව් දත් තෙරුනන්වහන්සේ පොළව කිමිද වඩනාහු නාගයන්ද පොළවට වන්කල අහසට නගිමින්ද පොළවට බසිමින්ද නොයෙක් ප්රාටතිහාය්ය්න් . පවත්වමින් සේරුනුවර සමිපයේ ගල්පොත්තකට නැගී එයුනුද්රය පොළව කිමිද මහාසඞ්ඝයා අතරේ පහළවුසේක. ලුහුබැඳ ආ නාගයෝ තෙරුන්වහන්සේ අලවාගත නොහි ගල් අතලය පිට සිට මහ හඬින් හැඬුවාහුය. එතැන් පටන් ඒ ගල් අතල රාව ගල්නම් වුයේය. ඉක්බිති ජයසේන නම් නාරජ චෙතයඞ්ගනයට ගොස් කාවන්තිස්සරජහට අධිකරණය පැමිණිලිකොට සිටිකල්හි ඒ නාරජුගේ බැනාවු සමණුප්පලනම් නාරජුගෙන් සාක්ෂික අසා පැමිණිල්ලන අසත්යු බව දැන තෙරුන් වහන්සේට තුති වදන් පවත්වා ධාතුකරඬුව හිසින් පිළිගත්සේක. එකල නාරජ මහත්වු දුක්ඛවේදනාව ඉවසාගත නොහි දාගැබ් මළුවෙන් පිටත සිටි බැවින් බහිනාගරාජ නම් වූයේය. ධාතු නිධාන දිනයෙහි මෙම දාගැබ් මළුවට රැස්ව අරක්ගත් නාගයින්ගේ ගණන දොළොස් කෝටියක් පමණ වුයේය.

ශක්රදභවනයෙන් දිවමල් හා හිමාලයෙන් මැණික් පහන් ගෙනඒම.

ඉක්බිති කාවන්තිස්ස මහරජාණෝ කේශධාතු රන්කරඬුවෙක ලා මිහිඳු නම් අමාත්යවයා අතට දි ධාතු නිධානය පිණිස කටයුතු

47

සම්පූර්ණ කළ කෙණෙහි මහපොළොව ගතරාව සහසුරාවයෙන් කම්පිතවුයේ. ඒසමාගමෙහි සිටි ත්රිකපිටක ඵුසස්දෙව නම් මහ තෙරුන්වහන්සේගේ ශිෂ්යා සාමණෙර සතරනමක් මේ උන්තම පුණ්යිකර්‍මයෙහි පැහැද සම්කෙලෙස් නසා ඒ කෙනෙහි රහත් වූවාහු සතරදෙනාවහන්සේ එක්ව හිමාලයවනයට ගොස් මල් ගෙනෙම්හයි කතිකාකොට උපාඬ්යානයයන්වහන්සේ වැඳ අවසර ගෙන අකාශයට පැනනැගී හිමවතට ගොස් වනපස්මල් හා තටාකයෙන් මල්ද නෙලාගෙන තව්තිසා දෙව්ලොවට වැඩියා හුය. එකල සක්දෙව්රජ දෙව්සෙන් පිරිවරා සුදර්ශවන විථියෙහි ක්රී.ඩාවශයෙන් සංචාරණයකරමින් සිටියදි එන සාමණෙරයන් සිව් නම දැක වැඳ ස්වාමිවරුණි! කුමක් නිසා මෙහි වැඩිසේක්දැයි විචාළ සක්දෙව්රජහට උන්වහන්සේලා වදාරණසේක්, සක්දෙව් රජාණෙන! ලංක්වාපයෙහි කාවන්තිස්සස නම් ‍රජෙක් අප බුදුන් ගේ ශරිි මත් ලලාට ධාතුන්වහන්සේ පිහිටුවා මාවැලි ගඟ දකුණු කෙළවර තොපගේ නියොගයෙන් විස්කම් දෙව්පිත් විසින් මවන ලද ‍ගඩොල් ගනෙ දාගැබක් කරවා අද දින ධාතු නිධාන මහා පුජොත්සවය කරන්නේය, එහි පුදන පිණිස හිමවතින් මල්ගෙන තො‍පගේ උයනින්ද මල්ගෙන යන පිණිස මෙහි ආම්හ. එබැවින් මල් දෙවයි කිවාහුය. සාමණෙරයන්වහන්සේගේ බස් ඇසූ සක්රජ එසේවීනම් ස්වාමිනි, මේ මල් සිළුමිණිසැයට පුදා අපගේ උයනින් මල් ගෙනයන සේක්වයි ආරාධනාකොට සාමණෙරයන් වහන්සේලා හා එකතුව ගොස් සිළුමිණිසෑයට මල් පුදා පරසතු මදාරා ආදි දිවමල් දිව්ය සුගන්ධාමදිය ගෙන්වා සාමණෙරයන්වහන්සේලාට දුන්නේය. ඉක්බිති සාමණෙරයන් වහන්සේලා සක්දෙව් රජ විසින් දෙන ලද දිව්යආයුව මල් සුවඳ ගෙන දෙව්ලොවින් බැස නැවතත් හිමවතට ගොස් වනපස්මල් නෙලාගෙන එහි සිත් කලු ස්ථානයෙක දිවාවිහාර කොට ‍අතිශය ප්රලභාසම්පන්න මාහැඟි මැණික් සතරක් වෙනවෙනම ගෙන අහසින් වැඩ දාගැබ්මලුවෙහි ප්රාගදුර්භූතවු‍සේක. එකල මහාස්ථවිරයන්වහන්සේ රජහට වදාරණසේක්. මහරජ! මේ සාමණෙරයන් සිව්දෙන තව්තිසා දෙව් ලොවින් දිවමල් දිව්ය සුගන්ධ‍ හා හිමවතින් වනපස්මල්ද ගෙන උතුම්වු ප්රිභාශ්වර සම්පන්න මාණික්ය‍රත්න හතරක්ද ගෙන ආවාහුයයි වදාදාසේක. එබස් ඇසූ රජ සොම්නසට පැමිණ සාමණෙරයන්වහන්සේලාට වැඳ උන්වහන්සේලා විසින් ගෙනෙන ලද මල් සුවඳ ආදිය හා මැණික් හතරද ගෙන මහානන්දි නම් අමාත්යමයා අතට දී මාහසඞ්ඝයා පෙරටුව මහජනයැ පිරිවරා ප්රදමාණාතික්රායන්ත පූජොත්සවයෙන් සෑමලුවට ගොස් ප්රීමතිප්ර මොද්යා

48

චිත්තයෙන් යුක්තවැ මැණික්කරඬුවෙන් ශරී‍සිමත් ලලාට ධාතුන් වහන්සේ ගෙන තමන්ගේ හිසමත්තෙහි තබා සේසත් නංවා ධාතුගර්භ්ය තුන් යලක් පැදකුණු‍ෙකාට නැගෙණහිර දොරටුවේ සිට මේ ශ්රිලමත් ලලාට ධාතුන් වහන්සේ අප විසින් කරනලදසත්රූ වන්මය බුඬරූපයෙහි නළල්තලයේ ඌර්‍ාේ රොම ධාතු සිරිදක්වා පිහිටත්වායි අධිෂ්ඨාන කෙළේය.

ආශ්ච්ය්ය් ව අද්භූත දේ පහළවිම.

රජු විසින් එසේ සිතූ කෙ‍ණෙහිම ධාතුන්වහන්සේ කරඬු වෙන් අහසට පැනනැගී සත්තලක් පමණ අහසඋඩ වැඩසිටි නීල, පිත්, ලොහිත, ඕදුත, මාඤ්ජිෂ්ඨ, ප්රිභාශ්වර යන ෂඩ් වර්ණි ඝන බුඬරශ්මි මාලා විහිදුවන්ට පටන්ගෙන යන්ත්ර්නලයකින් නික් මුණු රන්රසධාරා සෙයින් මුළුලක්දිව ඉරු දහස් සඳු දහස් නැංගා සේ එකාලොක කළසේක. ඒ ආශ්චය්ය් ඉ වත් පෙළහර දුටු සියලු සත් වයෝ දිවමන් බුදුන් දුටු කලක්මෙන් පහන්සිත්ඇත්තෝ වූ වෝය. එකල්හි නා නා රත්නවිභුෂිත නොයෙක් වස්ත්රා භරණයෙන් සැර සුනාවු මනුෂ්යසයෝ සැණකෙළවෙස් ගත්තාහුය. වඤ්චාඞ්ගික තුය්ය්යෙන භාණ්ඩ එකපැහැර ගැසුවාහුය. දෙවියෝ අහසින් මල්වැසි වැස්ස වූවාහුය. මහානුභාව සම්පන්න දිව්යා නාගයෝ කඩුපුල් මලින් දාගැබ් භූමිය සජ්ජිත කළාහුය. අහස්කුස පුරා සිටි දෙවියන් හා දිව්යඩ නාගයෝද ලක්ෂභසඞ්ඛ්යාාත මනුෂ්යසයෝද එකපැහැර සාධුකාර පවත්වා අත්පොළසන් දෙමින් පිළි හිස සිසාරා අනෙකවිධ පූජා වන් කළාහුය. ඇත් අස් ආදි තිය්ය්සිසග්ගන සත්වුයෝ ද ශබ්ද පවත්වමින් පූජා කළාහුය. එපමණකුත් නොව සිත්පිත් නැති මහා පෘථිවියද කම්පිතවීමෙන් ‍ධාතු පූජාව කළාය. අහසෙහි සියරැලි විදුලිය දසදිග විහිදෙන්ට විය. වනස්පතීහු මල් ඵල ආදියෙන් ගැවසුනාහුය. වැව් පොකුණු පස්පියුමෙන් සැදින. දෙවියන් අතර මනුෂ්යගයෝද මනුෂ්යසයන් අතර නාග සුපර්ණානදිහුද විරුඬතා රහිතවැ සිටියාහුය. රැස්වූ දිව්යැ මනුෂ්යෂ නාගාදි සමූහයා අසඞ්ඛ්යද සඞ්ඛ්යාහ වුයේය. ඔවුන් සියල්ල එකපැහැර පවත්වනලද සාධුකාර නාදයෙන් මුළුලඞෳකාවිපය කල්පාන්ත වාතයෙන් ඇළලී ගිය මහ මුහුද සෙයින් ගිගුරුම් සහිත වුයේය. මේසා මහත් ආශ්චය්ය්ඇළල අද්භූත ප්රා තිහාය්ය්තය පහළවිමෙන් මහාජනයා මවිතයටපමුණුවා සර්වුඥ රාජොත්තමයාණන්වහන්සේ යමාමහ පෙළහර කළාක්මෙන් ධාතුන්වහ්නසේ පෙළහර දක්වා අහසින් බැස සත්රුවන් බුදු රුවෙහි නළල් මත පුන්සඳ මඞලක් මෙන් බබල බබලා පිහිටි සේක. එවිට රජ්ජුරුවන් මහානන්දෙ නම් අමාත්ය යා අතට කලින්

49

දී තිබු කෙශධාතුව ගෙන විහාරමහදෙවිය අතට දී බුදුරුවෙහි ශිරො මස්තකයේ මේ ධාතුව පිහිටුවයි කිකල දෙවි‍තොමෝ කෙශධාතුව අතට ගෙන මේ ධාතුව බුදුරුවෙහි ශිරොධාතු මස්තක යෙහි පිහිටිවායි සිතු ක්ෂඅණයෙහි ඒ එසේම විය. ඉක්බිති කාවන්තිස්සමහ රජ මහතෙරුන්වහන්සේ හා ධාතුගර්භගයට බැස දිව සඳුන් සුනු සහිත පරසතුමල් අතුරා මැණික් සතර සතර කොනෙහි තැබුවේය. ඒ මැණික් සතරෙහි ආ‍ලෝකය අන් සියල්ලෙහි ආ‍ෙලාකය මැඩ පැතිර ඉතිරි ගියේය. රැස්වූ බො‍හෝ දෙන තම තමන් පළත් ආභරණයන් පිදුවාහුය. තදනන්තරව කාවන්තිස්ස රජ ධාතු ගර්භහයෙහි කර්මායන්ත සියල්ල නිමවා බුදුරුව පාමුල හිස තබා මේ මාගේ උත්තමයානන්වහන්සේ හැර නොයමියි සිතා වැදහොත්තේය. එසේ හොත් රජ්ජුරුවන්ගේ සිත දැනගත් සහ දෙව නම් මහතරුන්වහන්සේ ඍඬිබලයෙන් පිටත්කළේය. මෙසේ දනමන නන්දහනියවූ ඒ මහාමඞ්ගල චෛත්යඍයෙහි බුදුන් ගේ අධිෂ්ඨානය පරිදි ශ්රි්මත් ලලාට ධාතුන්වහන්සේ නිධාන කොට ධාතු ගර්භ යෙහි කර්මින්ත නිමවූ පසු හිමාලය වනයෙන් ගෙනෙනලද මෙඝවර්ණ පාෂාණයෙන් වාස මහජනයා ඉවත් කොට රහතුන්වහන්සේලා හාත්පසින් වැඩසිට මේ ධාතු ගර්භමය හතරැස් පත්තායමක්්සේ එකඝනවේව, සුවඳමල් නොමැලවෙත්වා, මැණික් ආලොකය අඩුනොවේවා, මෙහි පිදු පූජා ‍භාණ්ඩ‍යෝ නොනසිත්වා, පසමිතුරන්ට අවකාශයෙක් සිදුරෙක් නොපෙණේවායි අධිෂ්ඨාන කොට වදාළ කල්හි, ධාතුගර්භේය එකාබඬව එකඝන වු‍යේය.

සෙරුවිල මඞ්ගල මහා චෛත්යභයේ කොත් පැළඳවිමේ මහෝත්සවය.

ඉක්බිති කාවන්තිස්සරජ චෛත්යා කර්මතන්ත ශිඝ්රණලෙස කරවා සියල්ල නිමකොට කොත් පළඳවා අනතුරුව ‍බොධි පිහිටුවා බෝ ගෙයක්කොට තුන්මහල් පොහොයසිමාවක් හා ආවාස ගෘහ සහ රාත්රිහස්ථාන, දිවාස්ථාන, චංක්රටමණ මණ්ඩපය, පවුරු පදනම් දොරටු, පැන්පොකුණු ආදි සියල්ල සාදා නිමකොට අසූදහසක් මහා සඞ්ඝයාවහන්සේට සත්දවසක් මුළුල්ලේ මහදන් පවත්වා සිවුරු පිරිකරාදිය පූජාකොට ගොඨාභය නම් මහතෙරුන්වහන්සේ සමිපයට ගොස් ස්වාමීනි! විහාරය සතරදිගින් වඩිනා මහාසඞ්ඝයාට සඟසතුකොට පූජාකරනු කැමැත්තෙමියි කී කල්හි යහපත මහරජ වප්මස මැදිපොහොදින පිළිගැන්විම වටනේයයි වදාළ සේක. එබස් ඇසූ කාවන්තිස්ස රජ සෝමනුවරට ‍ගොස් එපවත් තම නැගණිවු සෝමදෙවියට හා ගිරිඅබා රජුටත් දන්වා ඒ 7

50

කාලය පැමිණෙනතුරුන ‍‍ සෝමනුවර වාසයකොට පස‍ළොස්වක් පො‍හෝ දිනය ආසන්නවු කල්හි නුවර බෙර හසුරුවා සේරු නුවර සිව රජ්ජුරුවන්ට හා ලෝනනුවර මහානාග රජ්ජුරුවන් ටත් එපවත් දන්වා සෙට දින විහාර පූජාවට සැරසී එනලෙස හසුන් පිටත් කළාහුය. ඒ හසුන්පත් බලා සතුටටපත් රජදරුවෝ තව තමන්ගේ විජිතයන්හි බෙර හසුරුවා මහාසේනා රැස්කොට චතුරඞ්ගිනි සේනා සහිතව නා නා විධ පූජා භාණ්ඩ ගෙන්වා ගෙණැවිත් කාවන්තිස්සමහරජ දැක සතුටු සාමිචි කථාකොට ගිරි අබා රජුගේ විජිතයෙහි වූ සේනාද සමඟ විහාරපූජාවට එදා කාවන්තිස්සමහරජ පිටත්වූ ආකාරය දෙදෙව්ලොව දෙවියන් පිරිවරා නික්මුණු සක්දෙව්රජුගේ ශරිොස් විලාසය මෙන් වුයේය. මෙසේ වර්ණනනාවිෂයාතික්රාවන්ත අනෙකාලංකාර පෙරහරින් විහාරයට ගොස් මහාසංඝයා වැද ස්වාමිනි විහාරපූජාමහෝත්සවය අද දින සිඬකටයුත්තේය. එබැවින් අප කෙරෙහි කරුණාවෙන් අප ‍අයදුම ඉවසා වදාරණසේක්වා! අපට මහාසංඝයාවහන්සේ ගෙන් වෙන්ව කිසිවක් කටනොහැක්කේයයි කියා දාගැබ් මළුවේ පටන් විහාරය දක්වා අනෙකා ලංකාරයෙන් සරසා කාවන්තිස්ස රජ ශක්රට දෙවෙන්ර්අන විලාසයෙන් ‍දාගැබ් මලුවේ සිටියේය. ඉක්බිති චුල්ලපිණ්ඩපාතික තිස්ස මහාස්තවිරපාදෝත්තමයාණන් වහන්සේ අසූදහසක් මහාසංඝයාවහන්සේ පිරිවරා වැඩ උත්තෙනට කාවන්තිස්ස රජතෙම ගොස් මහාස්ථවිරයන් වහන්සේට පසඟ පිහිටුවා වැඳ රන්කෙණ්ඩියෙන් පැන්වත්කොට මහාවිහාරය සඟයන් කොට පූජාකෙළේය. ඒ මහාවිහාර පූජාව නිමවූකල සිත් පිතු නැති මහිකාන්තා තො‍මෝ විහාර පූ ජාවෙහි පමුදිත භාවය දැක් වන්නියක්සේ ශතරාව සහසමරාවයෙන් කම්පිතවුවාය. මහාසංඝයා වහන්සේද රජු කෙරෙහි කරුණාවෙන් විහාරය පිළිගෙන අනුමෙවෙනි බණවදාරා රජ‍ුගේ සිත් සන්තර්පෙණය කළසේක.

කාවන්තිස්ස මහරජතෙමේ විහාරපාලනය සඳහා අගම් පොඩිවරුන් හා නිලධාරින් ඇතුළුව කර්මිකාරයන් පත්කොට ඒ ඒ අයට ලුන්ගේ ස්ථානාන්තරවල ප්ර මාණයට වැටුප් හා ගම්වර ප්ර දානයකෙට විහාරය හා දාගැබ්ත් වටකොට මනහර පවුරු හා පදනම්ද සාදවා විහාරයෙහි නේවාසික මහාසංඝයාවහන්සේගේ ජිවිකාවෘත්තිය පිණිස සඟසතු‍කොට ගම්වරපුදා ග්රසන්ථ ධුරය පුරණ භික්ෂුණන්වහන්සේලා පිණිස සමස්ත ශාස්ත්ර‍ශාලා පිරිවෙන් ආදිය කරවා විදර්ශ නා ධුරය පුරණ අල්පෙච්ඡතාදි ගුණ ගණාඞ්ග යෙන් යුත් මහාසංඝයාවහන්සේලාගේ ප්රපයෝජනයට අරණ්යපයෙහි සේනාසන සාදවා රටවාසීන්ගේ ප්‍ලායෝජනයට උවමනාවු

51

නොයෙක් කර්මා්න්ත ඌන නොකොට සම්පාදනය කරවා මහා චෛත්යස අසල නොයෙක් වෘක්ෂ් ලතාදියෙන් යුත් මනහර උද්යාානයක්ද කරවා සියනුවරට ගියේය.

ගැමුණුකුමරු එළාල රජු හා යුඬයට යාමට පියරජුගෙන් අවසර ඉල්ලිම හා එය ප්ර තික්ෂෙටප කිරිමෙන් කෝපයට පැමිණිම.

ඉක්බිති ගැමුණු කුමාර තෙම මාගම්පුරයෙහි මව්පියන් සම්පයෙහි වාසය කරනුයේ තම යොධභටයන්ගේ බලපරාක්ර්ම දිය සලකා සිංහල ජාතියේ හා ශ්රීු සම්බුඬ ශාසනයේද දියුණුව පරමාර්ථකොටගෙන ලංකා රාජ්යංය එක්සත් කිරිමට සනිටුහන් කොට රජරට පාලනය කරන එළාල රජු හා යුඬයට යාමපිණිස පියරජතුමාගෙන් අවසර ඉල්වුයේය. දෙමළ සේනාවේ භිමවික්ර්ම භාවය හා එළාල රජු‍ගේ බලසම්පන්න භාවයද සලකා එබඳු වීර යන් හා සටන් කිරිමෙන් ස්වකීය පුත්ර්යාට හානිපැමිණේයයි කල් පනාකළ කාවන්තිස්සරජු ගැමුණුකුමාරයාගේ ඉල්ලිම ප්රාතික්ෂෙයප කළනමුත් කුමාරතෙම භයරහිතවැ දෙවනුවනුත්යාච්ඤකොට ලොක ශාසනානුග්රහහ කිරිම පරමාර්ථකොටගෙණ සිංහල ජාතියේ හා ශ්රිර සම්බුඬ ශාසනයේත් හානියට ක්රිරයාකරණ දෙමළ සෙන් හා යුඩයට යාමට නැවතත් අවසර ඉල්වා නොලදින් කෝපයට පැමිණ ස්ත්රීජපළඳනා සාදවා මේ පඬුරු පියරජහට පැළඳිමට දෙවයි දූතයෙකු අත හැර මෙසේද කියා යැවුයේය. මාපියතෙම පුරුෂ ගතියෙන් තොරව බියසුළුගතියෙන් සිටින තිසා මේ ස්ත්රීය පළඳනා යෝග්යුයි හඟිමි. ශ්රීු සම්බුඬ ශාසනයට හා සිංහල ජාතියටත් බලවත් හානිපමුණුවමින් සිංහලවීපය නසවන්නාවූ මිසදිටු දෙමළ ජනයා දූරීභූත කොට ‍ ලෝසසුන් හිතවැඩ කිරිමට අනු නොදන්නාවු මපියතුමා පුරුෂවික්ර මයට ආයෝග්ය්සේ බියසුළු ගතියෙන් කාලානික්රවමනයකරන බැවින් මේ ආභරණ පැළඳගන්නා සේක්වායි කියා පියරජුවෙත පිටත් කෙළේය. ඒ අසා අතිශය කෝපයටපත් කාවන්තිස්ස රජ තෙමේ ස්වකීය පුත්රෙ ගැමුණු කුමාරයා කෙරෙහි උදහස්ව යුඬයටයා නොදි ‍මොහු ආරක්ෂා කිරිම ඉතා උගහට වන්නේය. එබැවින් කුමාරායා බන්ධනන ගත කරව්යයි ඇමති යන්ට අණකෙළේය. එ පවත්දත් ගැමුණු කුමාරතෙම පියරජහට කිපි අප්ර සිඬ වෙශයෙන් මලය රටට පලාගියේය. එසේ පියරජුහට අකීකරුව දුෂ්ට ක්රි්යාකිරිම හේතුකොටගෙන එතැන්පටන් දුෂ්ට ගාමණි යන උපනාමයකින් ප්රිසිඬ විය. දුටුගැමුණු කුමරු මාගම් පුරයේන පලාගොස් කොත්මලයේ වාසයකරනාතර එහි ගම්

52

පතියෙක්වූ ඌරුපැලැල්ලේ ගම්මහේගේගෙදර අප්රාසිඬවෙශයෙන් වාසය කෙළේය. කුමරු එහිදි ගමරාලගේ බාලදියනිය පාවා ගෙන සිටිය බව පෙනේ. ඒ ගමරාල වනාහි විරසූරිය යන ගොත්රා නාමයට අයත් බැවින් ඒ ගෙදරටද වීරසුරියගෙදර යන නාමය ව්යනවහාර කෙළේය. කුමාරයා එහි සිටියදි කුඹුරක් අස්වද්දා වී අටුවක් පුරවනලද බැවින් නඒ පියසට වීගුල යන නාමය ව්යරවහාර විය. දැනට කොත්මලේ කොටගේ පිටිය නම් ග්රායමය දුටුගැමුණු කුමරු නැවතී සිටිය ස්ථානයයි. කුඹුර අස්වද්දන කාලයේ හරක් රැකසිටියේ ‍ෙමානරාගල කන්ද පාවුල මිටියාවතේය. මේ කුමරු සම්බන්ධ නානාවිධ කථා රටේ පවතී. කොත්මලය ප්රමදෙශය පෙර පටන් නිලින ස්ථානයක්ව පැවති බව ඉතිහාසයෙන් පැහැදිළි ලෙස ඔප්පුවේ. ඒ සම්බන්ධස කරුණු මෙම ග්රහන්ථර පංතියට අයත් තෘතිය භාගයේ සවිස්තරව සඳහන්වේ. පරසතුරු වියවුල් කාලයේ දන්තධාතුන්වහන්සේ ආරක්ෂාශවේ තුබු ස්ථානයට දළදා කරඬුව යන නාමය අද දක්වා භාවතිකරත්.

කුමාරායා මලය රටට පලා ගිය පසු කාවන්තිස්ස රජතෙමේ අනාගතය සලකා ස්වකීය පුත්රපයින්ගේ අභිවෘඬිය ප්රාේර්ථනාකරමින් නුග්ගල චෙතියබැඳ කොත් පැළඳවිමේ මහෝත්සව දිනයෙහි සූවිසි දහසක් මහා සංඝයා වහන්සේලා රැස්කරවා ස්වකීය යෝධභට යන්ද රැස්කොට මහා සංඝයා මධ්යසයේදිම මෙසේ සපථ කෙරෙව්වේය. මාගේ පුත්කුමරුන් දෙදෙනා අතර යම් අරගලයක් ඇති වුව‍ෙහාත් තෙපි සැමදෙන කිසිපක්ෂුයකටනොබැඳි මධ්යඅස්ථව සිටිව් යයි කියා දිවිර වුයේය. ඉක්බිති රජතෙම මහා සංඝයා වහන්සේට සිවුපසයෙන් උපස්ථානකොට ඒ මහාපූජොත්සවය නිමවා මාගම් පුරයෙහි මහා සම්ස්තශාස්ත්ර්ශාලා වෛද්ය්ශාස්ත්රපශාලා හස්තකර්මා්න්ත උගැන්විම් පිණිස සමස්ත ශාස්ත්රකශාලා ගොවිකර්මමන්ත ශාස්ත්රර ශාලා වාණිජ ශාස්ත්රමශාලා ශල්යතකර්මශ උගැන්විම පිණිස ශාස්ත්රරශාලා ආදී නොයෙක් සිප්සැල් විවෘතකොට ගොවිකර්මායන්තයේ දියුණුව අරබයා බොහෝ වැව් හා වාරිමාර්ගර මංමාවත් ආදිය සාදවා දානය. ප්රිදයවචනය, සමානාත්මතාව , අර්ථචය්යා වි ව යන සතර සංග්රදහ වස්තුවෙන් ජනරංජනයකොට මාගම්පුරයෙහි දැහැමින් වසනුයේ ආයුඃක්ෂ්ය භාවයෙන් කථාශෙෂ භාවොප්ගතවැ සියලු බෝධිසත්වු උත්තමයන් පාරමී සම්පූර්ණයණකොට උපදින තුසිතදෙව්ලොව මහෙශාක්යබ දිව්යතරජයෙක්ව උපන්නේය.