ම හා වං ශ ය - vi

ම හා වං ස ය.

නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මා සම්බුඬස්ස.

37 වෙනි පරිච්ජේදය.

ඒ මහසෙන් රජතෙමේ අසත්පුරුස සමාගමයෙන් දිවිහිමියෙන් මෙසේ ශූභාශුභ  [ක්රිඅයා] කොට කම්වුපරිද්දෙන් පරලොව ගියේයි.  එහෙයින් නුවණැත්තේ අසත්පුරුෂ සමාගමය දළවිය සර්පනයෙකුසේ ද්රිරින්ම දුරුකොට වහා කමහට හිතයක් කරන්නේය.

ඉක්බිති උහු පිත් සිරිමෙවන් කුමර රාජ්පප්රාිප්ත විය, හේතෙමේ මන්ධාතතු රජුගේ සකල සම්පත් දායක විය; පවිටුන් වසඟවු මහසෙන් රජහු විසින් නසනලද මහවෙහෙර සියලු භික්ෂු න් රැස්කොට සමිපයට එලඹ වැඳ හිඳගෙණ ආදර සහිතව “සඟමින් නම තෙරහුගේ යහළු මපියාණන් විසින් කුමක් කුමක් නසනලද්දැ”යි විචාළේය. භික්ෂු්හු ඒ රජහට “(මහරජ) ඔබ පියතෙමේ සිමාව උදුරන්ට ව්යාභයාම කොටත් අනේතාසිමායෙහි භික්ෂුෂන් විද්යාේමාන හෙයින් නොහැකිවි. මෙහි වනාහි භික්ෂුුහු සත් දෙනෙක් බිම ගෙයක සඟවි උන්නාහ. සෝණ නම් ඇමතිද සඟමින් නම් පවිටු තෙ‍රහුද රජ්ජුරුවන් සිතට නගා උහු ලවා පව්කරවුහ. උතුම් සත් බුමු ලොහො පායද නානා ප්රතකාර ගෙවල්ද බිද මෙයින් අභයිගරියට ගෙණ ගියහ. (අ‍ඳෝමය) බාල සමාගමයක් බැලුවමැනව. අඥනවු ඔව්හු සතර බුදු කෙනෙකුන් විසින් පරිභොගකළ (රුවන්වැලි) සෑ මිදුලෙහි උඳු වැපිරවුහ”යි කිහ. රජ තෙමේ පියහු ඒ කම අසා බාල සමාගමයෙහි කලකිරුණේ ඒ වෙහෙර තමන් පියහු විසින් නසනලද සියල්ල ප්ර කෘතිමත් කෙළේය. මහා පණද රජහු උතුම් පහය සිංහල වීපයෙහි දක්වන්නවුන් සෙයින් පළමුකොටම ලොහොපහය කරවි. නට සියලු පිරිවෙන් පිහිටවිය. හේතෙමේ ආරාමිකයන්ගේ භොගද යථා ස්ථානයෙහි තැබි. දුර්බිබුඩිවු පියහු විසින් පස උදුල හෙයින් තුනිවු ආවාස ඇති විහාරය පැණැති මේ රජතෙමේ සතාවාස කෙළේය. මෙම නරෙශ්වර තෙමේ පියහු විසින් කරවු ජොතිවන විහාරයෙහි කොට අඬාල සියලු කර්මාවන්ත නිමවි.

  ඉක්බිත් මනුජෙන්ර් ්  හේ රජ තෙමේ ශ්ර්මණෙන්ර්පිය පුත්ර9වු මිහඳු මහ තෙරිඳු පවත් සියල්ල පළමුකොට අසා ලක්දිව පහන්කරවු උන් වහන්සේගේ ගුණෙහි පැහැද “ස්ථවිරතෙමේ ඒකාන්තයෙන්

B 33 – 16

මහාවංශය.

   ලක්දිවට ඊශ්වරය”යි සිතා උන්වහන්සේගේ ප්ර මාණ ඇසුරුකළ රන් පිළිරුවක් කොට වප්මස පුරපස සතවක්දා ගෙණවුත් එහි තෙරඅඹනම් සෑ අඹ තෙලෙහි අටවක් දින වස්වා පසුව නවවක් දිනයෙහි ඒ තෙමේ ඇතොවුරන්ද ගෙවල් රක්නන් හැර නුවරුන්ද දෙවිසෙන් බඳු මහසෙන්ද ගෙණ මුළු ලක්දිව්හි සියලු භික්ෂුනන්ද රැස්කරවා නුවර සිරගෙවල සිටි මිනිසුන් මුදාහැර මහ දන්වැට තබා එ‍සේම මේ තෙමේත් සර්වර ප්රාටණීන්ට වැටුප්දි සර්වොහපහාරයෙන් අප්‍රමාණ පූජා කෙරෙමින් ශාසතෘහුගේ උතුම් පුත්වු විපශාසතෘවු උන්වහ්නසේට දෙව් රජහු බුදුන්ටසේ පෙරගමන් කොට සෑ අඹතෙලෙහි පටන් නුවර දක්වා මාර්ගරයන් විසාලාමහනුවර පටන් සැවැත්නුවර දක්වා ‍සෙයින් මොනවට සරසා මොග්ගලිපුත්රද ස්තවිරයන්වහන්සේගේ ආගමනයෙහි එම  (මිහිඳු) තෙරුන් පිය අශොක මහරජහු  සෙයින් තෙරුන්වහන්සේට එහි සියලු භොගයන් ත්යාමග කොට එහිදිම දුගිමගි යාචකයන් විසයෙහි මහදන් පවත්වා සිව් පසයෙන් භික්ෂුගනුදු තුටුකරවා “තෙරුන්වහන්සේගේ ආගමනය මහජන තෙමේ මෙසේ බලාව”යි ඒ පිළිරුව ගෙණ මහා යසස් ඇති රජතෙමේ මහ්ත සත්කාරයෙන් ඒ සෙලින් බැස තෙමේ පුරස්සරව භික්ෂුතනුදු හාත්පසින් පිරිවර කොට (ගමන්ගත, ඒ පිරිසෙහි) තෙරුන්ගේ ස්වර්ණ  ප්රොතිබිම්බය ක්ෂිුරසාගර මධ්යාගත සන්යාැස  රාගයෙන් පරික්ෂි ප්ත ස්වර්ණර මෙරුව සෙයින් හෙබියේය.

   තවද “ලොකනායක තෙමේ (රුවන්)  සුත් දෙසනු සඳහා විසාලා මහනුවරට මෙසේම වැඩියසේකැ” යි මහජනයාට දැක්වි. ඒ නරොත්තම තෙමේ මෙසේ සත්කාර සම්මාන කෙරෙමින් මේනුවර නැගෙණහිර දොර පසෙක්හි තමන් විසින් කරවනලද ස්වසත්යාවකර නම් විහාරයට පස්වරුහි එලඹ බුඬපුත්රමයාණන්ගේ ඒ පිළිරුව තෙදනක් එහි වැස්වි. ඉක්බිති දොළොස්වක් දවස බුදුහු පළමුවෙන් වඩනා දවස් රජගහනුවර සෙයින් මනාකොට නුවර සරසා ඒ පිළිරුව සවසත්යානකර නම් වෙහෙරින් බැහැරකොටගෙණ සයුරසේ නුවරෙහි මහසැණකෙළි පවත්නාකල මහාවිහාරයට වඩාගෙණවුත් තෙමසක් බෝමළුවෙහි වස්වා එම විධින් නුවරට වඩා රජගේ සමිපයෙහි අග්නිදිග ඒ පිලිරුවට ගෙයක් මනාකොට කරවි.  විසා රදවු ඒ රජතෙමේ ඉෂ්ටිය ස්ථවිරාදින්ගේ පිළිරුද කරවා ඒ තෙරරුව හා එක්කොට එහිම වැස්වි. මහාප්රදඥ ඇති හේතෙමේ ආරක්ෂාිද පූජාවට වැටුප්ද තබා අවුරුදුපතා මෙසේම කරන්ට නියෝග කෙළේය. තවංශිකවු මෙහි රජ පැමිනියෝ ඒ රජහු අණ රක්නෝ තවිධානය නොනසා අදතෙක් රකිති. ඉක්බිති පවාරණ දිනයෙහි නුවරින් ඒ පිළිරුව මහාවිහාරයට වඩාගෙණවුත් අවුරුදු පාත තෙළෙස්වක් දවස්හි පූජාකරන්ට නියෝග කෙළේය. අබාවෙහෙරද තිස්වැහැප්වෙහෙරද මහබෝගිද ගල්පිළිකඩ හා මනහර පව්රුද කරවි.

37 වෙනි පරිච්ජේදය. 3

   ඒ රජු දවස් නවවන වස එක්තරා බැමිණියක් තොමෝ බුදුරජහු දළදාව කලිඟුරටින් මෙහි ගෙණවා  (එළු) දළඳාවස කිපරිද්දෙන් රජ තෙමේ ඒ ගෙණ බහුමාණයෙන් උතුම් පුදකොට හුදු පිළිමිණින් කළ කරඬුවෙක බහා දෙවන පැතිස් රජු විසින් රාජාරාමයෙහි කර වනලද දම්සක් නම් ගෙයි වැඩුයේයි.  එතැන් පටන් ඒ ගෙය දෘඨා ධාතුසර නම් වි. ඉක්බිත් සම්පූර්ණන සිත්ඇති රජතෙමේ නවලක්ෂගයක් දන විසදා දළඳා මහපෙළහර කෙළේයි.  “අවුරුදුපතා අභයගිරි විහාරයට වඩාගෙණගොස් ඒ දන්තධාතුවට මෙබඳු පූජාකරව” යි නියෝග කෙළේය. ඒ රජ තෙමේ අටළොස් විහාරයද සතුන් කෙරෙහි අනුකම්පාවෙන් වැව් දිය තහවුරුද බෝපුද ආදි අපමණ පින්කම්ද කොට අටවිසිවන අවුරුද්දෙහි යමක් ස්වභාවනම් එහි ගියේයි.  (මෙ‍ළේයි.) ඉක්බිත් උහු කිස්දොවුන් මල් වු දළකඩකමහි දක්ෂයවු දෙටුතිස් කුමර ලක්දිව සේසත් නැගි.  ඒ රජතෙමේ දුෂ්කරවු විසිතුරු (දළකඩ කම් කොට මේ ශිල්පායතනය බොහෝ ජනයා ඉගැන්වි.  උහු විසින් අණවනලද්දෝද ඍඬියෙන් මැව්වාක් බඳුවු බෝසත්හු වැනි මනහර රුවක්ද අපාශ්ර්ය පය්ය්ියෙඩකයක් හෝ දික් හගලා පුටුවක්ද සතක්ද රුවන්මඩුවක්ද ඊබඳ කිසිවක් විසිතුරු දළ කඩකම් නම් හෙද ඒ ඒ තැන මොනවට කළහ. ඒ රජතෙමේ නව වසක් ලක්දිව අනුශාසනා හා නොයෙක් පින්කම්දකොට කම්වු පරිද්දෙන් පරලොව ගියේය.
  
   ඉක්බිති උහු පිත් බ‍ුඬදාස තෙමේ රජවිය. ධනවත්  (මේ රජ තෙමේ)  සියලු රුවනනට සයුරුසේ ගුණයනට ආකරවුයේ, සියලු උපායෙන් ලක්දිව් වැස්සන්ට සැප ඵලවන්නේ, වෙසමුණු රජහු අලකාව සෙයින් නුවර රකිමින් පැණ පින්ගුණෙන් යුක්තවුයේ, පිරිසිදු කරුණාවටද ගෘහ වී;  එසේම දශරාජ ධර්මපයෙන්ද යුක්ත වුයේයි.  සතර අගති හැර විනිශ්චය කරවන්නේ සිව් සඟරාවතින් ජනසංග්රදහ කෙළේය.  ඒ රජතෙමේ බෝසතුන්  චරිතය ප්රාේණින් හමුයෙහි දක්වන්නේ පියතෙමේ පුතුන් සෙයින් සතුන් කෙරෙහි අනුකම්පා කෙළේය. මහ නුවණ ‍ඇති ඒ රජතෙමේ දිලින්දන් වස්තුදිමෙන්ද සුවපත්වුවන් භොගජිවිත රක්ෂානයෙන්ද සිත් පිරුනන් කෙළේය. එසේම  සත්පුරුෂයන් සංග්රවහයෙන්ද අසත්පුරුෂයන් නිග්රනහයෙන්ද ගිලනුන් වෙදකමින්ද සංග්රහහ කෙළේය.

  පසුව එක් දිනෙක රජතෙමේ මගුලැතු නැගි නගනු පිණිස තිසා වැවට යන්නේ මහමග පුතතාභාග නම් විහාරයාගේ පසෙක තුඹසක් මතුයෙහි කුස රොගයෙන් පෙළෙන එක් මහ නයෙක් දිටි.  බඩ හටගත් ගෙඩිරොගය දක්වන්ට උඩුකුරුවහොත්  (නාගයාදැක)  “නාග තෙමේ රොගියි’ යි රජතෙමේ නිශ්චයකොට සිති.  ඉක්බිති අපරාධ රහිත මහොතතමතෙමේ මහ ඇතු පිටින් බැස මහ නයා වෙතට පැමිණියේ ඒ මහා නාගයාටහ මෙසේ කිය.  ‘මහා නාගය තොපගේ ඊමෙහි කරුණ මාවිසින් දන්නා ලද්දේය. මහා 

මහාවංශය.

තෙජස් ඇති තෙපි වුකලි මහා කිපෙනසුල්ලභ. එහෙයින් තා ස්පශි කොට තාගේ පිළියම කරන්ට නොහැක්කෙමි. සපශි නොකොටත් නොහැක්ක. මෙහි කුමක් කටයුතුදැ”යි (කිහ.) මෙසේ කිකල්හි ඒ නාගරාජතෙමේ තමාගේ පෙණය සියල්ල බිලෙහි ප්රකවෙශකොට සන්හුන්ව හොත්තේයි. එකල රජතෙමේ මෙසේ උන්නහු වෙත එළඹ තමා හිනතුබු සැත ගෙණ ඒ නයා බඩ පළා පසුව දොෂය බැහැරලා උතුම් බෙහෙත්කොට එකණෙහිම ඒ සපීයා සුවපත් කෙළේයි. එකල්හි (රජතෙමේ) තමන්ම “මා මහ කුළුණු ඇති බව තිරිසන්නුද දත්තුය. මා විසින් මොනවට රජය කරණලදැ”යි පැසසි. ඒ නාගතෙමේ සුවපත් තමා දැක මාහැගි සිය මිණිරුවන රජහට පූජා පිණිස දින. රජතෙමේ ඒ මිණි රුවන අබාගිරිවෙහෙර සලපළිමයෙහි නෙත්රන කෙළේයි. එක් භික්ෂු කෙනෙක් තෙමේ ද තුසවැටිගම්හි සිගමින් වියලි බතක් ලැබ කිරි සිඟා හැසිරෙමින් පණුවන් සහිත කිරක් ලැබ වැලදුය. කුස පණුවෝ බෝවි උන්වහන්සේගේ බඩ සැපුහ. ඉක්බිති ඒ ශ්රිමණ තෙමේ රජුකරා එලඹ එපවත් දැන්වි. රජතෙමේ “මේ රුජාව කවර ආහාරයෙක්හි විද කෙබඳුදැ”යි කිය. ඒ තෙමේ තුසවැටි කම්හිදි කිරි හා බත් වැලදු කලැ”යි දැන්වි. රජතෙමේ “ක්ෂි.රය පණුවන් සහිතය”යි දනි. එකල්හිම එක් අසෙක් නගර විද පිළියම් කටයුතුවිය, රජතෙමේ උහු නහර විද ලේ ගෙණ මහණහු පොවා මොහොතක් පසුකොට “මේ වැලඳුසේ අස්ලේය”යි කිය. ඒ අසා ශ්රසමණතෙමේ වමන කෙළේය. පණුවෝ ලේ හා සමඟ නික්මනහ; භික්ෂුසතෙමේ සුවපත්වි. තමන්ගේ සතුටම රජහට දැන්වි. (රජතෙමේ) “එකම සැත් පහරින් පණුවෝය ශ්රෙමණය අසාය යන මෙතෙක්දෙනා මොනවට නිරොගි කරණ ලද්දාහ. මා වෙදකම ආශ්චය්ය්්දෙය”යි සිති.

   ඒ මිනිසෙක් දිය බොන්නේ නොදැන දියබරණ බිජුවක් ගිල පිය, එකල්හි ඉන් දියබරණෙක් කුස හටගත්තේ ඇතුළත තුඩින් පහළේය. ඒ දුකින් පෙළෙන මිනිසුතෙමේ රජුකරා ආය. රජ තෙමේ උහුගේ රොගනිදානය පිළිවිය “ඇතුළත සර්පමයෙකැ”යි දැන සතියක් ලඞ්සනය කොට සකසේ නහවා විලවුන් ගල්වා මොනවට අතුළ ඇඳ සැතැප්විය. එකල ඒ තෙමේ අධික නිද්රානයෙන් තමා කට දැල්වා හොත්තේය, එසේකල උහුගේ මුඛයවතෙ හුයක බැදි මස් වැදැල්ලක් තැබ්බවි. සර්පලයා ඒ ගදින් නික්මුනේ මසු වැදැල්ල ඩැහැගෙණ කුස වදනට පටන්ගත. එකල හුලනුවෙන් ඇදගෙණ බදනක දියෙහිලා  (කියන්නේ)  “සම්මාසබුදුන්ට ජිවක නම් වෙදෙක් විල. උහු විසින් ලොකයාහට කරනලද (මිටවැඩි) කවර දුෂ්කරකර්මඇයක්වේද?  හේ තෙමේද සර්වාටදරයෙන් කර්මෙ කරමින් මෙසේම කරන්නේය. මෙහි සැකයෙන් නැත්.  මාගේ කුශල වෘඩිය ආශ්චය්ය්න්නයි” යන මේ වසදන් කිය.

37 වෙනි පරිච්ජේදය. 5

     එසේම හෙල්ලොලිය නම් ගම සත්වරෙක මුඪගභිවු සැඩොලියක් සහගැබින් සුවපත් කෙළේය. එක් ශ්රෙමණ කෙනෙක් තෙමේ වාතරොගයක් කරණකොටගෙණ  (හොවන්නේ)  නැගුටුවන්නේවි. ඒ මහණහු ගෝනැස් සෙයින් වක්වු කල්හි නුවණැති රජතෙමේ ලෙඩින් ගොඩනැගි.

   තවද මැඩිබිජු සහිතක දියක් වහා බොන්නක් හුගේ නැහැ සිදුරෙන් ගොස් බිජුව ඉස්මුලට නැගි බිදි  මැඩියෙක් වි හේ වැඩුනේ එහි ඇවිදි. වැසිකල වැඩියා විසින් ඒ මිනිසා බෙහෙවින් ඩසිනු ලබයි. ඒ රජතෙමේ හිස පලා මැඩියා බැහැරලා හිස් කබල් පුරුද්දා නොබෝකලකින් ප්ර කෘතිමත් කෙළේය.

  ඒ රජතෙමේ ලක්දිව වැස්සන්ට හිත පිණිස ගමක් ගමක් පාසා වෙදහල් කරවා එහි වෙදුන් නියුක්ත කෙළේය.  එසේම රජතෙමේ සියලු චෛද්යඑශාස්ත්රකයන්ගේ සාරාත්ථිමයන් හකුළුවාගෙණ සාරාත්ථිශ සංග්රරහ නම්  (ප්රිකරණයක් තනා)  අනාගතයෙහි ලක්දිව්හි පිළියම් පිණිස වෙදුන්කෙරෙහි තැබුයේයි.  රජතෙමේ ගම දසයෙක්හි එක එක වෙදෙක් බැගින් යෙදුයේය.  කෙත් අයෙන් විස්සෙන් අඩක් වෙදුන්ගේ දිවිවැටුප්කොට දුන්නේය. ඇතුන් අසුන්ට හා සේනා වටද වෙදුන් නියම කෙළේයි.  මහමග ඒ ඒ තන්හි පිළුන්හා අන්ධ් යන්ටන ශාලාද වැටුප් සහිත ශාලාද කරවි. ධර්ම්භාණකයන්ට සත් කාරකොට නිතර සඞර්මටශ්රටවණය කෙළේය.  ඒ ඒ තන්හි ධර්මඅභාණකයන්ට වැටුප් තැබිය. මහාකරුණා ඇති ඒ රජතෙමේ සැත්මිටිය ඉන තබාගෙණ හැසිරෙන්නේ දුටු දුටු රොගාතුර ජනයා රෝ දුකින් මිදි.

   ඉක්බිති එක් දිනක් රජතෙමේ රජ අබරනින් සැරහි දෙවියන් පිරිවරා ගමන්ගත් ශක්ර යාසේ සේනාව හා යන්නේය. ශ්රීරසෞභාග්ය්යෙන් අග ප්රාහප්තවු රාජයින් විරාජමානවු ඒ රජහු දැක භවන්තර යෙහි බඳනාලද  වෛර ඇති එක්තරා කුෂ්ඨරොග  ඇතියෙක් කිපි පොළවෙහි අත්ගසා අසුර ගසමින් සැරයටියද පොළෝ පහරමින් අනේකප්ර කාර ආක්රොසශ බසින් ආ‍ක්රොයශ කෙළේයි. මහනුවණැති රජ තෙමේ දුරින්ම මේ විප්ර්කාරය දැක “කිසි සතක් හටත් අප්රිොයයක් කළා මම  නොදනිමි, කිසිසේත් මේ තෙමේ පුර්වද වෛරී එකෙක, උහු නිවමැ” යි වෙත සිටි පුරුෂයෙක් “යව අසවල් කුෂ්ඨරොගිහුගේ චිත්තාචාරය දනුව”යි අණ කෙළේය. හේතෙමේ ගොස් කුෂ්ඨ ඇත්තහුගේ යහළුවෙකු සෙයින් වෙත හිඳගෙණ,  “යහළු තෙපි කුමක් පිණිස කිපියෝදැ” යි විචාළේය. හේතෙමෙ සියල්ලම කිය. මේ බුධදාසතෙමේ මා  දසෙක. පින්කමෙන් රජ විය, මා අවමන් කොට මා ඉදිරියෙහි ඇතු පිටින් සෙයි; ඉදින් ඒ තෙමේ මා අතට එයි නම්, දාසයන්ට කළමනා සියලු නිග්රහහ කොට තමා හඳුන්වමි; ඉදින්  මා අතට නේසිනම්, මරා ගෙල ලෙහෙ බොන්නෙමි: ඊට සැකනැත්; නොබෝකලකින් දක්නෙහි වේදැ”යි  

මහාවංශය.

  කිය.  ඒ පුරුෂතෙමේ ගොස් රජහට එපවත් දැන්විය.  මහ නුවණ ඇති රජතෙමේ “මේතෙමේ පෙර මා හැ වෛරි එකෙකැ” යි නිශ්චය කොටගෙණ “වෛරිහුගේ වෛරය. එක් උපායකින් දුරලිය යුතුය”යි සිතා “මැනව තෝ උහුට සංග්රගහ කර “යි ඒ පුරුෂයා මෙහෙයි.

  හේ තෙමේ කුෂ්ඨරොගි පුරුෂයා කරා එලඹ මිත්රහයෙකුසේ උහුට කිය, “ඒ රජහු නසන්ට සිතා මෙතෙක්කල් මම යහළුවෙකු නොලබන්නෙමි උහු නැස්මෙහි පෙහොසත් නොවිමි, දැන් තොප ලැබ මාගේ මනොරථය මුදුන්පත් කරමි.  එව මා ගෙයි වැස මට එකඟව පවතුව මමම කිප දවසකින් මොහු දිවි නසමි”යි  කියා ඒ කුෂඨ ඇත්තහු තමා ගෙට ගෙණගොස් සකසා නහවා මනා විලවුන් ගල්වා මෘදු පිළි හදවා මනා මිහිරි ආහාර වළදවා යෞවන ස්ත්රීනන් ලවා ආදර කරවා මොනවට අතුරණලද ඇඳ සැතැප්වි. මේ ක්රනමයෙන් කිපදවසක් වස්වා පිණගිය ඉඳුරන් ඇති සුවපත්වු උහුහට පත් විස්වස් ඇතැයි දැන “රජුන් විසින් දෙනලදැ”යි කියා බාද්යඋභොජ්යාවදිය දිනි.  දෙතුන් යලක් ප්රජති‍ෙක්ෂිප කොට උහු විසින් අයදනාලද්දේ එය ගත. ක්රවමයෙන් රජුහා ඉතා විස්වස් ඇති වි. “රජ මළේ” යි අසා උහුගේ ළය දෙකට පැළුනේ විය. ඒ රජ තෙමේ සිරුරෙහි මෙනෙහි හටගන්නා රොගයන් මෙසේ පිළියම් කෙළේයි. පස්විසි රියන් පහයකින් හොබනා මොනරපිරිවෙන මහාවිහාරයෙහි කරවිය. සමණය  ගොළපාණුව යන ගම්දෙක  ඊට පුද කෙළේය. දහම් දෙසන භික්ෂු න්ට භොගයන් හා කැපකරුවන් (දුන්නේයි). සිව්පසයෙන් යුක්ත විහාරද පිරිවෙන්ද වැව්ද දන් හල්ද පිළිම ගෙවල්ද කරවිය. එම රජහු දවස මහා ධර්මවකථී නම් යති තෙමේ හෙළුබසින් සුත්රගයන් පෙරළි.

  ඒ රජහු පිත් සූරවු දෙවියන් සමාන රූඇති කුමාරයෝ අසුවක් වුහ.  අසුමහසව්වන්ගේ නම් ඇති කලණ දැකුම් ඇත්තෝයි. ශාරි පුත්රා දි නමින් යුක්ත පුත්රගයන් විසින් පිරිවරණලද ඒ බුජස්නම් රජ සම්බුදුරජහු සේ හෙබියේයි.  මෙසේ බුඬදාස රජතෙමේ ලක්දිව් වැස්සන් වැඩෙහි යොදා එකුන්තිස්වන වස්හි දෙව්ලොව ගියේයි.
     ඊට ඉක්බිත ඒ රජහු දෙටුපිත් උපතිස් කුමරතෙමේ රජ වි.   ඒ රජතෙමේ සියලු රජගුණයෙන් යුක්තයි. නිති සිල් ඇත්තේයි මහා කරුණා ඇත්තේයි. දස අකුසල් හැර දස පින්කිරියවත් සමාදන් වි. දශරාජධර්ම යන්ද පාරමි දසයද පිරවි. සතර සඞ්ග්රිහ වස්තුවෙන් සතර දිග  (ජය) ගත්තේය.  මහාපළි නම් බත්හල රාජ භොජනය බඳු කොට දන් දෙවි. පිළුන්ටද වදන ගැහැණුන්ටද අන්ධදයන්ටද රොගින්ටද මහත් භොගඇති  ශාලාවන්ද දන්හල්ද කරවිය.  මගුල් සෑසෙන් උතුරු දිග දැගැබක් හා පිළිමගෙයක් හා පිළිමයක්ද කරවි. එය කරවන්නාවුද  රජතෙමේ ජනයා  “නහමක් පෙළේව” යි සකුරු හා සහල් දි දරුවන් ලවා කරවි. රජුපුල 

37 වෙනි පරිච්ජේදය. 7

  ගිජුකුළ පොකුරුපස වලභය ඇඹිටිය ගොඩිගමුවැව බඩරාජි විහාරය යන මේ විහාරද වැව් දිය තහවුරුද  (කරවි).  ඒ ඒ තන්හි අපමණ පින්කම් කරවි.

  ඒ රජතෙම වැස්සෙන් තමා ඇඳ තෙමෙන කලද “ජනයහට දුකැ”යි උන්වණම හිද මුළුරැ පසුකෙළේය.  ඇමතිතෙමේ ඒ දැන රජහු උයනට ගෙණගොස් ගෙය වැස්වි. මෙසේ තමා සඳහා ලෝවැස්සාට දුක් නොකෙළේය.

 ඒ රජහු දවස ලක්දිව දුර්භික්ෂේරොගදුඃඛයෙකින් පිඩිතවිය. පාපාන්ධ කාරයට ප්රගදිපායමානවු යහපත් සිත්ඇති ඒ රජ තෙමේ  “කිමෙක්ද ස්වාමිනි ලොව දුර්බසභික්ෂිාදි භයෙන් පෙළෙනකල බුදුන් විසින් කරණලද කිසි ලොක ගිතයක් නැක්දෝ”යි භික්ෂුින් විචාළේය.  එහිදසි භික්ෂුොහු ගඟාරෝහණ සුත්රොවත්පත්තිය දැක්වුහ.ක  ඒ අසා සර්වභඥධාතුවට සතරන් පිළිමයක් කොට බුදුන්ගේ සලපා  ධාතුව දිය සහිත කොට දොහොත්හි තබා ඒ රුව මහා රථයක තබා තෙමේ සිල් සමාදන්ව මහජනයාද සිල් සමාදන් කරවා මහ දන් හා සර්වර ප්රාිණින්ට අභයද පව්ත්වා  නුවර දෙව්පුරයක් සේ මනහර කොට සරසා ලක්දිව්වැසි සියලු භික්ෂුාන් පිරිවරණලදුව මහ වෙයට බට, එකල්හි රැස්වු භික්ෂුෂහු රුවන්සුත බෙණෙමින් රජගේ වෙත වේමගය පව්රචෙතය යන තන්හි එකල දිය ඉසිමින් පැදකුණු කෙරෙමින් ඇවිද්දහ. තුන්යම් රාත්රිලය අවසන්හි අරුණු නැගෙණකලප මිහිතෙලෙහි මහමෙව්ටුයේය.  සියලු රොගාතුරයෝ සුවපත්වුවාහු සැණකෙළි කෙළියහ. රජතෙමේ  “මතු ලක්දිව්හි යම් කලෙක දුර්බ භික්ෂණරොගාදි භයෙක් වන්නේනම මෙසේ කෙරෙත්ව”යි  නියෝග කෙළේය. ඒ රජ තෙමේ වනාහි සෑයට නැංගේ කැළිකිපිලි ආදිය බලා මොනරපිළින් පිය සෙමෙන් පොළවට බසිත්වයි (කියා)  දිය සහිත සක්ගෙඩිය ගෙණ ඇවිදිමින්  (ඒ සතුන් නැගි තැන්)  ශූඬ කෙරෙයි.

  රජගෙයින් නිරිතදිග පොහෝගෙයක්ද බුදුපිළිමගෙයක්ද මනරම් උයනක්ද පව්රකින් පිරිකෙව් කොට කරවා තුදුස්වක පසළොස්වක අටවක් දෙක පෙළහරපස යන දවස්හි අටගින් යුත් පෙහෙවස් සමාදන්ව මනාචරියායෙන් එහි වෙසෙයි.  හේ තෙමේ  දිවිහිමියෙන් බත්හල බත් වැලදි. ඒ රජතෙමේ ඇවිදිමින් උයනෙහි ලෙහෙනුන්ට තමා බත් වැටුප් කොට දිනි.  ඒ දුනුදු පවතියි. වධයට ගෙණෙනලද සොරුන් දැක තැතිග්ත සිත්ඇත්තාවු ඒ රජතෙම සොහොනින් මිනියක් ගෙන්වා ලොහොසැල බහා වස්තු දි  රාත්රිතයෙහි සොරු පලවා හිරු නැගිකල කිපියේ සොරහු සෙයින් මිනිය දැවි.

  ලක්දිව් සියලු සෑබඳ මහ පෙළහරද ථූපාරාමයෙහි දගැබට රන් කොතක් හා සැට්ටයක්ද කරවි.  හේතෙමේ දෙසාළිස් අවුරුද්දක් ඇසිල්ලකුදු නොවද පින්කම් කොට දිව්යිරාජයා හා එකි භාවයට   

මහාවංශය.

ගියේයි. ඒ රජහු කිස්දොවුන් මල් මහානාම නම් කුමරුතිසා අභ්යොන්තරවු දේවියක්තොමෝ ආයුධයකින් පැහැර නොකරුණෙහි රජු මැරුවා. කිස්දොවුන්මල් හේතෙමේ බෑයා සජිවකල පැවිදිව හිඳ රජු මැරුකල්හි හීනභාවයට හෝ ගිහිබවට හැරි රජවිය. භතා සාතක මෙහෙසිය තමා අගමෙහෙසුන් කෙළේය. ගිලන්හල් කරවි; මහාපාළි නම් බතහලද වැඩි. ලොහොදොර රලගමුව කෙළපස වන යන තුන්වෙහෙර කරවා අභයගිරි විහාරයෙහි භික්ෂුෙන්ට දිනි. දුම්රක් ක‍ෙන්දදහ විහාරයක් කරවා මෙහෙසිය නයින් ථෙරවාදි භික්ෂුෂන්ට දිනි. හේතෙමේ පරණ විහාරවල නවකම් කරවි. හැමකල්හි දන් සිල්හි ඇලුනේද තුණුරුවන් පුදන්නේද වි.

   (එකල දඹදිව)  බෝමැඩවෙත උපන් බ්රා හ්මණ මාණ්ඩකයෙක් විද්යා. ශිල්ප කලා දන්නේ තුන්වෙද පරතෙර පැමිණියේ, මොනවට දන්නාලද සමය ඇත්තේ සියලු වාදයන්හි විසාරදවුයේ වාදකටටිව ප්රමකර්ෂ  වාද ඇත්තේ දඹධිව ඇවිදිමින් එක් වෙහෙරකට අවුත් රාත්රිියෙහි පාතජලමතය සම්පුර්ණද පදයෙහි සුපරිමඞලයෙන් හදාරයි.  එහි රෙවතනම් මහා ස්ථවිරකෙනෙක් දැන “මේ සත්විතෙම මහ පැණ ඇත්තේය දමනය කටයුත්තේය”යි සිතා ඒ ස්ථවිරතෙමේ  “කොටලු හඬින් හඬන්නේ කවරෙක්දැයි”යි කිසේක  හේතෙ‍මේ “කිමෙක්ද කොටඑහඬ අත්ථිි දනිදැ”යි උන්වහන්සේට කිය.  “මම දනිමැ”යි  (තෙරුන් විසින්) කියනලද්දාවු ඒ තෙමේ තමා මතය පහල කෙළේය.  කී කී සියල්ල විසඳා විරුඬ ස්ථානද දැක්වුසේක.  “එසේවිනම්‍ තෙපි සියමතය හෙලවයි”යි චෝදනා කරණලද ස්ථවිරතෙමේ විජම්පෙළ කීසේක.  ඒ තෙමේ එහි අත්ථිත අවබොධ නොකෙළේය.  “මේ කාගේ මන්තර  මදැ” විචාල ස්ථවිරතෙමේ  “බුඬ මන්ත්රනය”යි වදාළසේක.

     “මේ මට දෙව” යි කියෙන් පැවිදිව ඒ ගන්ව”යි වදාළ කල්හි හේතෙමේ මන්ත්රන පිණිස පැවිදිව  තෙවළාව  උගත.  පසුව එය මේ තෙමේ ඒ කායන මාර්ගරය”යි ගත්තේයි. බුදුන්ගේ සෙයින් ගැඹුරු හඬ ඇති සෙයින් බුදුහුසේ පො‍ළෝතෙළෙහි පතළ යසස් ඇතිවි, උහු බුඬඝොසයයි ව්යුවහාරකළහ.  එකල්හි ඒ තෙමේ දඹදිව්හිදි ඤාණෙදය නම් ප්රතකරණය කොට ධම්ම සඟණියට අත්ථිිශාලිනි නම් අඹුවාව කළසේකත. නුවණඇති හේතෙමේ පිරිත් අටුවාව කරන්ට පටන්ගති.  රෙවත්ස්ථවිරතෙමේ ඒ දැක උන්වහන්සේට  (වදාරණසේක්)  “මෙහි පෙලපමණක් පරම්පරානිතය මෙහි අටුවා නැත්; එසේම නාතාප්ර්කාර අචාය්ය් පෙවාදයෝද නොවෙති.  තුන් සගායනාවට නගණලද බුඩ වචනද හාරිපුත්රාචදි මහ තෙරුන් විසින්වදාරණලද කථාමාර්ග.යද මොනවට බලා, ප්රාපඥ මිහිදුමහ තෙරුන් විසින් සිංහල භාෂාවෙන් කරණලද ශූඬවු සිංහලාත්ථි්කථා තොමෝ සිංහලයන් කෙරෙහි වැටයි.  තෙපි එහි ‍ෙගාස් ඒ අසා මාගධිනිරුක්තියට පෙරලට ඕතොමෝ සියලු ලොවට හිතඵල

37 වෙනි පරිච්ජේදය. 9

වන්නිවේ”යි මෙසේ වදාළසේක. මෙසේ වදාරණලදින් ප්ර සන්නවු මහ නුවණ ඇති ඒ තෙමේ ඉන් පිටත්ව මෙම රජු දවස ලක්දිව් පැමිනිසේක.

 සියලු සත්පුරුෂයන්ගේ නිවාසවු මහා විහාරයට පැමිනිසේකුත්, මහාපදන්ගෙට ගොස් සඬඝපාල තෙරුන්කෙරෙන් සිංහල අටුවා කථා හා ථෙර වාදයන් සර්වගප්රෙකාරයෙන් අසා  “‍මේතෙමේම ධර්මරස්වාමි හුගේ අභිප්රාමය”යි නිශ්චයකොට එහි සඞ්ඝයා රැස්කරවා  “අටුවා කරන්ට මට සියලු පොත් දෙව”යි කිහ. සඞඝතෙමේ ඒ තෙරහු විමසනු සඳහා උන්වහන්සේට ගාථා දෙකක් දෙන්නේ “තොප සමත්ථි  බැව් මෙහි දක්වව, ඒ දැක  සියලු පොත් දෙමු” යයි දිනි.  ස්ථවිර තෙමේ අටුවාසහිත තුන්පිටකය සමසවාරයෙන් එහිම සංග්ර හකොට විගුඩි මාර්ග ය කෙළේයි.

     ඉක්බිති හේතෙමේ බුඬසමයෙහි බුහුටි සඞ්ඝයා රැස්කොට මහබෝ වෙත එය කියවන්ට පටන්ගතක. දේවතාවෝ උන්වහන්සේගේ නිපුණබැව් මහජනයා කෙරෙහි ප්රකකාශකරණු පිණිස පොත අතුරු දහන් කළහ.  උන්වහන්සේ දෙතුන් යලක් එයකළසේක. තුන් වෙනි වර පොත කියවන්ට ගෙණකල අනික් පොත දෙකත් දේවතාවෝ එහි තැබුහ. එකල භික්ෂුඋහු පෝත තුණ එක්කොට කියවුහ.  අත්ථි යෙන්ද ග්රරන්ථකයෙන්ද පූර්වාතපරවසයෙන් ද ථෙරවාදයෙන්ද පෙළින්ද පදයෙන්ද ව්යථජනයෙන්ද පොත් තුණෙහිම හින්නත්වනයක් නුවුයේමය.  එකල සඞ්ඝතෙමෙ වෙසෙසින් තුටුපහටුවුයේ “නිසැකින්ම මේ තෙමේ මෙතේ බෝසත්හුය”යි නැවත නැවත කියා ඝොෂා කෙළේය. - අටුවාව හා සහිත පිටකත්ර යෙහි පොත් දින. එකල්හි උන්වහන්සේ මහා විහාරබද දුරසඞකර ග්රවන්ථාටකර පිරිවෙණ වෙසෙමින් සියලු සිංහල අටුවා කථා සියල්ලන්ගේ මුලභාෂාවු මාගධනිරුක්තියෙන් පැවැත්තුසේක. සර්වලබාෂික සත්වසයන්ට ඕ තොමෝ  හිතපිණිස වි. සියලු ථෙරිය ආවාරිහු එය පෙළ සෙයින් පිළිගත්හු. 
 
  ඉක්බිති ඒ ස්ථවිරතෙමේ මෙහි කතිව්යි නිෂඨාවට පැමිණිකල මහබෝ වදනට දඹදිව් වැඩිසේක. මහානාම රජතෙමේ දෙවිසි හවුරුද්දක් පෘථිවිපාලනය කොට විසිතුරු පින්කම් කොට කම්වු පරිද්දෙන් පරලොව ගියේය.

  මොනවට කැවකරණලද භටසේනා හා සම්පූර්ණු භොග ඇති මේ සියලු රජදරුවෝම අවසානයෙහි මරු ඉක්මවන්ට නොහැකි වුහ; එහෙයින් නුවණැත්තෝ මෙසේ සියලු සත්ව්යෝම මරු වසඟ වන්නාහයි දැන වස්තුයෙහිද ජිවිතයෙහිද ඇල්ම නිතොරම යෙහෙන් දුරුකෙරේවා.

    මෙතෙකින් හුදිජනයා පහන්සංවේග පිණිස කළ මහවස්හි පචරාජක නම් සත්තිස්වන අදියර නිමි.

33-16 මහාවංශය.

38 වෙනි පරිච්ජේදය.

මහානාමරජුට දා දෙමළියක කුසහොත් සොත්ථි්සෙන නම් කුමාරයෙක්ද එසේම දියනිවු සඞ්ඝා නම් කුමරිකාවක්ද වුහ. එකල සොත්ථි සෙන කුමර රජපැමින සඟාකුමරිය විසින් මරණලද, ඒදවස්හිදිම ඕතොමෝ බෙර පියවි කරවා තමා වල්ලභ ජත්තගාභකය හට* රජය දින. ඒ තෙමේ ජත්තගාහක නම් වැව බඳවා අවුරුද්දකින් මෙළේය. ඉක්බිති උහු යහළුවු මහ පැණැති අමැත්තෙක් තෙමේ මළ උහු ඇතුළු වහසල්හි ආදාහන කරවා මහා බල ඇති කරල් සොරහු “රජයට සුදුසුය”යි සිතා රහස උහු රජකොට “රජතෙමේ ‍ෙරාගාතුරය”යි ඇතුළු රජගෙහිම වස්වා තෙමේ රාජ්යුය විචාළේය.ත සැණකෙළි පැමිනිකල මහජනයා (අවුත්) “ඉදින් රජතෙමේ ඇති සේක්නම් අපහා සමඟ (සැණකෙළියට) එනසේක්ව”යි ගුගුළහ. ඒ අසා රජතෙමේ සර්වාසලඞ්කාරයෙන් සැහුනේ මගුලැතු ගෙණකල “මේතෙමේ මට නුසුදුසුය”යි දළඳාගෙහි සුණු පිරියම් ඇතුට අණකෙළේයි. “රජහු අණැ”යි කී කල ඒ ඇත් තෙමේ ආය; උහු නැගි නුවර පැදකුණු කරමින් ගොස් නැගෙණහිරි දොරින් බැහැර පළමු සැතන්හි ඇතු තබන්ට යෙදි.† ඤ

  මහසැ තුණෙහි ඇත් පවුරු තොරන් කරවිය, ඒ මිත්රහසේන රජ බොහෝ පින්කම් කොට පසෙකින් පරලොව ගියේය.

    පඬු නම් දෙමළතෙ‍මේ පරතෙරින් ආයේ යුඬයෙහිදි මිත්සෙන් රජු මරා ලක්දිව රජය කරවිය (එකල)  කුලවත් සියලු ජනයෝම රුහුණු ගියාහ. දෙමළුම මහවැලිගගින් මෙතර අධිපතිකම් කළහ.

   ශූභනම් බලතාට බියවැද මෞය්ය් ප වංශයෙහි උපන් යම් මිනිස් කෙනෙක් පාලගොස් ඒ ඒ තන්හි වාසයකළෝද උන් අතුරෙන් ධාතුසේන නම් එක්තරා කෙළෙඹියෙක් නන්දිිවාපි ගම විසිය. උහු පුතු දාඨ නම් තැනැත්තේ ඇඹුල්යාගු නම් ගම වෙසෙමින් සමාන ජාතිකවු දාසෙන්ය සලත්ස්බෝයාගු නම් ගම වෙසෙමින් සමාන ජාතිකවු දාසෙන්ය සලතිස්බෝයයි පුතුන් දෙදෙනෙක් ලද. උන් මෑනියන් සො‍හොවුරුවු සැදැහැත්තෙක් පැවිදිව දික්සඳ සෙනෙවියා පිරිවෙණ  වෙසෙයි. ධාතුසේන තරුණතෙමේ ද උන්වහන්ෙසේ වෙත පැවිදි විය;  කලෙක ඒ සාමණේරයද එක් රුක්මුලෙක හිඳ

• පූජාවලි - සමානිතිස්.

† පූජාවලි - ඔහු ඉක්බිතිව ම්ත්යෙක් නම් කරල්සොරෙක් රජය ලිදන් දවසෙක දළදා වදින්නට ගොස් නැවත රජගෙට එනුයේ දළදාගෙය දොරසිට මගුලැතු ගෙණෙවයි කිය; ඇමතියෝ මගුලැත් පසුවිය මදවිගසක් බල මහරජයි කිහ. එබයට මහරජ කිපි උළිනන් සුණින් බැඳ නැගු මහ ඇත්රුවන් බලා තෝ මට පිට නොදෙයිදැයි: එකෙණෙහිම උළු ඇත් රජුකරා අවුදින් පිටහිදුවා නුවර පැදකුණුකොට රජු රජගෙහිලා ගියේ.

38 වෙනි පරිච්ජේදය. 11

 වණපොත් කෙරෙයි. එකල වැසි වවුයේය, නාගයෙක් තෙමේ ඒ දැන දරුණවැලයෙන් පිරිකොට කොට පෙනසෙනුදු වසා පොත හා කුමරුද රැක්කේය. මයිල් මහ තෙරණුවෝ ඒ දුටහ.  (පසු දිනෙක)  කිපි එක් පැවිදිකෙනෙක් තෙමේ ඒ කුමරු හිස කැළි කසලක්දැමිය.  කුමරතෙමේ උහු කෙරෙහි සිත් නොකෙලෙසිය. මයිල් මහතෙරණුවෝ එයද දැක “ඒකාන්තයෙන් මේ සත්වමතෙමේ උතුම්,  නිශ්චයෙන්ම රජවන්නේය; රක්ෂාප කටයුතුය”යි උහු ගෙණ වෙහෙරට ආහ.  “ගොණිසාදි විහාරයෙහි මේ තෙමේ නුවණැති  කට යුතුය” යි සිතා ඒ කුමරහු හික්මවි. පඬුරජ එපවත් දැන “මුහු ගණුව”යි සේවකයන් යැවිය.  ස්ථවිරතෙමේ එම රෑ සිනයක් දැක කුමරු බැහැර කළසේක.  උහු නික්මුනු කෙණෙහිම සේවකයෝ පිරිවෙණ සිසාරා ඇවිද නුදිටුවහක. ඉක්බිති ඒ  දෙදෙනා න්ක්ම  අවුත්  (අනුරාපුරින් දකුණු දිග) ගොණ නම (මහවතුරු) පිරුනු හොයට අවුත් වහා යනු කැමැත්තෝ නමුත් නැවැත්තාහ.  “මේ නදි තොමෝ අප සමසේ වලකාද එසේම මෙහි වැවක් බැඳ තෝ මේද අවුර”යි කියා ස්ථවිරතෙමේ කුමරු හා සමඟ හොයට බට. එකල්හි නාරජෙක් ඒ දෙදෙනා දැක තමා පිටපෑය. එයින් ඒ තෙමේ එතරව කුමරු ගෙණගොස් පිටිසර වෙසෙමින් කිරිබතක් ලැබ වලදා ශෙෂය පාත්ර යෙන්ම කුමරුට දින. කුමාරතෙමේද තෙරුන්කෙරෙ ගෞරවයෙන් බතබිම බාතහ වැලදිය.  තෙරුන්වහන්ෙසේද මේ තෙමේ පොළව බුදිය”යි උහු දනි.

   පඬුරජතෙමේ රජය කොට පස්වෙනි හවුරුද්දෙහි මෙළේය. උහු පිත් පාරින්දා රජ තුන්වෙනි පස මෙළේය. ඒ පාරින්දෙ රජු කිස්දොවුන් මල් කුඩා පාරින්ද රජ පෘථිවියෙහි රජකම කෙරෙමින් දාසෙන් කුමර අනුව ගිය සියලු මහජනයා පෙළිය. දාසෙන් කුමරද ජනයා  එක්කොට ගෙණ රජු හා යුදකෙළේයි. ඒ කුඩා පාරින්දෙ රජද පින්පව් කෙළේ සොළොස් හවුරුද්දකින් මෙළේයි.  ඉක්බිති නිරිතරතෙමේ රජ විය. දාසෙන් කුමරතෙමේ උහු හා මහයුද කොට දෙමසකින් උහු මැරිය. ඒ රජු මැරුකල දාඨිය නම දෙමළ තෙමේ අනන්තරයෙහි රජව තුන් හවුරුද්දකින් දාසෙන් කුමරහු විසින් නසනලද්දේය.  ඉක්බිති පිඨිය න්ම් දෙමළතෙමේ රජව සත්  මසෙකින් මරණයට ගියේය. දෙමළ වංශයතෙම දාසෙන් කුමරු හා යුද කොට ශුන්යන විය.

  ඉක්බිති ධාතුසෙන න‍රශ්රෙළෂඨතෙමේ ලක්දිව්හි රජවිය.  ඒ රජ තෙමේ තමා බෑ (සලතිස්බෝ කුමරු)  හා ලක්දිව්හි එක්විසි තැලනක කඳවුරු බැඳ යුඬ කොට නොයෙක් උපායෙන් ලක්දිව් නසන දෙමළුන් සහමුලින් නසා රට මොනවට ශුඬ කොට මහජනයාද සුවෙහි පිහිටුවා, සතුරන් විසින් නැසු සස්නද සුදුසු තන්හි තැබිය.

මාහවංශය.

  “කුලවත් යම් කුලගම් වැසිකෙනෙක් දෙමළුන් අනුව ගියාහුද ඔව්හු මාහෝ සස්න‍හෝ නොරැක්කාහ’යි කිපිව උන්ගේ ගම් උදුරා ගෙණ කම්රක්නවුන් කෙළේය. පූර්වොාක්ත සියලු කුලවත්හු රුහුණින්න අවුත් උහු උවටන් කළහ. ඒ රජ තෙමේ සුදුසු පරිද්දෙන් උන්ට සත්කාර සම්මාන කෙළේය. තමා දුකෙයි එක්ව වැටුනු ඇමතියනුදු තුටු කෙළේය.

  මහගඟ බඳවා කුඹුරුදිය තර කෙළේයි.  මහාපාලි නම් බත්හල භික්ෂුකන්ට ඇල්බත් දෙවිය. නුවණැති ඒ රජතෙමේ පිළුන් හා රොගාතුරයන්ට සාලාද කරවිය. කලාවැව අවුරා ගොණ නම් මහනදිය බැන්දේයි. ඒ රජතෙමේ මහාවිහාරය නිරවුල් පෙත් මගින් යුක්ත කරවා එසේම දර්ශොනියවු බෝගෙයද කරවිය. සිව්පස යෙන් භික්ෂුමන් තුටු කරවා ධර්මාශශොක මහරජහු සෙයින් තුන්පිටක යෙහිද සංග්ර හ කෙළේය. මහාවිහාර පරම්පරාවෙහි භික්ෂුයන්ට කැපසරුප් භොගයෙන් යුක්ත අ‍ටළෝස වෙරෙහර කරවිය.  ලක්‍ දිව්හි අ‍ටළොස් වැවක්ද කරවිය; කලාවැවවෙහෙර, කෙළපසව, දකුණුගිර, වඩමන්වෙහෙර, පණුවල, බදුලුවෙහෙර, පහණපදරට දාසෙන්පව්ව, මියුගුණවෙහෙර, සැවිටිය, උතුරුදැසෙන් වෙහෙර, නැගෙණහිර අඹවිටිය, අතුරුමේගිර, ඇතාල වෙහෙර, කසපිටි දාසෙන් වෙහෙර, රුහුනුදැගම, සල්වාන්වෙහෙර,  විභිෂණ වෙහෙර, බේල්වාන්වෙහෙර,  යන මේ අටළොස් වෙහෙර දන්නා ලද්දාහ.  පාදුලකය හඹලටිය මහාදත්තය යනාදි (අටළොස් මහ) වැව් (දතයුත්තාහ). එසේම ඒ නරශ්රෙනෂ්ඨතෙමේ අටළොසක් සුලු වෙහෙරද වැව්ද කරවා එම විහාරයන්ට දෙවිය.

   තවද පස්විසිරියන් මොනර  පිරිවෙන මුලශූඬියෙන් ශුඬ කරවා එක්විසිරියන් පමන කොට කරවි.  කාලවැව භාගාඪියද කෙත් දෙසියයද කුමාරසෙනයහට පවරා පූර්වවභොගය ශූඬකෙළේය. ලොභොපාය දිරාගිය කල්හි නවකම් කරවි.  මහසෑ තුණෙහි දිරාගිය ජත්රඬයන් කරවිය.  දෙවනපෑතිස් රජහු විසින් කළ බෝ පෙරහර සෙයින් බුදුබව පතා බොධියට නහනුමුර පූජාවක් කෙළේය. ඒ පුජායෙහි දොවින ‍ලොහො හොරු සොළසක් පිදිය. මුනිඳු  (රුවට) අබරණ හා නහනුමුරද කරවි.

   මහබෝ පිහිටිමෙන් පසු ලඞ්කාවෙහි රජදරුවෝ දොළොස්වන වස දක්වා බෝ පුදකරවුහ‍. මිහිඳු මහතෙරුන් පිළිමය කරවා ආදාහන ස්ථානයට වඩාගෙණ ගොස් තෙරුන්ට මාහැගි පුජාකරණු පිණිස දහසක්දි දිපවංසය ප්රගකාශකරන්නට අණ කෙළේය. එහි සිටි භික්ෂු්න්ට උක්සකුරු  දේනටද අණකෙළේය. තමා ඉස කැළිකසල හෙලිම සිහිකෙරෙමින් එසේ කළ භික්ෂුුහට තමාකරවු වෙහෙර වසතුදු ලාභය නොදින. අභයගිරි විහාරයෙහි බොහෝවු පිරියම් කරවි.  සලපිළිමයට මඬප සහිත මන්දිිරයක් කරවි. බුජස් රජහු විසින් කරවනලද නෙත්රරය නට කල්හි මාහැඟි මිණිසඟළකින්

3‍8 වෙනි පරිච්ජේදය. 13

නෙත් තැබ්බවි. එසේම බුදුන් රැස්වලල්ලන හා සිළුමිණද කෙස් පුඬුද ගනනිල්මිණින් කරවි. ඉතා උතුම් රන්පටද ‍එසේම ඌණිරොම යද රුවන් සිවුරද පාදැලද රන්පියුමද මාහැගි (රන්) පහනක්ද නානාරාගවස්ත්රරද ගණන පථාතික්රාදන්ත කොට එහි පිදි. බහුමගල චෛත්‍යයෙහි පිළිමගෙවල්ද බෝසත්රුද එසේම කළුගල් බුදුරුවද කරවි. එසේම උපසුමහන්ම බුදුරුවට රැස්වලල්ල හා සිළුමිණද කරවි. අභිෂෙකනම් බුදු රුවටත් පෙරකි පළකනා කරවි. බෝයෙහි වම අත බෝසත්ගෙයක්ද එසේම මෙතේ බුදුරුවට සියලු රජපළඳනාද කරවි. එකල්හි හාත්පස යොදුනෙක එය ආරක්ෂාු යෙදි, විහාරවල ධාතුරාජිනම පෙත්මංද එසේම ලක්ෂහයකින් උතුම් මහබෝගෙයද කරවි. ථූපාරාමයෙහි සෑය ජිණින විශොධන හා පූජාද දළදාගෙහි දිරිමද සකස්කෙරෙමින් දළදාකරඬුවක්ද ගත කොට මිණි එබ්බු රැස්වලල්ලක්ද මාහැඟි මිණියෙන් ගහණවු රන් පියුමද දංෂට්රා් ධාතුවට පිදිය. ගිණියනොහැකි පූජාද කෙළේයි. ලක්දිව වැසි භික්ෂුැන්ටද සිව්රු ආදිය දෙවි. ඒ ඒ විහාරවල නවකම් කරවා ප්රා කාරද ගෙවල්ද සුණුපිරයමින් මනොහර කරවි. මහසෑ තුණෙහි මාහැගි සුණුකම් කරවා රන්සත් විදුරු සුඹුළුද කරවි.

  පවිටුවු මහසෙන් රජු විසින් මහවෙහෙර නටබුන් කළ කාලයෙහි ධම්මරුචික භික්ෂු හු සෑගිරියෙහි විසූහ.  රජතෙමේ අඹතලව්ව කරවා මහාවිහාරිය භික්ෂුකන්ට  දෙනුකැමැතිවුයේ ධම්මරුචිකයන් විසින් ඉල්වනලද්දේ ඔවුන්ටම දිනි.  ධාතුවපස්ථාන හොරුවද කස් ලොභොයෙන් කරවා දෙපස් අමුණෙකින් දන්වැට පැවැත්වි.  ව(අනුන්හා) අසම දම්සෝ රජු හා සම (ඒ රජතෙමේ) නුවර ඇතුළද පිටද බුදුගෙවල් හා  (පිළිම ගෙවල් හා) පිළිම කරවා පූජාකෙළේයි. ඒ රජහු විසින් කරවු සියලු පින්කම් එකක් පාසා කියන්ට කවරන්ම මනුෂ්යමයෙක් දමත්ථිිද එහෙයින් මුඛමාත්රකයක් දක්වනලදි.

  භින්නමාතෘක කසුප්ය සමාන මාතෘක මහබල ඇති මුගලනැයි උහු  පුතු්න දෙදෙනෙක් වුහ. එසේම (දුටුවන්) සිත් අලවන්නාවු එක් දුවකුදු වුවා. ඒ රජතෙමේ බැනාහට සේනාපති තනතුර හා ඇයි දිනි.  ඒ සෙනෙවිරත් වනාහි සැමිටියෙන් දොසින් විනාම ඇගේ කලවාහි තැළිය. රජතෙමේ දියනියන් ලෙහෙ‍ වැකුනු පිළිදැක එබව දැන කිපි උහු මව් නහන කොට දැවි.  එතැන්පටන් බඳ නාලද වෛර ඇති ඒ  සෙනෙවිරද්දු කසුප්කුමරු හා එක්ව රාජ්‍යයෙන් උග්රද පොලඹවා පියා කෙරෙහි බිඳුවා ජනයා එක් කොට ගෙණ ජිවග්රානයෙන් රජහු ගැන්වි. ඉක්බිති කසුප්කුමර ලබන ලද සියලු පවිටු යහළුවන් ඇත්තේ පිතෘපාශ්වික මිනිසුන් නසා සේසත් නැගිය. අනතුරු මුගලන් කුමර උහු හා මහයුද කරණු කැමැත්තේ බල නොලත් බැවින් ඒ සඳහා දඹදිව ගියේය.

මහාවංශය

  මහාරාජ්යුයාගේ විනාසයෙන්ද පුත්රඳවියොගයෙන්ද දගගෙයි විසි මෙන්ද දුක්පත්වුත් රජහු (තවත්) දුක් කරවනු පිණිස නැණනැති ඒ සෙනෙවිරද්දු නින්දි්ත කසුබ්රජහට “රජ්ජුරුවන්වහන්ස ඔබ පියරජහු විසින් රජකුලයෙහි නිදන් රක්නා ලද්දාහ”යි කිය.  “නැතැ” යි කීකල  “මහරාජ මුහුසිත නොදන්නෙහි හේතෙමේ මුගලන් කුමරහට “නිදන් රකිය”යි උහුට කිය. ඒ අසා කිපියාවු නරාධමතොමේ  “නිදන්තැන් කියව” යි පියරජු කරා දුතයන් යැවිය. “කොල අප මරවන්ට ඒ පවිටුහු  උපායෙකැ”යි සිතා  තුෂ්ණිම්භූත විය. ඔව්හු ගොස් නිවට රජහට  (එපවත්)  දැන්වුහු. ඉන් ඉතා කිපි නැවත නැවත  (දුතයන්) යැවි (ධාතුසේන රජතෙමේ)  “මා යහළුවා දැක කලාවැවෙහි ස්නානය කොට මියන්නෙමි මැනවැ,”යි සිතා “ඉදින් මා කලාවැව් යවාන්ම දතහැක්කැ‍ා”යි දුතයන්ට කිහ.  ඔව්හු ගොස් රජහට දැන්වුහ. රජතෙමේද වස්තු කැමැත්තෙන් තුටුපහටුව රථයක් දෙවා දුතයන් යැවිය.  බැගැපත් ඇසින් උප ලක්ෂිමකවු රජු මෙසේ යන කල්හි  රියදුරුතෙමේ රථය පදනේ විළඳ කමින් සුගක් මුහුටද දින. එකල ඒ අනුභව කොට උහු කෙරේ පැහද මුගලන් කුමරහට උහු දොරටුපාල සංග්රකහයෙන් සංග්රුහකරන්ට පතක් දින. සම්පත්හු නම් මෙසේ විදුලි උපමාව සැලෙනසුල්ලහ; එහෙයින් චෙතනා සහිත කවරෙක්නම් එහි පමාවන්නේද.

   රජහු සුහාත් ඒ ස්ථවිරතෙමේ  “රජතෙමේ එයි” යුන අසා ලිහිණිමස් සහිත උඳුබතක් ලැබ “රජහු රුචිනම් මේ මැනවැ”යි මෙනෙහි කෙරෙමින් සඟවා තබා හුන්නේය. රජතෙමේද ගොස් වැඳ එකත්පසෙක හිදගත. මෙසේ හිදගත්තාවු ඔව්හු දෙදෙනා පැමිනි රජසැප ඇත්තාවුන්සේ පරසපරාලාසයෙන් මහදුක් නිවුහ.  ස්ථවිරතෙමේ උහු වලදවා නොයෙක් පරිද්දෙන් අවවාද කොට ‍ලොවි දහම් දක්වා අප්රසමාදයෙහි යෙදිහ. 

  පසුව වැවට  ගොස් (දියෙහි) ගිලි කැමැතිසේ සතාන පානය කොට  රාජසේවකයන්ට “පින්වත්නි මාගේ වස්තු මෙතෙකැ”යි මෙසේ  කීය.  රාජසෙවකයෝ එපවත් අසා උහු නුවරට ගෙණ ගොස් රජුට දැන්වුහ.  “මේ තෙමේ ජිවත්වමින් පුතුට වස්තු රකි ලක්දිව්. මිනිසුන් බිඳුව”යි සිතා කිපි සෙනෙවිරත්හට  “මපියා මර”යි ඇණවිය. ඉතා ‍රොස්වු ඒ සෙනෙවිරද්දු “මා වෛරීහු පිටු දක්නා ලද්දිය”යි තුටුපහටුවුයේ සව්බරණින් සැදියේ රජුකරා එලඹ උහු ඉදිරියෙහි සක්මන් කෙළේය.  රජතෙමේ ඒ දැකම “පවිටුවු මේ තෙමේ කයසේ මාසිතත් පෙළා නිරයට යවනු කැමැත්තේය උහුට රොස් ඉපදවිමෙන් ක‍වර මනදොළක් පුරම්දැ” යි මෙත් කෙරෙමින් රජතෙමේ ඒ සෙනෙවිහට  “මුගලන්කුමරු කෙරෙහදි තා‍ෙකරෙහි මම එක්සිත්මි”යි කිය. හේතෙමේ සිනාසෙමින් ඉස සැලිය. රජතෙමේ ඒ දැක “ඒකාන්තයෙන් අද (මා) මරව”යි  

39 වෙනි පරිච්ජේදය 15

දති. එකල සාහසික ඒ තෙමේ රජහු නගන කොට නැගෙණහිරට මුහුතලා හැකිළි බැම්මෙන් බන්දවා ඇතුළු බිත්හි බැඳ මැටි ගැස්වි.

 මෙසේ දැකත් පඩිත කවරෙක් නම් සම්පත්හි දිවියෙහි යසස්හි හෝ ඇලේද?

  ඒ දාසෙන් නම් මහරජතෙම මෙසේ පුතුහු විසින් මරණලද්දේ අටළොස් වසෙකින් දෙව්රජු කරා ගියේයි. මේ රජතෙමේ කලා වැව බඳවන්නේ සමාධියෙන් හුන් භික්ෂුි කෙනෙක් දැක සමාපත්තින් උගුළුවනු නොහැකිව ඒ මහණහු මත පස් දැම්මවි. ‍මෙ එහි සාන දෘෂ්ටිකඵලයයි දක්වනලදි.

   ඉසුරුමත් මේ රාජශ්රෙමෂ්ඨයෝ දශදෙනම ඉසුරුත් සමගම මරු මුව උපගතයහ. ඉසුරමත්හුගේද වස්තුයෙහිද අනිසඛවි දැක පැණැත්තේ නිවන් කැමැති වන්නේයි.

     මෙතෙකින් හුදිජනයා ප්රවසාදසංවේග පිණිස කළ මහවස දස රාජක නම් අටතිස්වන අදියර නිමි.

39 වෙනි පරිච්ජේදය.

  ඉක්බිති  පවිටුවු කසුබ් නම් ඒ රජතෙමේ අස්ගොව්වාද අරක්කැමියාද යවා මල්  (මුගලන් කුමරුහු) මරවනු  නොහැකිවමින් බියව සිගිරට ගියේය.  මිනිසුන් විසින් නැංග නොහෙන  (ඒ පව්ව)  සිසාරා සුඬකරවා; පවරෙකින් පිරකෙව් කොට එහි හිනිගෙවල් සිංගයින් බඳු  කොට කරවිය.  එහෙයින් සිගිරි නම් වි.

  හේතෙමේ වස්තු රැස් කොට එහි සුරැකි කොට තබා තමා තැබු ඒ වස්තුන්ට ඒ ඒ තැනින් ආරක්ෂාව තබා එහි දැකුම් කටයුතු සිත්කලු රජගෙයක් දෙවෙනි අලව්මදාවක් සේ කොට වෙසමුණු මහරජහු සෙයින් එහි විසිය.   විහාර නම් සෙනෙවිතෙමේ සියනමින් පිරිවෙණක්ද එසේම අභිෂෙක පිළිමයට ගෙයක්ද කරවා සලපිළිමයට වැඩියේ එයට අභිෂෙක ඉල්වා නොලැබ “ස්වාමිහු රජයෙහි දනි මැ‍”යි නැවැත්තේය.

 ඒ කසුබ් රජතෙමේද විපිළිසරව තමා කළ කමින් “කෙසේ මිදෙම්දෝ”යි අපමණ පින් කෙළේය.

 හේතෙමේ නුවර දොටුවල මහවතු කරවි. ලක්දිව්හි යොද‍නේන යොදන අඹ උයන්ද කරවිය.  ඉසුරුමුනි විහාරය කරවා පෙර වස්තුවට වැඩියේ භොගග්රාරමයන්ද විකිණගෙණ ඒ විහාරය අයත් කොට දින. බෝය උපුල්වන්ය යන නම් ඇති දුන් දෙදෙනෙක් ඇතිවුහ.  මේ විහාරයට උන් දෙන්නාගේ හා තමන් නම කරවි.  ඒ විහාරය දෙනකල මහාවිහාරවැස්සෝ “පියා මැරුවහු කමැ’යි ලෝවැස්සන් නින්දානිසා භයවුවෝ පිළිගන්ට කැමැති

මහාවංශය.

නුවුහ. ඒ රජතෙමේ උන්වහන්සේලාටම දෙනුකැමැත්වුයේ පිළිමයට දින. භික්ෂු.හුද “අපගේ ශාසනාහුගේ භෝගය”යි ඉවසූහ . එසේම ඒ රජතෙමේ සිගිරිගල සමිපයෙහි පුදනලද උයන්හි වෙහෙරක් කරවි. එහෙයින් ඒද ඔවුන් නම් විය; සිව්පසයෙන්ද යුත් ඒ විහාරය හා උතුරුදිග උයනද ධම්මරුචික භික්ෂුයන්ට රජතෙමේම දිනි. ස්ත්රීඋයක් විසින් තැඹිලි කිරෙන් පිසනලද බතක් ගිතෙල් මුසුව සකස්කරණලදුව යහපත් සුපයන් සමඟ දුන්නා අනුභව කොට “මෙය ආය්ය්මුසයන් මැනව ආය්ය්් යන්ටද මෙබදු කොට බත් දෙමැ”යි එවැනි බත් (සපයා) සියලු භික්ෂුයන්ට සිවුරුසහිත කොට දුන්නේයි. පෙහෙවස් විසි සතර බ්ර්හ්මවිහාර භාවනාකෙළේ:දුහඟ සමාදන්වි. පොත්ද ලියවි. අනලප්වු පිළිමගෙවල් දන්හල් ආදිය කරවි. හේතෙමේ පරලොවින් හා මුගලන්කුමරහු කෙරෙන්ද බියට වැටෙයි.

    ඉන් අ‍ටළොස්වන වස්හි  මහාභට මුගලනස් කුමරතෙ‍මේ නිවටුන් ආඥයෙන් අග්ර වු දොළොස් යහළු කෙනෙක් ඇත්තේ  දඹදිවින් මෙහි අවුත්  අඹකොල පටුනෙහි පොරොවෙහෙර බලඇණි බැන්දේය.  රජතෙමේ  එපවත් අසා “උහු ගෙණ කමැ”යි කියා නිමිත්ත පාඨකයන් විසින් “නොහැක්කැ”යි කියදිත් මහාබල ඇතිව නික්මින. මුගලන් කුමරද සැරහුනු  බලයෙන් ඇතිව සූරයන් යහළු කොට ඇත්තේ අසුර සමර වදනා සක්දෙව් රජහු සෙයින් අභිමුඛවිය.

  ඒ දෙසෙනග බුන් වෙරලැති සයුරුසේ උනුනුන්කරා එළඹ මහයුද පටන්ගත්හු. කසුබ්රජ ඉදිරියෙහි මහමඩ  වළෙක් දැක අනික් මගෙකින් යන්ට ඇතු පෙරලිය.ඒ දැක උහු සේනාතොමෝ  “කොට අපහිමියා මේ පලායේ”යි කියා බිඳින මුගලන් භටයෝ ‍(සතුරන්) පිටුදක්නාලදැ”යි  අරගල කළහ. ඒ කසුබ්රජ සිරියෙන් (සිය) පිටුදක්නාලදැ”යි අරගල කළහ.  ඒ කසුබ්රජ සිරියෙන්  (සිය) හිස සිඳ* අහසට දමා සිරිය කොපුවෙහි බැහිය. ඒ මුගලන් කුමර  උහු‍ගේ ක්රිැයායෙහි පැහැද ආදාහනකිස කොට සියලු උපකරණ ගෙණ  උතුම් නුවරට හෙවත් අනුරාධපුරයට ආය.

     භික්ෂුඅහු එපවත් අසා මනා කොට හැඳ පෙරව විහාරය හැමද පිළිවෙළින් සිටියාහ. ඇත්පව්රෙන් බැහැර මහසෙන් නවතා  දෙව්රජ නදුනුයනට සෙයින් මහමේවනා උයන්වැද, ඒ සඞ්ඝයා කෙරෙහි පැහැද සමිපයට එලඹ වැද සේසතින් පිදි.  සඞ්ඝ‍තෙමේ එය උහුටම දින. එතැන ජත්තවඩ්ඩි යන නමින් ව්යතවහාර කළහ.  එහි කළ පිරිවෙණද ඒ නම්වි.

  මුගලන් කුමර නුවරට ආයේ විහාරවයටම ගොස් එහි සඞ්ඝයා වැඳ මහරජයට පැමින ලේකය දැහැමින් රැක්කේය.
 *   නිකරණෙහ - සිරුරෙන් කොරනකාවේ.         නිකකරණි. 44. පරිච්. ගහ iii

‍39 වෙනි පරිච්ජේ-දසය. 17

හේතේම් “ඇමතියෝ මා පියා මරුවහු අනුගත වුහ”යි කිපියේ (ඇමතියන්) දායාද බැහැර කරවිය. එහෙයින් රකුසු නම්වි. එ තෙමේ ඇමතියන් දහසකට වැඩියක් විනාස කෙළේය. එසේම බොහෝදෙනා කන් නාසා කැප්පවි, රටින් නෙරපි. පසුව සදහම අසා සන්සිඳි පහන් සිත් ඇත්තේ පොළෝතෙලෙහි මෙඝ සෙයින් මහදන් පැවැත්විය. ඒ තෙමේ හවුරුදුපතා දුරුතුමැද පොහෝදා දන්පැවැත්වි. එතැන්පටන් ඒ දානය ලක්දිව අද දක්වාත් පවති. පියරජහට විලඳදුන් ඒ රියදුරුතෙමේද පියරජුදුන් ස‍ෙන්දතශයගෙණ මුගලන් රජහට දැක්වි. රජතෙමේද ඒ දැක හඬා තමාකෙරෙහි පැවති පියන් පෙම්වණ උහුට දොරටුපාල නායක තනතුර දින.

  මිගාර සෙනෙවිතෙමේ  විධිවු පරිද්දෙන් රජහට දන්වා අභිෂෙක පිළිමයෙහි අභිෂෙකය රිසිසේ කෙළේය. සිගිර දළහ නම් විහාරයද දාඨාකොඬඤ්ඤ නම් විහාරයද බහිරි නක දෙනානක භික්ෂුවන්ට දෙවි. හේතෙමේ එම සිගිරිගල විහාරයක් කොට දික්සඳසෙනෙවියා කළ විහාරයෙහි මහානාම තෙරුන්ට දෙවි.  මහනුවණැති ඒ රජතෙමේ රැජන නම් මෙහෙණවරක් කොට දෙනානක භික්ෂුකණීන්ට දින.

    ළඹකණ්ණ ගොත්රදයෙහි උපන් දාඨාපභූති නම් කිසිවෙක් කසුබ රජහට උපස්ථානයෙහි කලකිරුනු සිත් ඇත්තේ මෙරලියවගට ගොස් එහිම වාසය කෙළේය. සිලාකාළයයි ප්රේසිඬ උහුගේ එක් පුතෙක්ද වි. හේතේමේද කසුබ් රජහට භය ඇත්තේ තමා නැ මුගලන් කුමරු හා මෙයින් දඹදිව්තල ගොස් බෝමැඩ වෙහෙර පැවිජි පැමින ප්රිුයශිලිව ආදර සහිතව සගව්ත් පිලිවෙත් කෙරෙමින් (වසන්නේ එක්දවසෙක) අඹ ලදින් සඟනට දින.  සඬඝතෙ‍මේ උහුකෙරේ පැහැද අඹහෙරණැයි වදාළේ එහෙයින් ඒ නම් ඇති වි හේතෙම කෙහෙදාවස්හි කි පරිද්දෙන් කෙහෙදාලැබ දඹදිවින් මුගලන් රජහු රජකරණකල මෙහි ගෙණය.  (රජතෙමේ)  උහුට සත්කාර කොට කෙහෙදා ගෙණ මාහැගි පිළිමණි කරඬුවෙක්හි ලා දිවකුරු බුදුන් උතුම් පිළිමගෙයි වඩා මහ පෙරහරින් පුද පැවැත්වි. ඒ තෙමේ  මයිල්හුද උහු  බිරින්දද රන්මුවා රූකොට එහි තැබි.  (එසේම) පිළිබඳ මාන අස්රුවක්ද තැබුයේ. කෙස්දා කරඬුවද ජත්රැ යක්ද රුවන්මඩුවක්ද අහස්ව්යුගලයද වල්විදුනාවක්ද කරවි.  රජ තෙමේ තමහට අධික පෙරහර උහුට දින. සිලාකාළයන් අසිග්ගාහක කොට ආරක්ෂාම පිණිස යෙදි. එහෙයින් අසිග්ගාහක සිලා කාළයයි පසිදුව්.  රජතෙමේ භොගයන්හා තමා බුහුනනියන් උහුට දිනි.  මේ කියනලද්දේ ඉතා සඞ්ෂ්ුව පයි. මෙහි විස්තර සර්වුප්රඋකාරයෙන් පැණැත්තහු විසින් කෙස්දාවසින් ගතයුතු. 
  සයුරින් අරක් බැද ලක්දිව නිභිය කළේය.  දහම්සහිත බුදු සස්න දැහැමෙන් සෙමෙන් ශූඩ කෙළේ. උතුරු  සෙනෙවිතෙමේ සියනමින් ප්රමධාන ගේ කරවිය. ඒ රජතෙමේ මෙසේ පින් කො‍ට ගෙණ අටළොස්වනු වස්හි මරණගතවි.

33-16

මහාවංශය.

  මෙසේ අතිබලි කසුබ්  රජුගෙන් දිනුයේත් කළ පින් ගෙවුනුකල තමාකරා පැමිනි මරු දිනනු නොහැකිව  හේතෙමේම දසෙක්සේ විය;  එහෙයින් නුවනැත්තෝ මරහු බලපැහැර සුවපත් වන්නෝය: තමා හඳුනන්නහු විසින් ශාන්තිපදවු චුතිරහිතවු පරම නිර්වා්ණය ලැබිබ  යුත්තේය.

  මෙතෙකින් හුදිජනයා පහන් සංවේග පිණිස කළ මහවස්හි  රාජවයදිපන නම් එකුන්සාළිස් වන අදියර නිමි. 

40 වෙනි පරිච්ජේිදය.

ඒ මුගලන් රජු ඇවෑමෙහි කුමාර ධාතුසෙනයයි ප්රාසිඬ උහු පුතෙක් දෙවියන් සමාන රූ ඇත්තේ මහාබල ඇති රජෙක්විය. * පියහු විසින් කරවනලද වෙහෙර කවකම් කෙළේය. දහම් සඟායනා කරවා සස්න පිරිසිදු කෙළේය. සිව්පසින් මහසඟහු පිණවි. නොයෙක් පින්කම් කොට නවවෙනි වස මෙණෙළ්ය. උහු පිත් කිත්සෙන් ‍කුමර රජ පැමින නොයෙක් පරිද්දෙන් පින්කම් කොට නවවෙනි මස්හි ඒ රජය හැරියේයි.

  මයිල් සිවතෙමේ උහු මරා රජව අපමණ පින්කම් කොට නකපස්විසි වෙනිදා උපතිස්සහු විසින් නසනලදි.  සිවකරජු මරා උපතිස්ස තෙමේ රජවිය.  මුගලන් රජහු සැමිතෙමේ සෙනෙවිරත් විය.  උපතිස් රජතෙමේ තනතුරු ආදින් ජන සංග්රසහ කොට සිලාකාළයහට භොගයන් සමඟ දුව දුන්නේය.

  උපතිස් රජහුගේ කාශ්යහප නම් එක් පුතෙක් වි; සුරවු හේතෙමේ සූරවු සොළොස් මිතුරු කෙනෙකුන් හා යහලුව  දානමාන මාහධන කොට ඇත්තේ ඒකවෘත්තිවු යහළුවන් හා දැහැමෙහි සිටියේ විය්ය්න කයෙන් ජිවත්වන්නේ මොනවට කුලදෙටුවන් පුදයි.  ඉක්බිති සිලා කාළතෙමේ රාජ්යෙ ලොභයෙන් රැවටුනු සිත්ඇතිව දකුණුන මළයට ගොස් මහබල කැටි කොට ගෙණ පසල් දනව්ව කොල්ලකමින් නුවරවෙත පැමිනියේය. ඒ අසා දෙටු කසුප් තෙමේ පියහු අස්වසා උතුම් ඇතෙකු නැගි යහළුවන් ගෙණ නුවරින් නික්ම සිලාකාළ යාගේ දර්ශවනයට ගියේය.  (ඒ සිලාකාළතෙමේ)  මෙසේ සත් අට වරෙක සැඟවුනු පැවතුම් ඇතිව පලාගියේ නැගෙණහිරි බටහිරි දේසයන් උපායෙන් අත්කොට ගෙණ නැවත නැගෙණහිරි තිස් පව්වට යුද පිණිස ආයේය. කසුබ් කුමරද ඇතෙකුන නැගි යහළුවන් හා එහි ගොස් සොරු පලවා මහ ඇතු පවුමුදුනට නැංගවිය.
 *   “අති සිංහලකා‍ෙවා කුමාරදාසස්යු  කතො ජානකිහරණෙ” යනාදිය ජනකි කරණ  නමු ප්රමසිඬ කාව්යියෙහි පැණේ.
   එසේම පැරකුම්බා චරිත නම් සිංහල කාව්ය යෙහි :
 “වෙහෙර දෂමක්”යි පටන්ගෙණ “කුමරදස් රද කිලිදස් නම් කිවිදුහට සිය දිවි පිදි” යනාදි කාරණ මෙහිදි සැලකියයුතු.

40 වෙනි පරිච්ජේදය. 19

    එහෙයින් ගිරිකසුබියයි නම්වි. තද මන් ඇති සිලාකාළතෙමේ බොහෝසේ රට භෙද කොට සියල්ල  අත්පත් කොට ගෙණ (පරා විසින්) නෙදිනියහැකි බල වාහන ඇතිව අවුත් නුවර ඇවිරිය. රාජසෙවකයෝ සත්දවසක් යුද කොට තුනිවුහ. ඉක්බිති කසුබ් කුමර මෙසේ සිති.  “නුවර වටලිමෙන් මේ සියලු ප්රාවණිහු බි‍ඳෙති බලයද පිරිහින රජතෙමේද අදය මහලුය. ම‍ා මව් පියන් මෙර කඳුරු රට හිඳුවා බල එක් කොට ගෙණ පසුව සොරතෙමේ නිග්රෙහ කටයුතුය”යි සිතා හේතෙමේ රාත්රි යෙහි යහළුවන්ද රාජොපකරණද මව් පියන්ද ගෙණ මලයරට බාල නික්මින. එකල මග කියන්නෝ සම්මඪ වුහ.  මග නොදන්නෝ නුවරවෙතම ඔබ මොබ ඇවිද්දාහ.

   සිලිකාළතෙමේ එපවත් අසා වේගයෙන් අවුත් වටලිය. එහි බියකරු යුද විය.  දිව්යාතසුර  යුඬ බදු මහා යුඬ පවත්නා කල යහළු වනුදු වැටුනු  කල මහා ඇතුහු පසුබස්නා කල තමා හිස කපා ඇත රුවාට දි සිරිය ලේ පිස කොපුවෙහි බහා ඇත්කුම දෙඅත්තබා වැතිරගත. උපතිස් රජද ඒ අසා සෝක නැමැති හුලින් පහරණ ලදින් මෙළේය. මෙසේ එකඬවසකින් උපතිස් රජු මළකල සිලාකාල තෙමේ රජවිය. උහු  පූර්වකනාමය හා එක්කොට අඹහෙරණ සල මෙවන් රජැයි ව්යේවහාර කළෝය.  (හේතෙමේ ) තෙළෙස් හවුරුද්දක් වෙසෙමින් ලක්දිව දැහැමින් රැක්කේය. මහාපාළි නම් බත් හල මාහැගි රාජ රාජභොජනය දෙවි.  ජනසමුහයාට හිතවු හේතෙමේ වෙදහල්හි වැටුප් වැඩි. දවසක් පාසා බෝ පුද කෙළේ.  පිළිමද කරවි. සියලු ලක්දිව වැසි සමණන්ට තුන්සිවුරු දිනි.  ලක්දිව  “කිසි සතෙක් නොනසාව”යි ව්යටවස්ථා තැබි. තටා ගෙණ කෙස්දා මොවට පිදි.  රහෙර ජලවාරයද බිගිරිනකයට දිනි. හේතෙමේ මහනිකා සමණන්ගේ  පෙ‍රදිග වෙහෙරින් කුන්තනම් අස්න ගෙණ එහි බොධිය වෙත තැබි.  දිවිහිමියේන ගණන පථාතික්රා න්ත පින්කම් කෙළේය.

  මුගලන එසේම දාඨාපභූතිය උපතිස්සයයි උහු පුතුන් තන්දෙනෙක් වුහ. ඉන් වැඩිමහල් කුමරහට නැගෙණහිරි රටද ඈපා නම් තනතුරද දී “ගොස් එහි වස” යි යැවිය.  හෙතෙමෙද ගොස් එහි විසිය. මලයරජ අගතනතුරද  දකුණු රටද දි මධ්යැමයා මුහුද රක්නා පිණිස යෙදි.  යොවුනන් අතුරෙන් මනා දැකුම් ඇති උපතිස් කුමරහු වනාහි වෙසෙසින් මමායනය කරන්නේ තමා වෙතම වැස්වි.

  ඒ අබහෙරණසලමෙවන් රජු දොළොස්වෙනි වස මෙරටන් කසි රට ගිය වෙළඳ තරුණයෙක් ඒ කසිරටින් දහම්ධාතු මෙහි ගෙණය; දහම් නොදම් විමසිමෙහි අදක්ෂණවු ඒ රජතෙමේ දැක  ‘රණැ’ යි සිතා ඒ ගෙණ මොවට සත්කාර සම්මාන කොට

මහාවංශය.

 රජයේ වෙත ගෙයෙක්හි තබා ප්රාමණින්ට පථ්යරයෙකැයි සිතා අවුරුදු පතා දෙනානකයට ගෙනවුත් සැණකෙළි කෙළනට චාරිත්රැයක්ද කෙළේය. 

  සිලකාළතෙමේ මෙසේ අපමණ පින්කම් කොට තෙළෙස්වෙනි වස පැමිනි කල කම්වු පරිද්දෙන් මිය පරලොව ‍ගියේය.  එකල විකෘත බුඬි අති දාඨාපභූති නම් මලය රජ රජය ගෙණ “ක්රපමය නොවේය”යි වලකන සිය මලු මැරිවිය.

  ඉක්බිති ඈපා මුගලන් කුමර එපවත් අසා ‘නොපත් රජය ගත; ධර්ම වාදි කිස්දෙවුන් මා මලු නොකරුණෙහි මැරවිය.  මම දැන් රාජ්යියක් කරවන්නෙමැ”යි කිපි මහසෙන් ගෙණ රෙහෙරපව්වට පැමිනියේය.  රජතෙමේද ඒ අසා සැරහුනු බලඇණි ඇතිව කිරිදි ගල කඳවුරු බැන්දේය.  මුගලන් කුමර එපවත් අසා  “ලක්දිව් වැසි මිනිස්සු නුඹට හෝ මට අපරාධ ඇත්තෝ නොවෙති, අප දෙන්නාගෙන් එකෙක් මළකල ඉතිරියාට රජය වන්නේය; එහෙයින් අන්යායෝ යුඬ නොකෙරෙත්වා; මෙහි අපි දෙන්නා ඇත්යුද කරමුයයි රජහට හසුන් යැවිය.  හේ තෙමේ ද “මැනව”යි කියා බැදි පසවි ඇත්තේ ඇතු නැගි මුනිරජුට මාරයා සේ එකෙණෙහි ආයේය.  මුගලන් කුමරද සැදි උතුම් ඇතෙකු නැගි එසේම ආයේය. ඒ මහ ඇත්තු උනුනුන් කරා ආහ.  (ඇතුන් ඉස්) පහට කල සෙන හඬ සෙයින් ශබ්දය ඇසින ; දළ පැහැරිමෙන් විදුලිසේ ගිනිසිළු නැංගේය.  ලෙහෙවැකුණු ඇත්තු සඳවලාබඳු වුහ. මුගලන් කුමරහු අතු විසින් විදුනාලද රජහු ඇත්තෙමේ පසුබැස්සේය. රජ තෙමේ ඒ දැක සිය ඉස සිඳිනට පටන්ගත. ඉක්බිති මුගලන් කුමර  “නහමක් ‍මෙසේ කර” යි වඳිමින් ආයාචනා කෙළේය. අයදනා කල්හිද හේතෙමේ මන් පුදමින් ගෙළ කපාගත. ඒ දාඨාපභූති රජතෙමේ සමස් සදවසකින් රජය හැරියේය.

   ඉක්බිති මහබලඇති මුගලන් කුමර ලක්දිව රජවිය.  මයිල් රජහු සඳහා මොහු සුළුමුගලන් නමින් ව්යුවහාර කළෝ. හේතෙමේ අසදෘශ තුණුරුවන් පරම ප්රළතිෂ්ඨා කෙළේය, දන්දිම සන්සුන් බව පිරිසිදුබව සුරතබව යනාදි ගුණයන්ට ආවාසයෙක් බඳුවි, දානයෙන්ද පරිම සයවචනයෙන්ද  වැඩට හැසිරිමෙන්ද සමානාත්මතායෙන්ද මහජනයා සංග්රෙහ  කෙළේය, පිඬපාතය විහාරය බෙහෙත්ය සිවුරුය යන සිවුපසයෙන් හා ධාර්මපමික ‍ගොපනයෙන්ද බික්සගහු සංග්ර හ කෙළේය.  ධර්මමභාණකයන් අතිරෙක පූජාවෙන් පුදා අටුවා සහිත තෙවළාව කියවි,  ධර්ම. ප්රපදීපවු  මහනුවණැති ඒ රජතෙමේ රිසිසපරිදි වැටුපින් දරුවන් නලවා හැමකල්හි  දහම් හැදැරවි. පුරු ෂොත්තමවු හේතෙමේ දහම් කවි බැද ඇත්කුඹෙහි  (මිනිසුන් හිඳුවා)  රාත්රිම ධර්මාිවසානයෙහි නුවර කියවි,  පර්වහතය මැදින් කොළොම්හොය බැඳවි, දිඝායුෂක හෙතුක්රිායායයි ආදරයසහිතව පත්පහන්වැව දන වැව ගිරිතර වැව බැඳවි, සදහම්ද ලියවි, තුණුරුවන් පූජාද  

40 වෙනි පරිච්ජේදය. 21

කෙළේය. මවුතොමෝ ඹර වැඩු පිතක්හු සෙයින් ඒ තෙමේ ‍ලොවට අනුකම්පා කොට කැමැති පරිද්දෙන්  (දන්) දි (සම්පත්) අනුභව කොට විසිවෙනි වස මෙළේය.

  ඒ සුළුමුගලන් රජහු මෙහෙසිතොමෝ විස යොදා නැයන් මරා පිත්හු රාජ්යෙයෙහි අභිෂෙක කොට තොමෝ රාජ්ය ය විචාළාය. එසේ අභිෂෙක ලත් ඒ කිත්සිරිමේ රජතෙමේ පළමුකොට තුමු පතින් බෝගෙය වැස්විය; දුගිමගි යාචකයන්ට මහදන් පැවත්වි. හේ තෙමේ සතරමංසලක්සේ සියල්ලන් විසින් උපභොග කට හැකි විය. එකල මහෙසිකාතොමෝ සියලු කම්හි ප්රලධානවුවා, එහෙයින්ම උහුගේ රජය උඩුයටිව පෙරලින, රාජ්ය ප්ර්තිෂ්ඨා මහ ඇමතියෝ අත්ලස් පරවස වුහ.  ජනපදවාසි බලවත්හු දුර්වකලයන් පෙළූහ.

 අඹහෙරණ සලමෙවන් රජු දවස  සංගිල්ලාගම භයසිව නම් අන්යහ තරයෙක් වි. මේ තෙමේ මෞය්ය් ස වංශජය. අක්බෝ නම් (ඒ) සීවයා පුතෙක්විය.  මහානාගයයි ප්රණසිඬවු උහු බෑනෙක්ද විය. බැහැනවු  මහානාගතෙමේ අක්බෝ සෙයින්  මනාවි.  මහාබල ඇත් ඒ මහානාග තෙ‍මේ උදාර අධ්යාමසය හෙයින් කෘෂිකර්මම හැර වෙනෙහි සොරකම් කෙළේය. හෙතෙමේ ගොයෙක් ලැබ නැන්දනියන් වෙති එවි.  ඕ තොමෝ ගොයා දැක හැඳින වි පැසක් යැවුවා ; කඹුරාහට සාවෙකු එවි. හේතෙමේද එසේම කෙළේය. බුහුන නියගෙන් වි ඉල්විය. ඕතොමෝ වි ගන්නා දාසයෙක්ද උහුට දි රහස ආහාරපානාදියෙන් පොෂ්යය කළා.  එකල දුඛධික්ෂකකාල යෙක්හි එක් මන්ත්ර ධර මිනිසෙක් තෙමේ සැදැහැතියන්ගෙන් පිඩු ලබන පිණිස මහණවෙසින් සිඟයි ; ඒ තෙමේ ගමට වැද කිසි අහක් නොලදින් සයින් පෙළුණේ වෙවුලමින් බැහැර යයි.  මාහ ආදර ඇති මහානාගතෙමේ උහු දැක කරුණකෙරෙමින් පාත්රිය ගෙණ ගම මුළුල්ල ඇවිදත් කැද පමණකුත් නොලද ; ඉක්බිති උතුරුසළුව දි ආහාර ගෙණය; මතුරුදන්නා තැනැත්තේ ඒ ආහාර අනුභව‍කොට පැහැද මොහු මේ දිව්හි රාජ්යදභි කෙරෙමි සිතා උහු ගෙණ සැණෙකින් ගොකන් මහමුහුදු ‍ගියේය.

  ඉක්බිතකි  ඒ මුහුදවෙත හිඳ විධිවු පරිද්දෙන් ජප කෙරෙමින් දුරුතු පුණු පොහෝ රෑහි මන්ත්ර යෙන් නාගෙන්ර්ු  යෙක් ගෙණය.  “මහා නාගයා ස්පශිකර” යි මහානාගයා මෙහෙයි.  හේතෙමේ භයවුයේ පෙරයම ආ ඒ නාගයා ස්පර්ශු නොගෙළේය. මැදියමද එසේමැයි. පසුසමවනාහි නගුට ගෙණ දැමුයේය.  ඒ තෙමේ  මෙසේ තුණගිල්ලකින් උහු ස්පර්ශි කෙළේය.  (මන්ත්රණධර) තෙමේ ඒ දැක උහුට ප්රුකාශ  කෙළේය.  “මගේ ව්යාහයාමය සඵලය තෝ තුන්රජෙකු හා යුඬ කො ටසතරවැන්නහු මරා මහලුවුයේ රජව තුන්හව්රුද්දක්ම ජිවත් වන්නෙහි එසේම තා වස උපන් මිනිස්සු තෙදෙනෙක් රජ වන්නාහ.  ගොස් රජහු සේවා කර පසුව මා බල දක්නෙහිය”යි

මාහවංශය.

මෙසේ කියා යැවිය. හෙතෙමේද ගොස් රජහු දැක උපස්ථාන කෙළේය; රජතෙමේ උහු රුහුණු කැමියෙක් කෙළේය. හේතෙමේ එහි උපදනා බොහෝ බඩු ගෙණය. රජතෙමේ උහුකෙරේ පැහැද උහුට අන්ධ සෙනාපති නම් තනතුර දි එහිම යන්ට යෙදි. භයසීවයාගේ පුත්රඋද තමා බෑනාද ගෙන ගොස් ඒ දෙශය සර්ව ප්රුකාරයේන පෙරලිය. ඒ තෙමේ රුහුණ ප්රමත්යෙගයකභොග කොටගෙණ එහි වෙසෙමින් මාහ බල ඇත්තේ දාඨාපභූති (නම් මලයරජු) හා යුද කරනට ගොස් මුගලන් කුමරහට භියින් පෙරලා රුහුණු ගොස් එහි විසිය. කිත්සිරි‍ මේ රජහු රජයෙහි මනා මංබැව් අසා “රාජ්යු ගැන්මට කාලය”යි රුහුණින් වහා අවුත් එක්විසිවෙනිදා රජහු මරා තෙමේ මිහිපල්ව දෙශය පෙ‍රසේ කොට “එව”යි කියා බෑනාට පතක් යැවිය. හේතෙමේ එමින් නිමිත්තකින් පෙරලා ගොස් මෙළේය. ඉක්බිති කෙළෙහිගුණ දන්නා (ඒ මහානාග රජ තෙමේ) මයිල්පිත්හු උපරජ කෙළේය. හෙතෙම මහබෝවෙහි තොතැන්න කොට රන්මුවා ගෙය වැස්විය. මුනිරජහු පිළිමද තැබි. මහසෑ තුණෙහි සුණුකම් හා කොත්කැරලිද කෙළේය. ඇත්පව්රද කරවා සිතියම් කරවි. ඒ තෙමේ උතුරුදිග ජම්බලා නම් පෙහෙරගමද සියඹලාගමද මහා විහාරයට බැඳ දින. උඩු ගම්හි වැහැප්ගම ජේතවනයට දින. තුන්නකයෙහිම වස්ත්රකදානය පැවැත්වි.

  කෙත් තුන්සියයක් දි‍ ජේතවන විහාරයෙහි භික්ෂු න්ට සර්වවකාලික කැඳ දානයක් එහි  පැවැත්විය. දුරතිස් වැවින් කෙත් දහසක්දි මහ වෙහෙරවැසි තපසුන්ට නිති කැඳ දන් පැවැත්වි. ගුණයෙහි ඇළුනු රජතෙමේ විරමාතික වාරයද මහවෙහෙරටම දින. මොනර  පිරිවෙණද නවකම් කෙළේයි.  කිසිකඩ මාදෙව්රත්කුරවනම් වෙහෙරද දිරු අනුරාරාමයද පිරියම් කෙළේය. නරෙශවරතෙමේ මේ ආදි දෙව් ලොවට හිතකම් කොට තුන්වසෙකින් දෙව්රජසහබවට ගියේය.

  තුටුසිත් ඇති වෙසමුණු  මහරජහු  සේ ‍ෙඅපමණ සම්පත් ඇති මේ රජහු අටදෙනා මිනිස් ඇති අස් සූරසේනා රථයෙන් බබලන්නෝ වුහ ; කෙළවර ඒ සියල්ල හැර කිසි පරිජනයක්හු නැතිව හෙවත්  හුදකලාව සොහොනට ගියහ ; තමහට වැඩකැමති නුවනැත්තේ ඒ සිහි කෙරෙමින් බවසුව වමනු කැමැත්තේ වේවා.

       මෙතෙකින් හුදිජනයා පහන් සංවේග පිණිස කළ මහවස අඬ රාජකනම් සතළිස්වන අදියර නිමි. 

41 වෙනි පරිච්ජේදය.

(ඉක්බිති) මහානාග නරනිඳුහු මයිල්පිත් මනා පින් ඇති බුදුබව බලා අ‍සෙවිත අදහස් ඇති ඒ අක්බෝ කුමර රජවිය. (ඒ රජ තෙමේ) තෙදින් හිරු සොමි ගුණෙන් සපුන්මඬුලු සඳදද නිසල

41 වෙනි පරිච්ජේදය 23

ගුණෙන් සුනෙරද ගැඹුරු ගුණෙන් මහමුහුදද නොකැපිගුණෙන් මහපොළවද සමවැටුමෙන් පවනද නුවණින් සුරමැතිහුද සුදු ගුණෙන් සරාඅහසද කම්සුවෙන් දෙවිදුද දම්පතින් වෙසවුණුහුද දහමින් හුදුවසිටුහුද විකුමෙන් මිහිඳුද රජදහමින් රජයෙන් සික්විති නරඉසුරුද දැනයෙන් වෙසතුරු රජුද අනුව ගොස් ලෙව්හි පසිදුව් ඒ රජතෙමේ මයිල්හු උපරජයෙහිද සොහොවුරුහු යුවරජයෙහිද බෑනා මලයරජ තනතුරෙහිද පිහිටවිය. ශ්රෙුෂ්ඨ ආඪ්යෑයන් යෙදෙන සේ ඒ ඒ තනතුරෙහි පිහිටවි. ජනයා සහරාවතින් හා රජදහමින් සංග්ර‍හ කෙළේය. සේන සහිත දකුණුරට යුවරජහට දින. හේ තෙමේ එහි වෙසෙමින් සිරිවඬමන් වැව බැඳවි. මහ පැණැති (රජතෙමේ) සගසතු ගිරිවෙහෙර තනා සගහු භොගපිණිස කෙත් දෙසියයක් එම වෙහෙරට දෙවි. මලය රජහට දළ තම සිය කුමරිය දින. සිරිසඟ‍බෝ නම් පිරිවෙණද කරවි. මහාසිව (තෙරුන්ට) සිය නමින් පිරිවෙණක්ද කරවි.

 උහුගේ පිරිවරද මෙසේම පුණ්යරපරායන වි, සත්පුරුෂ සේවන යෙන් පුරාණ ධාර්මෙඹික විධිය කොට අන්තරාය විශොධන සඳහා ජිණි ප්රසතිසංස්කරණයද කෙළේය.  ඒ රජහු රජකරණ කල කවිවරයෝ සිංහල නිරුක්තියෙන් විසිතුරු නයින් යුක්තක බොහෝ කවි ගෙතුහ. දකුණු වෙහෙර ඉතා සිත්කලු පහයක් කෙළේය. නව හවුරුද්දක් ලක්දිව කටු ඉදිරවි. කුරුන්දක නම්වු සර්වධසාඞ්සික විහාරය කරවා එනම් වැවද තුන් යොදුන් නෙරළු අරමක්ද ගොයම කරවනු සඳහා මහත් සිමා දෙකක්ද එකල දින. ලාභ සත්කාර සම්මාන හා ආරාම්කයන් සියයක්ද දින.

   ඒ වෙත ඇඹුල්පය නම් වෙහෙර කරවා එම නම් ඇති ගමද මහා විහාරිය භික්ෂුදන්ට දින. උනු වෙල් වෙහෙර පිළිබඳ බොහෝ කලක් වර්ණවනාකරණලද රුවන් නම් ගම දි සේලමුවා බුදු පිළිමය පිහිටවි. කේලිවා (රට)  සුමන නම් පව්ව කරවිය. මහා තෛලා වාටයක් හා බෝගෙහි ගල් පිළිකඩද කිරවිය.  ඒ රජතෙමේ ලොහොපාය කරවා පහ පෙරහරෙහිදි සතිස් දහසක් භික්ෂු්න්ට තුන්සිව්රු පිදිය. ද්රදවණියන් නමින් (පැවති) ගමක් පුදා ආරක්ෂා  තැබ්බවිය. ඇත්කඳ විහාරයෙහි ප්රාෙසාදයත් නුවනැති ඒ රජ තෙමේ කරවිය.  දාඨාසිව නම් තෙරුන්ගේ   අවවාදයෙහි යහප්තව පිහිටා දැහැමින් (සෙමෙන්) හැසිරෙන්නේ උන්වහන්සේට සකසා උවටන් කෙළේය. එම රජතෙමේ විසල්වු ගොළුසෙනෙවියා වෙහෙර කරවිය. ලජ්ජික නම් ගම එක්  (පැවදි) කෙනෙකුට දාස භොගය පිණිස දින. මහානාග රජහට පින් පිණිස එනම් පිරිවෙණ කරවිය.  රජතෙමේ ත්රිණපිටකධාරි මහා ස්ථවිර හට එයද දින. පහවු ආසා ඇති ඒ ස්ථවිරතෙමේ තමන් සමානවු තපස් ඇති සිව්සැටක් භික්ෂු න්ට එකල ඒ වෙහෙර දුන්සේක. මහ පිරිවෙන් වැසි එම තෙරනුවන්ටම වටුකර පිටියෙන් ගිනේනරු

මහාවංශය

 වීපය දෙවා ; දක්ෂිඑණ ගිරි දළ නම් වෙහෙරද මානාගල වෙහෙරද කළාවැව් ආදි විහාරවලද පොහෝ ගෙවල් කෙළේය. අභයගිරි විහාරයෙහි මහා පොකුණක් කරවිය. සෑගිරියෙත් තිරදිය ඇති නාග සොඬි (නම්) පොකුණ කරවිය. සකස්කොට මින්තලා වැවද කරවා මේ වැව සීමාවෙන් තෙරුන් වඩාගෙණ එන්ට නියෝග කෙළේය. මිහිඳු  මහතෙරුන් එතනට පැමිනි කන ඒ  මගින්ම වඩාගෙණ ඒතවයි කතිකාවකුදු කරවිය. ඒ තෙමේ තුන් නක යෙහිම සත් අට නව වරෙක මාහැගි රුවනින් රන් සතද කරවි.  මහා ථූපයෙහි සූවිසි බරක් ඇති රන්මුවා සතද ඒ ඒ තැන මාහැගි උතුම් රුවන්ද පිදිය. දළදාගෙය තනවා විසිතුරු රුවනින් දිලිසෙන රන් කරඬුව හා මහා පාළියෙහි ලොහො හොරුද කෙළේය. ඒ රජතෙමේ මිණිමෙව්ලාන්ම  (වෑ) බැම්මද බැන්ද විය. මිණිගිරි වැව්හි මහ මොව් ඇළද ගැන්වි.

    එකල ජොතිපාලක නම් මහා ස්ථවිරකෙනෙක් ලක්දිව්හි විවාදයෙන් වෛතුල්යමවාදින් පැරදවුසේක. පසුව දාඨාපභූති නම් ඈපාණෝ ඉතා ලජ්ජා ඇතිව උන්වහන්සේ පගරණට අත එසවුය, එකෙණෙහි ගඩුවක් උපන, රජතෙමේ ඒ තෙරුන් කෙරෙහි පැහැද වෙහෙරම වැස්වි. මානයෙන් උනුවහන්සේ කරා  නොඅවුත් දාඨාපභූ තෙමේ මෙළේය. බෑන අක්බෝ කුමරහට මහ ඈපා තනතුර දි ඒ තෙරුන් රක්නට නියෝග කෙළේය. හේ තෙමේද එසේ හැසිරින.  ඒ තෙමේ නිල්ගේ පරිච්ජේදය කරවා උන්වහන්සේට දින. මෙසේ නොයෙක් පරිද්දෙන් පින්කම් කොට සූතිස්වන හවුරුදුයෙහි  (අක්බෝ රජතෙමේ) මෙළේය.

  ඒ රජහු ඇවෑමෙන් අක්බෝ මහා ඈපාතෙමේ රජවිය. පූර්වර රජහු මහලු බැවින් මුහු කුඩා අකුබෝ නමින් ප්ර්කාශකළහ. පූර්වස චාරිත්ර යෙහි පඬිතවු ඒ රජතෙමේ ලක්දිව පරිපාලනය කෙළේයි. ඒ තෙමේ තමා මයිල්හු දියනියක් අගමෙහෙසුන්ද කෙළේය. මෙහෙසිය නෑවු සඞ්ඝභද්රි කුමරහු අසිග්රාහහක කෙළේය. ආලය රහිතවුයේ සුදුසු පරිද්දෙන් තනතුරුද දින. වෙළුවන විහාරය ‍ කොට සාගලි භික්ෂුආන්ට නියොග  කෙළේය. ජඹුරත්නරගල්ල* හා මාපිටිය ‍කෙළේය.

  එම රජහුගේ කාලයෙහි කලිගුරට රජතෙමේ යුදෙහි සතුන් මැරෙන්නා දැක කලකිරුණු සිත් ඇත්තේ, මේ ලක්දිව් අවුත් පැවිදි පිණිස කරණලද නිශ්චය ඇත්තේ ජොතිපාල නම් මහ තෙරුන් කෙරෙහි පැවිදි විය. රජතෙමේ උන්වහන්සේට බොහෝ කලක් සත්කාර කෙළේයි. මත්තපර්වරත විහාරයෙහි උන්වහන්සේගේ පදන් තැන කෙළේය. එසේම උන්වහන්සේගේ ඇමතිතෙමේ ද මහේසිකාද මෙහි අවුත්  පැවිදිවුහ. රජහුගේ මෙහෙසි

* රන්ගිරි දඹුල්ලද

41 වෙනි පරිච්ජේදය 25

තොමෝ ඒ බිසවගේ උතුම් පැවිද්ද අමසා සකස්කොට උවටන් කළාත. රත්නා නම්ද කරවි. රජතෙමේ ඇමති භික්ෂු්හට නැගෙණහිරි කඩරොද වෙත්රනවාස විහාරයද දින. ඒ යති තෙමේ සඞ්ඝයාට ඒ වෙහෙර දිනි. රජස්ථවිරතෙම මෙළේය. රජතෙමේ සෝකව හඬා සුළුගල් වෙහෙර පදන්තැන් කරවි.උන්වහන්සේට (පින් පිණිස) පලංනගරග න්ම තැන කර විය. රජතෙමේ මෙසේ උන්වහන්සේ පිණිස බොහෝ පිණුදු කෙළේය.

   ජොතිපාල තෙරුන් ථුපාරාමයෙහි සෑය වදනාකල ඒ (සෑයෙන්)  භාගයක් බිදි උන්වහන්සේ ඉදිරියෙහි හින. ද්රෘලඩිතවු ස්ථවිර තෙමේ රජු කැඳවා එය දැක්වුසේක. එජතෙමේ දැක්මෙන්ම තැති ගත්තේ එකෙණෙහිම කර්මාතන්ත තැබිය. ඒ රජතෙමේ දකුණු අකුධාතුව ලොව මහපාකුස අරකුන් සහිතකොට තබ්බවා රෑ දෙවෙහි පූජා පැවැත්විය. නවකම් කල්යත් ථූපාරාමයෙහි දෙවියෝඒ රජහට ආරාම්කයන් සෙයින් පෙනි සිහිනයක් දක්වන්නෝ “ඉඳින් රජතෙමේ දාගෙයකරන්ට පමාවනසේක්නම් අපි ධාතුව ගෙණ යම්කිසිතැනක යම්හ”යි දැක්වුහ.  එකෙණෙහි රජතෙමේ බිපිදියේ තැතිගත් සිත් ඇත්තේ දැගෙහි සිතියම් ආදියෙන් යුත්වු සියලු කර්මාතන්ත කල් නොයවාම කරවිය. පිළිම සතර හා සෙල් මුව පළඟද රන්සත්ද ගෙහි සලකම් දළකඩකම්ද සර්වාිකාරයෙන් (කරවි). මහ ඇමති ආදිහු කරඬු එකසිය නවයක් හා දෙවන පෑතිස්ස රජහු විසින් කරවනලද  සියලු කර්මාිනතද අලුත්කොට කළහ. ඒ රජතෙමේ යථාභියෙන් සර්වොසත්සාහයෙන් මහාපූජාවක් කරවා සර්මායදරයෙන්ලොහොපායෙන් ධාතුව වඩාගෙණවුත් සඞ්ඝයා සහිත ජොතිපාල මහතෙරුන් පිරිවරා (ඒ අකු)  ධාතුව පෙරහරින් ධාතු කරඬුවෙහි වැඩුයේය. තමා සහිත මුළු ලක්දිව දාගෙට පිදිය. ඒ ගෙය ආරක්ෂාන කරන්නන්ට මෙහෙසියගේ ලාභ ග්‍දිාමය දින.  නාගදිවයින රාජායතන ධාතුගෘහයද උණු ලොම් ගෙයද ආමලචෛත්යියෙහි සැතද  (කරවි) විහාරයට කැඳ දන් පිණිස තත්නග්රාදමය දින. අගනසල් නම් ගම අභයගිරි විහාරයට දින. ඒ රජ තෙමේ තමන් බිසවගේ නම් එක්කොට තබා දළඅග්බෝ නම් අවස අභයගිරි විහාරයෙහි කරවිය. ඒ දේවි තොමෝ  සැපයුනු සිව්පස ඇති කබල්නා වෙහෙර මොනවට කරවා එම  විහාරයට පිදුවා. රජතෙමේ දොනානකයෙහි රිදි සුඹුලුගෙය කෙළේය. ඒ තෙමේම බෝගෙය වෙත ලිඳ කැණවි. ගංතලාවැව වලස්වැව ගිරිතලාවැවද කරවි. බත්ඔරුද කරවා මහා පාළි නම් බත්හල වැඩුයේය. මෙහසි තෙමෝ මෙහෙණින්ගේ බත් වස අණකළා. ඒ රජතෙමේ මෙසේ පින් කොට දසවන හවුරුදුයෙහි දෙව්ලොව ගියේය.

E 33-16

මහාවංශය.

  සපත් සම්පත් ඇති පින්න කිරියෙහි ඇළුනාවු නරපිතහු පවා මෙසේ මරහුගේ වසයටම ගියහ ; එහෙයින් නුවණැති සත්වහ තෙමේ භවයාගේ මේ ආකාර නියම මොනවට බලන්නේ විධියෙන් භවයෙහි ඇල්ම හැර පැවිදිබවට එලඹියේ ධෛය්ය  ඇතිව නිවන් බලා හැසිරෙන්නේය.

    මෙතෙකින් හුදිජනයා ප්රහසාදසංවේග පිණිස කළ මහවස වීරාජක නම් එක් සාළිස්වන අදියර නිමි.

42 වෙනි පරිච්ජේදය

    ඒ සුළු අක්බෝ රජු  ඇවෑමෙන් සඟතිසස් අසිගගාහකතෙමේ මිහිපල්විය.  යුක්තියෙහි ඇළුනු ඒ රජතෙමේ සසුන්ලෝවැඩ කැමැත්තේ සුදුසු පරිද්දෙන් තනතුරු දි ජනසංග්රඒහ කෙළේය. එකල සුළු අක්බෝ රජහු සෙනෙවි මුගලන්තෙමේ රුහුණ වසන්නේ සඟතිස්හු රජපවත් අසා යුද පිණිස මහගල කඳවුර පිහිටවිය. සගඟතිස් රජ තෙමේද එපවත් ආසා උහු හැ යුද පිණිස බලයෙන් යැවිය. මහාබලි මුගලන්තෙමේ ඒ බලයෙන් බියගැන්විය. පසුව ඒ මුගලන් සෙනෙවි තෙ‍මේ රැවෙහෙර නම් තැනට ගොන් බලයෙන් රැස්කෙ‍රෙමින් එහිම විසිය. සඟතිස් රජතෙමේ නැවත අවුත් කෙසෙල් නිවාත න්ම තැනදි තමා බලසෙන් යවා උහු පලවා නුවරට වන. නැවත මුගලන්තෙමේ ද නටුවාවු සියසේන පියවි කොටගෙණ කරේහේර නම් පෙදෙසට පැමිනි‍යේය.  ඒ සඟතිස් රජහු සෙනෙවිතෙමේ යම්කිසි මඳ කරුණකින් දුක් දොම්නස් වුයේ සොරු වෙතට පුතු යවා දැඩි ගිලන්වුවකුසේ ඇද වැතිරගත්තේය.  රජතෙමේ එපවත් අසා එකෙණෙහි උහු කරා එලඹ “එසේවිනම් තෝ නහමක් සෝක වෙහිවා මෙහි කටයුතු කුමරහට අනුශාසනා කෙරෙමින් නුවර රකු, මා සමඟ යුඬ භූමියට එන්ට ගිලන්හෙයින් තව නොපිළිවනැ”යි යෙදිය.

 සියලු ජනයා බැහැලු කල රජබොජුන් සුන්කළ කල මහා පාළියෙහි උයනලද ආහාරය ඵලවුහ. රජතෙමේ ඒ දැක කල කිරුණේ “මෙපමනකින් කුඩා නොවන්නේය”යි සිතා පුතු හා සමඟ ඇතු නැගි ලනලද සන්නාහයෙන් යුත් සෙන් ඇතිව යුද පිණිස වහා ගියේය. රජතෙමේ ඉතා මද සෙනගක් හා නැගෙණහිරි තිස්පව්වට පැමිනියේය.  මෙසේ දෙසතින් සංග්රාෙමය පැමිණි කල මිත්‍හිද්රොනහි ඒ සෙනෙවිතෙමේ පිටිපසින් යුද පටන්ගත. රජහුගේ පුත්රමතෙමේ ඒ දැක ‘මු මරන්නෙමැ”යි කිය. රජතෙමේ  “නහමක් තට රිසිවේවා මේ සෙනග ඉවසියමහැක්කේ නොවේමය.  ඉතා මද සෙනග නසන්නේය”යි වැලකි. රජතෙමේ බලසෙන් දෙකට මැදිවිය. එහෙයින් රජසෙන් සොරු හා සෙනෙවියා පිනිස දැත්විය

42 වෙනි පරිච්ජේදය 27

 රජහු ඇත්තෙමේ මිරුක් සෙවනකට වන, එහි අත්තක වැද සේසත බිම හින. සොරහු සොනාතොමෝ ඒ දැක ගෙණගොස් හිමිහට දින. ඒ තෙමේ පර්වුමුදුනෙහි සිටි ඒ සේසත නැගිය එකල රජ සෙනග “මේ තෙමේ රජුදෝ”යි සිතා ගොස් උහු පිරිවැරුය. එකල රජතෙමේ හුදකලාවි. ඉක්බිති ඇත්කඳින් බැස පුත්ර ද සුහෘත් ඇමතිද  (කැටිව)  සමිපවු මෙරමදරා වන යට වන.

  ඉක්බිති ලබනලද ජය ඇති මුගලන්තෙමේ වාහනද මිත්රටද්රොමහි සෙනෙවියාද උහු පවිටු පුත්ර ද ගෙන නුවරට අවුත් ලඞ්කාතලාධි රාජ වි.  අනතුරුව  “සතුරා ජිවත්වන කල සුව නැතැ”යි සිතිය.  හේතේමේ පූර්වධරාජයාගේ පිත් මෙහිය”යි අසා කෝපව වහා උහු අත් පා කපන්ට ඇණවි. රජහු විසින් අණවනලද පුරුෂතෙමේ ක්ෂඋණයෙහි අත්පාකපන්ට උපක්රරම කෙළේය. ඒ කුමාරතෙමේ දොම්නස්ව “මාගේ කැවුම්කන අත ඉදින් කැපුනම එකල මම  කුමකින් කැවුම් කන්නෙමිදැයි”යි හැඬිය.  ඒ අසා රජු අණසේ කම්කටොල්දෙන අධම මනුෂ්යිතෙමේ හඬා වැලප රාජාඥයෙන් මිරිකුනේ ඒ කුමරහු වම් අත හා පය කැපිය.

     රජහු අනිත් පිත් දෙටුතිස් කුමර වෙස්වෙලා මෙරකඳුරු නම් මලය රටට ගියේය.  ඉක්බිතකි සඟතිස් රජතෙමේ පුත්රාමමා ත්යකයන් කැටිව රහස වෙළුවනයට ගොස් භික්ෂුින් විසින් මෙහෙයනලදුවව කසාපිළි හැන්දේය. මහණවෙස් ගෙණ රුහුණු යන්නා කැමැතිව මිනිහිරිවැවට පැමිනියේය. එහි සිටි රාජ සේවකයෝ මේ තුන්  දෙනාම හැදින ඔවුන් පා අවුරා රජහට හසුන් එවුහ. රජතෙමේ ඒ අසා වෙසෙසින් තුටුව වහා එතැනින් ඔවුන් ගෙනගොස් සිගිරට පමුනුවා සැක බිය නැතිව එහිදි රජු හා පුතු ඉස්ගනුව, ඇමතියා වනාහි සජිවයෙන් මාවෙත ගෙණෙව”යි අණකෙළේය.  මෙසේ අණලත් මිනිස්සු ඒ තුන්දෙනා ගෙණ සිගිරියට ගොස් කිවා කරන්ට පටන්ගත්හ,
එකල රජ කුමර ඒ කම්කරු මිනිසුන්ට  “පළමු මා හිස සිඳ දෙව ඒමට සුවය”යි කිය. රජහුගේ මිනිසුසුළුසේ කළහ, පසුව රජහු හිස් සින්දහ.  “අදෝමය කමදත් ජනයිනි බාලයන්ගේ ක්රිගයාවක් බලව්” සම්පත් වුකලි මෙසේ අනිස නොනිරය තමා වසඟ නොවේ පින්වතුනි එහි ඇළුන තෙපි නිති සුවවු නිවන් කවර හෙයින් නො සොයද්ද.

   හිතේසි ඇමතියහට දැන් රජ්ගේ හස්න කිවුය. ඒ අසා සිනාසි මේ වදන් කීය.  “මා ජිවත්වනකල හිස් සිඳුනාලද හිමිතෙමේ මා විසින් දක්නාලදි. අදොමය උහු හැර අන්හිමියෙක් සේවිමද මෙහි උහු මරා උහුගේ සෙවනැල්ල ගෙණයුන කැමැත්තව. අදෝමය තෙපි නුවණ නැත්තාහ. උමතුවහයි සිතමි” මෙසේ කියා (මළ) ස්වාමියා පය ගෙණ වැදහොත්තේය. කිසි පරිද්දෙකින් උහු විසින් 

   28					මහාවංශය

ඒ ගත් පාදයන් අරවන උපායක් නොදක්නා මිනිස්සු උහුගේද හිසහිඳ හිස් තුණම එක්කොට ගෙණගොස් රජහට දැක්වූහ. රජ තෙමේ නිර්බිභයව තුටු වී. ඉක්බිත් දුෂ්ට සෙනෙවියාට මලයරජ තනතුරු දින. උහු පුතු අසිග්රා හක තනතුරෙහි තැබීය. ඒ තෙමේ අලුත් වස්ත්රතයෙන් දහගැප් තුණම වැස්වී. එසේම ලක්දිව තෙලෙහි සියලු දාගැප්හි මහ පෙළහර කරවීය. ඒ රජතෙමේ බුදුහු කේසධාතුය දළදාය එසේම මහබෝය යන මේ සකසා මහ පුදයෙන් සත්කාර කෙළේය. ධර්මබ කර්ම යෙන් සියලු බුදුසසුන් හුදු කෙළේය. මහා පූජායෙන් පෙළ සජ්ඣායනා කරවීය. ලාභ දී අතිරෙක පූජායෙන්බහුශ්රැළතයන් පිදීය. ලක්දිව් වැසි සියලු භික්ෂූශන්ට සිව්රු දින. සියලු ආවාසයන්හි කෙළින් ඇතිරවීය පිළිම කරවී. දිරාතැන් නවහම් කරවී. තුන්සියයකට වැඩියක් ලුණුකෙත්ද සඞඝයාට දින. කරවිට මුගලන් වෙහෙර කරවීය. පිටිගම් වෙහෙර සංගමුව වටගමුව එසේම සෑගෙයක්ද රක්වෙහෙරද කරවී. ඒ රජතෙමෙ බොහෝ විහාරයන්ට බොහෝ අයගම් දින. මෙසේ ඒ රජතෙමේ අපමණ පින්කෙළේයි. ‍පළමු රජහුගේ සම්පත් අනිසබව මෙනෙහි කරමින් එකල කිසි දොසකින් මලය රජහට කිපියේ එම මලය රජු විසින් පූර්ව රාජයහට කරණ ලද විප්රමකාරද මෙනෙහි කොට උපායෙන් උහු ගෙණ අත්පා කැප්පවී. එපවත් අසා (මලය රජු සිත්) අසිග්රාෙහක තෙමේ පුතුන් සහිතව රුහුණු ගියේය. හේ තෙමේ එහි වෙසෙමින් මදකලකින්ම ජනපදහ අත්පත්කොට ගෙණ මලය රට සැඟවී සිටි දෙටුතිස් කුමරා කරා ආය. උහු හා ඒ තෙමේ වහා රට දනව් නසමින් දොළු ගලට අවුත් කඳවුරු බැන්දේය. රජතෙමේ සියල්ල අසා සැරහුනු බලයෙන් සහිතව ගොස් උහු වෙතම කඳවුරු බැන්දේය. එකල රජහුගේ බොහෝ මිනිස්සු ජ්වරයෙන් පෙළී මළහ. ඒ අසා අසිග්රාසහක තෙමේ වෙපෙව්ව යුද පට‍න් ගත. ඉතා දුර්වේල රජසෙන් බිඳී පැලහ. ඒ රජතෙමේ පසුව පලාගියේය. ඒ අසිග්රාහහකතෙමේ සීගිරි පව්ව වෙත හුදකලාව යන මහරජහු දැක පිරිසිත් එක්කොට මැරවීය‍. පසුව එන දෙටුතිස් කුමරුත් මරවන්ට “එව රජ වෙව” යි හස්නක් උහුට යවී. දෙටුතිස් කුමර ඒ දැන “ හේ තෙමේ දුකසේ ලත් රජය කෙසේ නම් මට දෙයිදැ”යි සිතා හැරී පලාගොස් මලය රටටම ගියේය. ඒ අසිග්රා හකතෙමේ මෙසේ දලමුගලන් රජු සහවුරුද්දකින් මරා බලසෙන් ලැබ පෙරළා අනුරාධපුර අවුත් මිහිතෙලෙහි අණසක් පැවැත්වී. සලමෙවන් නම් ඒ රජතෙමේ ඒ සඞඝයා හා බෝධිය වැඳ තුන්සෑයට සත්කාර කෙළේය. බත්හලද වැඩි. ඉතා දුක් ඇති සායෙහි ගිතෙල් උක්සකුරෙන් සකස් කරණලද කිරිබත්ද පෙරහන්කඩද සඞඝයාට දින.

42 වෙනි පරිච්චේදය. 29

දුගී මගී යාචකයන් සියලු දානයෙන් සංග්ර හ කෙළේයග මහා කරුණා ඇති ඒ රජතෙමේ දරුවන්ට කැවුම් මිළද දින. අභය ගිරි විහාරයෙහි සෙල්මුවා බුදුන් පිදී. ඒ පිළිමය පිළිබඳ දිරාගිය ගෙයද නන්රුවනින් විසිතුර‍ැ කොට කරවීය. ඉලන්ද වැව පුදා ඒ බුදුන් ආරක්ෂාය ද සියලු උපහාරයෙන් පූජාද හැමකල් පැවැත්වී. පුණ්ය්භාජනවූ ඒ රජු මෙසේ වසනකල දෙටුතිස් කුමරු මයිල් සිරිනාග නම් නායකතෙමේ එතර ගොස් බොහෝ දෙමළුන් ගෙණ අවුත් උතුරුරට ගන්ට පටන්ගත. රජතෙමේද එපවත් අසා ගොස් රජ මිතුරා නම් ගම්හීදී යුද කොට උහු මරා ඉක්බිති උහු හා ආ දෙමළුන් මරණලදින් ඉතිරියන් ගෙණ නොයෙක් පරිභව කොට ඒ ඒ තැන විහාරයන්හි දස්කොට දින. මෙසේ ලත් ජය ඇති රජහු නුවරට අවුත් සියලු රට සුඬකොට කොයිනුත් බියනොව වසනකල අභයගිරි විහිරයෙහි බොධි නම් භික්ෂුිතෙමේ උතසන්න දුස්සිලයන් දැක හේතෙමේ පැවිදියෙන් බාලවූයේත් රජුකරා එළඹ දහම්කම් ඉල්වීය. රජතෙමේ උන්වහන්සේ ලවා ඒ විහාරයෙහි දහම්කම් කරවීය. උන්වහන්සේ විසින් බැහැරකරන ලද සියලු දුස්සීලයෝ එක්ව මන්ත්රීණය කොට රහස ඒ දැමිහු ම‍රා ඒ කර්මසය ප්රකතිබාහණය කළෝය. එකල රජතෙමේ එපවත් අසා කිපියේ උන් සියල්ල එක්කොටගෙණ අත් කපා බැඳුම් සහිත කොට පෙකුණු පල්ලන් කෙළේය. ඒ අධිරණයෙහි අනික් සියයක් භික්ෂූොන් දඹදිව ලැවීය. ඒ මරණලද දැහැමිහු උතසාහය මෙනෙහි කෙරෙමින් සස්න ශුද්ධ කරවී. ඔවුන් හා පොහෝකරුණු පිණිස ථෙරවාදික භික්ෂූ්න්ට ආරාධනා කොට ප්ර්ති‍ණුෙක්ෂ ප කරණලද්දේ ඉතා කිපී අනාදරව ආක්රොූශ කොට පරුෂ බසින් පරිභාෂණ කොට ඒ භික්ෂූ න් ක්ෂරමා නොකරවා දකුණු දෙශයට ගියේය. ඒ රජතෙමේ එහි වෙසෙමින් මහා රොගයකින් පෙළෙන ලද්දේ කෙණෙහි මළේය. මෙසේ නව හවුරුද්දකින් මිහිතල හැරියේය. ඒ රජහු ඇවෑමෙන් උහු පිත්. අක්බෝකුමර සිරිසඟබෝ නමින් ප්රජසිඬවූයේ රජවිය. උහු මල් මාණ කුමර උප රජ තනතුරෙහි අභිෂෙක කොට උහුට සේනා වාහන සහිත දකුණු රට දින. ඒ ර‍ජතෙමේ පෙර රජුන් පැවති පරිදි නොනසා දැහැමින් රට රැක්කේය. සඟහුද බුහුමක් කෙළේය. ඉක්බිති මලය රට සැඟවී සිටි දෙටුතිස් කුමර ඒ සියලු පවත් අසා රිටිගලට අවුත් මහජනයා සංග්රදහ කෙළේය. ඉතා මනා කල්පනා ඇති ඒ කුමරතෙමේ පූර්වම දක්ෂිෙණ දෙශයන් අත්පත් කොට ගෙණ මහා බල ඇතිව ක්රරමයෙන් නුවරට එන්ට පටන් ගත. බටහිර දිග වසඟ‍කරන්ට දළසිව් මැතිහු යවා තෙමේ සිරිපිටි ගම විසීය. රජතෙමේ එපවත් සියල්ල අසා උප රජු එහි යැවීය. හේතෙමේ බටහිර දිගට ගොස් සෙන් සහිත උහු පැලවීය. කැදැල්ලෙහි වළවහු සෙයින් දරුවහු නැසිය හැක්කයි මගෙන්

30 මහාවංශය

වැවට පැමිණි කුමරහුගේ ඇමතියා රජතෙමේ අල්වාගත. දෙටු තිස් කුමරුන් මුහුසේ ගන්නෙම් සිතා අති වික්රජම ඇත්තේ නිසැකව මදවූ බල සෙනඟින් යුකතව ආය. දෙටුතිස් කුමරද එපවත් අසා යුද පිණිස සැරහුනු සේනා වාහන ඇත්තේ බුන් වෙරලැති සමුදුරසේ රජසෙන් වැසීය. රජසෙන් බිඳින. ඒ රජ තෙමේ ඇතු නැඟී හුදකලාව අප්රදසිඬ වේසයෙන් ක්ෂෙණයකින් පලාගොස් රජයෙන් සවනමස්හි එකෙණෙහි නැව් නැගි වස්තු හා රට හා නෑයන් හැර දඹදිව් ගියේය. අනතුරුව දෙටුතිස් කුමරතෙමේ නුවරට අවුත් රජව පෙරසෙයින් සියලු කිස පැවැත්වීය. සස්න රැක්කේය. ඒ රජතෙමේ අභයගිරි විහාරයට මහාදාරගිරිය දින. මහාවිහාරයටද මාමෙත් බෝව දින. ඒ රජ තෙමේම ජේතවනයට ගොඩිගමුව දින. මයිලඟන දිඹුලඟන යන ගම්දෙක පදන්ගෙහි නායකවූ මහා නාග තෙරුන්ට දින. කසුබ්ගිරියට ගොදුරුගමස් කොට අඹ ලප නම් ගම් දින. එම රජතෙමේ වෙළුවනයට කැකුළුවිට දින. ගඞගාමාතෘකා විහාරයට කෙහෙතාගම දින. අතුරුගං වෙහෙරට චුලාමාතික ගම දින. මයෙත් වැව කසුබ් වෙහෙරට සහන්නරුව දින. කළාවෑ වෙහෙරට උද ගම දින. මේ ‍විහාර යන් හා අනිකුත් විහාරයන් අයගමින් පිරවී. දිරූ (විහාරදිය) තුන් ලක්ෂුයකින් නවකම් කෙළේය. ලක්දිවැසි භික්ෂූ.න්ට තුන් සිවුරු දින. දඹදිව් ගිය රජහුගේ සහෝදරයෝ ඒ ඒ තැන සැඟවී උන්හ. ඔව්හු දෙශය නසන්ට පටන්ගත්හ. දෙටුතිස්රජ ඒ අසා කළාවැවට පැමිණ උන් හා යුද කෙරෙමින් සේනා සහිතව එහිම විසීය. පර තෙර ගිය රජතෙමේ දෙමළසෙන් ගෙණ කළාවැවට අවුත් යුද කරණට පටන්ගත. දෙටුතිස්රජද සටනට සැරහුනු බලසෙන් ඇතිව ආයුධගෙණ දළසිව් ඇමති දඹදිව් යවා ලනලද සන්නාහ ඇති ඇතෙකු නැගී යුක කෙරෙමින් තමා සෙන් පසුබස්නා දැක තමා හා ඇතු නැගුනාවූ මහ ඇමතියන්ට මේ වදන් කීය. “මා හසුන් මෙහෙසියට කියා පසුව තෝද කැමතිසේ කරන්නෙහි “මාදේවීනි පැවදිව ආගම හදාරා අබිදම් කියා රජහට පින්දෙව”යි යන මේ හසුන් දී යම්තාක් යුද්ධයට ආ ආ දෙමළුන් මරා ආයුඃක්ෂියට ගියේය. එකල්හි යුදට ආ වේළුප්ප නම් දෙමළා දැක අත බුලත් පයිසෙහි රැක තුබූ සිරිය ගෙණ තමාගේ ඉස කපා ඇතුපිට තබා සිරිය කෙපුවෙහි බැහීය. මහාසේනාතොමෝ උද්ඝොෂණය කෙළේය. එකල ඒ මහා ඇමති ‍තෙමේද ගොස් ස්වකීය පරාජය කියා රජහු‍ ඉස් සිඳුම්හි කී හස්න බිසවට දන්වා ඒ බිසව් සස්න පැවිදිව අටුවා සහිත විජම්පෙළ නිමවුකල ධර්මාසනයෙන් බැස මිහිපිටුහි හිඳගෙණ “එව මළසැටි දක්ව”යි මෙහෙයන ලදුයේ ඒ බි‍සෝ මෙහෙණි ඉදිරියෙහි හිඳගෙණ තමා හිස සිඳ සිරිය කොපුවෙහිලා “මෙසේ දේව

42 වෙනි පරිච්චේදය. 31

තෙමේ මළේය” යි කීය. බිසෝ මෙහෙණි ඒ දැක දැඩි සොවින් ලය පලාගෙණ මළා. මෙසේ පස්මසකින් ඒ දෙටුතිස් රජදෙව්ලෝ ගියේය. මෙසේ දිනූ යුඬ ඇති (ඒ සිරිසඟබෝ ) රජතෙමේ සතුරන් මැඩ රජය පියවි කොට අනුරාපුරෙහි වෙසෙමින් උපරජු නමින් තමා විසින් කරවන ලද මහල්ලකරජ නම් පදන්ගෙහි නායක තෙරුන්ට හංකාරය සමුගම යන ‍ගම් දෙක හා කේහෙල්ල රාජභාගයද සියලු පිරිවරද යන මේ සියල්ල දින. එසේම ජෙතවනයට මාමිණියා ගම දින. මසෙත් කසුප් අවස සල් ගමින් පිදී, සෑගිරියට ඇඹුල් පදර දින. පොළොන්නනරුවෙහි මහපන්දිව ( මහාපානදිදීපකං) කෙළේය. උහුගේ ඇමැත්තෝ මාණ නම් යුවරජු අන්තඃපුරයෙහි අපරාධ කළ හෙයින් සම මෛත්රීපදානය කොටත් මැරූහ. ඉක්බිති ඒ රජතෙමේ තමන් කිස්දොවුන්මල් කසුප්කුමරු පරම්පරා රක්නේ යුවරජ තනතුරෙහි අභිසෙක කරවීය. දළසිව්තෙමේ මාණ නම් යුවරජු මරණ අසා දෙමළසෙන් ගෙණ සියඹලාගමුවට ආය. රජතෙමේ උහු එන්නා දැන සෙන් සමඟ ගොස් යුද කෙරෙමින් දොළොස්වන හවුරුදුයෙහි දඹදිව් පැලැ හේතෙමේ සියල්ල හැර යමින් තමා හඳුන්වනු පිණිස එකාවැල ගෙණ හුදකලාව නික්මින. මේතෙමේ එකාවැල නැතිවම විධිවූ පරිද්දෙන් රජව දා‍ඨොපත්ස්සයයි මිහිතල පතල විය. සිරිසඟබෝ රජතෙමේ ලද අවකාස ඇතිව යුදකොට රජය ගත. මෙසේ ඔවුහු දෙදෙනා අතරතුර උනුන් පැලවූහ. දෙරජුන් මෙබඳු යුදයෙන් පෙළුනු සියලු ලෝවැසි තෙමේ උපද්රැඋතවිය. ධන ධාන්ය යෙන්ද පිරිහින. ඒ දාඨොපතිස්ස රජතෙමේ පූර්ව රජුන් සතු සියල්ල නැසීය. තුන්නිකාහිද දාගෙවල්ද සාර ගත රන්පිළිම බිඳ රන් ගත්තේය. රන්මාලාදී සියලු පූජාභාඬ බැහැර කෙළේය. එසේම ථූපාර‍ාමයෙහි රන් කොත ගත්තේය. (මහ) සෑයෙහි මාහැඟි රත්නයෙක් ආකීර්ණමවූ ජත්රායද බින්දේය. මහාපාළි නම් බත්ගල ඔරු දෙම එන්ට දින. ඒ දෙමළු ධාතුගෙය හා රජගෙවල් ගිනි ලූහ. පසුව විපළිසරවූ හේතෙමේ තමා පව් දෙස්නට භොග සහිත පලාවතු වෙහෙර කරවීය. රුවන් දළැසි ජනයා කෙරෙහි ප්ර සිද්ධ උහු බැන තෙමේ ද මහඈපා වී පොහොසත්වූයේ උහුට උපස්ථාන කෙළේය. යුද්ධ බලයෙන් අක්බෝරජ ‍රජයට පැමිණිකල උහු මල් කසුප් යුවරජ තමා බලසෙන් රක්නට ථූපාරාමයෙහි දැගැබ් ලාහෙලා බිද දෙවන පෑතිස් රජු හා සුළු අක්බෝරජු ඇතුළුවූ පූර්වද රජුන් විසින් පුදනලද සාරවස්තු ‍පැණනැති මේතෙමේ දුර්නළතිත්ය පාපයත් පෙරටු කොට ගෙණ පැහැරගත. දකුණු විහාරයෙහි සෑය බිඳ ධන සාරය පැහැර ගත, මෙසේ අනික් දාගැබ්ද බිදවි. දුර්නිතිතිකයන් පෙරටු කොට ගෙණ මෙසේ කරඋහු වලකන්ට රජතෙමේ පොහොසත් නොවී. අදෝමය පවිටුහු ද්රටර්වමය්ය්දු යෝ.

32 මහාවංශය

වෙති. උහු වලකන්ට නොපොහොසත් ඒ රජතෙමේ ථූපාරාමයෙහි යුවරජ විසින් බුන් සෑය දහසකින් කරවා පෙළහර කෙළේයි. එකල දාඨොතිස්ස රජු විසින් අක්බෝ හෝ සිරිසඟබෝ රජ පරාජයට පමුනුවනලද්දේ බල වාහන සරසන්ට රුහුණු ගියේය. එහි විසුයේ ව්යාුධියකින් පහරණලදුව සොළොස්වන වස්හි මෙළේය. එකල උහු කිස්දොවුන් මල් කසුබ් යුවරජතෙමේ දාඨොපතිස්ස රජු බඹදිව් පලවා ලක්දිව එක්සත් කෙළේය. ඔටුනු නොපැලැන් දේය. මේ තෙමේ සත්පුරුෂ සමාගමෙන් විපිළිසරව “කළ පාප කර්මොයාගේ නාසනය කරණෙමැ”යි සිතා මල්වතු පොල්වතු හා වැව්ද කරවී. මහසෑ තුණ මහා පූජායෙන් සත්කාර කෙළේය. ථූපාරාමයද පුදා ඊට ‍එක් ගමකදු දින. සියලු ආරණ්යෙයක භික්ෂූ න් ලවා දහම් දෙස්වීය. මිරිසවැටියෙහි ඉතා තර පහයක් කොට නාගල වැසි මහතෙ‍රහු එහි වැස්වීය. එහි වසන උන්වහස්සේට සිවුපසයෙන් උවටන් කෙරෙමින් අටුවා සහිත විජම්පෙළ කියවි. නාහල් අවස කරවා උන්වහන්සේටම දින. මානිටුලා ගමද පසය පිණිස උන්වහන්සේටම දිනි. ඉක්බිති ඒ දාඨොපතිස්ස රජතෙමේ දඹදිවින් මහ බලසෙන් ගෙණ මෙහි ආයේ යුද කෙරෙමින් මොනවට සරසනලද බල වාහන ඇති ඒ කසුප් රජු විසින් පහරණ ලද්දේ මෙළේය. මොහුගේ රජබැව් වූ කලී, දෙළොස් අවුරුද්දක් විය. ඒ දාඨොපත්සිස රජහට සමාන නම් ඇති බෑනකෙනෙක් මහායුඬයහිදී උහු කෙරෙන් බියවැද දඹදිව් පැලහ. ඒකාන්තයෙන් සියලු සම්පත් මෙසේම අනිත්යෙහ, ඉතා දුර්ලොභද කැමැත්තේ මෙහි ඇල්ම බැහැරලා ධර්මාිභිමුඛ වන්නේය. මෙතෙකින් හුදී ජනයා ප්රැසාද සංවේග පිණිස කළ මහවස ජරාජක නම් දෙසාළිස් වන අදියර නිමි.

________________________________________

43 වෙනි පරිච්ඡේදය

ඉක්බිති දිනන් ලද සංග්රාධම ඇති පිරූ ආයාස ඇති කසුප්රජ ‍තෙමේ මහාපාළි නම් බත්හල සඟනට භොජනය සමෘද්ධ කෙළේය. එම රජතෙමේ නාහල් වැසි මහාධර්මජකථික තෙරනුවන් මහ පුදයෙන් පුදා උන්වහන්සේ ලවා බණ දෙස්වී. බෑයා අවස වසන කටන්ධුකාර වැසි තෙරුන් සඳහා සංග්රදහ සහිත සියලු පෙළ ලියවිය. ජිණී ප්රධතිසංස්කරණ කෙළේය. සෑයෙහි නවහම්ද කරවිය. ඒ ඒ තැන නොයෙක් සඟ අය පැවැත්වී. නන්මිණියෙන් චෙරජනා සිළුමිණි තුණ කරවී. පඬුලාසයන් සියයක් වස්ත්ර දානයෙන් පිණවී.

43 වෙනි පරිච්චේදය. 33

උහු බොහෝ දරුවෝ වූහ. උන්ගේ දෙටුතෙමේ මාණක නම්. ඒ සියල්ලෝ යොවුන් වයසට නොපැමිණියහ. බාලයහ. එහෙයින්ම මුහුකළ නුවන නැත්තාහ. පසුව ඒ රජතෙමේ අසාධ්යබ කිසි රොගයකින් වලඳනාලද්දේ “මා පුත්තු සියල්ලෝ ලදරුවෝය මොව්හු රාජ්ය ක්ෂවම නොවෙතැ”යි රුහුණුරට වසන මහ නුවනැති බෑනනුවන් කැඳවා තමා පුතුන් හා සියලු රජය පාවාදින. ගඳමල් ආදී පුදයෙන් චෛත්යකයන් පුදා සිව්පසය දී භික්ෂුජසඞඝයා ක්ෂනමා ක‍රවීය. ඒ කසුප් රජ තෙමේ මෙසේ සුචරිතයහිද මිත්රාජමාත්ය ජනයා කෙරෙහිද දැහැමින් හැසිර නව හවුරුද්දකින් කම්වූ පරිද්දෙන් පරලොව ගියේය. ‍ඒ මාණ තෙමේ මයිල් රජහට කටයුතුවූ කිස ගෞරව සහිත කොට නිමවා ජනවා සංග්රයහ කොටගෙණ දෙමළුන් බැහැරලීය. දෙමළු එක්ව “මොහු බැහැර ලමුය” යි උහු බැහැරම සිටිකල තුමූ නුවර ගත්හ. දඹදිව්හි ගිය හස්තදාඨ කුමරහට “රජය ගැන්ම සඳහා ඔබගේ ඒමට කලැ” යි හසුන් යවුහ. මාණතෙමේද පියා පිණිස රුහුණට වහා හසුන් යැවීය. පියතෙමේ ඒ අසා නොබෝ කලකින් රුහුණින් ආය. ඔහු දෙදෙනා මනත්ර”ණය කොට දෙමළුන් උනුනුන් හා බිඳුවූහ. ඉක්බිති ඔවුහු සියල්ලෝම සම පැවතුම් වූහ. එකල මාණකුමාරතෙමේ පියානන් රාජ්යයයෙහි අභිෂෙක කෙ‍ළේය. අභිෂෙක ලත් ඒ රජතෙම (තුන්) ‍නිකායට තුන්දහසක් දිනි. සඬඝයා ද රටද සංග්රකහ කොට රජකුලෙහි තුබූ සියලු බඩු සතුරන් ගෙන් රකිනු සඳහා රුහුණු යැවීය. හත්ථණදාඨ තෙමේද දෙමළුන් හස්ත අසා දෙමළ බලසෙන් ගෙණ ක්ෂථණයෙන් මෙදිවී ආය. එකල ඒ දෙමළු සියල්ලෝ පරිභූතව මෙහි සිටියෝ ගොස් මගදීම එන උහු පිරිවැරූහ. මාණතෙමේද සියලු එපවත් අසා “යුදයට මේ නොකලැ” යි සාරධන සහිත පියහු රුහුණු යවා තෙමේ නැගෙණහිර රටට ගොස් ජනයා සංග්රිහ කෙරෙමින් විසිය. ඒ දාඨොපතිස්සතෙමේ දෙමළ පක්ෂංය ලදින් රජනුවර ගෙණ දාඨොපතිස්ස රජැයි තමා නම ඇස්වී. ලෝවැසි තෙමේ මයිල්හු සෙයින් එම නමින් උහු ව්යයවහාර කෙළේය. (ඒ තෙමේ) පියහු බුහුනනියන් පිති අක්බෝ නම් කුමරු ගෙන්වා යුවරජ තනතුරෙහි තබා දකුණු රටත් දින. තමා ඇසුරු කළ වුනට සුදුසු පරිද්දෙන් තනතුරුදු දින, සස්නට හා ලොවට කටයුතු සියල්ලත් කෙළේය. මහා පාළියෙහි පිළිසහිත දී බත් හා කිරිද කිරිබත්ද දිනි. බණ ඇසී: පෙහෙවස් විසී, සියලු පුද කරවමින් දහම් දෙස්වමින් මේ ඈ පිණින් තමා යහපත්ම කෙළේය.කසුබ් වෙහෙරට සේනා ගම දී පදන්ගේ හිමියන්ට මහගල (වැවද) දින. මොණරපිරිවෙණට කස ගම දින. ථූපාරාමයට පුණේණළිය දී සෑයට සත්කාර කෙළේය. හේතෙමේ අභයගිරි F 33-16

34 මහාවංශය

විහාරයෙහි කපුරු පිරිවෙණ කරවී. තිපුතුල් නම් විහාරය කරවා ඒ වෙහෙරට දෙවී. උහු ඒ වෙහෙර කරණකල ථෙරවාදික භික්ෂුරහු තමන් සීමාව ඇතුළයයි වැලකූහ. ඔවුන් ප්ර තිබාහනය කොට බලාත්කාරයෙන් එහිම කරවී. ඉක්බිති ඒ ථෙරිය භික්ෂූථහු රජු කෙරෙහි නොසතුටු සිත් ඇත්තෝ උහු සැඳැහැ නැති කොට සිතා ගෙණ පතතනිකකුජජනකම් කළහ. ඒ බුදුන් විසින් “ ‍යම් උපාසකයෙක් සැදැහැ නැත්තේ නම් භික්ෂූඇන්ට අලාභ පිණිස උත්සාහ කෙරේනම් හෝ එසේම ඔවුන්ට අක්රෝශ කෙරේ නම් හෝ ඔහුට පත්තනික්කුජ්ජනය කටයුතුයයි වදාරණලදැ”යි සිතා පසුව ඒ භික්ෂූහහු උහුට ඒ කර්මතය කළහ. ලෝවැසි තෙමේ අනික් පරිද්දකින් සිතී “භික්ෂූට තෙමේ භික්ෂා් පිණිස උඩුකුරු කළ පාත්රෝය ගෙණ හැසිරෙමින් උහුගේ ගෙදොර දී මුනින් නමන්නේය” යි කතිකා කළහ. එසමයෙහි ඒ රජතෙමේ මහාව්යාීධියකින් පහරණලද්දේ නව වන හවුරුදුයෙහි ජීවිතක්ෂතයට පැමිණියේය.

ඉක්බිති දප්පුල රජතෙමේ සිය රුහුණු ගියේ පින් රැස් කෙරෙමින් එහිම වාසය කෙළේයි. මෙතැන් පටන් උහුගේ වංශය විරවුල් කොට කියමු. ඒ මෙහිම කියනකල නිරවුල් වේ. ඔකාවස් කුලෙහි උපන් මහාතිස්ස යන නමින් ප්රනසිඬවූ මහපින් ඇති සමාකීර්ණ ගුණ ඇතිසෙක් විය. රුහුණුරට හිමිහුගේ දුවූ පසස්නා මින් ගුණ ඇති සඞඝසීවා යයි ප්ර සිඬ කුමරියක් උහු භාය්යාගේ වුවා. ඇය පුත්තු තුන්දෙනෙක් වුහ. ප්රටථමයා අක්බේ නම ; දෙවැන්නා දප්පුළ නම ; තෙවැන්නා මිණිඅක් නම. ඇයගේ එක් දුවක්ද වූවා ; ඕ ‍තොමෝ රජුට පැමිණියා. දෙටු කුමර තෙමේ රුහුනු රට තමා වසඟ කෙළේය. මහාධන ඇති ඒ තෙමේ මාගම්හි මහාපාළි නම් බත්හල ක‍රවීය. එහිම දළ අක්බෝ නම් පිරිවෙණද කරවී. කණගම්හි අන්ධුයන්ටත් ගිලනුනුටත් ශාලා කරවීය. සප්රා ඥ ඒ තෙමේ පිළිම නම් වෙහෙර මහත් පිළිම ගෙයක් කොට එහි සෙල්මුවා මහත් නම් බුදුරුවක්ද ඉදුහයෙක් මැව්වාක් බඳු‍කොට පිහිටවිය. තමා නම්* ඇති සාලවාණ විහාරයද පිරිවෙන් වෙහෙරද එසේම කතරගමද කරවී. මේ තෙමේ දම්හල් වෙහෙර නවකම් කරවා එහි පරණ වැසිකිළිය නුවණැත්තේ තෙමේම ශුඬ ‍කෙළේය. පහන් හේතෙමේ බික්සඟහු ඉඳුල් බොජුන් වලඳා මඞනම් ගම සඟනට දින. උහු මේ හැර තවත් පින්කම් කොට දෙව්ලෝ ගියකල උහුමල් සාමිදපපුළ නම් කුමරතෙමේ එහි (ඉසුරු) විය. ඒ තෙමේ එහි සතුරන් මැඩ ඉසුරු පැවැත්විය. මහදන් පැවැත්විය ; රුහුණද නිර්බතභය කෙළේය. උහුට තුටු ජනතෙම් “ මේ තෙමේ අ‍පගේ මහා ස්වාමියා” යි කීය. එතැන්පටක් ලොවැසි ________________________________________

• තමා නම් අක්බෝ නම්.

43 වෙනි පරිච්චේදය. 35

තෙමේ උහු මා හිමියයි ව්යමවහාර කෙළේය. සිලදාඨ* නරෙන්ර්න තෙමේ එපවත් අසා උහුට සතුටුවූයේ බොහෝ ධන හා තමා දියණියන් දින. රාජ යොග්ය යයි මන් කරන්ට යුවරජ තනතුරුද දිනග උහුගේ දරුවූ මාණවම්මාදීහු මහත් යසස් ඇත්තෝ වූහ. පාණ දිවසින් වැසි මහ තෙරුන් වෙත බණ අසා උන්වහන්සේ කෙරෙහි පැහැද උන්වහන්සේ බුහුමන් කරණු පිණිස රුහුණ වෙහෙරක් කොට උන්වහන්සේට දින. තෙරණුවෝ ඒ වෙහෙර චාතුර්දණදිශික සඞඝයාගේ පරිභොග පිණිස දුන්හ. අඹමල් වෙහෙර ආදී බොහෝ වෙහෙර කරවී. කිහිරැලි වෙහෙර කොට දෙවියන් පිදී. මහපැණ ඇති ඒ යුවරජ අනුරාරම් පහය ඉතා දිරාගිය එලෙන මුතුලැල් ‍ඇතිකොට (නවකම් කරවී). එසේම සිරිවඩ්ඩ පහය අන්ය වූ තක් ඇඹුල යන මේ ශුඬකරවා සියලු පසය දීමෙන් පිණවා එහි දෙතිස් භික්ෂූරකෙනෙක්න් වැස්වී. කෙවුල්ගැඹුර නම් ගම නා වෙහෙරට දින. එසේම රජවෙහෙරට ගොන්ගම දින. තිස් වෙහෙරට කන්තික පව්ව දින. එසේම ඒ යුවරජ සිතුල් පව්වට ගොන්නවිටිගම දින. ඒ මේ යුවරජ අරියාකර විහාරයට මල්වතු නම් ගම දින. එහිම ඉතා සිත්කලු පිළිමගෙයක් කෙ‍ළේයි. එහි සිටිපිළිමයෙහි මාහැඟි ඌර්ණහරොමය කෙ‍ළේයි. හේතෙමේ රන් පට කරවී. සියලු පූජා විධානයද කෙළේයි. චෛත්යපය බොහෝ සේ දිරු කළ හේතෙමේ සුණුයමින් රැදවි. තවද අන්ය‍වූ පසළොස් රියන් මෙතේ බුදුරුව ක‍රවී. ඒ යුවරජතෙමේ මේ ආදී අපමණ පින් තෙමේත් මනාකොට කෙළේය. පිරිවර ලවාත් කරවී. උහු පිරිවැරූ බොහෝ පින්කරු පිනිස්සු වුහ. උන් විසින් පස ඇතිව කරවනලද නොයෙක් විහාරයෝද වූහ.

කිසි කලෙක ඒ යුවරජ (සියරට) ඇවිදිනේ ගම්නැති අරණෙක්හි සොන් සංවිධාන කොට රෑ වාසය කෙළේය. හේතෙමේ මොනවට නැමි විලවුන් ගැණීම කොට සැප ආහාර ගෙන සිත්කලු ගෙයක සුව යහනෙක හොත්තේ නිදන්ට වන. එකල නිදිනොලබන්නේ කරුණු කිමැයි දහවල් තමා සියලු පැවතුම් මෙනෙහි කෙරෙමින් ඇතුළත කිසි කරුණක් ‍නොදැක බැහැර කිසි කරුණක් උව මැන වයි මෙසේ ‍සිතා ඒ සොන්ට මිනිසුන් යෙදීය. මෙසේ “ඒකාන්තයෙන් මාගේ ආය්ය්ි කයෝ රාත්රියයෙහි තෙමේමින් රුක්මුලෙක ඉන්නාහ. උන්වහන්සේලා ගෙණෙව” යි කීය. ඒ මෙහෙයනලද මිනිස්සු වහන්ගත් අත් ඇතිව ගොස් සොයමින් මාගමින් ආ රුක්මුලෙක උන් භික්ෂූනන් (දැක) එකල ගොස් ඒ අසුන් රජහට දැන්වූහ. ඒ රජ තෙමේ (වෙතට) දිවීය. ඒ භික්ෂූඑන් දැක්ම සතුටුව ස්වකීය වාසභවනයට වඩාගෙණවුත් භික්ෂූෙන්ට නීති දන් පිණිස තබනලද රැදු සිව්රු උන්වහන්සේලාට දී තෙත් සිව්රු ආරගෙණ වියලා පාදො ________________________________________* අලමුගලන් රජු මැරූ අසීග්රා හක සලමෙවන් ඒ රජතෙමේ සීලාවෙක සිලාදාඨ නොවේය.

36 මහාවංශය

වුන් ආදිය කොට මොනවට අතුළ ඇඳ ඒ සියලු භික්ෂූහන වඩාහිඳවා බෙහෙත් පිලියෙල කොට තෙමේම පිළිගන්වා පෙරවරුදු කටයුතු භොජනාදිය කරවා කැපකරුවන් දී ඉක්බිති රුචි පරිද්දෙන් යැවීය. කුශලක්රි යායෙහිම ඇලුනාවූ ඒ රජහු දවස් මෙසේ පසුවිය ; මෙසේ පුණ්ය්පරායනව ඒ නරශ්රෙුෂ්ඨයා සියලු රට දනවු පින් කම්හි යොදවා වසනකල මාණකුමර නැගෙණහිර රට වෙසෙමින් බලයෙන් එක්කොට ගෙණ පියහු සේනාවා හා වස්තුවත් ගෙන්වාගෙණ යුදකරණු පිනිස තීපුචුල්ල නම් ගමට ගියේය. දාඨොපතිස්ස රජ ඒ පවත් අසා මහ බලසෙන් ඇතිව තඹල ගමට ගියේය. එහි උනුනුන් එක්ව මහ යුද ‍කළහ. දාඨොපතිස්ස රජහුගේ යෝධ‍යෝ අවයව සහිත මාණ කුමරු මැරූහ. ඒ පවත් අසා ඒ දපපුළ තෙමේද සොක නැමැති හුලින් පහරණලද්දේ මෙළේයි. මේ තෙමේ අනුරාපුර සත් දවසක් වසෙමින් රජකම් කෙළේය. රුහුණු තුන් අවුරුද්දක් රජකම් කෙළේය. එහෙයින් උහුගේ කථාතෙමෝ මෙහිද රුහුණද වී.

මෙසේ ආකල සතුරන් මරා දුකසේ අයින් ලද්දාවූ සම්පත්හු ක්ෂ ණ යෙහි විදුලිසේ වූහ. නුවණැති කවරෙක් එහි ඇල්ම කරන්නේද.

මෙතෙකින් හුදීජනයා ප්රුසාද සංවේග පිණිස කළ මහවස මතු රාජකනම් තෙසාලිස් වන අදියර නිමි.

44 වෙනි පරිච්ඡේදය.

හත්ථාිදාඨ නම් රජහුගේ ඇවෑමෙහි රජහු බාල සොහොවුරුවූ අග්බෝ කුමරතෙම සිරිසඟබෝ නම් ඇතිවූ (රජ) විය. මේතෙම සම්යපග්දෘෂ්ඨියෙන් යුක්තවූ ධාර්මඟමික රජෙක් විය. එහෙයින් හෙතෙම පමණ නොකළ හැක්කාවූ පින්කම් පැවැත්වීය. තුන් නිකායවාසී (භික්ෂූ න්ගේ භොජන සාලාවන් ප්රනත්යීය දීමෙන්) බැලි, මහාපාලි නම් දන්හලද වැඩීය. සතුන් නොනසන පිණිස ආඥාවක් ද කරවී. ආලය රහ‍ිතවැ සුදුසු පරිද්දෙන් තනතුරුද දෙවී. සිප්ගොත් ආදීයෙන් යොග්යි ජනයන්ට සංග්රකහයෙන් සංග්රුහද කෙළේ. මහ පැණැති ඒ තෙමේ යම් කිසි තැනකදීත් භික්ෂූහන් දැක උන්වහන්සේලාට සත්කාර කොට ශාසනයට අන්තර්ගැතවූ පිරිත් කියවී. ඒ (රජ) තෙම නාග සාල (විහාර) වාසීවූ දාඨසීව නම්වූ මහපැණැති සිල්වත් බහුශ්රැ)තවූ තෙරුන් කරා එලඹැ උන්වහන්සේට සත්කාර කොට උන්වහන්සේ කෙරෙන් සම්මාසම්බුදුන් දහම් අසා සියලු කෙත් කරන්නේයයි ධර්මනයෙහි අතිසයින් පැහැද පාපීවූ දුෂ්ටසිත් ඇත්තාවූ පුරාණ සිය නෑයන් විසින් ථෙරිය වාද යන නම් ඇත්තාවූ (මහාවිහාර වාසීවූ) භික්ෂූයන්ට කරණලද අපකාරයන් අසා බොහෝ වූ දිරාගිය වෙහෙරද පිරිවෙන්ද ප්රූකෘතිමත් කෙළේය. ඒ ඒ තන්හි බොහෝ අය උපදනා ගම්ද දෙවී.

44 වෙනි පරිච්චේදය. 37

එකල ශුන්යෙවූ ප්රතත්ය7යන්ද අතිශයින් දළුලෑසේ ඇති කළේය. සඞඝයාගේ දාසයන්ද නියම තන්හි තැබීය. මේ (දාඨාසීව නම්) තෙරුන්වහන්සේට තමන් නම් ඇත්තාවූ ප්රැධාන ගෙයක් කරවී. මහපැණැති ඒ තෙර තෙමේද එය පිළිගෙණ සඟනට දින. ඒ ගෙට භරතතල නම්වූද කිහිම්බිල නම්වූද ‍කතක නම්වූද තුලාධාර නම්වූද අන්ධගනාර නම්වූ ද අන්ධබකාර නම්වූ ද අන්තුරෙළි නම්වූද බාලව නම්වූද ද්වාරනායක නම්වූද මහානික්කඩ්ඩික නම්වුද භොග උපදනා ගම් දුන්නේය ; එසේම පෙළහාල නම් අනික් ගමක්ද දින. ඒ රජ තෙම මෙකියනලද ගම්ද අනිකුත් භොග උපදනා ගම්ද දී තමන්ගේ නැවූ ආරාමිකයන්ද දුන්නේය. එසේම නිකාය දෙක්හි ප්ර ත්ය ය මඳවූ විහාරයන් දැකද අසාද බොහේවූ භොග උපදනා ගම් දින. බොහෝ කීමෙන් කවර ප්රදයෝජනද? තුන්නිකායටම බොහෝ ප්රබත්යරය උපදනා ගම් දහසක් නිරවුල් කොට දුන්නේය. තුනුරුවන්ගේ උතුම් ගුණ මෙනෙහිකරන්නාවූ ඒ (රජ) තෙම එකාවැල ගෙණ අක්ෂමමාලා හෙවත් නවගුණ (වැල් ) කළේ. මෙසේ සියලු ප්රගයෝගයෙන් ඒ (රජ) තෙම ධර්මණයෙහි ඇලුනේ විය. උහුට අනුව හික්මෙන්නාවූ සියලු මිනිස්සු දහම් පිළිවෙත් කරන්නෝ වූහ. එකල්හි ඒ රජහුගේ කම්කරවූ පොත්ථේකුඨනම් දෙමළතෙම මාටම්බිය නම්වූ අද්භූතවූ ප්ර්ධාන ගෙයක් කරවී. බුකකල්ල නම් ගම අඹවැවද තන්නවායික වාචික නම් ගමද නිඪිලව්ඪි නම් ගමද ඒ තෙමේ දාසයන් සහිත කොට උහුට දින. කපුරු පිරිවෙන්හිද එසේම කුරුන්දිපිල්ල නම් පිරිවෙන්හිද මහ රජගෙයිද ප්රාිසාදයන් ඒ තෙමේ ම කරවී. මහත්වූ ධන ඇති හෙතෙම අන්ය ස්ථානයන්හි විහාර විෂයෙහි ගම් තුණක් දින. පොත්ථෙසාත නම්වූ ප්රනඥා ඇත්තාවූ සෙනාපතිතෙම ජෙතවන විහාරයෙහි රජහුගේ නවැත්තාවූ පිරිවෙන නිමවී. මහාකන්දත නම් දෙමළ තෙමේද තමන් නම් ඇත්තාවූ පිරිවෙණක් (කරවූයේය). එසේම එක් පුරුෂයෙක්තෙම චුල්ලපන්ථව නම් පිරිවෙණක් කරවී. රජහුගේ සඞඝතිස්ස නම් ඒ උපරජතෙමේද සොහාල උපරාජ නම් පිරිවෙණක් කරවීය. අන්යතයෝ මේ ආදී ඉතා බොහෝවූ විහාර කරවුහ ඒ රජහට අනුව පවත්නාවූ සත්වයයෝ මෙසේ ධාර්මවමික වූහ. යම් ප්ර ධානයෙක් තෙම යම් පාපයක් ‍හෝ පිණක් හෝ කෙරෙද ‍ලෝකයා ඒ ඒ දෙය කරන්නේමය, එය පඬිත තෙමේ දන්නේය. ඒ රජහුගේ ජෙඨා නම් මහ පිණැති මෙහෙසි තොමෝ ජෙඪාරාම නම්වූ මෙහෙණි අසපුවක් කරවීය. ඒ ආරාමයට පත්තපාසණ නම් භූමියෙහිවූ ගම් දෙකක්ද ඒ බඳ බෙල් නම් ගමද එසේම ආරාමිකයන් සියයක්ද දුන්නීය. මහත්වූ ධන ඇත්තාවූ මලය රජතෙමේද මඬලගිරි නම් විහාරයෙහි චෛත්ය යට අයිතිවූ මරුවු දාගෙයක් කරවී. හේ තෙමේම ලෝවාමහාපායෙහි මැද කුළුගෙය සෙවෙනි කරවී.

38 මහාවංශය

මහා යසස් ඇත්තාවූ බොධිතිස්ස තෙමේද බොධිතිස්ස නම් විහාරයක් කරවීය. ලඞකාද්වීපයෙහි මඬලාධිපතිවූ* සියල්ලෝ ම ඒ ඒ තන්හි ‍ශක්තිවු පරිද්දෙන් බොහෝවූ විහාරයන්ද පිරිවෙන් ද කරවූහ. ඒ රජහුගේ කාලයතෙම පින්කමින්නිපන්සේ විය. අති විස්තරයට භයින් සර්වන ප්රයකාරයෙන් නො විචාරණ ලද්දේය. යම්සේ හේතුන්ගේ ප්රවධාන සලකුණ කියන ලද්දේද ( එහෙයින්) පූර්වමවූ කථාමර්ගනයද අවුල්සේ මට වැටහේ. යලි අන්යදවූ කාලයෙක්හි පොළොන්නරු ගොස් පින්රුස් කෙරෙමින් එහිම වාසය කෙළේ, අසාධ්යන වූ රොගයකින් ස්පර්ශහකරණ ලද්දේ තමන්ගේ දිවි අවසානකල් බැව් දැන මහජනයා කැඳවා ධර්ඹයයෙන් අවවාද කොට තෙමේ මරුමුවට පත්විය. උහු මළකල්හි මහජන තෙමේ දැඩි සෝක ඇතිව අඬා උහුගේ ආදාහනයෙහි කටයුතු සියල්ල නිරවශෙෂ ‍වසයෙන් කොට උහුගේ ආදාහනයේ අලුද තමන්ට බෙහෙත් කොට, ඒ සියලු රාජ භාඬයද සියලු‍ සේනා වාහනද ගරු කොට ගෙණ සුරුකිව තබා නුවරට පැමිණියේය. මෙසේ සොළොස්වෙනි වර්ෂුයෙහි (අග්රපබෝධි නම් ‍හෝ ශ්රීෙ සඞඝ‍බොධි) රජතෙමේ දෙව්ලෝ පැමිනියේය. පෙත්ථිකුඪ නම් දෙමළ‍ තෙමේද උහුගේ රාජ්ය ය විචාරණය කෙළේය. දාඨසීව නම්වූ උපරජ අල්වාගෙණ සිරගෙහි ලැවීය. මනාකොට කරණලද රැකවරණ අණකෙළේය, රජෙකුගෙන් වෙන්ව රාජ්යාය භුක්ති විඳන්ට නොහැකියයි සිතා දනපිරියේ ප්රසධානත්ව ඇත්තාවූ රාජ වංශයෙහ් උපන් දත්තනම් පුරුෂයෙකු ගෙණවුත් උහු රාජ්යනයෙහි අභිෂෙක කොට උහුගේ නම් තබා තමන් සියල්ල විචාරණය ‍කෙළේය. ඒ දනපිරියේ දත්ත නම් රජතෙම තමන්ගේ නම් ඇත්තාවූ විහාරයක් කරවා අනිකුදු පින් රැස් කෙළේය. ඒ (දතතනම් රජ) තෙම සම දෙවසක්ම සිට මළේය. උහු මළ කල්හි පොත්ථ කුඪ (නම් දෙමළ) තෙම නැවත හුණන්නරුවෙහි උපන්නාවූ අනිකුදු හත්ථථදාඨ නම් කුමරෙකු ගෙන්වා උහුද රාජ්යමයෙහි අභිෂෙකකොට තෙමේ පෙර පරිද්දෙන්ම වාසය කෙළේය. කාළ දීඝාවිකනම්වූ ප්රිධාන ගෙයක් කොට එසේම අනිකුත් පින් (කොට) හෙතෙ‍මේද සමසකින් මරහු වසඟ විය. මෙසේ බොහෝ උපද්රඅව ඇත්තාවූ ධනයන්ද ධාන්යනයන්ද වාහන යන්ද දැන ප්රහඥාසහිත පුද්ග‍ලයෝ රාජ්ය්යන් කෙරෙහි ඇල්ම හැර මනොඥවූ පුෂ්ය්යෙහි ඇලුනෝ වෙත්වා. මෙතෙකින් හුදීජනයා ප්රලසා‍ද සංවෙග පිණිස කළ මහවස තිරාජකනම්වූ සුසාලිස්වෙන් අදියර නිමි. ________________________________________

• මඬලාධිපයෝ නව ඒ ඒ දනව් නායක දිසාපතිහුයි.

       45 වෙනි පරිච්චේදය.					39

45 වෙනි පරිච්චේදය.

ඒ (හත්ථචදාඨ) රජහු ඇවෑමෙන් මාණවම්මතෙම රජවූයේය. හෙතෙම කිනම් ගොත් ඇත්තේද කවරෙකුගේ පුත්රායෙක් හෝ වේද කෙසේ රජයට පත්වීද යත්? මහාසම්මත වංශයෙහි උපන් නාවූ ජාතිගුණයන් උසුලන්නාවූ ථූපාරාමය භෙද කළාවූ කාශ්යෙප නම් වූ රජහුගේ පුත්රවයි. ඒ රජහුගේ මෙහෙසිතොමෝ මලයරජු දියනියවූ සඞඝානම් විය. ඒ කුමරිය ලැබ උත්තරදේසයෙහි සැඟවුනාවූ පැවතුම් ඇතිව වසන්නේ හ‍ත්ථුදාඨ නම් රජහු විසින් ඒ බව නියමකොට දැනගත් කල්හි දඹදිවට පැමින නරසීහ නම් රජුකරා ගොස් ස්වකීය නාමය කියා උහු ඇසිරු කරන්ට පටන්ගත්තේය. සියලු උපායෙන් (ඒ) රජු සතුටු කෙළේය. ඔහුගේ මිත්ර්තාව දැන තමන්ගේ බිරින්දත් ගෙණගොස් රෑ දවල් ඒ (රජු) සේවනය කරමින් එහිම වාසය කෙළේය. කවට්ටි රට ඒ රජතෙමේද උහු විසින් සතුටුකරණලද්දේ ඒ රජය සියල්ලම පමුනුවන්නාක්මෙන් මහත් භොග දෙවීය. සඞඝා නම් දෙවිතොමෝද මාණකුමරු සමඟ සංවාසයට පැමින දුන් සතරදෙ‍නෙකුන් හා පුතුන් සතරදෙනෙක්ද ප්රිසව කළාය. යලි එක් දිනක් රජතෙ‍ම මාණවම්ම කුමරු සමඟ එකතුව මගුලැත් කඳට නැගී කැමති පරිද්දෙන් හැසිරෙන්නේ එහි හිඳගෙණම පිපාස ඇතිව කසපැනක් බී ඒ අනිකෙකැයි සිතමින් මාණවම්මය හට දුන්නේය. ඒ මාණවම්මතෙම එය ගෙණ මෙ රජතෙමේද යහළුය පරමාත්ථි යෙන් සත්වැයන්ගේ කුමක් ඉඳල්නම් වේදැයි සිතී. එහෙයින් මා විසින් පානය කටයුතුයයි සිතා එය පීයේය. දිනනු කැමතිවූ නුවණැත්තෝ මෙසේ මහත් උත්සාහ ඇතිවෙත්. රජ ‍තෙමේද ඒ දැක භයඇතිවූයේ උහු බී අවශෙෂය තෙමේ පානය කෙළේය. පින්වතුන්ගේ ක්රිදයා සැමකල්හි එසේවේ. එකල්පටන් තමන් බොජනයෙහිද ශයනයෙහිද පරිහරණයෙහිද වාහනවෙහිද සියවෙස්හිම තැබී. මෙසේ ඔවුන් වසන කල්හි වල්ලභ (රජ) තෙම නරසීහ (රජු) හා සමඟ යුධ පිණිස උපාගතවිය. නරසීහතෙම (මෙසේ) :-- සිතී “ මේ තෙමේ වනාහි මා සෙව්මෙන් වංශයෙන් ආවාවූ සියරජය ලබව්නේමියි (සිතා) රෑ දාවල් අනලස්ව සේවනය කරන්නේය. ඉඳන් හෙතෙමේද මා සමඟ ගොස් යුද කරමින් මරණප්රාරප්ත වන්නේ නම් උහුගේද මාගේද කල්පනාවූ ඒ සියල්ල නිෂිඵල වන්නේය.” ඒ රජ තෙමේ මෙසේ සිතා උහු තමන්ගේ පුරයෙහි නවත්නා තෙමේ වල්ලභ රජු හා සමඟ යුධ කරන්ට පටන්ගහත්තේය. මාණවම්ම තෙමේද “ඉඳන් මා ජීවත්වන කල්හි මේ රජතෙම යුදයෙහි මියාද මාගේ ජීවිතයෙහි කුමන ඵලයක්දැ”යි සිතී. “ එසේවූ කල්හි උහු හා සමඟ විශ්වාසය නපුරුකොට කරණලද්දේ වන්නේය. (හෙතෙම) තමාට සමාන භාවයෙන් මට කුමක් පිණිස සංග්ර්හ කෙළේද?

40 මහාවංශය

එහෙයින් මා විසින් (උහු) සමඟ යුද්ධමඬලයට යායුතුය උහු හා සමඟම ජීවත්වීම හෝ මරණය හෝ සැපමය” මෙසේ සිතා සනනඬකරණලද යොධජනයා ඇත්තේ උතුම් ඇතුපිට පැන නැංගාවූ හෙතෙම ගොස් උහුට යුද්ධ‍මඬලයෙහි තමා දැක්වී. ඒ නරසීහතෙමේද උහු දැක තුටුපහටුව “අදෝමය මා විසින් මොහු කෙරෙහි කටයුතු වු මිත්රරභාවය කරණලද්දේය” යි විශ්වාස කෙළේය. ඉන්පසු මාණවම්ම කුමරහුගේ සේනාවද ඒ රජහුගේ සේනාවද සමගිවැ වල්ලභනම් රජහුගේ සේනාව වැනසූහ, මාණවම්ම තෙමේද මෙරමා මඩනේ දෙවියන්ගේ යුදෙහි නාරායණයා සෙයින් එහි තමන්ගේ සූරභාවය දැක්වී. නරසීහරජ තෙමේද මානවමම කුමරු‍ගේ වික්රටමයෙහි සතුටුවූයේ “ඔබ වනාහි මාගේ ජයදායකය”ය (කියා) සෙනහයෙන් වැලඳගෙණ තමාගේ නුවරට අවුත් ජයකෙළි ‍ෙකළ මාණවමම කුමරුගේ සේනාවට කටයුතු සියල්ල කෙළේය. යලිත් රජතෙමේ මෙසේ සිතීය. “ම‍ාගේ යහළුතෙම තමා විසින් කළමනා සියල්ල කෙළේය ; හෙතෙම අද පටන් මට නය නැත්තේය. “ මා විසින් කටයුතත කොට මාගේ නයද සුඬකරමි කෘතඥවූ කළගුණ දන්නාවූ පුරුෂයෝ ඉතාම දුර්ලේභය”යි (සිතා) ඇමති‍යන් රැස්කරවා මේ වචනය කී‍යේය. “මාගේ මේ යහළුවාගේ කම් හි තොපිද සාක්ෂිුහ. මා විසින්ද සැප එලවන්නාවූ යහපත් කර්මවයක් ඕහට කට යුත්තේය. පූර්වෙ පකාරීවූ පුද්ගලයාට උපකාරකිරීම සත් පුරුණයන්ගේ ධර්ම්යෙක.” මෙසේ කී කල්හි දේවයන් වහන්සේ යමක් යමක් කැමති වන්නේද ඒ ඒ දෙය අපටද රුචිවන්නේ යයි ඒ ඇමතියේ රජුට පිළිවදන් කීහු. ඉක්බිත්තෙන් ඒ රජතෙම මාණවම්ම කුමරහට වාහන සහිත සේනාවද සියලු උපකරණද සියලු කම්කරුවන් ද දී යවයි කියා සේනාව සමඟ යන්නාවූ උහු බලා වෙන්වූ පුතෙකු අඬන්නාසේ හැ‍ඬී. මාණවමමක්ෂබත්රීුය තෙමේද මුහුදුතෙරෙදී නැවනැගී නො‍බෝ කලකින්ම වේගයෙන් එය ඉක්මවා අවුත්, සේනාව සමඟ ලඞකාද්වීපය පෙළමින් ඇතුල්වී. ඒ අසා දාඨොපතිස්ස නම් රජතෙම පලා ගියේය. මාණවමමක්ෂීත්රිමය තෙමේද නුවරට ගොස් රජ නොවීම පියවරක් පියවරක් පසුපස්සේ මතුබලා යන්නේ පලාගියහු ලුහුබැන්දේය. එකල්හි ඒ ද්රසවිඩ සේනාතොමෝ සවාමිතෙම මහාරොගයකින් මැඩපැවතුනේයයි ඇසීල; ඒ අසා සේනාතොමෝ ඉවත්ව ගියාය. දාඨොපතිස්ස රජතෙම ඒ අසා මහත් සේනාවක් ගෙණ මාණවමම කුමරු කරා පැමිනැ යුද්ධකරන්ට ආරම්භකෙළේය. මාණවමම කුමාර‍ තෙමේද “මාගේ සියලු සේනාව ගියා. මා මළකල්හි මා සතුරාගේ අභිමතය සමෘද්ධවන්නේය. එහෙයින් මම දඹදිවටම එතැනින් සේනාව ගෙණවුත් නැවත රාජ්යඅය ගණිමැ”යි සිතී. එහෙයින් ඒතෙමේ එසේ කෙළේය.

45 වෙනි පරිච්චේදය. 41

නැවත ගොස් යහළුවූ නරසීහ (රජු) මනාකොට සතුටු කරමින් සකස්කොට උහු සේවනය කෙළේය. රජුන් සතර දෙනකු‍න් වනතෙක් ඒ මාණවමමතෙම එහි වාසය කෙළේය; ඉක්බිත්තෙන් “මානයෙන් තදවූ කීර්තණති ධනකොට ඇත්තාවූ මාගේ යහලුතෙම රජය පිණිස මා සේවනය ‍කරමින් ම කල් ගියේ මහලුවන්නේය ; උහු බලමින් මම කෙසේ රාජ්යකය කෙරෙම්ද මේ වාරයෙහි වනාහි මාගේ සේනාව යවා ඒ රාජ්යබය නොගන්නේනම් මාගේ ජීවිතයෙන් කවර ප්රායෝජනදැ”යි නරසීහ තෙම සිතුයේය. මෙසේ සිතා හෙතෙම තමන්ගේ සේනාව රැස්කරවා සුදුසු පරිද්දෙන් සනනද්ධ කරවා රුචිවූ දෙය දෙවා තමන්ම ඒ සේනාවගෙණ මුහුදු තෙරට ආයේ සිතියම් රූප ඇත්තාවූ ස්ථීර වූ බො‍ හෝ නැව් කරවා “පින්වත්නි මොහු සමඟ යව්ය”යි ඇමතියන්ට කී‍යේය. ඒකල්හි සියලු ජනයෝ නව් නගින්ට නොකැමති වුහ. එකල්හි නරසීංහතෙම නානාප්රවකාරයෙන් සිත තෙමේ ප්රිතිච්ඡන්නවැ හෙතෙම රාජලක්ෂතණ වසයෙන් සම්මතවූ තමන්ගේ පෙරහර සියල්ලද තමන්ගේ ආභරණ සියල්ලද උහුටම දී ඒ (මාණවමම කුමරහු) නැවට නංවා “යවා මුහුදේ සිට මේ කොඪනම් බෙරයත් වාදනය කරව”යි නියෝග කෙළේය. ඒ මාණවම්ම තමේද සියල්ල එසේ කළේය ; ‘අප‍ෙග් රජතෙමේ ගියේය’ යි (සිතා) රජුහු තනිකොට ජනයෝ නැව් නැංගාහ. මාණවමමතෙම ඒ සෙනඟ ගෙණයන්ට ආරම්භකෙළේය. හුදෙක් ඒ මුහුදුතෙම නුවරක් සමාන වී. ඉක්බිත්තෙන් හෙතෙම පටුනට පැමින වාහන සහිතව ගොඩ බැස එහි කීපදවසක් වෙසෙමින් සේනාව සතප්පා උතුරුදෙශය ගෙණ ජනයා අත්පත්කොට චලනය නොකොට හැකිවූ මහාසේනා ඇත්තේ නුවරට යන්ට පටන්ගත්තේය. පොත්ථිකුඪතෙමේද ඒ අසා මහත් සේනා ඇත්තේ ඉදිරියට ගියේය. දෙසේනාවෝ බුන් වෙරලැති සාගර දෙකක් මෙන් එකතුවූහ. ඉන්පසු මාණවම්ම තෙම ගන්නාලද ආයුධ ඇත්තේ ඇතුපිට නැඟි පොත්ථ කුඪ (නම් ද්රවවිඩ) පුරුෂයාද රජුද වෙන්කොට පැලවීය. පලායන්නාවූ හත්ථෙ දාඨයා දනව්වැසි මිනිස්සු දැක උහුගේ හිස ගෙණ මාණවම්ම රජහට දැක්වූහ. පොත්ථැකුඪ තෙම පලාගොස් මොරුකන්දාර නම් දනව්වට පැමිණියේය. ඉන්පසු ඒ රට සවාමිතෙම උහු දැක “මේ තෙමේම මට බොහෝ කල් යහළුහ. එහෙයින් විපතෙහි පිහිට සොයා ආවහු හැරදමනු නොහැකිය. හිමියාටද යහළුවාටද නිදොස්වූ යමක් කෙසේ වන්නේ දැ”යි සිතා හෙතෙම විෂ සහිතවූ පූපයක් කා මෙළේය. පොත්ථවකුඪතෙමේ ද එයින් ද පූපයක් අනුභව කොට මෙළේය. ඒ මානවම්ම රජහට මෙසේ ලංකාද්වීපය නිරවුල් වූයේය. G 33-16

42 මහාවංශය ඒ මාණවම්ම තෙම එයින්ම ලඞකාද්වීපයෙහි ජනයාගේ දුක වලක් වන්නාක්මෙන් එකල්හි ලඞ්කාවෙහි සේසත එසවී. හෙතෙම බොහෝවූද අනගිවූ ද පින්කම් කෙළේය. ඒ සියල්ල පදයක් පාසා කියන්ට කවර මනුෂ්ය යෙක්නම් සමත්ථිිවේද? කප්පගාම නම්වූද එසේම සෙපර්ණඅණ නම් වූ ද පධානරක්ඛනම් විහාරයෙහි සිරිනම් පහයද සිරිසඟබෝ නම් වූ වෙහෙර ප්රූසාද එලවන්නාවූ පහයද ඒ උත්තම තෙමේ ම කරවූයේය. ලෝවාමහපාහයද එසේම ථූපාරාම යෙහි ගෙයද සෙවෙනි කරවීය. ථූපාරාමයෙහිම ප්රාසසාදයක් ඉඳි කොට පාංශුකුලිකාඞගය රක්ෂාවකරණ භික්ෂූ.න්ට දින. චෛත්යයය මස්තකයෙහි රාවට පැමිණි සත පියවි කෙළේය. එහිම බොහෝවූ ජ‍රාවට පැමිනි ආවාසයන් පියවි කෙළේය. (මෙහි සතළිස්සත්වෙන් පරිච්ජේදය කෙළවර නොපෙනේ, මෙතැන පටන් සතළිස්අටවෙසි පරිචෙඡදයයි හැගේ. පූජාවලී අනුසාරයෙන් මීට අනතුරුව අග්බෝ රජුහුගේ නම පෑණෙයි. පරිච්ඡෙදය සඞඛ්යාාවද පොතේ අඩුවී පෙණේ.) ______________________________________ __

46 (48) වෙනි පරිච්ඡේදය.

.................................................................සුලභවූ ප්රතත්යටය ඇති ආවාසය කරවා ධමමරුචි නම් නිකායේ හෝ අභයගිරිවිහාරයෙහි භික්ෂූ.න්ට ඒ රජතෙම දුන්නේය. රාජිනී දීපක නම් ගමද දුන්නේය. මහා පෙත්රාදදිපාද නම් ආවාසය වෙන්කරවා ඒ භික්ෂුනන්ටම දින. හෙතෙම කො (ක) වාතයෙහි දෙවතිසස නම් ආවාසය ඔවුන්ට දින. හෙතෙම මාතලයෙහි කාදම්බගොන නම් ආවාසය කොට දෙවපාලි නම් ජන පදයෙහි එසේම ගිරිනම් නුවරක් කරවා අන්තරසොබ්භයෙහි දෙව නම් විහාරයක් කොට රාජමාතික නම් ආරාමයක් කොට පාංශුකුලික භික්ෂූ්න්ට දුන්නේය. ගෝණ නම්වූ විහාරයෙහි ප්ර ධාන ගෙයක් කෙළේය. වඩමන් නම්වූ බෝධිවෘක්ෂ යෙහි දිරාගිය වූ ගෙයද කරවී. සඞඝමිත්ත නම් විහාරයෙහිද අනිකුත් තන්හිද ඒ ඒ විහාරයන්හි අභිනව කර්මාතන්තයන් මහත්වූ යසස් ඇති ඒ රජතෙම කරවී. ඒ රජතෙම රන් සිවිදහසක් නිමවා සෑගිරියෙහි ජරාවට පැමිනි තැන් නවකම් කෙළේය. පන්බත් (නම්) වූ තල්වතුවෙහෙර කරවා මහා සේන රජහුගේ නම්ඇති විහාරයට දෙවි. බිඳනාවූ ගොඩිගමු වැවද පෙර තිබුනු පරිද්දෙන් බැන්දේය. හෙතෙම සියලුම දාන භාඬද සියලු සත්වගයන්ට දුන්නේය. හෙතෙම ලඞකාද්වීපවාසී ජනයන් සමඟ පෙහෙවස් වෙසේ. ලොකොත්තර සැප දෙන පිණිස ඔවුන්ට ධර්ම යද දේසනා කෙරේ. උහුගේ රජයෙහිවූ සියලු ජනතෙම ස්වර්ගසයට හිතවූ කර්මදය මනා කොට කෙළේය. “ මහීපාලතෙම යමක් කෙරේද උහුගේ ජනතෙම එය කෙ‍රේ. එහෙයින් මහත් ප්රේඥා ඇති රජතෙම සැමකල්හි ධර්මන

46 (48) වෙනි පරිච්චේදය. 43

යෙහිම හැසිරෙන්නේය. හෙතෙම විසූ විසූ තැන මහත්යසස් ඇත්තේ වේ. පිරිවර සමන්වි්තවූයේ කෙළවර නිර්වාිණයටද යන්නේය, එහෙයින් නුවණැත්තේ ආත්මාත්වඑය හා පරාත්ථසයද බලන්නේය. ඉදින් හික්මුනාවූ එකම තමා කරණකොට ගෙණ සියලු මහ ජනයෝද හික්මීමට සෙත්නම් කවරනම් පඬිතයෙක් තෙම ඒ හික්මීම) නසන්නේද ? සත්වයයන්ගේ යම් ප්රමයෝගයක්තෙම දෙලොව වැඩ එලවන්නේ වේද රෑ දාවල් අනලස්වූ උහු විසින් නොකරණ ලද්දාවූ ඒ ප්‍න්යෝගයක් නැත්තේය. ඒ රජතෙම තමා පිණිස දෙවි. ඒ රජහුගේ අස්ථානයෙහි යෙදීමක් ‍හෝ නුසුදුසු සංග්රසහයක් හෝ වරද සහිතවූ ප්‍යණයෝජන විඳීමක් හෝ සර්වමප්රහකාරයෙන්ම නොවී. යම් යම් සත්වණ කෙනෙක් යමක් යමක් ආහාර කොට ඇත්තාහූහ ඔවුන්ට ඒ ඒ දෙය හෙතෙම දෙවුයේය. යම් යම් සත්ව කෙසෙක් යමකින් සැප ඇති වෙද්ද ඒ ඒ සත්වවයන් එයින් සුවපත් කරවී. ශාන්තිය එලවන්නාවූ ඒ රජතෙම මෙසේ සහවුරුද්දක් පින් කොට ශක්රතදෙවෙන්ර්ජතෙයාගේ සමීපයට ගියේය. ඉක්බිත්තෙන් උහුගේ මල්වූ පෙර පැවැත්ම පරිද්දෙන් රාජ්යට භාරය ගන්ට සමත්ථතවූ කාශ්යැපනම් ක්ෂ ත්රීයය තෙමේ රජවී. පියෙක් සිය පිතෙකුට පරිද්දෙන් හෙතෙම දානයෙන්ද ප්රිලයවචනයෙන්ද අත්ථ්යෙහි හැසිරීමෙන්ද මහජනයාට සංග්ර හ කෙළේය. ඒ ඒ අයට සුදුසු පරිද්දෙන් තනතුරුද දෙවී. තෙමේත් සියලු දුකින් වැලැක්කේ භොගයන්ද අනුභව කෙළේය. ඒ ක්ෂෙත්රීදය තෙම ගිහින් ගේද භික්ෂූ න්ගේද බ්රාඅහ්මණයන්ගේද ස්වකීය (ස්වකීය) ආවාරයන් පැවැත්වූ‍යේය. සතුන් නොමරව් යන ආඥාවක් ද කරවී. මස් තොට (ආවාස) දෙකක්ද හෙළිගාම නම්වූ ආවාසයද වෙළඳගම ආරාමයද එසේම කස්සපගිරි නම් උතුම් ප්රිධාන ගෘහද එසේම අඹවන නම් ආරාමයද කරවී. භොගඋපදනා ගමක්ද දුන්නේය. (....)* ඔවුන් අතුරෙන් සියල්ලන්ට බාලවූ මහින්දආ නම් ක්ෂ ත්රීදයතෙම පැමිනියාවූ රාජ්ය ය ඇත්තේද අභිෂෙකප්රාරප්ත නුවූයේය. උහුගේ වනාහි බොහෝකල් ඇසිරුකළාවූ නීල නම් මිත්රරයෙක් රාජ්ය ලාභයෙන් පූර්වළයෙහිම මරණ පත්වී. හෙතෙම උහු සිහිකරමින්රාජ්යයය රුචි නොකෙළේය. අදෝමය! යහළුවා නැති බැවින් ලඞකාද්වීපයෙහි සුව එලවන්නාවූ රාජ්යදය පවා නොසිතීය. යහළුවෝ නම් ඉතා දුර්ලනභ වෙත්, එ‍ හෙයින්ම බුදුන් විසින් “යම් කිසි ලෞකික ධර්මි කෙනෙක් වෙද්ද එසේම ලොකොත්තර ධර්ම් කෙනෙක් වෙද්ද නිර්ව ණගාමීවූ ධර්ම කෙනෙක් වෙද්ද සත්වතයන්ට ඒ සියල්ලෝම යහපත් මිත්ර යා නිසා (සමෘධි) වන්නාහුය. එහෙයින් කල්යා්ණ මිත්රියන් කෙරෙහි සැමකල්හි ආදර කටයුතුය”යි වදාරණ ලද්දේය. ________________________________________

• මෙහි පෙළ මදක් අඩුය. මේ කාශ්ය පනම් රජතෙමේ සත් අවුරුද්දක් රාජ්යතය කරව්. පූජාවලි ක්රමමයෙනි.

44 මහාවංශය

එහෙයින් හෙතෙම ලක්දිව ජනයන් රක්නා පිණිසම ජීවත් වන්නෙක් මෙන් ආදිපාදවම රාජ්යල විචාරණය කෙළේය. හෙතෙම තමා සොහොවුරු කසුප් කුමරුගේ පුත්වූ අග්බෝ කුමර උපරජබැව්හි තබා බොහෝවූ භොග දී නැගෙණහිර දෙසය දී එහි වාසය කරන්ට යවා, සියකුමරුට දකුණුදෙස දින. මහාපාළි නම් දානසාලාවෙහි දානයද (දවසක්පාසා) දසගැලක්බර දෙවුයේය. සියලු හෙතෙම කිසිවක් ප්ර යෝජනයට නොගත්තේය. සිහිනොකීරීමෙන් අනුභව කරණලද්දේ හෝ තමන් අනුභව කළ දෙයින් දියුණක් දෙන්නේය. හෙතෙම භික්ෂූදන්ට ස්වකීය නම් ඇත්තාවූ අසපුවක් කරවී. නගරගල්ල නම් ගමද ආරාම මරියාදක නම් ගමද (ඒ මෙහෙණී අසපුවට) දින. මහින්දදතට නම් ආරාමය සිවුපසයෙන් සමෘද්ධ කොට කරවී. පුණ්යව ගුණයෙහි ඇළුනේ අනිකුදු පින් බොහෝසේ කෙළේය. තුන්හවුරුද්දක් මෙසේ රාජ්ය ය කොට ඒ මහත් ප්ර්ඥා ඇති (මහින්ද ) තෙම යහළුවා සොයා යන්නාක්මෙන් දෙව්ලෙව ගියේය. දකුණුදෙස වසන්නාවූ අග්රධබෝධි කුමාරතෙම කිසියම් කටයුත්තකින් නුවරට ආයේය. උහු එහි වසල කලම මහින්දර ආදිපාදතෙම මෙළේය. එහෙයින් රාජ්යනය උහුගේ හසතප්රානපතවිය. ‍ෙහතෙමේ එය හසතප්රාාපත කොට තබාගෙණ නැගෙණහිර දෙස අධිපතිවූ අග්රෙබෝධි කුමාරයාට හස්නක් යැවීය. ඒ (අග්ර බෝධි කුමාර) තෙම අවුත් සිලාමෙඝ යන නම් ඇතිව රජවී. රජතෙම ( ඒ අග්රගබෝධි) කුමාරයාද උප රාජ්යෙයෙහි අභිෂෙක කෙළේය. ඒ උප රජතෙම “ සිතිවිලිබර මුදා නුඹවහන්සේදේ භොග අනුභවකළ මැනව”යි රජහු පවරා තෙමේ රාජ්යි විචාරණය කෙළේය. මේ තෙම සුදුසු පරිද්දෙන් ‍ජනයාට නිග්රණහද සංග්රදහද කෙළේ. නුවණැස් ඇත්තේ ලඞ්කාද්වීපයෙහි විනය විරුද්ධ සියල්ල මාර්ගනයට පැමිණවීය. මෙසේ ඒ දෙදෙනා වසනකල්හි පව්කම් කරන්නාවූ ජනයෝ අවකාශ නොලබන්නාහු “ මෙව්හු ඔවුනොවුන්ට විරුද්ධ කටයුත්තාහ”යි සිතූහ. කේලාම්කාරයෝ රජුකරා පැමිණ රහස් කොට “ නුඹ වහන්සේ නම්නි රජය ; ස්වභාවයෙන් අනිකෙක් රජය; මේ උපරාජතෙම මහජනයා සංග්ර හකොට රාජ්යෙය ගන්නේය ; නොබෝ කලකින් රජවෙයි සැකනැතැ”යි කීහු. ඒ අසා රජතෙම කුමාරයා කෙරෙහි බිඳුනේය. කුමාරතෙමේ ද ඒ දැන රජහට දාමරිකව සිය රටට පලාගොස් එහි ජනයන් සංග්රිහ කොට මහත්සේනාවක් කැටි කොට ගෙණ යුද්ධකරන්ට පටන්ගත්තේය. කදලින්වාත නම්වූ ස්ථානයෙහි භයානකවූ යුද්ධයක් විය. ඒ කුමාරතෙම එතැනදී පැරද මලයරටටම ගියේය. ඉන්පසු ඒ කෙළෙහිගුණ දන්නාවූ රජතෙම - තමා සොහොවුරන්ගේ රාජ්ය ය දානාදී උපකාර සිතා ප්රවකාශයක් හැඬීය. කුමාරතෙමේ ද ඒ අසා මොළොක් සිත් ඇතිවී. මෙසේ ඔව්හු ඔවුනොවුන්ට මොළොක් බව ප්ර කාශ කළහ.

46 (48) වෙනි පරිච්චේදය. 45

ඒ රජතෙමේ තමන්ම හුදකලාව මලයරටට ගොස් ඒ කුමරහු රැගෙණ සියනුවරට ආයේය. එයින් නිසැකවම ප්රිුයසිත් ඇත්වේ යයි සිතා සඞඝනම් වු දුව අහු සමඟ විවාහ කරවී. ඒ රජුහා සමඟ විස්වස් ඇත්තේ ඒ සඞඝාව සමඟ වසන්නාවූ හෙතෙම කිසියම් දොෂයෙක්හි කිපියේ කුමරියට පහරක් දුන්නේය. ඕ‍තොමෝ පියානන් කරා පැමින “නුඹ වහස්සේ විසින් දෙනලද ස්වාමිතෙම නිකරුණේ මා මරයි” කියා බැගෑපත්ලෙස රජහට ඇඬීය. රජ තෙමේද ඒ ඇසූ කෙණෙහිම “මා විසින් ඒකාන්තයෙන් නපුරු කොට කරණ ලදැ”යි සිතා වහාම මෙහෙණවරට ගොස් ඇය පැවදි කරවි. ඉක්බිත්තෙක් ඒ කුමරිය මයිලනුවන්ගේ අග්රනබෝධි යන නම් ඇත්තාවූ පිතෙක් ඉතා බොහෝ කල්ම ඇය කෙරෙහි ඇළුනාවූ සිත් ඇත්තේ “ ඇය ගෙණ පලායන්ට මේ කාලය”යි දැන අප්රසසිද්ධව ඒ කුමරිය ගෙණ හුදකලාවම රුහුණු ගියේය. ඒ අග්රදබෝධි ‍රජතෙම අග්රෙබෝධි (නම් උපරජු) ගෙණ ඒ අග්‍ණුබෝධි කුමාරයා නසන්ට රුහුණට ගොස් පිවිසියේය. අග්බෝ(උපරජ) තෙම තමා සොහොවුරුවූ අග්බෝ (රජු) වලක්වා පශ්චිම පර්වෙතයේදී අක්බෝ කුමරු නසන පිණිස තෙමේ ගියේය. මහාබල ඇත්තේ සියලු රුහුණු අත්පත්කොට උහු සමඟ යුද්ධකොට සඞඝානම් වූ තමාගේ භාය්යාේ ව (අත්පත්) කොට ගත්තේය. එතැන්පටන් සුවපත්වූ සමඟිවූ ඒ තුන්දෙනා ඔවුනොවුන් කෙරෙහි විශ්වාස ඇතිව රිසිසේ වාසයකළෝ. ව්යාූපාර නිමකනම් ආරාමයද එසේම මාණග්ගබෝධි නම් ආරාමයද අභයුත්තර විහාරයෙහි සභත්තුදේදෂ භොගනම් ආරාමයද ඇත් කුස්නම් විහාරයෙහිත් පුනාපිටිනම් විහාරයෙහිති මහපිරිවෙන් හිත් වහදිව (නොහොත් වහකෝට්ට) නම් විහාරයෙහිත් ප්රාරසාදයන්ද ථූපාරාමයෙහි ගෙයි දිරුවාවූ දොරටුද පියවි කෙළේය. ඒ ථූපාරාමයෙහි ටැම්ද පරිවර්තානන කෙළේය. මෙසේ ශක්තිවූ පරිද්දෙන් අනික් පින්කම්ද කොට සතළිස් වෙනි වර්ෂයයෙහි (අග්ර බෝධි සිලාමෙය) රජතෙම කම්වූ පරිද්දෙන් පරලොව ගියේය. ඉක්බිත්තෙන් ශ්රීගධරවූ අග්‍ර‍බෝධිනම් උපරාජතෙම රජවිය. මහින්දක නම් නුවණැත්තාවූ ආදිපාදයන්ගේ පුත්රූවූ හෙතෙම ශාසනයද ලෝකයාද සුදුසු පරිද්දෙන් සංග්රපහ කෙළේය. හෙතෙම මහා බො‍ධියෙහි දිරුවාවූ ගෙය තරකොට නවකම් කරවිය. කලන්දළය මල්ලවාතය යන ‍නම් ඇති ආරාම දෙකක්ද කරවී. ධර්ම්කර්ම යෙනි සකස් කොට බුදුසස්න යුද්ධ කෙළේය. මුළු ලක්දිව ගිලනුන්ට බෙහෙත්ද මඟුල් අවමඟුල්ද තෙමේම විචාරණය කෙළේය. තුන්

46 මහාවංශය

නිකාය වාසීවූ භික්ෂූලන් ට ලහබත් දෙවිය. තමන්ට යොග්ය වූ මහාර්ගිවූ බොජුන් පාංශුගුලාඞගය ධරණ භික්ෂූතන්ට දෙවීය. සයං වසීවූ හෙතෙම මෙ ආදීවූ පින් කොට පොළොන්නරුවෙහි වසමින් සහවුරුද්දකින් චුතවී. ඉන් පූවර්යෙරහිම ඔහුගේ පුත්රුවූ රජතෙම මෙළේය. එහෙයින් ඒ රාජ්යොය එකල්හි අපුත්රවක වී. සීපාමෙඝරජහුගේ රාජ්ය යට යොග්යනවූ මහත් පින් ඇත්තාවූ ‍ලොකයාට සංග්ර‍හ කටහැකිවූ මහින්දඝ නම් පුත්රවයෙක් විය. උහු උපන් දිනම රජතෙම නක්ෂ ත්ර‍ පාඨකයන් පිළිවිස රාජ්ය්යට යොග්ය යයි ඔවුන් විසින් ප්රෙකාශකරණ ලද වචනය අසා ඔවුන්ට මනාකොට වස්තුදී එපවත් සැඟවීය. ඉක්බිත්තෙන් ඒ සීලාමෙඝ රජතෙමේ වයසට පැමිනියාවූ උහුසිය සෙනෙවි කොට සියලු රාජ්යීයම උහුගේ අතෙහි තබා තෙමේ වාසය කෙළේය. මහත් නුවණැත්තා වූ හෙතෙම දැහැමින් රාජය විචාරණය කෙළේය. ඒ සිලාමෙඝරජු මළකල්හිද ක්ර‍ම දන්නාවූ ඒ තැනැත්තේ අග්රේබෝධි නැමැත්තාවූ උහු අතින් සේනාපතිධූරය නොගත්තේය. එකල්හි එතෙම රජහුගේ කිසියම් කටයුත්තකින් ගොස් මුහුද තෙර මාතොට නම් පටුනෙහි වෙසේ. හෙතෙම සුළු පියහුගේ මරණය අසා සොරු රාජ්යමය ගෙණ නුවර නසත්යයි සිතා වේගයෙන් ආයේය. ඊට පෙරතුව උතුරු දෙසෙහි රැටියන් සහිතවූ මඞලාධිපතියු ඒ දෙශය උදුරාගෙන රජහට අයිති අය සුන් කළහ. හෙතෙම ඒ අසා මහාසොනා ඇත්තේ උතුරුදෙසට ගොස් සියලුම රැටියන් සහිත මඟලීකයන් මැඩ පවත්වා රජහු මළතැනට ගොස් දේවිය දැක ‍අඬා අස්වයා කල්වූ පරිද්දෙන් “ මහා දේවිනි මාගේ ස්වාමිතෙම මෙළේයයි නොසිතව මම දිවයින රක්නෙම් නුමවහන්සේ රාජ්යසය කරව” යි මේ වචනය කීයේය. පාප බුද්ධි ඇත්තාවූ ඕතොමෝ ඉසවුවාක්මෙන් තුෂ්ණිම්භූතය රිසිසේ වසනු කැමැත්තී රහස උහු මරන්ට යෝජනා කළාය. ඒ සේනාධිපතිතෙමේ එය දැනගෙණම විසවට ආරක්ෂාජ විධාන කොට ඒ පක්ෂ.යට අයිතිවූ මහජනයා යුද්ධ කොට පැන්නුයේය. ඉන්පසු හෙතෙම ඒ මෙහෙසිය බන්ද‍වා යහනෙක්හි බහාගෙණ නුවරට ගොස් උපකරණ සහිතවූ රාජ්යසය ගත්තේය. සිලාමෙඝ නම් රජහුගේ බෑනාවූ මහාසේනා ඇත්තාවූ මහා ධන ඇත්තාවූ දප්පුළ නම් ආදිපාදකෙනෙක් ඇත. හෙතෙම කළාවැව වසමින් සේනාව රුස්කරවා සංගමු නම් පියසට යුද කරණු පිණිස ආයේය. සේනාපතිතෙම ඒ ප්රමවෘත්තිය අසා සමෘද්ධ වූ සේනා වාහන ඇත්තේ ඒ බිසවද රැගෙණ වහාම එහි ගියේය. ඒ දෙදෙනාගේ භයානකවූ යුද්ධයක් එහි විය. එකල (දප්පුළ නම්) ඈපාතෙම පසුබස්නාවූ සේනාව දැක පලාගොස් සොන් සහිතවැ වලස්පව්වට නැංගේය. උහු එහි පලවා සේනාපතිතෙම සුවසේ විසී.

46 (48) වෙනි පරිච්චේදය. 47

උතුරු රට මණ්ඩලිකයෝද නුවර ශුන්යනයයි අසා ඒ දෙශයෙහි සියල්ලෝ සමාගම්ව එකල්හි පුරය ගත්හ. සූරවූ ස්ථිරප‍රාක්රෝම ඇති ‍ඒ සේනාපතිතෙම වනාහි ඔවුන් පසුබැස්සවීය. ඉක්බිත්තෙන් නුවරට අවුත් විධිවූ පරිද්දෙන් රාජ්ය විචාරණය කෙළේය. භික්ෂු් සඞඝයාටද ලෝවැසි ජනයාටද මත්ස්යවයන්ටද මෘගපක්ෂී‍න්ටද නෑයන්ටද සේනා සමූහයාටද කටයුතු සියල්ලම කෙළේය. පසුව අනුබලයට පැමිණියාවූ දප්පුළතෙම මලයරටට ගියේ බෑනන් දෙන්නාද රුහුණින් කැඳවා සියලුම රට දනව් වැස්සන් ගෙණ බොහෝ වාහන ඇත්තේ රාත්රිනයෙහි නුවරට අවුත් මුහුද මෙන් පැතුරුණේය. හාත්පසින් උද්ඝොෂණ ය කරමින් සේනා සමූහ තෙම නුවර වට කෙළේය. අශ්වයන්ගේ හෙසාරවයෙන්ද ඇතුන්ගේ කුංචනාදයෙහ්ද තුය්ය්ට ශබ්දයෙන්ද කාහලභෙරීන්ගේ නාදයෙන්ද යෝධයන්ගේ ගර්ජානාවෙන්ද එකල්හි අහස නොපැළුනේද, එකල්හි සේනාපති තෙම මහ සේනාව දැක සතුටුව ඒ ප්රඑවෘත්තිය තමන්ගේ සේනා සමූහයට “මේ රාජපුත්රේයෝ තුන්දෙන මහත් වූ සේනාව ගෙණ අපේ නුවර වටකොට වසාගත්හ. මෙහි තොප විසින් කුමක් කටයුතුදැ”යි කීය. උහුගේ යුද්ධ කැමතිවූ තොප විසින් කුමක් කටයුතුදැ”යි කීය. උහුගේ යුද්ධ කැමතිවූ සූරයෝ මෙසේ කියනලද්දාහු සෙනෙවිහට කීවාහුය. “දෙවයන් සේවනය කරණ දවස්හිම ජීවිතය සේවකයන්ගේ නොවේ. ඉදින් මෙසේවූ කාලයෙහි ජීවිත කැමතිව පසුබස්සෝ වෙමුනම් ස්වාමි තෙම මෙපමණකලක් අප සැපවූ පරිද්දෙන් කුමට පොෂණය කෙළේද” මෙසේ කී කල්හි උත්සාහ ඇත්තාවූ ( සේනාපතිතෙම) රාත්රිකයෙහි සේනාව සජ්ජිත කොට අරුණ නැගි කල්හි කරණලද කර්මප ඇති ඇතුපිට නැගි, එක් දොරටුවකින් නික්ම වැටෙන හෙනක් සෙයින් යොධයන් දහස්ගණන් සමඟ ඉවසිය නොහැකිවූ යුද්ධයක් කෙළේය. ඒ ඇපානන්ගේ සේනාව ඒ ඒ දිග විසුරුවා හැර එක තන්හි (සෙනා හා) එකතුව සතුට මොනවට වින්දේය. දප්පළ නම්වූ ආදිපාදතෙම නසනලදින් අවශෙෂයන් ගෙණ ‍පෙර වරු කල්හිම පැරද රුහුණු පලාගියේය. එකල්හි රුහුණින් ආවාවූ ඒ රාජපුත්ර යන් දෙදෙනාද ජීවාග්රාෙහයෙන් අල්වාගෙණ නුවරට ගියේය. මෙසේ පැමිණි ජය ඇත්තාවූ සූරවූ (සේනාපති) තෙම දිවයින නිරවුල් වූ කල්හි නැගෙණහිර දෙස සාදනු පිණිස ස්වකීය සේනාවන් පිටත් කෙළේය. ඔව්හු ගොස් ඒ දෙසද උතුරු දෙසද සාදා නොබෝ කලකින්ම මහා සේනාවක් සංග්ර හ කෙ‍ළේය. රජතෙමේද එ මහබිසව “මෑ හරින්වද මරන්ටද නොහැකිය”යි සිතා තමන්ගේ බිරින්ද කෙළේය. ඔවුන්ගේ සංවාසයට පැමින ගර්භැයක්තෙම පිහිටියේ විය. ඕ තොමෝ ධනලාභයට හේතුවූ පුණ්යය ලක්ෂැණයෙන් යුක්තවූ පුත්රගයෙක් වැදීය. එතැන්පටන් ඕතොමෝ රජහට ඉතා ප්රි‍යවිය. ඒ රජතෙමේද ඒ පුත්රයයාට භොග සහිතවූ උප රාජ්යතය දුන්නේය.

48 මහාවංශය

පැදුම්දෙස සිටියාවූ ආදිපාදයෝ ඒ අසා මේ අපට විනාසයයි සිතා දෙදෙන එකතුව දෙපසෙයි සේනාවද මහත් ධනයද රැගෙණ රුහුණු දෙසින් සහෝදරයා කැඳවා සම්බන්ධ කොට මහත් සේනා ඇත්තාවූ ඔව්හු ගඟාතීරයෙහි වාසය කළෝ. රජතෙම මේ සියල්ල අසා ඒ ඒ තන්හි මඬලිකයන් සතුටු කොට ගෙණ කිසි දුෂ්ට කෙනෙකුන් මරවා නුවරෙහි රැකවල් දී කටයුතු මනාකොට යොදා මහසෙනඟ ගෙණ ඒ මෙහෙසියද ගෙණ මහුම්මාර නම් ගමෙහි කඳවුරු පිහිටවූයේය. උහුගේ ඊම දැන ඒ ආදිපාද තුන් දෙනාද කොවිළාර නම් ගමෙහිදී මහත් යුද පැවැත්වූහ. ඉක්බිත්තෙන් මහත්සේනා ඇති රජතෙමේ ඒ සේනාව නැසූයේය. ඒ දප්පුළ‍ තෙමේ පලා ගියේය. ආදිපාද දෙදෙනෙක් මරණු ලද්දෝය. එහිද ලැබූ විශෙෂ ජය ඇත්තාවූ රජතෙම නුවරට අවුත් රාජ කෘත්ය විචාරණය කෙළේය. මහදන් පැවැත්වූයේය. හෙතෙම මහාබෝධිවෘක්ෂිරාජයාටද මහා චෛත්යත තුණටද ධාතුවටද සත්කාර කොට මහා පූජා කරවී. දපපුළතෙම රුහුණට පැමිණ එහි ආවාවූ කලෙක්හි නැවත රජු හා යුද්ධකරණ පිණිස සේනාව පිළියෙල කෙළේය. ඒ රජතෙමේ පුතුන්ටද මුනුබුරන්ටද දෙසය නිරවුල් කරනු පිණිස සියලුම භික්ෂූින් ථූපාරාමයෙහි රැස් කරවා අනිකුඳු යුතු අයුතු දැනීමෙහි දක්ෂකවූ මහාප්රාපඥයන් ද (රැස් කරවා) සියලු රාජධර්මුයන්හි දක්ෂ්වූ ක්රපම දැනීමෙහි පඬිතවූ (රජ තෙම ) ඒ ප්රාවෘත්තිය දන්වා ඔවුන් විසින් මනාකොට පසස්නාලද්දේ සිවුරඟ මහ සෙනඟ ඇත්තේ සියුල උපකරණ අනුගතවූයේ දිවයින සෑම තන්හිද නුවරද කටයුතු යොදා මර්දුනය කොට වහාම පර්වනතයට නැංගේය. ඒ දැක රුහුණු සියල්ලෝම භයපත්වූවෝ උහු වසඟ බවට ආවාහුය. ඉක්බිති දපපුළයන් සමඟ මිත්රවසත්ඡ වය කොට ගර්ව‍සහිතව උහු අතින් අතුන්ද අසුන්ද මැනික්ද ගෙණ රුහුන භුක්තිවිඳන්නාවුන්ට කළුගඟද සීමා‍කොට ගඟින් මෙතෙර ගෙණ රජහුගේ භුක්තිය කරවි. මෙසේ මහ්ත තේජන් ඇත්තේ ලඞකාද්වීපය (සතුරු භය නැතිකිරීමෙන්) නිෂ්කණ්ටක කොට එකචඡත්රතවූය් නුවරට අවුත් සැපසේ විසී. අධිපතිවූ ඒ රජතෙම දාමවිහාරක නම් පිරිවෙණ කරවි. පොළොන්නරුවෙහි තැඹිලිතොට නම් පිරිවෙණක්ද කරවී. අභයගිරියෙහි මහාලෙඛ නම් පිරිවෙණ කරවීය. එසේම එහිම තුන්ලක්ෂ යකින් නොයෙක් මහල් ඇති කොට අන්යණවූ වෛජයන්ත ප්රා සාදයක් මෙන් ඉතා මනොඥවූ රතන ප්රා සාදය කරවා මහත් ධන ඇත්තාවූ රජතෙ‍ම ජම්බුනා

46 (48) වෙනි පරිච්චේදය. 47

උතුරු රට මණ්ඩලිකයෝද නුවර ශුන්යනයයි අසා ඒ දෙශයෙහි සියල්ලෝ සමාගම්ව එකල්හි පුරය ගත්හ. සූරවූ ස්ථිරප‍රාක්රෝම ඇති ‍ඒ සේනාපතිතෙම වනාහි ඔවුන් පසුබැස්සවීය. ඉක්බිත්තෙන් නුවරට අවුත් විධිවූ පරිද්දෙන් රාජ්ය විචාරණය කෙළේය. භික්ෂු් සඞඝයාටද ලෝවැසි ජනයාටද මත්ස්යොයන්ටද මෘගපක්ෂී‍න්ටද නෑයන්ටද සේනා සමූහයාටද කටයුතු සියල්ලම කෙළේය. පසුව අනුබලයට පැමිණියාවූ දප්පුළතෙම මලයරටට ගියේ බෑනන් දෙන්නාද රුහුණින් කැඳවා සියලුම රට දනව් වැස්සන් ගෙණ බොහෝ වාහන ඇත්තේ රාත්රිනයෙහි නුවරට අවුත් මුහුද මෙන් පැතුරුණේය. හාත්පසින් උද්ඝොෂණ ය කරමින් සේනා සමූහ තෙම නුවර වට කෙළේය. අශ්වයන්ගේ හෙසාරවයෙන්ද ඇතුන්ගේ කුංචනාදයෙහ්ද තුය්ය්ට ශබ්දයෙන්ද කාහලභෙරීන්ගේ නාදයෙන්ද යෝධයන්ගේ ගර්ජානාවෙන්ද එකල්හි අහස නොපැළුනේද, එකල්හි සේනාපති තෙම මහ සේනාව දැක සතුටුව ඒ ප්රඑවෘත්තිය තමන්ගේ සේනා සමූහයට “මේ රාජපුත්රේයෝ තුන්දෙන මහත් වූ සේනාව ගෙණ අපේ නුවර වටකොට වසාගත්හ. මෙහි තොප විසින් කුමක් කටයුතුදැ”යි කීය. උහුගේ යුද්ධ කැමතිවූ තොප විසින් කුමක් කටයුතුදැ”යි කීය. උහුගේ යුද්ධ කැමතිවූ සූරයෝ මෙසේ කියනලද්දාහු සෙනෙවිහට කීවාහුය. “දෙවයන් සේවනය කරණ දවස්හිම ජීවිතය සේවකයන්ගේ නොවේ. ඉදින් මෙසේවූ කාලයෙහි ජීවිත කැමතිව පසුබස්සෝ වෙමුනම් ස්වාමි තෙම මෙපමණකලක් අප සැපවූ පරිද්දෙන් කුමට පොෂණය කෙළේද” මෙසේ කී කල්හි උත්සාහ ඇත්තාවූ ( සේනාපතිතෙම) රාත්රිකයෙහි සේනාව සජ්ජිත කොට අරුණ නැගි කල්හි කරණලද කර්මප ඇති ඇතුපිට නැගි, එක් දොරටුවකින් නික්ම වැටෙන හෙනක් සෙයින් යොධයන් දහස්ගණන් සමඟ ඉවසිය නොහැකිවූ යුද්ධයක් කෙළේය. ඒ ඇපානන්ගේ සේනාව ඒ ඒ දිග විසුරුවා හැර එක තන්හි (සෙනා හා) එකතුව සතුට මොනවට වින්දේය. දප්පළ නම්වූ ආදිපාදතෙම නසනලදින් අවශෙෂයන් ගෙණ ‍පෙර වරු කල්හිම පැරද රුහුණු පලාගියේය. එකල්හි රුහුණින් ආවාවූ ඒ රාජපුත්රරයන් දෙදෙනාද ජීවාග්රානහයෙන් අල්වාගෙණ නුවරට ගියේය. මෙසේ පැමිණි ජය ඇත්තාවූ සූරවූ (සේනාපති) තෙම දිවයින නිරවුල් වූ කල්හි නැගෙණහිර දෙස සාදනු පිණිස ස්වකීය සේනාවන් පිටත් කෙළේය. ඔව්හු ගොස් ඒ දෙසද උතුරු දෙසද සාදා නොබෝ කලකින්ම මහා සේනාවක් සංග්රෙහ කෙ‍ළේය. රජතෙමේද එ මහබිසව “මෑ හරින්වද මරන්ටද නොහැකිය”යි සිතා තමන්ගේ බිරින්ද කෙළේය. ඔවුන්ගේ සංවාසයට පැමින ගර්භැයක්තෙම පිහිටියේ විය. ඕ තොමෝ ධනලාභයට හේතුවූ පුණ්යය ලක්ෂැණයෙන් යුක්තවූ පුත්රගයෙක් වැදීය. එතැන්පටන් ඕතොමෝ රජහට ඉතා ප්රි‍යවිය. ඒ රජතෙමේද ඒ පුත්රැයාට භොග සහිතවූ උප රාජ්යරය දුන්නේය.

48 මහාවංශය

පැදුම්දෙස සිටියාවූ ආදිපාදයෝ ඒ අසා මේ අපට විනාසයයි සිතා දෙදෙන එකතුව දෙපසෙයි සේනාවද මහත් ධනයද රැගෙණ රුහුණු දෙසින් සහෝදරයා කැඳවා සම්බන්ධ කොට මහත් සේනා ඇත්තාවූ ඔව්හු ගඟාතීරයෙහි වාසය කළෝ. රජතෙම මේ සියල්ල අසා ඒ ඒ තන්හි මඬලිකයන් සතුටු කොට ගෙණ කිසි දුෂ්ට කෙනෙකුන් මරවා නුවරෙහි රැකවල් දී කටයුතු මනාකොට යොදා මහසෙනඟ ගෙණ ඒ මෙහෙසියද ගෙණ මහුම්මාර නම් ගමෙහි කඳවුරු පිහිටවූයේය. උහුගේ ඊම දැන ඒ ආදිපාද තුන් දෙනාද කොවිළාර නම් ගමෙහිදී මහත් යුද පැවැත්වූහ. ඉක්බිත්තෙන් මහත්සේනා ඇති රජතෙමේ ඒ සේනාව නැසූයේය. ඒ දප්පුළ‍ තෙමේ පලා ගියේය. ආදිපාද දෙදෙනෙක් මරණු ලද්දෝය. එහිද ලැබූ විශෙෂ ජය ඇත්තාවූ රජතෙම නුවරට අවුත් රාජ කෘත්ය විචාරණය කෙළේය. මහදන් පැවැත්වූයේය. හෙතෙම මහාබෝධිවෘක්ෂිරාජයාටද මහා චෛත්යත තුණටද ධාතුවටද සත්කාර කොට මහා පූජා කරවී. දපපුළතෙම රුහුණට පැමිණ එහි ආවාවූ කලෙක්හි නැවත රජු හා යුද්ධකරණ පිණිස සේනාව පිළියෙල කෙළේය. ඒ රජතෙමේ පුතුන්ටද මුනුබුරන්ටද දෙසය නිරවුල් කරනු පිණිස සියලුම භික්ෂූ න් ථූපාරාමයෙහි රැස් කරවා අනිකුඳු යුතු අයුතු දැනීමෙහි දක්ෂයවූ මහාප්රාජඥයන් ද (රැස් කරවා) සියලු රාජධර්මනයන්හි දක්ෂ වූ ක්රයම දැනීමෙහි පඬිතවූ (රජ තෙම ) ඒ ප්රාවෘත්තිය දන්වා ඔවුන් විසින් මනාකොට පසස්නාලද්දේ සිවුරඟ මහ සෙනඟ ඇත්තේ සියුල උපකරණ අනුගතවූයේ දිවයින සෑම තන්හිද නුවරද කටයුතු යොදා මර්දුනය කොට වහාම පර්වනතයට නැංගේය. ඒ දැක රුහුණු සියල්ලෝම භයපත්වූවෝ උහු වසඟ බවට ආවාහුය. ඉක්බිති දපපුළයන් සමඟ මිත්රවසත්ඡනවය කොට ගර්ව‍සහිතව උහු අතින් අතුන්ද අසුන්ද මැනික්ද ගෙණ රුහුන භුක්තිවිඳන්නාවුන්ට කළුගඟද සීමා‍කොට ගඟින් මෙතෙර ගෙණ රජහුගේ භුක්තිය කරවි. මෙසේ මහ්ත තේජන් ඇත්තේ ලඞකාද්වීපය (සතුරු භය නැතිකිරීමෙන්) නිෂ්කණ්ටක කොට එකචඡත්රේවූය් නුවරට අවුත් සැපසේ විසී. අධිපතිවූ ඒ රජතෙම දාමවිහාරක නම් පිරිවෙණ කරවි. පොළොන්නරුවෙහි තැඹිලිතොට නම් පිරිවෙණක්ද කරවී. අභයගිරියෙහි මහාලෙඛ නම් පිරිවෙණ කරවීය. එසේම එහිම තුන්ලක්ෂ යකින් නොයෙක් මහල් ඇති කොට අන්යණවූ වෛජයන්ත ප්රා සාදයක් මෙන් ඉතා මනොඥවූ රතන ප්රා සාදය කරවා මහත් ධන ඇත්තාවූ රජතෙ‍ම ජම්බුනා ද රන් සැටදහසකින් අනර්ඝඇ චූඩාමාණික්යහ යුක්ත කොට සර්ව‍ඥ ප්රඉතිබිඹයක්ද කරවා සියලු උපහාරයන් මාහැඟිවූ පූජා කරවා ප්රා්සාද පූජාවෙහි තමන්ගේ සියලු රාජ්යරය පරිත්යා ග කෙළේය. රිදීයෙන් නිමවන ලද ඉතා මනොඥවූ යහපත්වූ බොධිසත්වර රූපයක්ද

46 (48) වෙනි පරිච්චේදය. 49

කරවා සීලාමෙඝ නම්වූ මෙහෙණියන්ගේ විහාරයෙහි තැබී. ථූපාරාමයෙහි සෑයට විසිතුරු පිණිස අතරතුර රිදීපටක් කොට රණින් නිමවනලද සැට්ටයක් කෙළේය. එහිම දිරාගියාවූ ප්රාකසාදයද හෙතෙම කරවූයේය. සමෘතිමත්වූ ඒ රජතෙම මහත්වූ පූජා කරවා හෙමසාලිවිහාර වාසීවූ මහාස්ථවිරයන් වහන්සේ ලවා අභිධර්මූය කියවී. ඒ විහාරයෙහි ඒ ස්ථවිරයන්වහන්සේට පරිභොග පිණිස පොකුණක්ද කරවී. ඒ රජතෙම ඒ ඒ තන්හි බොහෝවූ ජිණී දේවමන්දිහරයන් කරවා දෙවියන්ගේ පිළිරූද මාහැඟි කොට කරවී. බමුණන්ට මාහැඟි රාජ භොජනය දානය කොට ‍රන්තැටිවලින් උක්සකුරු සහිත කිරි පෙවී. හෙතෙම පිලුන්ට ගොණුන්ද දිවෙල්ද දින, ගොණුන් නොගන්නාවූ දෙමළුනුට අසුන් දුන්නේය. අනාථවූ ලජ්ජාසහිත යම් කෙනෙක් වෙද්ද ඔවුන්ටද හෙතෙම රහස සංග්රඅහකෙළේය. උහු විසින් සුදුසු පරිද්දෙන් සංග්රදහ නොකරණ ලද්දෙක් ලඞකාද්විපයෙහි නැත්තේය. හෙතෙම ගෙරින්ට ආහාරයක් කෙසේ දිය යුතුදැයි සිතා උන්ට කෙත්දහසෙක්හි කිරිවැදුනාවූ ගොයම් දුන්නේය. හෙතෙම කලාවැවෙහි ජලසම්පාතය ස්ථීර කෙළේය. මෙයා කාරවූ උහුගේ පුණ්යතකර්මහය ප්ර මාණ රහිතය, ඉතා බොහෝය. එකල්හි උහුගේ පුත්රාව‍ූ යුවරජතෙම ස්වර්ගයප්රාහප්ත විය. සේනාපති කාලයෙහි උපන්නාවූ අන්යපවු කුමරුවෙක් ඇත්තේය. රජතෙම රාජපුත්රසයන්ගෙන් බියපත්වූයේ රජවෙන්ට සුදුසුයයි (සිතා) යම්සේ මරවන්ට නොහැකිද එපරිද්දෙන් ඒ කුමාරයා වර්ධයනය කරවිය. ඒ කුමාරතෙම වනාහි එක්කලෙක සතුරන් විසින් නුවර වටකළ කල්හි පියාකරා එළඹ යුද්ධයෙහි හැසිරෙන්නාවූ ඇතෙක් ඉල්වීය. හෙතෙම භයානකවූ මාරයාගේ ඇතාට උපමා ඇත්තාවූ ‍මහ ඇතෙක්ද සියලු ආයුධ ශිල්පයන්හි විසාරද යුද පුරුදුවූ සේනා වක්ද දුන්නේය. එකල්හි ඒ (කුමාර) තෙම “ මේ තෙමේ කාලය” යි කියා සිරිය බැඳ හස්තිරාජයාට නැගී නුවරින් පිටත නික්ම දුකසේ දිනියයුතුවූ සියලුම සේනාව විසිරුවා ජය‍ගත්තේය. ඒ දැක පහන්වූ රජතෙම උහුට සෙනෙවිරත් තනතුරු දින. මේ තෙමේ ම වනාහි සේනා සහිතව උතුරුදෙසට ගොස් සේනා සහිතවූ ඒ දපපුළ නම් ආදිපාද යන්ද පලාපිය. එහෙයින් දපපුළතෙමේ උහු කෙරෙහි අතිශයින්ම බඩ‍වෛර ඇතිවිය. මහුමමරා නම් ගම යුද්ධයේදී උහු දැක ඉතා ක්රොයධ ඇතියේ තෙම ඒ ඇතා තමා‍. හගේ ඇතුලවා අන්නවා පලාපිය. ඒ දැක ඉතා සතුටුවූයේ රාජ්ය යෙහි තබන්ට අන්ය‍යන් නැතිබෙහින්ද උහුට තමන්ගේ උපරජ තනතුර දින. හෙතෙම මෙසේ විසි අවුරුද්දක් මේ දිවයින මනාකොට භුක්තිවිඳ පුණ්ය කර්මෙයාගේ විපාකය විඳින්ට මෙන් ස්වර්ගකයට ගියේය.

H 33-16

50 මහාවංශය

මෙසේ ජනයාට දුක්වූ විරූපවූ ‍නොයෙක් ක්රකමවලින් ලද්දාවූ සියලු භොගයෝ ක්ෂටණයෙන් නස්නාහුය. අදෝමය අඥානයෝ එහිම ඇලෙති. මෙතෙකින් හුදී ජනයා ප්ර සාද සාංවේග පිණිස කළ මහවස ඡරාජක නම්වූ සසාළිස්වෙන් අදියර නිමි.

________________________________________

49 වෙනි පරිච්ඡේදය

පියරජහුගේ ඇවෑමෙන් සතුරන්ටද මිතුරන්ටද නිග්ර හ සංග්රූහ කරන්ට සමථිවූ ඒ (දපපුළ නම්) උපරජතෙම ‍රජවී. ඒ රජහුගේ ප්ර.ඥාසහිතවූ සේනා නම්වූ මෙහෙසියක් වී. කුඩා පුතෙක් ඇත්තාවූ යහපත් දර්ශවන ඇති ඕ තොමෝ රජහට ඉතාම ප්රි්ය වී. තමා දෙටුපිත්හට යුවරජ තනතුරු දින, අන්ය.වූ ආදිපාදයා කෙරෙහි දුන් මෙහෙසියන් කෙ‍ළේය. රජ තෙම ඔවුනොවුන්ට සුදුසුසේ තනතුරු දී ජනයා චතුසසංග්රවහ වස්තුවෙන් ම චිතතරාධනා කෙළේය. ඉක්බිත්තෙන් හෙතෙම කිසියම් හෙයකින් මින්නේරියට ගොස් වසන්නේ වනාහි පසල් රට කිපුනේයයි ඇසී. එහෙයින් සෙනෙවියාද තමා දෙටුපිත් ද ගොස් “ ඒ දෙසය සන්සිඳවා සදව්” කියා වහා යැවීය. ඔවුන් එහි ගිය කල්හි හෙද සිත් ඇත්තාවූ කේලම්මු යම් කිසි‍වක් කියා නරනිඳු කෙරෙහි ඒ දෙදෙන භෙද කරවූහ. එහෙයින් ඒ දෙදෙන සතුරුව දෙසය ගන්ට ආරම්භ කළෝ. රජ තෙම ඒ අසා ක්‍හෙණයෙන්ම දුර තිස්ස නම් වැව ළඟට පැමිණියේය. ඒ දෙදෙන එතැනදී මරවා ඔවුන්ගේ සියලුම ධනය ගෙණ ඔවුන්ගේ පක්ෂයයෙහි පවත්නාවූ සියල්ලන් මරා පොළොන්නරුවට ගියේය. එකල්හි රුහුණුරජ භොගාධිපතිවූ දාඨසීව නම් ආදිපාදයන්ගේ පුත්රුවූ මහින්ද් නම් ක්ෂරත්රිියයෙක් විය. හෙතෙම පියාට විරුඬව රජු කරා ආයේය. උහු සුදුසුසේ දැන සතුටුවූ රජතෙමේ ද උහු සතුටු කෙළේය. උහු සමඟ ගොස් රුහුණ මර්දරනය කරවා පියහු දඹදිවම නෙරපා රුහුණ ලද්දේය. (ඒ රජතෙම) මහාවිහාරයෙහි යහපත්වූ ලහබත් ගෙයන් ස්ථිර කොට කරවී. කොලකඛිය නම් ‍පිළිමවහන්සේට පෙරහර පිණිස මහාමහ නම් ගමක් දුන්නේය. ශක්තිවූ පරිද්දෙන් පුදා වඩ්ඪමාන නම්වූ බෝධි වෘක්ෂගරාජයාගේ දිරූ ගෙයද කරවා රක්ෂාදකරණ පිණිස බොහෝ අය උපදනා කොටුගම ඒ බෝධියට දුන්නේය. නීලාරාම විහාරයට කාළුස්ස නම් ගම දින, ලෝ පිළිමයට ආරාමස්ස නම් ගම දින. දිරූ (විහාරද) පියවි කෙළේය. පිළිමද කරවූයේය. ප්රාසසාදයන්ද චෛත්යායන්ද බොහෝ විහාරයන්ද (කරවීය). මහත්වූ කරුණ ඇත්තාවූ ඒ ර‍ජ.

49 වෙනි පරිච්චේදය. 51

තෙම පොළොන්නරුවෙහි වෛද්යවශාලාවක් කරවීය. පඬාවියෙහිද එසේම භොග උපදනා ගමින් යුක්ත කොට ( වෛද්ය. ශාලාවක් කරවීය). කුදුන්ටද අන්ධපයන්ටද ඒ ඒ තන්හි ශාලාවන්ද (කරවීය). හෙතෙම මනාකොට විනිශ්චය කරණලද යුක්තීන් පොත්හි ලියවා නැවත අනාගත කලහ භය කරණකොට ගෙණ රජගෙහි තැබ්බවී, පුරාණ ලියුම් නොවලක්වා පූර්වර ශාසනය රක්ෂාබ කොට නාවඩුන්නා නම් වෙහෙරට බොහෝ භොග ගම් දින. පියරජහු විසින් මහ දන් හා අනිකුදු (යම් යම්) පිණකුත් කරණලදදේද ඒ සියල්ල නොනසා හෙතෙම ආදර සහිතව රැක්කේය. මහරජුගේ මෙහෙසී තො‍මෝ ද බොහෝවූ පින් කරවි. දේවිතොමෝ සැගිරියෙහි කටුසෑය කළාය. ඕ තොමෝ ජයසේන නම් පර්වේත විහාරයද කරවා ගම්වැසි භික්ෂුසසඞඝයාට දුන්නීය. ඒ විහාරයට ඕතොමෝ මහුම්මාර නම් ගම දුන්නීය. මෙහෙණින්නන්ට සලමේ නම් අසපුවක් කරවා සලමේ අසපුවෙහි මෙහෙණින්නන්ට පසය දුන්නීය. ඒ විහාරයෙහි පෙර යම් යම් ගමක් විකුණන ලද්දාහුද ඕ ‍තොමෝ වස්තු දී ඒ ගම් මුදවා වෙහෙරටම දෙවී. සෑගිරියෙහි සියලු මහරුක් අතු කප්පවා නොයෙක් වර්ණ ඇති ධජපතාකයෙන් පිදී. පූර්ව්රාමභාගයෙහි පහව වියවි කෙළේය. ඊට අයිතිවූ හීන භොග ඇති උස්සානවිඨි නම් ගම භොග සමෘද්ධි කරවී. නටුවාවූ ගිරිභණ්ඩ නම් වෙහෙර පියවි කෙළේය. එහි වැසි භික්ෂූ න්ට භොග උපදනා ගම්ද දෙවී. අඹ උයනෙහි දපපුළපබ්බත නම් ආවාසය කොට සිව්පසින් සමෘද්ධ කොට තුන්සියයක් භික්ෂූ්න්ට දින. හෙතෙම සිත්කළුවූ නිල්ගල ආරම කරවා බොහෝ පසය උපදනා ජලාවරණයක් කරවා ඒ ආරාමයට දෙවී. අරීකාරී නම් වෙහෙරෙහිද දිරූ තැන් පියවි කෙළේ. පෙර නොතිබුනාවූ ලහබත් ගෙයක් කොට පහයක් කරවී. හෙතෙම වහදුවෙහ සෙනඟඟ බොධි නම් සෑයක් කරවී. බහුශ්රැ්තවූයේ තුන්නිකායෙහි දහම් දෙස්වී භික්ෂූකන්ට යහපත් කොට වටකරණලද යකඩ පාත්රියන් පිළිගැන්වී. හෙතෙම පින්යයි කියනලද සියල්ලෙන් කිසිවක් නොහැර කෙළේය, අනාථවූ කුලවත් ස්ත්රී‍න්ට පලඳනා දින, බොජුන් කැමැතිවූවන්ට බොහෝසේ රාත්‍රයියෙහි බොජුන් දින, ගෙරින්ට ගොයම් දින, කවුඩු ආදීන්ට බත් දින, ලදරුවන්ට මී සකුරු යුත් සහල් දින, මෙසේ පිරිස් සහිතවූ ඒ රජ තෙම පින්කෙරෙමින් පස්වසක් රාජ්යවය අනුබව කොට පරිත්යානග කෙළේය. ඔහු ඇවෑමෙන් උහුගේ පුත්ර්වූ සර්වනකාර ගුණයෙන් යුක්තවූ මිහිඳු නම් ක්ෂ ත්රී යතෙම සිංහලයන්ගේ රජ විය. ධර්ම්සම පහන් කොට ඇති ධර්මතයම ධජ කොට ඇති ශුද්ධ ධර්මරය පිහිට කොට ඇත්තාවූ

52 මහාවංශය

හෙතෙම ධාර්මවමික සිලාමෙඝයයි පොළෝතලෙහි පතළ විය. පුරාතන රජදරුවන් විසින් කරණලද ධර්මිමාර්ගාෝනුගතවූ සියල්ල නොපිරිහෙලා කෙළේය. අධර්මවය වනාහි දුරු කෙළේය. ඒ රජ තෙම රුවන්පහයෙහි නවකම් කරණ පිණිස හෙඪුම්බ නම්වූ ජලමාතිකාව හැම කල්හි දෙවි, ජරාවට පැමිණි (චෛත්යව) ස්ථානද පියවි කෙළේය, පින්කම්ද කෙළේය, සිවුවසෙක්හි රජ‍කොට පරලොව ගියේය. ඒ රජු ඇවෑමෙන් අග්රලබෝධි රජතෙමේ හැම සත්වයයන්ට නිරවශේෂ වසයෙන් හිත සුව සිදු කරවමින් පුරයෙහි සත් නැගුයේය. හෙතෙම ශාසතෘන්වහස්සේගේ සියලු ගුණයන්ට සුදුසුවූ ධාතුපූජා වක්ද මුත්තනුවන් විසින් කරණලද්දාවූ බුද්ධ ප්ර්තිමාවට මහා පූජාවක්ද කරවී. ඒ රජතෙම පියාණන් හා තමන් නමගෙණ උදාඅග්බෝ නම්වූ පිරිවෙණක් කරවි. භූත නම් ඇත්තාවූ භොග සහිතවූ ඒ පිරිවෙණ කොට ස්වකීයාචාය්ය්් යන්ටද භික්ෂූෙන් තුන්සියයකටද දින. (ඒ) රජතෙම සුළුවැව් නම්වූ ගම ධර්මූශාලාවට දෙවි. කාළු‍ැළය මලලවාතය යන ගම් දෙකක්ද දෙවී. හෙතෙම පොහෝ දවස්වල මතස්යි මාංශ සුරා ආදීන් තමන්ගේ ඇතුළු නුවරට ගෙනඊම වැලැක්වීය. හෙතෙම භික්ෂුයන් හෝ චෛත්ය්යන් හෝ වැඳ එතැනින් නික්මෙන්නේ වැලි නැති නොවෙත්වයි සිතා පාදයන් මනා කොට ධොවනය කෙළේය. සග සැප එලවන්නාවූ යම් යම් කර්මනය‍ක් ‍වේද නිවන් එලවන්නවූ යම් කර්මලයකුත් වේද තුණුරුවන් කෙරෙහි පහන්වූ හෙතෙම ඒ කර්මම සියල්ල කෙළේය. හෙතෙම දිවා රෑ මෑනියන්ට උපස්ථාන කිරීමෙහි ඇළුනේ විය. උදෑසනම රජතෙම මෑනියන් උපස්ථානයට ගොස් හිස තෙල් ගා ඇඟ දූලි ආදිය උලා නිය ශුද්ධ කොට ආදර සහිතව නාවා සුව පහස් ඇති අළුත් වත් තමාම හදවා හළවත ගෙණ තමන්ම (සෝදා) මිරිකා ඒ වස්ර්් යේ ජලයෙන් ඔටුන් සහිතව තමා හිස තෙමා ඒ මෑනියන් සුවඳ මලින් චෛත්යසයක් මෙන් පුදා ඇය ප්රතදක්ෂි ණ කොට තුන්වරක් වැඳ ඇයගේ පිරිසට වස්ත්රාතදියෙන් රුචිවූ දෙය දී මාහැඟිවූ බොජුන් සියතින් වලදවා වලදා ඉතිරිවූ දෙය අනුභව කොට හිසෙහිද විසිරුවා ගෙණ ඒ බිසවුන්ගේ පිරිසටද උතුම් වූ රාජභොජනය අනුභව කරවා වාසය කරණ ගෙයද සුවඳ කවා සජ්ජිත කොට එහි යහනක් මනා කොට සියතින් ‍පණවා පාදයන් ‍සෝදා සිනිදු කොට සුවඳ තෙල් ගල්වා මිරිකමින් හිඳ ඇය නිද්යාවවට පමුනුවා ඇඳ පැදකුණු කොට මොනවට තුන්වරක් වැඳ දසුන්ද කම්කරුවන්ද ආරක්ෂාපකාරයන්සේ නියෝග කොට ඇය දෙසට පිටු නොපා පිටිපසින්ම ඉවතව නෙපෙණෙන තන්හි සිට නැවත තුන්වරක් වැඳ ඒ කර්මපයෙන් සතුටුව එය නැවත නැවත සිහිකෙරෙමින් ගෙ‍ටයේ. දිවි සහිතවූ ඒ බිසවට මෙපරිද්දෙන් උපස්ථාන කෙළේය.

49 වෙනි පරිච්චේදය. 53

එක් කලෙක තමා දසෙකුට දාසවාදයෙන් බැණ උහුලවා තමාට කමාකරණු පිණිස තෙමේ වචන කියවී. මෑනියන් ලවා තමා භික්ෂු සඞඝයාට දෙවා තමා අගනා දනස දී නුවණැත්තේ නිදහස් විය. මෙසේ පිණෙහි ඇළුනේවැ දිවයිනට සංග්රදහ කොට එකොළොන් වසකින් දෙව්ලොවට ගියේය. ඉක්බිත්තෙන් උහු ඇවෑමෙන් උහු මල්වූ දපපුළතෙම රජවී. ඒ තෙම පුරාතන රජුන්ගේ සියලු සිරිති පැවැත්වී. එකල්හි මිහිඳ නම්වූ රුහුණු හිමියාගේ පුත්රනයෝ පියා විසින් බැහැර කරණ ලද්දෝ සිය මයිල්වූ රජහු වෙත පැමිනියහ. ඒ තෙමේ ඔවුන් දැක එපවත් අසා මහා සේනාවක් දී නෑයන් වැඩෙහි ඇළුනේ පියා සමඟ යුද කරන්ට යැවී. රුහුණු අධිපතිවූ මිහිඳ තෙමේ ද එසේ බැව් දැන මහා සේනා ඇත්තේ ඔවුන්ට පළමුවෙන්ම යුද කෙළේය. සේනාවට නායකයෙක් පමුනුවා ඒ දෙදෙනාම පලාගියාහු නැවත අවුත් මිහිපල්හු සේවනය කරමින් මෙහි විසූහ. පියතෙමේද ඉන් සතුටු වූයේ අනික් සියනෑයෙක් සමඟ යුද කරමින් මරණ පත් විය. ඒ නෑ තෙමේද මළේය. එකල්හි රජතෙම කිතුඅග්බෝ නම්වූ බෑනාට සියලු රූප ගුණයෙන් යුත් දෙවා නම්වූ දුව දුන්නේය. ඒ (කිතු අග්බෝ) තෙම ඒ රජහු සෙවුම් පිණිස දප්පුළ (නම් මළනුවන්) තබා තමන් සෙනඟ ගෙණ රුහුණු ගියේය. රුහුණට අධිපතිව සර්ව(කාරයෙන් පිණගි‍යේ පුතුන් දුන්නෙන් වැඩෙමින් එහිම වාසය කෙළේය. ඒ රජතෙමේ දිරුවාවූ මහ බෝගෙය තහවරු කේට නවකර්මත කෙළේය. රණින් නිමවූ කම් කෙළේය. හෙතෙම ඒ බොධිමන්දිතරයට මඟල්යමයෙන්ද යුක්තවූ තමන් රජ බවටද ශාස්තෘන්වහන්සේගේ පාරමිතාවටද සුදුසුවූ කම් මොනවට ‍කොට මහත් පූජාවක් පැවැත්වීය. ඇත්කුස්වෙහෙර දිරූ පහය අළුත් කරවී. වහදිවයින පර්වවතය ලාව නම් අරමක් කොට කරවී. ජෙතවන වෙහෙරෙහිද රන් මුවා පිළිමයක් කොට බොධිමන්දිාරයෙහි පිහිටුවා නොසිතිය හැකිවූ පූජා කෙළේය. ලක්දිව අවුරුද්දක් පාසා වස්ත්රිදානයක් පැවැත්වී. මහාපාළි නම් දන්සලද වැඩි කෙළේ. දානසාලාවද පස සැපයීමෙන් බැලී‍. තුලභාරවසයෙන් දානයක්ද දෙවී. ජිර්ණාණ ස්ථානද පිළියම් කරවි. පෙර රජකළ රජුන් නිවරදවූ සිරිත් පාලනය කෙළේය. උහුගේ වජිර නම් මහ නුවණැති සෙනෙවියෙක් විය. හෙතෙමේ පංශුකුලික භික්ෂූවන්ට කච්ඡාල නම් අරමක් කරවී. ථූපාරාමයෙහි වටදාගෙය රන් උළින් මනාකොට සෙවෙනි කරවී. ස්වර්ණීමය ද්වාරයන්ද සම්පාදනය කරවී. මෙසේ ඒ (අක්බෝ රජතෙම) සොළොස් වසක් රජකොට සියලු සත්ව්යන් විසින් යායාතුවූ දෙසයට ගියේය.

54 මහාවංශය

ඒ රජ දෙව්ලොව පැමිණි කල්හි අග්බෝ යන සියනම් ඇත්තෙක් එකල්හි විය. ‍හෙතෙම ඉක්බිත්තෙන් අණබෙර හැසිරවී. උහුගේ පියතෙම සිය සොහොවුරුහුගේ මහින්ද නම්වූ පුත්රෙයා සිය පුතුන්ට රජය පත්කරණු පිණිස ඈපා නොකරව්. ඒ මහින්ද්තෙම සිය නෑයන්ටද මල් සොහොවුරන්ටද සංග්රොහකරණු නොහැක්කේ ව්යා්කූලව පරතෙරට පලා ගියේය. (අග්බෝ රජතෙම) ඔවුන් එනු අසා මහ සෙනඟක් යවා ඔවුන් සමඟ යුදකරවා ඔවුන් හිස් ග්රෙහණය කරවී. හෙතෙම නිකායන්හි කටයුතු සියල්ලම විචාරණය කරවා මුළු දිවයිනෙහිම පව් සිරිත් වැලැක්වීම කරවී. එකල්හි සලු වෙහෙරවල භික්ෂූු සැමකල්හිම මහ වෙහෙර කැඳ පිළිගණිති. ඒ අසා කලකිරුණු සිත් ඇති රජතෙම කණ්ඨපිඪි නම් මහගමද එසේම යාබාල නම් සුලු ගමද බොහෝ අය උපදනා තෙල්ගමද ජලමාතිකාවක්ද දෙවා (ඒ ඒ ) විහාරයන්හි කැඳ පිලිගන්නට යෙදී. එතැන්පටන් සිපලු භික්ෂුවහු ආදර සහිතවම ඒ කැඳ පිළිගත්හු. ඒ තෙම ලක්දිව බෙර හසුරුවා යදින් රැස්කරවා කැමති පරිද්දෙන් තුන් දිනක් රත් දෙවී. මේ ආදීවූ පින්කම් තුන් වසකින්ද මොනවට කොට තුණුරුවන් කෙරෙහි තමන් පිළිබඳවූ ප්රාුසාදයාගේ ඵලය දිව්යුඥානයෙන් බලන පිණිස යන්නාක් මෙන් ඒ රජතෙම මෙළේය. සියලු සත්වෙයේ ඒකාන්තයෙන් මෙසේ අනිත්යයයහ, සර්විඥයෝ පවා මරණ පැමිණෙත් ; එහෙයින් සසර ඇළුම්සින් පහකොට පණ්ඩිත තෙම නිවණෙහි යහපත් නුවණැති වන්නේය. මෙතෙකින් හුදී ජනයා ප්රෙසාද සංවේග පිණිස කළ මහවස පවරාජක නම්වූ නව සතළිස් වන අදියර නිමි.

50 වන පරිච්ඡේදය

ඒ රජු අවැමෙන් උහුගේ මල්වූ මහ දනැති සේනා නම් කුමර තෙම සියලු සත්වුයන් පිය පුතෙකු‍සේ බලන්නේ පුරයෙහි සත් එසවී. පෙර රජදරුවන්ගේ සිරිත් ගෙණ පරිද්දෙන් මනාකොට පැවැත්විය. දැහැමෙන් යුක්තවූ අපූර්වනවූ චාරිත්රගද පැවැත්වී. භික්ෂූපන්ටද භික්ෂූඅණින්ටද නෑයන්ටද ලක්දිව වැස්සන්ටද මසුන්ටද මෘග පක්ෂීැන්ටද කටයුතු සියල්ල පැවැත්වී. හෙතෙම පරතෙරට ගියාවූ මහිදු කුමර (චරපුරුෂයන්) යොදා මැරවී. මෙසේ හෙතෙම රජයට සතුරු සියල්ලන් මොනවට ශුඬ කෙළේය. දන සොයන යදියන්ට මහ දන් පැවැත්වී. යතීන්ටද බමුණන්ටද මන පිණවන රජබොජුන් දෙවී. මිහිදුය, කසුප්ය, උදයයි උහුගේ මලුන් තුන්දෙ‍නෙක් වූහ. ඔවුන් අතුරෙන් මිහිඳු තෙමේ යුවරජව උහු අනුව පවත්නේ සකස් කොට උහුට උවටන් කෙළේය. රජහට මෙහෙසිවූ සඞඝා නම් බිරින්දකක් විය. මුහුදු

50 වෙනි පරිච්චේදය. 55

කෙළි පිණිස ‍රජු පටුනට ගිය කල්හි ඒ උදය නම් ඈපාතෙමේ පුරයෙහි නැවැත්තේය. එකල්හි රාජ රක්ෂලයෙන් රක්නාලද නාල නම් නැන්දනියන් දුව ගෙණ පොළොන්නරුවට ගියේය. රජතෙම උහු කෙරෙහි නොකිපී කිපිය නොහැකිවූ සම්බන්ධගයක් කොට මා ඈපානන් යවා උහු සතුටු කරවා මෙහි ගෙන්වී. මෙසේ ඔව්හු සමගි වූහ. එතැන් පටන් ඒ ක්ෂෙත්රීුයෝ අතිසයින් සන්සුන්ව සස්නද ලොවද රකිමින් විසූහ. ඉන්පසු කිසියම් කලෙක මහා සේනා ඇති පඬිරජතෙම දඹදිවින් මෙහි අවුත් දිවයින ගන්ට පටන් ගත. රජතෙම ඒ අසා උහු ලගට මහා සේනාවක් යැවී. ඇමතියන්ගේ විවාදයෙන් රජතෙම ලද අවකාස ඇති වී. පඬිරජතෙම ඒ සියලු උතුරුදෙස වසනමින් මහාතලිත නම් ගමෙහි කඳවුරක් බැන්දේය. එහි ඒ ඒ තැන යම්තාක් දෙමළු වෙසෙද්ද බොහෝවූ ඒ සියල්ලෝ ඔහුට පක්ෂඒවූහ. එහෙයින් හෙතෙම බලවත් වී. මහා සේනාතොමෝ එහි ගොස් ‍රජහු හා යුද කරණට පටන් ගත. ඇත්කඳ මත්තට පැමිනි පඬිරජ තෙමේද (යුදට) වන. ඒ ද්රතවිඩී සෙනාතොමෝ හිමියාගේ මුහුන බලන්නි උහුගේ ප්රටයෝජනයෙහි පරිත්යා ග කරණලද ජීවිත ඇත්තී සමපනන වූ බලවත් උතසාහ ඇති විය. ලක්දිව සේනාතොමෝ හිමියන් නැති බැවින් උත්සහාරහිතවැ යුද කරන්නී බිඳී ඒ ඒ දිග පලා ගියා. එකෙණෙහි පඬිරජහුගේ මහා සේනාතො‍මෝ මරසෙනඟ මෙන් මහජනයා වෙසෙසින් සුණු කෙරෙමින් යන්නී පැතිර ගියාය. රජතෙම සේනාව බුන්බැව් අසා සියලු හස්තසාර වස්තු ගෙණ පුරය හැර මලයරට බලා ගියේය. ඉක්බිති මිහිඳු නම් යුවරජතෙම ඇතු නැගී යුද කෙරෙමින් සිය සේනාව පලාගිය බැව් දැක “ ඒකානනයෙන්ම හුදකලාවූ මා විසින් මේ සියල්ලන් මරණු නොහැක්කේය, මේ නීචයන් අත මැරීම සැප නොවෙයි, එහෙයින් මා විසින් මාගේ මරණය උතුමැ”යි සිතා ඇත්කඳ මත්තේ හුන්නාවූ හෙතෙම තමා හිස කපාගත්තේය. ඒ දැක එහිදී බොහෝවූ සේවනයෝ හිස් කපාගත්හු. ඒ දැක ඒ දෙමළ සේනාතොමෝ තුටුපහටුව සතොස් වී. ඒ කසුප් ඈපා තෙ‍ම මේ සියල්ල දැක. උතුම් අසෙකුපිට නැගී යහපත්සේ සනනඬව ආයුධ ගත් අත් ඇතිව අබාගිරි වෙහෙරට පැමින හුදකලා වූයේම එබඳුවූ මහා සේනාවට වැද ගුරුළෙක් සයුරෙන් නයින් ගන්නාසේ (සතුරන් ගණිමින්) භෙද කෙළේය. ඒ තෙමේ ඒ (සතුරන් පිළිබඳ) සියල්ල වැලැක්වී, තමනුත් මනාකොට ආරක්ෂාක කෙළේය. එකම අස්තෙම අස්පෙළක් මෙන් පෙණින. හෙතෙම තමන්ගේ පස්සේ එන කිසි ජනයෙක් නොදක්නේ “එකම මා විසින් සතුරන්ගේ අභිමතය පිරීමෙන් කිමෙක්ද ජීවත්වන්නාවු මම අන් කලෙක්හි මාගේ අභිමතය පුරවන්නෙමි. එහෙයින් යන්ටම

56 මහාවංශය

යුතුය” යි සිතා මහා සේනාව විසුරුවා හැර බියරහිත වුයේම මහා යොධවූ ඒ තෙමේ කොඩිවායට ගියේය. එහෙයින් පඬිරජහුගේ මහා සේනාතොමෝ පුරය ගත්තීය. ඒ යුවරජහුගේ හිස පඬි රජහට දැක්වූහ. හෙතෙම ඒ දැකම දවා පඬිරට රජුන්ගේ දාහනයෙහි සියලු කටයුතු උහුට කරණට නියෝග කෙළේය. රජහු‍ෙග් භාණ්ඩාගරයෙහි තුබූ සියලු සාරය ගෙන්වා ගත්තේ විහාරයෙහිද නුවරද ගතයුතු දෙය ගත්තේය. පහයෙහි සියලු රුවන්ද ස්වර්ණරමය බුඬ ප්රරතිමාවද ගල් පිළිමයෙහි තෙත්වූ මැණික් දෙකද එසේම ථූපාරම චෛත්යයයෙහි රන්පටද ඒ ඒ වෙහෙරවල රන් පිළිමද යන සියල්ල ගෙණ හෙතෙම ලක්දිව නිසරු කෙළේය. සිත්කළුවූ පුරය යකුන් අනුභව කළ අයුරු කොට හැරියේය. රජතෙමේ ද මහමග ඒ ඒ තැන්හි රැකවල්දී සැක ඇතිව දෙගංමුව වාසය කෙළේයි. ඉන්පසු පඬිරජතෙම සිංහල රජහු සමඟ මිතුරු බැව් කැමැත්තේ ඇමතියන් එහි යැවී. ඒ සිංහලාධිපතිතෙම ඔවුන් දැක ඔහුන්ගේ අස්න අසා ඒ සියල්ල පිළිගෙණ කැමතිසේ දුතයන්ට සංග්රධහ කොට ඇතුන් දෙදෙනෙක්ද සියලු ආභරණද දී තමහටද වැඩ කැමැත්තාවූ තෙමේ උහු වෙත දූතයන් යැවී. පඬි ර‍ජතෙමේද ඒ සියල්ල දැක සතුටු සිත් ඇතිවිය. එදවසම මහ පුරය දූතයන්ට පාවා දී නුවරින් නික්ම නොබෝ කලකින්ම පටුනට ගොස් එහිදී නැව් නැගි හෙතෙම සියදෙසට ගියේය. ඉන්පසු සිලාමේඝ නම්* රජතෙම නුවරට අවුත් ලඞකාද්වීපය යථාස්ථානයෙහි පිහිටුවා එකඟව වාසය කෙළේය. දෙවෙනි සෙහොවුරුවූ උදය නම් ක්ෂ ත්රීඟයයන් මාපා කොට ඔහුට භොග පිණිස දකුණුදෙස දින. හේතෙමේද නොබෝ කලකින් සුදුසු පරිද්දෙන් පින් කොට එක් රොගයකින් ස්පර්ශප කරණ ලද්දේ මරුමුවට ගියේය. කසුප් නම් ඈපා තෙමේද පොළොන්නරුවෙහි වෙසෙමිනි පඬිරජු හා සමඟ යුද කරන්නේ මරණ ලද්දේය. එකල්හි කසුප් නම් ආදිපාදයන්ගේ මාහාර්ගයවූ පින් ලකුණෙන් යුත් පුත්තු සතරදෙනෙක් වූහ. ඔවුන් අතුරෙන් සියල්ලන්ට පළමු ‍වෙනිවූ සේන නම් යම් කුමරෙක් වීද හෙතෙම ශූරවීරවූ මහොතසාහ ඇති රාජ්යළ භාරය දැරීමෙහි පොහොසත්වූ අසමානයෙක් විය. රජතෙම මහ ඈපා බැව් විධිවූ පරිද්දෙන් උහුට දී භොග පිණිස වාහන සහිතවූ දකුණු දෙස දින. රුහුණට අධිපතිවූ කිතු අග්බෝ කුමරහුගේ පුත්තු සතර දෙනෙක් වූහ. දැකුම් කටයුතුවූ මන පිණවන්නාවූ දුන් තුන් දෙනෙක්ද වූහ. එකල්හි උහුගේ දෙටු පිත්වූ මිහිදු කුමරහු උහු නැන්දනීතෙමෝ මරවා උහුගේ උපකරණ සහිතව දෙසය ගත්තීය. ඒ සහෝදරයෝ තුන්දෙනා ඒ සොහොවුරා මැරීමෙහි රොස් ________________________________________

• සේන නමින් ද කියන ලදී.

50 වෙනි පරිච්චේදය. 57

වූවෝ සහෝදරියන් තුන්දෙන රැගෙණ රජු කරා ආවෝය. රජ තෙමේද ඔවුන් දැක කරුණ බහුල වැ ආදර කරමින් ප්රෙ ම ඇතිව ඒ සියල්ලන් දෙව් කුමරුවන් සෙයින් සැප සේ වැඩිය.- ඉක්බිති ඒ රජතෙමේ ඔවුන් අතුරෙන් වැඩිමහල් කසුප් කුමර “ඒ දෙස ගනුව” යි සේනාව දී යැවී. හේ තෙමේ ද ගොස් ඇය මරා සියලුම රුහුණු අත්පත් කොට එහි උවදුරු රහිතව විසීය. ඉක්බිත්තෙන් හෙතෙම සේන උදය යන සොහොවුරන් දෙදෙනද කැඳවා දෙසය බෙදාදී ඔවුන් සමඟ විසුයේය. රජතෙම ඒ කුමරියන් මනා කොට වඩා දිවසරන බඳු මනා රූඇති පින්ඇති යොවුන්පත් රජ කුමරියන් තුන්දෙනා අතුරෙන් සඞඝා නම් වූ කුමරිය රැජන තන්හි තබා රජය සමවූ මහාභොග දී උප රජහට දෙවී. බාල සොහොවුරුවූ සියල් ගුණෙන් යුත් සියල් සතරෙහි විසාරදවූ උපරජවූ මිහිදු නම් කෂත්රීසයෙක්ද ඇත. රජ තෙ‍ම ඕහට රිසිසේ භොග දානය‍ කොට තිසසා නම් වූද කීතයි නම් වූද සිත්කළුවූ රජ කුමරියන් දෙදෙන දුන්නේය. ඒ රජතෙම මෙසේ නෑයන්ට සුදුසු සේ සංග්ර්හ කෙරමින් දානාදී සංග්රතහයෙන් මහජනයාද සතුටු කරමින් රජුන්ට අයත් දසදහමින් යෙදුනේ පින් රැස්කරමින් රට පරිභොග කෙළේය. අරුටු පව්වෙහි පාංශුකුලික භික්ෂූසන්ට ඍධියෙන් මවනලද්දාක් මෙන් මහභොග යුක්තවූ ආරාමයක් කොට දින. ඒ අරමට නිරවශෙෂ වසයෙන් රාජ යොග්යුවූ පෙරහරද බොහෝවූ දසකම්කරු ආරාමික යන්ද දින. බුදුබවකරා ගිය සිත්ඇත්තාවූ ඒ මිහිසුරුතෙම ජෙතවන නම් වෙහෙර නොයෙක් මහල් ඇති පහය කරවි. සර්වසස්වර්ණමමසවු ජින පිළිමයක් කරවා එහි වඩාහිඳුවා මහාභොග පිහිටුවා එහි භික්ෂූසන් වැසවී. එම වෙහෙර මහ පිරිවෙණහි ගින්නෙන් දනලද පහය අතිසයින් මනරම් කොට කරවී. අභයුතතර නම් වෙහෙර වීරඬ්කුර නම් ආරාමයක් කොට මහාසඞ්ඝික පරම්පරාවේ භික්ෂූ්න්ටද මහවෙහෙර වැසි භික්ෂූආන්ටද දෙවී. හෙතෙම සඞඝානම්වූ තමන් බිසවත් සමඟ පූර්වාරරාමයද සිව්පුස සම්පන්න කොට කරවී. මහ නුවනැති මිහිපල්තෙම ඒ බිසව සමඟ මහවෙහෙර මහාභොග යුක්තවූ සඞඝසේන නම් ආවාසය කරවී. උතුම් රජතෙම සියල්ල රන්මුවා කොට කෙස්දා කරඬුවක් කරවා මහ පුද පැවැත්වූයේ රජයද පරිත්යාුග කෙළේය. සෑගිරියට බොහෝ අස උපදනා කණ වැව දින. ලක්දිව් වැසිවූ සමණයන්ට තුන් සිව්රු දින. පොළොන්නරුවෙහි තුසාවැවෙන් වැව් කෙළේය. ග්රාමමරාමිකයන්ගෙන් යුක්ත කොට සෙන් අග්බෝ නම් ආවාසය (කරවී). එහිම මහාපාළි නම් දන්හල මනා බොජුන් ඇතිකර වූයේය. මානෙත් පව්වෙහි සියලු භික්ෂූින්ට මහාපාළි නම් දන්හලක් (කරවි); නුවර බටහිරදිග වෙදහලක්ද කරවි. අනාථ ජනසන්ට I 33-16

58 මහාවංශය

කැවිල් සහිත කැඳ දනක් පැවැත්වීය. උත්තමතෙම පාංගුකුලාඞග ධර භික්ෂූලන්ට වෙන්වසයෙන් මුළු තැන් ගෙයක් කොට සත්තයෙන් සකස් කොට බොජුන් දෙවී. මේ තෙමේ මහ ඈපාවූ (කල) කපුරු පිරිවෙණහිද උතතරාළහ විහාරයෙහිද තමන් නම් ඇති කොටස් කරවී. මහාධන ඇති ඒ රජතෙම තුන්වරක් කුලාභාර දෙවී. ඒ රජතෙමේ අනිකුදු නානා විධවූ පින්කම්ද කෙළේය. ඒ රජහුගේ සඞඝා නම්වූ මෙහෙසි තොමෝ ද උතුරු වෙහෙර මිහිදුසෙන් නම්වූද ආවාසයක් කොට භික්ෂූෝන් වැසවී. නුවණැත්තාවූ දපපුළ නම් රජහුගේ කාලයහි මහාදේව නම් ඇමතියා විසින් රම්යැවූ දපපුළ පර්වගත නම් වෙහෙර පටන්ගන්නා ලද්දේය. දාරුකසුප් නම් ඇමතියා විසිනි කස්සපරාජක නම් වෙහෙර එසේම (පටන්ගන්නා ලද්දේය) අඩාලකරණ ලද්දාවූ ඒ දෙකම ඒ රජතෙමේ නිමවිය. උහුගේ භද්රේ නම් සේනාපතිතෙම මහත්වූ භොග යුක්ත භද්රනසේනාපති නම් පිරිවෙණද දසුන් හා භොගයුක්ත කොට කරවී. උතුරු නම් ඇමති තෙමේද අබාතුරු නම් වෙහෙර අධිකවූ පස ඇති සිත්කළුවූ උතුරුසෙන් නම් ආවාසය කෙළේය. එහිම වීදුරු නම් ඇමති තෙමේද විදුරුසෙන් නම් ආවාසය කෙළේය. රකුස් නම් ඇමති තෙමේද රකුස් නම් ආවාසය කෙළේය. ඉන්පසු පොළොන්නරුවෙහි වෙසෙමින් විසිහවුරුදු ඇවෑමෙන් සාරදර්ශීවූ ඒ (රජ) තෙම පඬිරජහු විසින් කරණලද ක්රිීයාව සිහිකරන්නේ සූරවූ සෙන්කුමරහට අවකාස දෙන්නාසේ ලක්දිව හැර මහ පවනින් පහරණ ලද පහනක් මෙන් පරලොව ගියේය. ජීවිතය සමගම භොගයෝ අනිත්යේහ, පළමු කොටම නෑයෝද යහලුවේද අනිත්ය හ; හුදකලාවම ඉතා දරුණුවූ මරුමුවට වන් නරනිඳහු බලව්. මෙතෙකින් හුදීජනයා ප්ර සාද සංවේග පිණිස කළ මහවස එක රාජක නම්වූ පණස්වෙනි අදියර නිමි.

51 වෙනි පරිච්ඡේදය

මෙසේ උහු මළකල්හි උහුට කටයුතු මොනවට කරවා සේනා නම්වූ මා ඈපා තෙමේ බලවාහන ගෙණ, නුවරට අවුත් පොළෝතෙළෙහි රජවී. ආදිකල්පයෙහි රජදරුවන් සිරිත් දක්වන්නාසේ ශ්රකද්ධා ඇත්තේ මහාධන ඇත්තේ නොමසුරුව දන්දෙන්නේ ආලය රහිතවූයේ සුරවූයේ යදියන් කෙරෙහි දන්දීමෙන් යෙදුනේ මහත් භොග ඇත්තේ සමෘද්ධවූ බලවාහන ඇත්තේ, නිර්මනලවූ කීර්ත තියෙන් හා එසේම තෙජොගුණයෙන්ද චන්ර්ික සූය්ය්නසුයන් එකතැන්පත්වීමක්

51 වෙනි පරිච්චේදය. 59

මෙන් දැක්වී. කොකිලිටි ගුණයෙන් ගැවසුනේ මනාකොට සොයා දන්නාලද ගුණගුණ ඇත්තේ පවින් එතරවූයේ සසර කලකිරුණේ සාරවූ දර්ශයන ඇත්තේ විය. උහුගේ සඞඝා නම්වූ යම් බිරින්දක් වීද ඒ දෙවිය පිළිවෙළින් පවත්වනලද පෙරහර දී මෙහෙසි බැව්හි අභිෂෙක කෙළේය. හෙතෙමේ මිහිඳු නම්වූ ප්රකඥා ඇති සිය මලනුවන් ලඞකා දක්ෂිවණ භාගයකදී උපරජ අභිෂෙක කෙළේය. හෙතෙමේ අන්තඃපුරයෙහි වැරද රජහු දත් කල්හි අඹුදරුවන් සමඟ නැගී අප්රමසිද්ධව මලය දෙසට ගියේය. එකල පනාදරජහුගේ කුමාරයන් රූපශ්රීක තමහට දක්වන්නාසේ රජහුගේ සඟා නම් බිසවගෙන් පුත්රකයෙක් උපන. උපන් කෙණෙහිම ලුම්බිණි වෙනෙහි උපන් සිදුහත් කුමරු දැක සුදොවුන් මහරජු සෙයින් රජතෙමේ උහු දැක සතුටුවී. ධන්යු පුණ්ය ගුණ යුක්තවූ මාගේ පිත්තෙමේ මේ එක දිවයින තබා සියලුම දඹදිව රජයට සුදුසුයයි (සිතා) නම් දෙන දවස්හිම සර්වවප්රලකාරයෙන් පෙරහරින් යුක්තවැ යුවරජ තන්හි අභිෂෙක කොට දකුණු දෙස උහුට දුන්නේය. යුවරජ තෙමේද මලයරට වෙසෙමින්ම (නරනිඳුහු) උපායෙන් සතුටු කොට සිය සොහොවුරා විසින් අනුන්දන්නාලද්දේ තුන්නිකාය වැසි භික්ෂූපන් සමඟ ආයේ රජහු දැක මෙතැනදීම කොප්ය් නොවීය හැකි මිත්ර්ත්වෂයක් කෙළේය. ඒ යුව රජහුගේ තිසස නම් යම් බිරින්දක් වීද ඕතොමෝ සඞඝා නම් දියනිය ඉපදවීය. කිතති නම්වූ අන්ය වු යම් භය්යාන්ද වකුත් වීද ඕතෝමෝ වනාහි පුතුන් සතර දෙනෙක්ද එසේම එක දුවක්ද ඉපදවි. එකල්හි පණ්ඩිතවූ රජතෙමේ මෙසේවූ කල්හි මාගේ මල් තෙමේ මා කෙරෙහි නිසැක වන්නේයයි මොනවට ඇමතියන් සමඟ මන්ත්රෙණය කොට යුව රජහුගේ යහපත් රූ ඇති සඞඝ නම් දියනියන් කසුප් නම් සිය පුතුට විවිහ කරවී. හේතෙමේ දකුනු දෙස මෙම මලනුවන්ටම දුන්නේය. රාජපුත්ර යාට වෙන්වසයෙන් තමන්ගේ භොගයම දුන්නේය. සියලු රජය උහුගේ පරිභොගයට දෙවි. ලක්දිවට හිත ඵල වන්නේ හුදෙක් ලක්දිව විචාරණය තෙමේ කෙළේය. පින්කම් ඇත්තාවූ ඒ දෙදෙනාගේ සංවාසයට පැමින ධන්යේ පුණ්යද ගුණ යෙන් යුක්තවූ පුතුන් හා දූවරු උපන්හ. ඒ රජතෙමේ සියලු පූ‍ජෝත්සවයෙනි දළදා මහපූ‍ජාව් කොට රුවන් නම් මහපහයට නැගී එකල්හි ස්වර්ණෝමයවූ ප්රහතිමාව පූර්ව යෙහි පිහිට පීඨය පවා හිස්වූවා දැක කුමක් හෙයින් මෙසේ වීදැයි කීයේය.

60 මහාවංශය

ඉක්බිත්තෙන් ඇමතියෝ (කියන්නෝ) “දෙවයන්වහන්ස නො දන්නා සේකද නරෙන්ර්ඇමතයානෙනි නුඹ වහන්සේගේ මහ පිය රජහු දවස පඬිරජතෙමේ මෙහි අවුත් මේ දිවයින වනසා දිවයිනෙහි සුයලු සාරය හැරගෙණ ගියේය” යි කීහු. ඒ අසා තෙමේ පැරදුනාසේ ලජ්ජා ඇත්තාවූ ‍රජතෙමේ එදවස් හිම සෙනා සංග්ර හයෙහි ඇමතියන් යෙදී. එකල්හිම වනාහි සිය රජහු විසින් පරිභව කරණලද්දාවූ පඬිරජ කුමරෙක් තෙම රාජ්යනය පිණිස කරණලද නිශ්චය ඇත්තේ මෙහි ආයේය. රජතෙමේ උහු දැක ඉතා සතුටුවූයේ උහුට කටයුතු (සත්කාර) කරවා මාතොට පටුනට පැමිණ හෙතෙමේ එහි වෙසෙමින් දෙව් සෙනගක්සේ සදන ලද මහත්වූ සේනා සමූහයක්ද ඊට උපකරණද අඩු නොකොට පිළියෙළකරවා “පඬිරජ කුමරු හා සමඟ ගොස් ඒ පඬිරජු මරා පෙර මෙරටින් ගෙණයනලද්දාවූ සියලු රුවන් ගෙණ මොහුට රාජ්ය ය දී නොබෝකලකින් එව”යි කියා මහත් ඉසුරු ඇතියේ සිය සෙනෙවියා යැවීය. සෙනෙවිතෙමේද “එසේ ‍කෙරෙමි”යි රජහට පිළිවදන් අස්වා වැඳ සේනාව ගෙණ ‍එකෙණෙහි නැව්නැගී එයින් පරතෙරට පැමිණ පිරිවරණලද සේනා වාහන ඇත්තේ පසල් රට වනසමින් මදුරාපුරය වට කෙළේය. දොරවල් අවුරු යාම් ඊම් සුන්කෙළේ, ඉක්බිති දොරටු අටළු කොටුවල ගිනිලැවීය. මෙසේ සිය නුවර ඇතුල්වූ සිංහල සේනාව සියල්ල පැහැර ගණිමින් සෙනඟ නසන කල්හි එපවත් පඬිරජ අසා නිය සේනාව ගෙණ වේගයෙන් ඒ සේනාවකරා පැමින යුද කරණට පටන් ගත. ඒ රජතෙමේ අසම්පූර්ණය සේනා ඇති බැවින් ඇත්කඳ මතුයෙහි උන්නේම සැරයකින් විඳිනලද්දේ සිය පුරය හැර පලාගියේ අස්ථාන යෙහි සියදිවි හළේය. උහුගේ භාය්යාිනලදතොමෝද ඒ හා සමග ජීවිතක්ෂියට ප්රාඅප්ත වූවාය. ඉක්බිති ඒ සිංහල සේනාතොමෝ බියරහිතව නුවරට පිවිස දෙවියෝ අසුරපුරය පැහැරගත්‍ සේ එහි සියල්ල පැහැර ගත. ඉක්බිති සෙනෙවිතෙම මේ දිවයිනෙන් ගෙණ යනලද්ද‍ාවූ ද එහි තිබුනාවූද රජගෙයි මහරු බඩු බලා, දෙසයෙහිද නුවරද තුබුනාවූ සියලු සරුදෙය ගෙණ එහි අධිපතිභාවය කොට පඬිරජ කුමරහු තමා වසඟ කෙරෙමින් ඒ රාජ්ය යෙහි අභිෂෙක කොට පෙරහරද කරවා දෙසය උහුට පමුණුවා ඇතුන් අසුන් හා මිනිසුන්ද රිසිසේ ගෙණ කිසිතැනකින් බියනැත්තේ ඒ ඒ තන්හි කැමතිසේ වසන්නේ මුහුදු තෙරට අවුත් එහි සැපසේ සිට විසාරදවූ හේතෙමේ ක්රීවඩා කරන්නාසේ නැවකට නැගී මහතොටට අවුත් මිහිපත‍ීහු වැඳ ඒ හස්ත දන්වා ගෙණෙනලද සරුදෙය දැක්වී. රජතෙම “යහපතැ”යි කියා උහුට සංග්රදහකරවා ඉතා සතුටුවූ සේනාව සමඟ සිය

51 වෙනි පරිච්චේදය. 61

පුරයට අවුත් ජයපානය කොට විජය මගුල් පවත්වා යදියන්ට රිසිවු පරිද්දෙන් මහා ත්යාුගයක් පවත්වා ආලය රහිතවූයේ දිවයිනෙහි සරුවූ සියල්ල ප්රහකෘතිමත් කළේ රන්මුවා පිළිමද තුබූ තුබූ තන්හි තිබ්බවා රුවන් පහයෙහි ශාස්තෘහුගේ හිස්වූ පුටුව පිරවී. රැකවරණ විදහනින් පොළෝතලය නිර්භෘය කෙළේය. එතැන් පටන් හෙතෙම ලඞ්කාද්වීපය සතුරන් විසින් වැනසිය නොහැකි කොට උතුරුකුරු දිවයින මෙන් භොගයෙන් වැවුයේය පෙර රජකල්හි බැගෑපත්වූ දිවයින ජනයෝ මෙඝයට පැමින නිවුනු ගිම්සේ උහුකරා පැමිණ නිවුනෝය. ඒ රජහට විසිවෙනි වර්ෂපයෙහි අභයගිරි විහාරයෙහි පාංශුකුලික භික්ෂු හු නික්ම ගියහ. ඒ මිහිදු නම්වූ යුවරජතෙමේ ශාස්තෘන්වහන්සේගේ බොධිද්රැභම ‍රාජයාහට දැකුම් කටයුතු මන පිණවන්නාවූ රම්යේවූ ගෙයක් කරවී. එකල්හි ‍ඒ ‍‍බෝගය කරන්නාවූ වඩුවෝ හුණදණ්ඩෙන් උතුම් බොධිවෘක්ෂයයාගේ ශාඛාව ප්රයහාරලැබ බි‍ඳෙන්නා දැක “මෙතැන්හි කුමක් කටයුතුදැ”යි යුවරජහට සැලකලළෝ. හේතෙමේ ඒ බොධි වෘක්ෂදය කරා එළඹ මහපුදින් පුදා “ඉදින් සර්වගඥයන්වහන්සේ සියලු ප්රාවණීන්ට වැඩ පිණිස උපන්නේ නම් මෙහි ගෙය කිරීමෙන් අනර්ඝක පුණ්ය යක්හුගේ ලාභ ඇත්තේ වෙම නම් යම්සේ ගෙය කරණු හැකි වෙද එපරිද්දෙන් ශාඛාතොමෝ උඩටම සේවා”යි මෙසේ ආරධනා කොට වැඳ ස්වකීය භවනයට සම්ප්රාටප්ත වූයේය. එකල රාත්රී්යෙහි බොධිවෘක්ෂඳයාගේ ශාඛාතොමෝ උඩට නැංගේය. ඉක්බිති කම්කරුවෝ ඒ සියල්ල සියහිමියාට කීහු. අතිශයින් සතුටුවූ යුවර‍ජතෙමේ සොහොවුරුවූ රජහට සැල කොට බොහෝවූ ධන විසඳා මහ මුහුදින් පිදී. හේතෙමේ එසේම මිහිඳුසෙම් නම් පිරිවෙණක්ද කරවා භොග සහිත කොට සඞඝයාට දින, අනිකුදු පින් රැස් කෙළේයි. හේතෙමේ තමන් පරිභොග කරණලද්දාවූ වස්ත්රුය කුඩයද වහන්ද එසේම ගමික බත්ද භොජන සහිතවූ නහන ජලස්ථානයක්ද දින. මෙසේ ඒ යුවරජතෙමේ ක්ෂුහද්රානනුක්ෂුදද්රිවූ පින් කොට රජහට තිස් තුන්වෙනි වර්ෂ යෙහි “කම්වූ පරිද්දෙන් පරලොකප්රාතපත විය. ඉක්බිත්තෙන් උහු මළ කල්හි රජතෙමේ තමන් කිස්දොවුන් මල්වූ උදයකුමරහු උහුගේ තන්හි තබා ඒ යුවරජහු සතු සියල්ල උහුට දින. හේතෙමේ තුලාභාර දීමෙන් බැගැපත්වූ අනාථයන් සැතැප්වී. තුන්නිකාය එකතු කොට ධර්මතකර්මනයෙන් ශුද්ධ කෙළේය. හේතෙමේ රන්තලි දහසක් මුතුවෙන් පුරවා ඒ මත්තෙහි මහාර්ගැවූ මැණික් එක එක තබා බමුණන් දහසකට ශුද්ධවූ රන් බඳනෙහි කිරිබත් වලඳවා රන්හු දෙවා එසේම රිසිසේ අභිනවවූ වතින් හඳවා පින් ඇත්තේ මහ පෙරහරින් සැතැප්වී.

62					මහාවංශය

ලක්දිවවැසිවූ භික්ෂූඇන්ට තුන්සිවුරු දුන්නේ සියලු ස්ත්රීවන්ට ඉතා මනොහරවු වස්ත්රවද දින. ලෝවා මහාප්රාරසාදය විජයොත් නම් පහය සමකොට කරවා රණින් කොට මිණි ඔබ්බවනලද පිළිමය එහි වැඩුයේය. (ඒ ලෝවාමහපහය) සියලු බුදුවරයන්ගේ (කාලයෙහි) පොහෝ ගේ බව අසා “මේ පහයතෙමේ හිස්නොවේව” යි එය සඞඝාටග් වාසස්ථානය කෙළේය. ඊට භොග උපදනා ගම්ද දුන්නේ ආරක්ෂාවකයන්ද යෙදී. “දෙතිස් නමක් පමණ භික්ෂූනහු වෙසෙත්ව” යි නියම කෙළේය. හේතෙම ගඟාවේ මිණිමෙවුලා නමින් මරියාදාවක් (හෝ මියරක්) කරවී. මින්නේරි වැවැහි හොරොව්වක්ද කරවී. හෙතෙම කටුන්නරුවැවද කණවැවද බැඳවී. සෑගිරියෙහි ‍වෙද සලක්ද කරවී. බුද්ගමු වෙහෙරද මියුගුණ වෙහෙරද කුළුතිස් වෙහෙරද භොග උපදනා ගමින් වැඩී. මණ්ඩලගිරි වෙහෙරට තමා සතු ගම් දින. උත්තරාළභ නම් පිරිවෙණෙහි පහයක් කරවී. මහසෙන් නම් පිළිමයට ගමක් දී රැකවරණ කරැවන් දින. හෙප් නම් වෙහෙරද පිළිම ගෙයක් කරවී. මිණි මෙවුලා නම් පහයෙහි බෝසත් රුද වැඩී. ගල් පිළිමවහන්සේගේ දිරූ ගෙයද කරවී. රජතෙමේ එහි මැදුර සහිතව ඒ බෝසත්රුවද පිහිටවී. බෝධි වෘක්ෂ යාගේ තො තැන්න බැඳ මහ පුදක් කෙළේය. සියලු රුවන් සුත රන්පට ලියා ඊට මහ පුදක් කෙළේ අබිදම් කියවී. අනදතෙරුන් පිළිරුව ගෙණවුත් නුවර පැදකුණු කොට භික්ෂුප සඞඝයා ලවා වීදියේ පිරිත් කියවා පිරිත්පැන් ඉසීමෙන් ජනයා නිරොගි කරවා රජතෙම මෙසේ රොගභයද සියදෙසින් බැහැර කෙළේයි. රුවන්වැලි සෑයෙහිදී අබසෙස් ගෙණ ඒ සිරිත අවුරුද්දක් පාසා කරන්ට ලියවී. හෙතෙම මසකට සිවුවරෙක් පො‍හෝ දවස්හි සාරදහසකට බත් සහිත වස්ත්රනදානය දින. හෙතෙම දුගී දනන් හා එක්ව ඔවුන්ට රිසිසේ බත් පැන් වත් දී වෙසඟ කෙළි කෙ‍ළියේය. ලක්දිව බික්සඟනට නිතිදන් පැවැත්වී. දුගී මගී යදියන් දනින් සැපැත්වී. ඒ රජහුගේ සඞඝා නම් මෙහෙසිද අභයුත්තර නම් වෙහෙර භොග සහිතකොට පර්වාතාකාර සඞඝසෙන නම් වෙහෙරක් කරවී. ශෛලමය ප්රතතිමාවහන්සේට නිල් සිළුමිණක්ද කරවී. සියලු උපහාරයෙන් යුක්ත කොට බුදුන්ට පූජාවක් සැමකල්හි කළා. සූරවූ තුඪක නම්වූ උහුගේ සෙනෙවිතෙමේ ද මහත්භොග ඇති කොට සේන සේනාපති නම් වූ පිරිවෙණක් කෙ‍ළේය. මෙසේ පිරිස් සහිතවු ඒ මහා යසස් ඇති (සේනා නම් රජ) තෙම පින් කොට පන්තිස්වෙනි වසෙහි දෙව්ලොව ගියේය. ඉක්බිත්තෙන් උහු බාල මල් සියලු පියොවින් ලක්දිව් වැස්සන්ට වැඩ කැමැතිවූ උදය නම් ක්ෂිත්රීාය තෙම රජවී.

51 වෙනි පරිච්චේදය. 63

හෙතෙම තමන් රජවැ සිය සොහොවුරු පිත් කනිටුවූ කසුප් කුමරහු මාපාතන්හි තැබී. රජතෙමේ “නෑයන්ට සංග්රහහ කට යුතුය”යි සිතා මෙසේ කසුප් නම් වූ සහෝදරයාගේ පුත්රහයාට යුව රජහු‍ගේ සේනා නම් දියනිය භාය්යා යු කෙළේ රජතෙමේ අන්ය වූ තිස්ස නම් දුව තමන් භාය්යානා කොට ගත්තේය. කීත්ති නම් රජ දුවගෙන් උපන් මිහිඳු උපරජහු පුත්වූ නුවණ මඳවූ කිතුඅක්බෝ නම් ඈපාතෙම මහ රජහට සොරවැ රෑ නික්ම හුදකලාවැ අප්රූසිද්ධ වෙසයෙන් රුහුණට පැමින ජනයා අත්පත්කොට සියලු ඒ දෙසය වනසා හෙතෙම එහි සිටියාවූ තමන් මයිල්හු මැරවී. ඒ අසා මිහිපල්තෙම උහු කෙරෙහි බෙහෙවින් කිපී හෙතෙම උහු ගෙන්වනු පිණිස යම් කිසිසේ උපා සොයන්නේ හෙතෙම සොහොවුරු පිත්වූ ඒ කසුප් යුවරජහු කැඳවා “මහ පිණැත්ත මට සහය වෙව” යි කථා කෙළේය. “ මා වසින් කුමක් කටයුතුදැ”යි හෙතෙම කීය, රජතෙමේ ( මෙසේ) පිළිවදන් කී “තොපගේ පුත්වූ ඒ මිහිඳු තෙමේ වැඩිවිය පත්වූයේ මහ බලැත්තේය, මවගෙන්ද පියාගෙන්ද රුහුණු දෙසට හිමියෙක. සුරය සියල්ල ඉවසන්නේය. වීය්ය්ද ඇත්තේ දක්ෂකවූ යේ කරණලද සිප් පුරුදුකම් ඇත්තේය. යුද්ධයට යොග්ය්වූ නුවනැත්තෙක, නිපුණ්යය ක්ර්මයන්හි දක්ෂ‍ය උහු යවා මයිල්හු මැරූ පාපයා ගෙන්වම්හ.” රජහුගේ එබසසා ආදර සහිතව කසුප්තෙම කීයේය. දෙවයන්වහන්ස දේවයන්වහන්සේ විසින් කියල ලද්දාවූ මම යන්වෙමි මපිත්තෙම කිමෙක. ජනාධිපතිය මාගේ වංශයද නුඹවහන්සේගේ ප්රේසාදයද රක්නා ලද්දේවේ. එහෙයින් කල් නොයවා යමක් කැමතිනම් එසේ කරව.’ උහුගේ එබසසා ඉතා සතුටුවූ ඒ රජතෙමේ බෙහෙවින් සතුටුවැ මහ සේනා සමූහයක් සර්වඉප්රඒකාරයෙනි පිළියෙළ කොට මහින්දම නම් ඒ රජ පොව්වා මහ පෙරහරින් රක්නට විදුරග නම් අධිපතීහු නි‍යෝගකොට පුරය සිස් සේ කොට සියලු සේනා වාහනද සියලු උපකරණද නො අඩුකොට උහුට දෙවා ‍රජතෙමේ පයින්ම උහු පස්සේ යමින් “මහ පිණැත්ත යව පොළොව රකුව” කියා යැවී. ඒ මිහිඳ තෙම දෙව් සෙනඟ විසින් පෙරටුකරණලද මහෙන්ර් පොතෙම සුරාසුරයන්ගේ මහ යුදට යන්නාසේ බැබලී. හෙතෙම ගොස් නොබෝ කලකින්ම ගුත් හලට පැමිනියේය. ඉක්බිති සියලු දනව් වැස්සෝද රැටියන් සහිතවූ මණ්ඩලාධිපතිහුද ඒ මාතුල ඝාතකවූ පවිටා විසින් කරණලද උපද්රලව ඇත්තාවූ අප විසින් හිමියෙක් ලබන ලද්දේයයි ගොස් උහු පිරිවරාගත්හ. ගිරිමඩුල්ලෙහි සිටි (ඉසුරෙන්) ගිලිහෙන ඒ සොරතෙමේද සියලු මාහැඟි රජ සතු බඩු අත්පත් කොට ඇතුන් අසුන්ද ගෙණ ගොස් පව්වට නැංගේය. මිහිඳුගේ සේනාතොමෝ උහුගේ සේනාව ඒ ඒ තැන මරමින් උහුගේම පසුපස්සේ යමින් ඇතුන් අයුස් කඳ අසබඩදී දැක (ඒ) ගෙණ “මෙතැන හේ තෙමේ ඇතැ”යි සියලු ගිරි‍ගහණය මඩි

64 මහාවංශය

මින් නදින් හා ජලධාරයන්ද මාර්ග‍ය සමාන කරමින් එහි පිවිසියේ. හෙතෙමෙ ජනයා දැක ක්රො ධයෙන් මඩනාලද්දේ ලදරුවෙකු සෙයින් තමන්ගේ සියලු රුවන් ගංහෙප් ඉවුරු ආදී තන්හි දැමීය. වෙනයෙහි ගිරි කඳුරෙක හුදකලාව සැඟවින. සොයන්නාවූ ජනතෙම ඒ අධම මනුෂ්යවයා දැක අල්වාගත. ඉතා තුටුවූ ඒ ජනතෙම උහු ගෙණ වහා අවුත් ගුත්හල උන් මිහිඳු කුමරහ දැක්වී. හෙතෙම උහු දැක “කිමෙක රුහුණ අනුභව කරණ ලද්දේදැ”යි සිනා පහල කොට රජහුගේ විදුරග නම් අධිපතිහට පාවාදී, තෙමේ සේනාව හැරගෙණ මාගමට ගියේ රුහුණු අධිපතිවැ ලොවට සංග්රුහ කරන්නේ අඥානයා විසින් පෙළනලද ජනයා සුවපත් කොට උහු විසින් නසනලද බුදුසස්න ද තුබූ තන්හි පිහිටුවා ඒ ඒ තන්හි මල් වතු පලවතු කරවා මහගඟ බඳවා වැව්ද කරවා ගෙණ හැමතන්හි සඟහට සිවුපස සුලභකොට නපුරුවූ මඞලෙශ්වරයන් හා රැටියන්ද මැඩපවත්වා ‍සොරුන්ද දුරලා කටුරහිත කොට පරිත්යාැගයෙන් හා භොගයෙන් යුක්තවූරයේ සියලු ජනයා තුටු කෙරෙමින් නුවණැත්තන් විසින් ඇසුරු කටයුත්තේ දනකැමැත්තන් විසින් සේවකට යුතු වූයේ සියලු යදියන්සට සැපත් එලවන්නාවූ කප්තුරක් හා සම වූයේ පුරාණයන් විසින් දෙසයෙහි පවත්වනලද දුර්වූවිනය දුරලා දහම්ද පිළිපදනේ එහිම වාසය කෙළේය. විදුරග නම් අධිපතිතෙමේද ආදිපාදයා ගෙණ අනුරාධපුරයට පැමිණ රජහට දැක්වීය. ර‍ජතෙමේද උහු දැක කිපියේ වහා දඟගෙයි දමා උහුට රැකවරණ දින. සියලු පියොවින් වෙහෙසද කරවීය. මහා යසස් ඇති හේතෙමේ තුන්වරක් තුලාභාරද දින. ථූපාරාමයෙහි දාගැබද රන් පටින් වැස්වීය. එහිම පහයක් කොට භික්ෂූ සඞඝයා වස්වා වෙහෙර හා පුරයෙහිත් දිරාගිය දෑ නවකමින් යුක්ත කෙළේය. කොළොම් ගොයෙහි තහවුරු බැඳුම් ඇත්තාවූ ගගුල් හැල්ලක් කෙළේය ; හෙතෙම මයෙතති නම් වැවෙහි මියර මහත් කරවි. රජතෙමේ එහි සොරෙවුදවද අවුරුදුපතා කරවී. අතිසයින් මොලොක් යහපත් වස්ත්රොද සිව්රු පිණිස දෙවී. දුර්බ භික්ෂන කාලයෙහි දන්හල්කරවා සියලු සත්වරයන්ට මහ දන් පැවැත්වූයේ මහා පාළි නම් දන්හලද වැඩී. තුන් නිකා වැසි භික්ෂූසන්ට දී හා බත් දෙවී. සත්තයෙන් දුගී බත්ද කැවිලි සහිතවූ කැ‍ඳද දෙවී. හෙතෙම දෙව්ලොවට හිතවූ මේ ආදී පින් කොට එකොළොස් වසකින් දෙවියන් හා එකී භාවයට ගියේය. උහු විසින් මේ එකොළොස් වස්හි දෙනලද රන්ම තිස්ලක්ෂදයක් විය. එක් නිරිදෙක්තෙම අතිශයින් දුකසේ දිනිය යුතුවූ පඬිරජුද අනික් රජතෙමේ උග්රනවූ දුර්ගිස්ථාන ඇති රුහුණද තමන් යටහත් බැව්හි තබා ‍මේ රජහු තමන් මරහුගේ යටහත්බවට පැමිනියෝය. මෙතෙකින් හුදීජනයා ප්රිසාද සංවේග පිණිස කළ මහවස රාජද්වය දීපනූ නම් වූ එක් පණස්වන අදියර නිමි.

52 වෙනි පරිච්චේදය. 65

52 වෙනි පරිච්චේදය

ඉක්බිති කසුබ් රජ රාජ්ය5යෙහි පිහිටා ප්රදඥා පම්පන්ත කසුබ් යුව රජහට දකුණු දිග දින. යුවරජහුගේ දුවූ තමන් භාය්යාපි වූ තිසසා නම් රජා කන්යාටවට අග්රාිභිෂෙක දින. ඒ ඒ දිගින් ආවාවූ යාචකයන් හා ශිල්පීන්ට රජ තෙමේ හැම කල්හි දඬිස්සර නම් දානය දෙවී. එකල රුහුණු වසන ඒ මිහිදුනම් ඈපාතෙමේ බලසෙන් ගෙණ රජහුගේ රට ගන්ට ආය. ඒ අසා කිපී රජතෙමේ තමන් බලසෙන් යැවීය. මහාභට ඒ මිහිඳු ඈපාතෙමේ යුද‍කොට රජහු සෙන් පැරදවී. ඉක්බිති රජතෙමේ උහු සනසනු පිණිස උහු පිය කසුබ් යුවරජු යැවීය. ඒ තෙමේ පුතු කරා ගොස් නොයෙන් දහම් කථාවෙන් යුක්තවූ යුක්තිය නොයෙක් පරිද්දෙන් කියා පුතු යුදයෙන් වලක්වා පෙරලා ‍ආයේය. ඒ ඈපාතෙමේ පසුව මඬල නායකයන් මරා ජනපද වාසීන් කිපුනා දැක නුවරවෙත ආයේය. භික්ෂුප සඞඝ තෙමේ උහු ගෙ‍ණවුත් රජු දැක්වූය. මේ රජතෙමේ තමා දියනියන් උහුට දී ‍පෙරලා රුහුණු යවීය. ඒ රජතෙමේ තුන්නිකා වැස්සන් අතුරෙහි දුස්සීලයන් බැහැර කොට ඒ ඒ ආවාසයෙහි අළුත් භික්ෂූුන් වැස්වීය. අබිසෙව් දෙදෙනා පිත් ඈපානන් ලවා මහවෙහෙර බෝයෙහි පූජා කෙරෙමින් පස් වැඩීම කරවී. එකල තුන් නිකායෙහි සෙල්මුවා පිළිරූ තුණෙහි රන්මුවා රැස්වලලුය කුටය සිළුමිණි යන මේ කෙළේය. අභයගිරි විහාරයෙහි සිය නමින් පහයක් කරවා එහි භික්ෂූ න් වස්වා ගමක් දෙවීය. ඒ රජ තෙමේ මයිහඟන විහාරයෙහි සෑයට ගමක් දින. ගොඩදිය සතුන්ට එකල අභය දින. හැමකල්හි පෙර රජුන් සිරිත පරිපාලනය කෙළේය. ඒ රජු සෙනෙවි ඉලඞඟසේන නම් ර‍ජගොත්හි උපන්නෙක් ථූපාර‍ාමයාගේ පිටිපස මහාවිහාර වැස්සන්ට ආවාසයක් කෙළේය. ධම්මරුචික භික්ෂූාන්ට දහම්රම කරවී. එසේම සාගලික භික්ෂූනන්ට කසුප් සෙන්නම් (ආරාමය කරවීය.) එම සෙනෙවිතෙමේ සෑගිරි ගල හෘදයොෂණ නම් පිරිවෙණ කරවා ධම්ම රුචික භික්ෂූෙන්ට දින. ආරාමික භික්ෂූරන්ට ඒ ඒ අරම්හි එක එක ගේ කොට දෙවී. එම සෙනෙවිතෙමේ රත්මලගල සිත්කළු උතුම් මනා කිටියක් කොට සසුන් හිමි තවසුන්ට දින. මහා විහාරයෙහි මුහුදු ගිරි නම් උතුම් පිරිවෙණක් කරවා පාංශුකුලික භික්ෂූ න්ට දින. තමාගේ වංශයෙහි නම් ඇති ආවාසයක් වෙනෙහි කරවා මහාවිහාරයෙහි වනවාස භික්ෂූදන්ට දින දිරූ වෙහෙරවල නවකම් කරවී. සියලු භික්ෂූරන්ට මාළු සිව්රෙහි අගුල් ගැන්වී. තිස්සරාම නම් මෙහෙණවර කොට මිරිසවැටි මහබෝ පරිහරණයෙහි පිහිටුවී. අනුරාපුරද පොළොන්නරුවද උවදුරුරොග නසන පිණිස වෙදහල් කරවී. තමා විසින් කළ ආවාසයන්ට අයගම්ද එසේම හේතෙමේ ආරාමිකගම්ද පිළිම පොෂ්යවද දෙවී. ඒ තෙමේ නුවර ඒ ඒ තන්හි බෙහෙත් ගෙවල් K 33-16

66 මහාවංශය

කරවී. පාශුකුලික භික්ෂූළන්ට බත් හා වස්ත්රව දෙවී. බන්ධ.න ගත බොහෝ තිරිසනුනු මිදවි. ඒ සෙනෙවි තෙමේ දිළිදුන්ට මහ දන් දෙවී. විසිතුරු ව්යබජන බත් කැඳ නොයෙක් වර්ගුයෙහි කැවුම් හූරු රූබඳු උක්සකුරුද තනා භික්ෂූවන්ට දින සේනා නායක ‍සේනතෙමේ මේ ආදී පින්කොට කීර්තඋති සඳරැසින් සියලු දිගුන් හෙබවී. උහු නෑ රකුස් නම් නායකතෙමේ සවාරක ගම ඉතා සිත්කළු විහාරයක් කොට උතුම් වත් (පෙවෙත්) මොනවට පිහිටුවා මහ වෙහෙර වැසි පිළිවෙත් සරු භික්ෂූවන්ට දිනි. සේනානම් මහ ලියන්නා මහවෙහෙර මහලේ න‍ාපව් නම් උතුම් ආවාසයක් භික්ෂූටන් පිණිස කරවී. එම රජහු ඇමතිවූ සොළීරජ නම් තැනැත්තේ සහමුලින් නටබුන් පිරිවෙණක් සුප්රමතිෂ්ඨායෙන් සිත්කළුකොට කෙළේයි. රජතෙමේ තුන් නකයෙහි රූපකර්මියෙන් සිත්කළුවූ විජයොත්පාය බඳු විසිතුරු මඬප කරවා ජනයා සිත් ගන්නා ධාතු පූජාද කරවා දසසත් හවුරුද්දක් වැස කම්වූ පරිද්දෙන් (පරලොව) ගියේය. ඒ රජුට ඉක්බිති අභිෂෙක ලත් බිසවකුස හොත් කසුබ් යුවරට තෙමේ පිළිවෙළින් ආ ලක්රජයෙහි ලද අබිසෙව් ඇතිවිය. හේ තෙමේ සැදැහැත්තේ ආගත මාර්ග්ද වේ. අභිඥා ඇත්තෙකුසේ පැණවති අමර මන්ත්රීත සෙයින් වකතෘය වෙසමුණු රජුසේ ත්යා ගිකරුය බොහෝ ඇසූ පිරූතැන් ඇත්තේ ධර්ම්කථිකය සියලු ශිල්පයෙහි විසාරදය යුක්තායුක්ත විචාරයෙහි දක්ෂ ය නීතියෙහි පඬිතය ඉන්ර් ශිඛීලයක්සේ නොසැලෙන්නේ බුදුසස්නැ පිහිටියේ සියලු පරප්රසවාදී වාතයෙන් අකමප්යියි. මතා කෙරෙහි නැති ගුණ පහළ කරණ ලක්ෂුණ මායාය නුගුණ සඟවන ලක්ෂ ණ ශාඨ්යේය මන්ය යනාදී පාපයන්ට අගොචරයි සියලු රුවනට සයුරසේ ගුණයනට උත්පත්තිස්ථානයි. භූමිචන්ර්රසේ ඒ නරෙන්ර් තෙමේ තමා ගොත්රියෙහි උපන් දප්පුළ ඈපානන්ට යුවරජ පදය දින. දශරාජ ධර්මෙයෙන් හා චතුස්සංග්රමහ වස්තුවෙන් රජ කෙරෙමින් තමා එක් ඇසක් සෙයින් ලොව රැක්කේය. බුදුහු සියලු සස්න දහම්කමින් ශුද්ධකොට නවක භික්ෂූ න් ගෙණ ආවාස පුරණය කෙළේය. දුටුගැමුනු රජු විසින් කරණ ලද නටුවාවූ මිරිසවැටි වෙහෙර අනෙකවාසයෙනි ‍හොබනා සේ කරවා මහ පෙළහරකොට තෙර වසදා භික්ෂූවන්ට දින. ඒ පන්සියයකට ආයගම්ද දෙවී. ඒ ල‍ෙඞකන්ර්ෙ තෙමේ සිත්කළු තුසීපුරයෙහි දෙව්පිරිසිත් පෙරටු කරණලද උතුම් දහම් දෙසන මෙතේ ලොහිමියා ලොවට දක්වන්නාසේ සර්ව සජ්ජිත ඒ විහාරයෙහි නනරුවනින් හෙබිනාවූ සිත්කළු මඩුවෙහි හුන්නේ නුවරුන් හා භික්ෂූදන් විසින් පිරිවරණලද්දේ බුද්ධලීලායෙන් විජම බණ දෙසී.

52 වෙනි පරිච්චේදය. 67

එකල (ඒ රජතෙමේ) විජම්පෙළ රන්පත ලියවා දමසගුනු පොත නන්රුවනින් හොබනාකොට නුවර මැද උතුම් ගෙයක් කරවා ඒ පොත එහි තබ්බවා පෙරහර දෙවී. තමා පුතුට සක්සෙනවි තනතුරු දී ඒ දම් සඟුනු පෙරහරෙහි උහු යෙදී. ඒ රජතෙමේ හවුරුදු පතා දෙව්පුරයක්සේ පුරය සරසවා සැරහුනු සෙන් විසින් පිරිවරණ ලදුව සව්පුරයක්සේ පුරය සරසවා සැරහුනු සෙන් විසින් පිරිවරණ ලදුව සර්වදබරණින් සැදී දෙව් රජුසේ හොබමින් ඇත්කඳ හිද පුරවේ හැසිරෙමින් ඒ දම්සඟනුව තමා විසින් කරවනලද සිත් කළුවූ සර්වඇ සජ්ජිත විහාරයට මහපෙරහරින් වඩා ගෙණවුත් නන් රුවනින් හෙබි සිත්කළු ඒ වෙහෙර දාගෙය බද මඩුවෙහි දාපිළ තබා පිදුයේය. ඒ රජතෙමේ මහමෙවුනා උයන ග්ර න්ථාෙකර පිරිවෙධන නුවර දෙවහල්ද කරවා ඊට ගම්ද දෙවී. අභයගිරි විහාරයෙහි භඞ්කා පිරිවෙණද සලමේ පව්වද කොට ඊට අය ගම් දිය. ලක්න් එම රජතෙමේ ජෝතිවන වෙහෙර දන්හලටද එසේම අභයගිරියටද (එකී එකී) ගමක් දින. පරමධාර්මටමික රජතෙමේ කෙළෙහිගුණ දන්නා බැවින් දකුණු ගිරි වෙහෙරටද ගමක් දෙවී. සක්සෙනෙවිතෙමේ සිත්කළු පිරිවෙණක් සියනමින් මොනවට මවා ගම් සමග මහනිකා භික්ෂූතන්ට දිනි. වජිරානම් උහු බිරින්ද සිය නමින් පිරිවෙණක් කොට ගම් සහිත කොට මහවෙහෙර වැස්සන්ටම දෙවී. ඕ තො‍මෝම පාදලාඤ්ජනයෙහි මෙහෙනුවරක් කොට සියලු තන්හි ප්ර.සිද්ධ ථෙරවංශික භික්ෂු්ණින්ට දුන්නීය. සක් සෙනෙවි මව් දෙවිතොමෝ මහාවිහාරවංශික ආරණයක භික්ෂූෙන්ට සියනමින් ආවාසයක් කළා. ඕ තොමෝ මිරිසවැටි බුදුරුවබද සිලුමිණ පාදැල සත සිව්රු යන මේ කළාය. රජතෙමේ රජගෙයිම සියනමින්රාජවාසයක්ද ඉතා සිත්කළු පාළික නම් පහයක්ද කෙළේයි. රජහු අනික් බිරින්දක් වන රාජණී නම් තැනැත්තී රුවන් වැලි සෑය පට සැට්ටයකින් පිදුවා. ඒ බිසව් පිත් ඉසුරෙහි පිහිටි සිද්ධත්ථො නම්වූ මලයරාජයයි ප්රැසිද්ධ රුවින් මලවියා බඳු කුමරෙක් වී. රජතෙමේ උහු මළ කල භික්ෂූයන්ට උතුම් හලක් කොට දන්වැට තබා එකල උහුට පින් දින. එකල ලඞකාධිපති රජහු මෙසේ දැහැමින් රජකරත්. පඬිරජ තෙමේ සොළී රජු හා යුද කොට පැරැද්දේ බළ සෙන් සඳහා නොයෙක් පඬුරු එවී. ඒ ල‍ුඞකේශ්වර රජතෙමේ ඇමතියන් හා මන්ත්රපණය කොට බළයෙන් සරසා සක්සෙනෙවියා බලනායක කොට තෙමේ මහතොට ගියේ මුහුදු වෙරල සිට පූර්වන රජුන් විජය කියා උත්සාහ දනවා බළසෙන් නැව් නැංගීය. එකල සක්සෙනෙවි තෙමේ බළසෙන් ගෙණ සුවසේ සයුර එතරට පඬිරටට පැමිණියේය. පඬිරජතෙමේ බළසෙන් සහ උහු දැක සොම්නස් ඇත්තේ “දඹදිව් එක්සත් කරන්නෙමි”යි කියා පඬිරජ දෙසෙනග ගෙණ සොළියා දිනනු නොහැකිව යුද කිස හැර නික්මින. නැවත සක්සෙනෙවි තෙමේ “ යුද කරන්නෙමැ” යි ගොස් හුන්නේ පඬිරජහු පව් නිසා

68 මහාවංශය

උපද්රෙව රොගයකින් මෙළේය. ලඞකෙශ්වර තෙමේ ඒ රොගයෙන් බළ සේනාද නස්නා ආසා කරුණ බාහුල්යේයෙන් සියසෙන් එරටින් ගෙන්වීය. එකල සක්සෙනෙවි තනතුර උහු පුතුට දින. ඒ පුතු සේනානායක කොට උහු නමින් වැඩි. එකල තුන්නිකා වැස්සන් ලවා නුවර පිරිති කරවා සතුන් රොද්ර බික් බිය නැස්වී. ඒ රජ තෙමේ සස්නටද ලොවටද නොයෙක් ආකාරයෙන් සෙත් ක‍රවා දසවන හවුරුදුයෙහි සැපසේ දෙව්ලොව ගියේය. මේ කසුබ් රජතෙමේ ලක රජයෙහි පිටාත් හදාළ තෙවළා ඇත්තේ සියලු විදු පහන් බඳවූයේ වකතෘව වාදීව කවීන්ර්් ව සමෘති ධෘතියෙන් විශදය, දහම් දෙසන්නේ භාවනා කරන්නේද වී ; පැණ සැදැහැ කුළුණු ඇතියහ ; පර වැඩෙහි නියළුනේය, ලොව හඟනන්නේ දාන ශෞද්ධ වී ; සියලු ලෝවැසි තෙමේද මොහුසේ නිමල් ගුණ ඇත්තේ වේවා. මෙතෙකින් හුදීජනයා ප්රේසාද සංවේග පිණිස කළ මහවස විරාජක නම්වූ දෙපණස් වන අදියර නිමියේය.

53 වෙනි පරිච්ඡේදය

එකල දපපුළ නම් යුවරජතෙමේ රජව එමනම් ඈපානත් උපරජ තනතුරෙහි තැබීය. ඒ රජතෙමේ මිරිසවැටි වෙහෙරට ගමක් දී පෙර රජුන්ගේ චාරිත්රමයන් පුරයෙහි රැක මේ පෘථිවිය තමා පෙර කළ කමින් දීර්ඝ්කාලයක් නොවලඳා සත්වනු මස මරුමුවට වන. ඊට අනතුරුව දප්පුළ උපරජතෙමේ රජවිය. උදා ඈපානන්ට යුවරජපදය දින. එකල පඬිරජතෙමේ සොළී බියෙන් සියදනව් හැර නැව් නැගි මහතොටට පැමිණියේය. රජතෙමේ උහු ගෙන්වා දැක සතුටු සිත්ඇත්තේ උහුට මහාභොග දින, නුවරින් බැහැර වැස්වී. “සොළීරජු හා යුදකොට පටුන් දෙක ගෙණ පඬිරජහට දෙමැ”යි ලක්රජ සැරසුනුකල ලක්දිව්වැසි ක්ෂළත්රීදයයෝ කිසි කාරියක් කරණකොටගෙණ පඬිරජහු පව්කමින් දරුණු යුද කළහ. පඬිරජ තෙමේ වෙහි විසීමෙන් කම් නැතැයි සිතා ඔටුනු ආදිය තබා කේරලයා කරා ගියේය. එකල රජතෙමේ විග්ර හ නැවතී කල මහ මෙවුනා උයන මහ බෝගෙට නුවර වෙත ගම දින. ඒ රජහු‍ සෙනෙවි රක්ඛක නම් ඉළඟතෙමේද ථූපාරාමයවෙත රජ නම් පිරි‍වෙණ කෙළේය. ඒ රජතෙමේ පෙර රජුන් විසින් කළදැ පරිපාලනය කොට දොළොස්හවුරුද්දට පැමින කම්වූ පරිද්දෙන් (මිය පරලොව) ගියේය. උදය නම් යුවරජ තෙමේ ලක්වැස්සන් ඉසුරුවී සේනා නම් ඈපානන් උප ‍රජයෙහි අභිෂෙක කෙළේය. එකල ඇමතියෝ රජහට භයින් තපෝවනයට වන්හ. රජ උපරජහු ගොස් උන් හිස් සිඳ වුහ. ඒ කර්මවයෙනි කලකිරුණු ඒ තවුස් වෙත යතිහු රජහු දනව්

53 වෙනි පරිච්චේදය. 69

හැර රුහුණු ගියහ. එකල දනව් වැස්සෝද නුවරුද බලසෙන්ද සැඩපවනින් උලෙල සයුරසේ කිපියහ. අභයගිරි විහාරයෙහි රුවන් පහයට නැගී රජහු දැඩිසේ බියගන්වා බිහිසුනු රඟ දක්වා තපොවෙනෙහි කලහයට උපස්තම්භ කළ ඇමතියන් හිස් සිඳ කවුළුවෙන් (බැහැර) හෙලූහ. ඒ අසා යුවරජු හා උහුමිතුරු ඈපා තෙමේද පව්රෙන් පැන යුහුව රුහුණු ගියෝය. බලසෙන් කළුගං තෙර දක්වා ලුහුබැඳ නැව් නොලත් හෙයිනුත් ඔවුන් එතරවූ හෙයිනුත් පෙරළා ආහ. තපොවනෙහි නිභිය බුන් එහි ගිය රාජපුත්රතයෝ තෙත් වස්ත්රු හා කෙහෙ ඇතිව ඒ තවුසුන්ගේ ඉදිරි යෙහි ලැමිඩියෙන් හෙව නොයෙක් පරිද්දෙන් වැලප මුරගා හඬා තපස්වින් ක්ෂඩමා කරවූහ. ඒ සසුන් හිමියන් ක්ෂා්න්ති මෛත්රීව ආනුභාවයෙන් ලක්දිව හිමි ඒ දෙදෙනාගේ පුණ්යො දය විය. මහසෙන් සන්සුන් කල යුවරජ බල‍සෙන්ද තුන්නිසා වැස්සෝද උන් ගෙණ එන්ට ගියහ. ව්ය ක්ත පඬිත රජකුමරුවෝ දෙදෙන පාංශුකුලික ඒ භික්ෂූයන් යාචඤා කොට හැරගෙණ සියපුරට පෙරළා අවුය. රජතෙමේ ඒ භික්ෂූකන් පෙරමගට ගොස් ක්ෂණමා කරවී. ඔවුන් ගෙණ තපෝවනයට පමුනුවා ඉක්බිති තෙමේ රජගෙට ගියේය. එතැන් පටන් පූර්ව. රජුන් සිරිත් රැක ඒ රජතෙමේ තුන්වන හවුරුදුයෙහි කම්වූපරිද්දෙන් පරලොව ගියේය. උහු ඇවෑමේ සමෘතිමත් සේන නම් ඒ යුවරජ තෙමේ ලඞකා රාජයාභිෂෙකයට පැමින මිතුරුවූ ඒ උදය නම් ඈපානන් යුවරජ කෙළේය. ඒ රජතෙමේ පොහෝදා කහවණු දහසක් දුප්පතුන්ට දී පෙහෙවස් වෙසෙයි. දිවිහිමියෙන්ම මෙසේ කෙළේය. ඒ රජ තෙමේ භික්ෂූයන්ට පිළිම බත් වස්ර්ජතෙයන් හා යාචකයන්ටද ශිල්පිනටද දඩිස්සර නම් දානයක් දින. ඒ රජතෙමේ කොතැනත් භික්ෂූින්ට ඉතා සිත්කළු පහ තනවා අයකම් දෙවී. කහවණු දහසක් හෝ පන්සියයක් දී ලක්දිව දිරාගිය අවාසයන් නවකම් කරවී. ඒ රජ තෙමේ බයාගිරි සෑ (මළුවෙහි) ගල් අතුරණු පිණිස සතළිස් දහසක් දෙවි. ලක්දිව මහ වැව්හි දිරාගිය වාරිමාර්ගෙ නවහම්ද ගල්පනිස් වෑමියර තරයද කෙළේය. රජගෙයි සිත්කළු මාහැගි මාලා ගෘහයක් කෙළේය. පෙර රජුන් විසින් තැබූ දන්වැට මොනවට පැවැත්වී. ඇමති අක්බෝ මලය රජු විසින් කළ නාහල් පිරිවෙණ එකල්හි දැක ගමක් දින. සතර විහාරයෙහි රුකම් හා රම්යළ මඬපයන් මොනවට කරවා හැමකල ධාතුපූජා කෙළේයි. ඒ රජතෙමේ මේ ආදීවූ නොයෙක් පින්කම් නොයෙක් පරිද්දෙන් කොට නවවන හවුරුද්දෙහි කම්වූ පරිද්දෙන් පරලොව ගියේය. උහු ඇවෑමෙන් උදා යුවරජ ලක් අබිසෙව් පත්ව සේන නම් ඈපානන් උපරාජ්යාෙභිෂෙක කෙළේය. මේ උදාරජ මිනිසුන් පවින් නිද්රාමශීලි සුරාපායී විය. හොළියා උහු පමාබැව අසා සතුටු සිත් ඇත්තේ පඬිරට අභිෂෙකයට පැමිනෙනු කැමැත්තේ පඬිරජු

70 මහාවංශය

විසින් තබන ලද ඔටුනු ආදිය සදහා මෙහි (හසුන් ) එවී. ර‍ජතෙමේ ඒ අබරණ නොදින. ඉන් කිපී මහත් බලැති හොළියා බලාත් කාරයෙන් ගන්ට බළසෙන් සරහා එවීය. එකල මෙහි සෙනෙවි තෙමේ පසල් දනව්ව කිපිහෙයින් ගියේය. රජතෙමේ උහු ගෙන්වා යුද් පිණිස යැවීය. එහි ගිය සෙනෙවි තෙමේ යුද කොට රණ බිම්හි මෙළේය. ඒ රජතෙමේ ඔටුනු ආදිය රැගෙණ රුහුණු ගියේය. සොළී බලසෙන් එහි ගොස් ඇතුල්වනු නොලැබ බියෙන් පෙරළා මෙයින් සියරට ගියහ. ඉක්බිති ලක්නා රජතෙමේ තේජස් හා මහ පැණැති විදුරඟ නායකයන් සෙනෙවිරත් තනතුර තැබීය. ඒ සෙනෙවි තෙමේ සොළී රජහු පසල් දනව්ව වනසා බිහිසුනු රඟ දක්වා මෙයින් ගෙණ ගියදෑ පෙරළා ගෙන්වී. ඉක්බිති ඒ තෙමේ මේ දිව්වැසි සියලු පාංශුකුලික භික්ෂූනන්ට ඉතා අගනා සියලු පිරිකර දෙවී. එකල ලඞකේන්ර් ර තෙමේ මහ වෙහෙර සතරහු පිළිබිඹු පිළිබඳ මිණි රැසින් වෙරජනා සි‍ළුමිණ කෙළේය. ඒ රජු අනෙතපුරික විදුරා නම් අඞගනාතොමෝ ප්රහජවලිත මිණියෙන් උපලක්ෂිනත පාදැලකින් සෙල්මුවා එම පිලිමය පිදුවා. සොළී රජු බලසේනා විසින් දැවූ මිණි නම් පහය කරන්ට පටන්ගත්තේ අටවනු වස්හි උදාරජ මෙළේය. වසුධාධිපති මේ පස්දෙනම එක් සේසතින් ලකුණු කරණලද වසුමතිය අනුභව කොට සංග්රසහ නියොග දෙකින් සියලු ලෝවැසි ජනයා වසයෙහි පවත්වා පුත්රග භාය්යාියොගවන් අමාත්යාෙනුගතයන්සමග මරුවසයට ගියහ. සත්පුරුෂයෝ ප්රරමාදය මදය හරණට මෙබන්ද මෙසේ සත්තයෙන්‍ මෙනෙහි කෙරෙත්වා. මෙතෙකින් හුදීජනයා ප්රමසාදසංවේග පිණිස කළ මහවස පවරාජක නම් තෙපණස්වෙනි අදියර නිමි.

54 වෙනි පරිච්ඡේදය

ඉක්බිති ඒ සේනා තෙමේ ක්රදමාගත ලඞකාරාජ්යාපභිෂෙකයට පැමින මිහිඳු ඈපානන්ට යුවරාජ පදය දිනී. ඒ රජතෙමේ ප්‍ාරාඥය මහා කවිය ව්යටක්තය මිත්රප ශත්රැ්න් කෙරෙහි මධ්ය.ස්ථය, හැමකල්හි දයා මෛත්රීැයෙන් යුක්තද වී. සැමකල ඒ රටෙහි කාලාතික්රකම නොකොට මොනවට ධාරානිපාතයෙන් මෙඝය ‍වසී. එහි වසන්නෝ සුවපත්ව නිර්බ‍භය වූහ. ඒ රජතෙමේ ලොහොපහයෙහි හුන්නේ තුන්නිකාවාසීන් විසින් පිරිවරණලදුව සූත්රාාන්තය වර්ණයනා කෙළේය. හේතෙමේ නනරුවනින් හෙබි දළදාකරඬුවද සතර වෙහෙරට (වඩා ගෙණවුත්) නොයෙක් පරිද්දෙන් ධාතුපූජා ද කෙළේය. තමන් පෙර විසූ සිත්ථව ග්රා මයෙහි පිරිවෙණක් කරවා ලොවැස්සා පුතෙකු මෙන් පාලනය කොට තුන් හවුරුදුයෙකින් දෙව්ලෝ ගියේය.

54 වෙනි පරිච්චේදය. 71

ඊට අනතුරුව මිහිඳු නම් ඒ යුවරජ තෙමේ රජ විය. මහපින් මහා තේජස් මහසෙන් මහයසස් ඇති ඒ රජතෙමේ සොර උවදුරු නසා ලක එක්සත් කෙළේය. මඬල නායකයෝ නීතියෙන් උහු උවටන් කළහ. ඒ නරශ්රෙමෂ්ඨ තෙමේ ලක්දිව ක්ෂතත්රීතයයන් ඇති කලත් කලිගු සක්විති වංසයෙහි උපන් කුමරියක් ගෙන්වා ඇය තමහට අගමෙහෙසුන් කෙළේය. ඒ රැජින පුතුන් ‍දෙදෙනෙක් හා මනොරජනය කරණ එක් දුවක්ද වූහ. පුතුන් ඈපා කළහ. දියනියනුත් යුවරජිනිය කෙළේය. හේ රජතෙමේ මෙසේ සිංහල වංසයද තැබීය. වල්ලභ රජතෙමේ මේ දෙසය මඩනා සඳහා නාගදිවයිනට බළසෙන් එවීය. මෙහි භුපාලා තෙමේ එපවත් අසා බළසෙන් දී සේන නම් සෙනවිරදු වල්ලභරජහු බළසෙන් හා යද පිණිස එහි යැවීය. එකල සෙනෙවි තෙමේ එහි ගොස් ඒ රජහු බලසෙනා හා යුද කොට ඒ සෙන් නසා රණමඬල ගත. ඒ වල්ලභාදී රජදරුවෝ මේ රජු දිනිය නොහැක්කෝ ල‍ඞකෙශ්වරයා හා මිත්රාසම්බන්ධර කළහ. මෙසේ මේ රජහු තෙද ලක්දිව පැතිර හුහුද පැන දඹදිව්හිද පතළේය. ඒ රජතෙමේ සදහම් කියන්නන් උතුම් බුහුමන් කොට සදහම් අසා බුදුසස්න පහන් වූයේය. ඒ රජතෙමේ පාංශුකුලික භික්ෂූාන් රැස්කරවා ආයාචනා කොට තමා ගෙට වැඩමවා මොනවට අසුන් පණවා වඩාහිඳාවා හැම කල්හිම එකදවසෙක සෙයින් පිරිසිදුවූ බොහෝ වළඳන දෑ දෙවීය. රජතෙමේ හැම අරණ්යෙක භික්ෂූදන්ට අනෙක ව්ය ජනයෙන් යුක්ත පිරිසිදුවූ මාහැගිවූ බොහෝවූ බොජුන් හැමකල්හිම යැවී. කරුන නිවාස හේතෙමේ ගිලන් තවසුන් වෙතට නීතියෙන් වෙදුන් යවා පිළියම් කරවීය. ගිතෙලින් බැඳි ලුහුනුරස හා උක්සකුරුද බුලත් හා මුවවසුන්ද පසුබත හැමදා දිනි. ලුහුනු ගම්මිරිස් තිප්පිලි හිඟුරු උක්සකුරු තිපල් ගිතෙල් තලතෙල් මී යන මේ බෙහෙත් පාත්රපයන්හි පුරවා පාපුරණ ආස්තරණයන් හා එක එක බැගින් පාංශුකුලික භික්ෂූින්ට සැමදා දිනි. රජතෙමේ සිව්රු ආදී සියලු පිරිකර කරවා පාංශුකූලික භික්ෂූින්ට දෙවි. රජතෙමේ මහ වෙහෙර එකෙකී භික්ෂූප කෙනෙකුට එකක් බැගින් සිවුරු පිණිස අළුත් වස්ත්රත දෙවී. ඒ මිහිපල් තෙමේ තුන්නක් වැසි ලාභයෙනි දිවිරක්නා භික්ෂූ න්ට දෙවරක් තුලාබර දන් දින. ඒ රජතෙමේ “එනකල රජදරුවෝ සඞඝලාභයෙන් භොග නොගණිත්ව” යි ගල අකුරු කොටවා තැබ්බවී. අනාතයන් ලවා බුදුන් සරණ හා නවගුන කියවා උන්ට බත් පිළි දෙවි, ඇත්හල්බිම දන්සලක් කොට යාචකයන්ට දන් හා සෙනසුන් දින. දයාවට ගෘහවූ ඒ රජතෙමේ සියලු වෙදහල්හි බෙහෙත් හා ඇඳද දඟගෙයි වැසි සොරුන්ට නීති බත්ද දෙවී. වඳුරන් ඌරන් මුවන් හා බල්ලන්ට රිසිතෙක් බත් හා පූප දෙවි. ඒ රජතෙමේ වෙහෙර සත

72 මහාවංශය

රෙහි වී පුරවා රැස්කොට “දුගිහු රිසිසේ ගණිත්වා”යි කියා දෙවි. නොයෙක් පුදයෙන් පුදා උතුම් පෙළහරකොට වියත් භික්ෂූින් ලවා එකල විනය හැදැරවී. සිත්ථනගම්වැසි දහම්මිත් තෙරුන් පුදා උන්වහන්සේ ලවා අභිධර්මනයට වර්ණිනායක් කරවී. ලක්දිව් අබරණ බඳ වනවාසී දළනා තෙරුන් ලවා විජම් දේසනා කරවී. රජ තෙමේ රුවන්වැලිසෑය පටසැට්ට පූජාවෙන් හා ගී ගැයුම්ය සුවඳ විලවුන නානා පුෂ්පය පහන් මාලාය සුවඳ දුම යන මේ දැයින් නොයෙක් පරිද්දෙන් පූජා‍කොට ඒ සම්බන්ධව වස්ත්රයයන් බෙදා භික්ෂූජන්ට දින. හැම කල්හි ඒ රජතෙමේ තමා රජයෙහි ඒ ඒ තැන උයන්වල පුෂ්පයෙන් ගෙන්වා තුනුරුවන් පිදී. මිරිසවැටියෙහි සඳුන් නම් පහය කරවන්ට ආරම්භ කෙළේය. භික්ෂූ‍න්ට අය ගමක්ද දෙවී. ඒ මිහිපල්තෙමේ රුවනින් කරඬුවක් කරවා කෙහෙදා නිදන් කොට එහි තබා පූජා කෙළේය. ථූපාරාමයෙහි සෑය රන්රිදිපටින් වස්වා ඒ රජතෙමේ රජය පොහොනා පරිද්දෙන් පූජාකරවී. ඒ රජතෙමේ එහි දාගෙයි හිරුරැසින් දිලියෙන මහමෙර බඳුකොට රන්දොරක් කරවීය. හේතෙමේ පදලකුණෙහි සෑසතර බඳ සොළී රජු බලසෙන් විසින් දැවූ සිත්කළු ගෙයද කරවී. නුවර මැද දනලද දළදාගෙයද එසේම මහිපාල තෙමේ දම් සඟුනු ගෙය හා බත්හලද කෙළේය. ඒ රජතෙමේ බුලත්මඩුවක් කොට එහි සුංවත් ගෙණ තෙරවස භික්ෂූළන්ගේ බෙහෙත් පිණිස දෙවී. මහමල්නම් මෙහෙණවරක් කොට තෙර වස මළුකම්ලත් මෙහෙණිනන්ට දෙවී. මිහිපල්තෙමේ මයිල් හුදී උදාරජු විසින් එකල පටන්ගත් මිණි නම් පහය නිමවි. එකල ඒ රජහු ඇමතියෝ සතරදෙනෙක් ජේතවනයෙහි පිරිවෙන් සතරක් කරවූහ. රජහු කීර්තසති බඳවූ මනරම් කීර්තනතිදෙවි තොමෝ ථූපාරාමයාගේ පසුභාගයෙන් සිත්කළු පිරිවෙණක් කළා. ඕ ඒ පිරිවෙණද කපුගම්හිද සිවුරු සෑයෙහිද පිවිතුරු පොකුණු තුණක් කළා. ඕතොමෝම දිග දොළොස්රියන් රන්මුවා පතාකාවක් පුණ්යුසම්භාර ඇත්තී රුවන්වැලිසෑයෙහි පිදුවා. ඇය පුත්තෙමේද ගිහීන්ට නුවර වෙදහලක් කෙළේය. ගුණවත් සක්සෙනෙවිතෙමේ නුවරින් බැහැර භික්ෂුවන්ට (වෙද හලක් කරවී). මහීනායක රජතෙමේ සිවුවෙහෙර දෙව්පහ බඳු මඩු කරවා එක් හවුරුද්දක් ඉක්ම නොයෙක් පරිද්දෙන් ධාතු පූජා කරවා පෙර රජුන් සිරිත් මනාකොට පරිපාලනය ‍කෙළේය. ඒ රජතෙමේ නොයෙක් පරිද්දෙන් මේ ආදී මහපින්කම් කොට සොළොස්වන හවුරුදුයෙහි දෙව්ලොව ගියේය. එකල් ඒ රජු නිසා උපන් කලිඟු බිසෝ පුත් දොළොස් හැවිරිදිවූ සේන කුමාරතෙමේ පැමිනි රාජ්යබ ඇතිවිය. මල් උදා කුමරහට යුවරජපදවි දින. පියහු සෙනෙවි සේනාතෙමේ ඒ රජු සේනාපතිවිය. ඒ රජතෙමේ සෙනෙවියා බලසෙන් ගෙණ

55 වෙනි පරිච්චේදය. 73

පසල් දනව් ගියකල මව්වෙත විසූ තමා කිද්දොවුන් මලු මරවා තමා කීවාක් ‍කරණ මහාමලල උදානම් ඇමතියා සෙනෙවිරත් කෙළේය. එපවත් අසා සේන සෙනෙවිතෙමේ කිපියේ බලසෙන්ගෙණ “සතුරන් ගන්නෙමි” කියා ආය. එකල රජතෙමේ ඒ අසා තමා කීව කළ ඒ ඇමතියාම තමහ‍ට ආරක්ෂාකයි (ඇර‍ෙගණ නුවරින්) නික්ම රුහුණු ගියේය. ඒ රජහු මෑනියෝ නැවතී යුවරජු හා රාජිනිය ගෙණ උහු හා නොකිපියා සෙනෙවියා ගෙන්වීය. ඒ සෙනෙවි‍ තෙමේ මව්බිසවුන් විසින් සංග්රමහ කරණලද්දේ දෙමළුන් රැස්කොට උන්ට දනව්ව දී පොළෝන්නරුවෙහි විසීය. ඒ රජතෙමේ ඒ සෙනෙවියා හා යුද පිණිස රුහුණින් බලසෙන් එවීය. සෙනෙවි තෙමේ රජහුගේ ඒ සියලු බලසෙන් වැනසී. ඒ දෙමළු රකුසන් සෙයින් ජනපදය පෙළා මිනිසුන් සතු දෙය පැහැර ගණිති. එකල බැගැපත් මිනිස්සු රජුවෙත රුහුණු ගොස් එවපත් දැන්වූහ. ඒ තෙමේ ඇමතියන් හා මන්ත්ර ණය කොට සස්න හා රට රක්නට ඒ (උදා) සෙනෙවියා හැර සේන සෙනෙවියා හා මිත්ර්සන්ථ්වය කොට පොළොන්නරුවට ගියේය. තමා වංශපාලනයට (සෙනෙවියා) දුවක් මහේසිකා කොට කසුබ් නම් උතුම් කුමරෙක් උපදවා ල‍ඞකෙන්ර්න යා එහි වසන කල රජහට අපත්ය්ුබ කාරී වල්ලභ ජනයෝ රා බොනු නොලබන්නේ උහුගේ වෛරී ඇදුරෝම මද්යමපානයෙහි ගුණවණ ඒ රජහු පෙවූහ. ඒ තෙමේ එකල මද්යෝපානයකොට මත් දිවියකු බඳු විය. ඒ රජ තෙමේ ආහාරක්ෂලයට පැමිණ දුර්ලමභ පදවිය හැර දශවන හවුරුද්දෙහි බාලපරායෙහිම මෙළේය. යම් මනුෂ්යයකෙනෙක් මෙලෝ පරලෝ සැප කැමැත්තාහු නම් ඔව්හු පාපමිත්ර්යන් කීවා කිරීම ඒකාන්තයෙන් පිරිහීමට හේතුයයි මෙයින් ඉගෙණ බාල තැනැත්තහු බිහිසුනු විෂයක්හු සෙයින් බැහැර කෙරෙත්වා. මෙතෙකින් හුදීජනයා පහන් සංවේග පිණිස කළ මහවස තාරාජක නම්වූ සුපණස්වන අදියර නිමි.

55 වෙනි පරිච්ඡේදය

උහු ඇවෑමෙන් සියමල් මිහිඳු කුමරතෙමේ උතුම් අනුරාපුර සේසත් නංවා සේනනම් සෙනෙවියා විසින් ගෙණෙනලද නානාදෙශ ජනයාගෙන් ව්යාාකූලවූ ඒ නුවර දුකසේ දසහවුරුද්දක් වාසය කෙළේය. ඉවත්කළ නීතිමාර්ගල ඇති සර්වවප්රවකාරයෙන් මෘදුවූ උහුට අය කොටස එකල ජනපද වැස්සෝ නුදුන්හ. අතිසයින් වස්තු හීනවූ ඒ රජතෙමේ දසවන හවුරුදුයෙහි වැටුප් දීමෙන් සියයෙන් පොහොනට නොහැකිවිය. පසුව නොලබන ලද වැටුප් ඇති සියලු කේරළයෝ එක්ව අවුත් “අප වැටුප් දානය යම්තාක් ‍නොවේ නම් L 33-16

74 මහාවංශය

ඒ තාක් මේ නො නිමාව” යි රජගෙයි දොරකඩ අත්යටත්ථිනයෙන් හුදු සාහසික ක්රිකයා ඇතිව දුනුගත් අත් හා සැරසුනු සිරි අවි ඇතිව හුන්හ. (රජතෙමේ) උන් රවටා හස්තසාර දෙය ගෙණ උමගකින් පිටත්ව යුහුව රුහුණු ගියේය. ඒ තෙමේ (එහි ගොස්) සීදුපබ්බත නම් ගම්හි කඳවුරක් බැඳ බෑයා බිරින්ද මෙහෙසි බැව්හි තබාගෙණ ‍එහි විසීය. ඒ බිසව් නොබෝකලකින් මළකල ඒ රජතෙමේ සියබෑයා දියණියන් මෙහෙසිබැව්හි තැබීය. ඒ දේවියගෙන් කසුබ් නම් කුමරු උපන් කල විසූ කඳවුර හැර පසුව කපුගල් නම ගම නුවරක් කරවා ගෙණ අධිපති බැව් පවත්වමින් රුහුණු බොහෝකල් විසීය. එකල එයින් සෙසු තැන්හි කේරළය සිංහලය කර්ණා ටය යන මොවුහු කැමතිපරිද්දෙන් අධිපති බැව් පැවැත්වූහ.

ඉක්බිති අස්වෙළෙදෙක් පරතෙරින් මෙහි ආයේ ලක්දිව් පවත් (දැන) ගොස් සොළී රජහට දැන්වීය. බලී හේතෙමේ එපවත් අසා ලක්දිව් ගන්නා කැමැත්තේ මහත් බලසෙනඟක් එවීය. ඒ සේනා තොමෝ වහා අවුත් ලක්දිව් බැසගත. ඒ සොළී බලසේනා තොමෝ ගොඩබට තැන් පටන් බොහෝ ජනයන් පෙළමින් අනුක්රළමයෙන් රුහුණට පැමිනියා. ඒ සොළීහු රජහු සතිස්වන වස්හි මෙහෙසිය රත්නයන ක්ර‍මාගත ඔටුන්න එසේම සර්වාාභරණය දෙවියන් විසින් දෙනලද අමූල්යන විදුරු වලල්ල කැඩිය නොහැකි සිරිය කපනලද පටි ධාතුය යන මෙතෙක් දෑ හා භයින් වනදුර්ගුයාට වන් ඒ රජු සමගි අදහසක් දක්වා ජීවග්රානහයෙන් ගත්හ. ඉක්බිති ඒ රජුද හසතගත සියලු වස්තුද සොළීරජු කරා යවූහ. (ඒ සොළීහු) තුන් නිකාහි දාගැබ්ද මුළු ලක්දිව් තෙළෙහි මාහැඟි නොයෙක් ස්වර්ණාහදි පිළිබිඹු ද එසේම ඒ ඒ වෙහෙර සියල්ලද ලාහෙලා බිඳගෙණ බජස් උරණ යකුන් සෙයින් ලක්දිව්හි සාරය ගත්හ. ඒ සොළීහු පොළොන්නරුව ඇසුරු කළෝ රක්පාන්කට නම් තැන හිමිකොට රජරට අනුභව කළහ.

රටවැස්සේ ඒ කසුබ් නම් කුමරහු ගෙණ සොළී භයින් රක්නෝ ඉතා ආදර ඇතිව වඩති. සොළීරජ ඒ කුමරහු දොළොස් ඇවිරිදි බැව් අසා උහු ගන්නා පිණිස පන්දහසකින් අඩු යෝධයන් ලක්ෂරයක් දී මහාබල ඇති මහ ඇමත්තන් මෙහෙයි. ඔව්හු මුළු රුහුණු රට ඔබමොබ කැලඹූහ. ඉක්බිත් මකුහමු වැසි කීර්තිති ඇමති තෙමේද එසේම මාරාගල වැසි බුඬි ඇමතිතෙමේද යන මහාවීරවූ යුද්ධෝපායෙහි විචක්ෂිණ වූ ඒ දෙදෙනා සොළීසෙන් නසන්ට අත්යමත්ථම යෙන් කොටගත් නිශ්චය ඇත්තෝ පලුටුපාණ නම් තැන කඳවුරු බැඳ සමයක් යුදකොට බොහෝ දෙමළුන් මැරූහ. නසන ලද්ද වුන්ගේ ඉතිරිවූ සොළීහු ඒ යුදෙහි බියෙන් මිරිකුනෝ පලාගොස් පෙරසෙයින් පොළොන්නරුවෙහි විසූහ. එකල කුමරතෙමේ දිනූ ඒ ඇමතියන් දැක තුටුපහටුව “දරුවෙනි වර ගණිව්” යි කීයේය.

56 වෙනි පරිච්චේදය. 75

බුද්ධ ඇමතිතෙමේ ප්රචවේණිගම් වර ඉල්වීය. කීර්තරති ඇමතිතෙමේ ගන්නාලද සඞ්ඝික අය හරණට වර ඉල්වීය. නිර්බයභිතකවූ ආදර ඇත්තාවූ ඒ ඇමතිවරයෝ දෙදෙනා එකල උතුම් රජකුමරහු වෙතින් වර ලැබ උහු පා වැන්දෝයි. සොළින් විසින් ගත් මිහිඳු රජතෙමේ දොළොස් හවුරුද්දක් චෝලම්ඬලයෙහි වැස (ඔටුනු පැලදී) අටසාළිස්වන්නෙහි පරලෝ ගියේය. මෙසේ ප්රුමාදදොෂනුගමනයෙන් ලබනලදදාවූද සම්පත් ස්ථිර නොවෙති; එහෙයින් තමහට වැඩ පතන්නාවූ මනා පැනැත්තේ නිතොර අප්ර්මාදයෙහි සෙහෙන් හැසිරෙන්නේය. මෙතෙකින් හුදී ජනයා ප්රා්සාද සංවේග පිණිස කළ මහවස ලඞකා විලොප නම් පස් ‍පණස් වෙනි අදියර නිමි.

56 වෙනි පරිච්ඡේදය

එකල සියලු සිංහලයෝ රජකුමරහට විකුම්බා යන නම් කොට සාදරයෙන් උහු අණ වැටුනාහ. ඒ රජ දෙමළුන් නසන්ට නොයෙක් පරිද්දෙන් වස්තු රැස් කොට සේවකයන්ට සුදුසු පරිද්දෙන් සංග්ර හ කෙරෙමින් අබරණ කිරුළු සේසත් සිහසුන් ආදිය කරවා ඇමත්තන් විසින් ආයාචනා කරණලද්දේත් “ රජ රට ගැන්ම යම්තාක් නොවේ නම් එතෙක්ම මාගේ ඒ සේසත් නැගීමෙන් කිම්දැ” යි අභිෂෙකය නවතා මහා බල ඇති ඒ ක්ෂසත්රීනයතෙමේ සියක් දහසක් මිනිසුන් එක් කොට සංග්රාතමාරම්භ කාලයෙහි වාතරොගයකින් දැ‍ඩිසේ පෙළෙනා ලද්දේ “යුද්ධයට කල්නොවේය”යි දොළොස්වෙනි හවුරුද්දෙහි වහා දෙව්ලොව ගොස් දෙවියන් හා එක්විය. සෙනෙවිරත් ධුරයෙහි සිටි කීර්ත.ති නම් ඇමතිතෙමේ රාජ්යාෙශා ඇත්තේ අටදිනක් සිය අණ පැවැත්විය. මහාබල ඇති මහාලාන කීර්තලති නම් තැනැත්තේ උහු මරවා අභිෂෙකයට පැමිණ රුහුණ රට අනුභව කෙරෙමින් තුන්වන හවුරුද්දෙහි සොළී යුදෙහිදී පැරැද්දේ ලාහෙලා සිය අතින් සිය හිස සිඳගෙණ මෙළේය. එකල්හිද ඒ දෙමළු කිරීටාදී වස්තුසාරය එක්කොට සොළී මිහිපල්හු වෙත යවූහ. විකුම්පඬියයි ප්රවසිද්ධ රජකුමාරයෙක් එකල බියෙන් සියරට හැර දුළු දිව්හි වසන්නේ ලඞ්කා ප්රමවෘත්ති දත්තේ රුහුණු පෙදෙස් අවුත් කළු තොට වෙසෙමින් වසක් රජයකරවී. එකල රාමගොත්රදයෙහි උපන් ජගත්පාල නමින් ප්රෙසිද්ධ රාජපුත්රරයෙක් අයොධ්ය‍පුරයෙන් ආයේ ඒ විකුම් පඬිහු රණභූමියෙහිදී මරවා මහාබල ඇති ඒ තෙමේ සතර හවුරුද්දක් රුහුණු රජය කරවී. සොළීහු උහුද රණබිම්හි ම‍රා දියණියන් සහ බිසවද සියලු ධන සාරයද සොළීරට යවූහ. ඉක්බිති පඬිරජහු පුත් පැරකුම් නම් රජතෙමේ දැවුරුද්දක් රජය කෙළේය. සොළීහු යුදකොට උහුද මැරූහ.

76 මහාවංශය

අත්ය6ත්ථි යෙන් ලොභ බලයෙන්අභිභූත මොව්හු සියල්ලෝ විවසව විනාසගතවූහ. එහෙයින් පැණැත්තේ හැමකල්ම මෙසේ බැව් දැන තෘෂණාක්ෂූයෙහිම ඇලුම් කරන්නේය. මෙතෙකින් හුදීජනයා ප්රමසාද සංවෙග පිණිස කළ මහවස ඡරාජක නම් සපණස්වන අදියර නිමි.

57 වෙනි පරිච්ඡේදය

මකුමුවැසි සත්යර ප්රුතිඥා ඇති නිර්ථ විකාරවූ සොළීන් එඩී මඩනා ලොකෙශ්වර නම් සෙනෙවිතෙමේ ජනයා මැඩ රුහුණු රට රජයට පැමිණි චාරිත්රඡවිධියෙහි දක්ෂසවූයේ කතරගම්හි වෙසෙයි. එකල මහාබල ඇති කීර්තතතිනම් රජකුමරෙක් විය. උහු වංශාදී සම්පත්තොමෝ පිළිවෙළින් කියනු ලැබේ. කසුබ්රජහු පිත් මාණ නමින් ප්රපසිඬවු සත්පුරුෂාචාරයෙන් හෙබියාවූ ධීරවූ ඈපාණ කෙනෙක් විය. තවද උහු දෙටුබෑ මහ පැණැති මාණවමමතෙමේ ගොකන් සමුදුරවෙත හෝ ඉවුර හිඳ විධිවූ පරිද්දෙන් අශෙෂයෙන් කරණලද මනෙත්‍ාර පවාර ඇත්තේ අක්ෂ මාලාව ගෙණ මතුර දපන්ට පටන්ගත. වාහන සහිත කඳකුමරතෙමේ උහු පෙරට පහළවිය. මොනරතෙමේ මුවතුඩින් බිලිතටුව බිඳ සිදුරු සහිත පොල්කබල දිය ගොස් වියලුනෙහි දිය නොදකිමින් මතුරණ උහු ඉදිරියට ආය. එකල හේතෙමේ භාවිනී සිඬි දක්නේ සියනෙත උහුට එලවී. ඒ මොනරද ඇස බිඳ වහා බියේය. සතුටුවූ කඳ කුමර ඒ කුමරහු පැතූ වරය දී බබලමින් ඉන් නැගී අහසින් ගියේය. ඇමැත්තෝ බුත් එක් ඇසි ඇති උහු දැක බැගෑව හැඬූහ. හේතෙමේ වරලාභ පවසා ජනයා අස්වැසීය. ඉක්බිති ඒ ඇමතියෝ ඊට සතුටුවූවෝ “ අනුරාපුරට පැමිණ අභිෂෙක කටයුතුය”යි උහු ආරාධනා කළහ. “අඞ්ගවිකලවූ මට දැන් රජයෙන් කවර වැඩෙක්ද මම පැවිදි බවට පැමින තපස්කම් කරන්නෙමි කනිටු මානතෙමේ ක්රවමාගත ලක්රජය රකීව”යි හේතෙමේ තමහ‍ට පැමිනි රජය ප්ර‍තික්ෂෙයප කෙළේය. එකල සර්වෙප්රවකාරයෙන් උහුගේ චිත්තාචාර දත් ඇමැත්තෝ කනිටු කුමරහට එවපත් කියන්ට මිනි සුන් යවූහ. (හේතෙමේ) එපවත් අසා වහා අවුත් සියබෑයා දැක පාමුල වැටී බොහෝ කොට මුරගා හඬා දෙටුබෑයා හා අනුරාපුරයට ගියේ. දෙටුහු සිත් අනුව පවත්නේ එහිදී ඔටුන් දැරී. ඉක්බිති අභයගිරියට ගොස් බුහුමන් පෙරදැරිව බෑයා පැවිද්ද එහි යතීන් ‍ෙගන් ඉල්වීය. එකල ඒ යතීහු විකලාඞග උහුගේ පැවිද්ද ශික්ෂාහ පදයෙහි ආදර නැතිව කළහ. උන්වහන්සේට උතත‍රොල නම් වූ මහත් පිරිවෙණක් කරවා රජතෙමේ ඒ පිරිවෙණ උන්වහන්සේ හිමි කොට එහි සසියයක් භික්ෂු ඒ තෙරුන් අයත් කොට ඒ ‍වෙහෙර උන්වහස්සේට පස් මෙහෙකරුවන් දින. රජතෙමේ නානා ශිල්ප

55 වෙනි පරිච්චේදය. 77

කර්මකයෙහි විචක්ෂ ණ දළදා රක්නා මිනිසුන්ද ඒ තෙරුන් අයත් කෙළේය. බගිරිනකයෙහි භික්ෂුව ඒ තෙරහු අවවාද ‍කරවූහ. රජ තෙමේද ඒ තෙරහු අනුශාසනාවෙහි සිට ලොකපරිපාලනය කෙළේය. ඒ වංශයෙහි උපන් කිසි මිනිස් කෙනෙක් පැවිදි අපෙක්ෂාේ නැතිව මහා සාමි යන පදය ඇසුරු කළෝ කැමතිසේ විසූහ. දහම් නය දත් මේ මාණවර්මි රජහුගේ අක්බෝ කුමර ආදී දරු මුනුබුරු ක්රහමයෙන් පැවත ආ ශුද්ධ වංශවූ රාජ කුල මස්තකයෙහි උපන්නාවූ මනාකොට ලඞකායෙහි රාජ්යායනුශාසනා කරන්නෝ සමසොළොස් දෙනෙක් වූහ. මිහිඳු රජු මයිල්හු දේවාලය ලෝකිතාය යන නමින් ප්රසසිද්ධ ලාවණ්යම ගුණොපෙත දුන්දෙදෙනෙක් වූහ. ඒ දුන් දෙදෙනා අතුරෙන් ලෝකිතා කුමාරිකා‍ තෙමෝ මයිල්හු කුමරු නිසා කසුබ් නම් මනා කුමරෙක් ලද්දීය. ඒ තෙමේ මුගලන්හ ලොකය යන නම් ඇති ‍හොබනා පුතුන් දෙදෙනෙක් ලද. ඔවුන්ගෙන් දෙටු කුමරතෙමේ ලෙව්සසුන් සිරිත්හි පඬි වූසේ මහාසාමියයි ප්රනසිද්ධ විය. ස‍සෙඞඝාපස්ථානයෙහි ඇලුනු නොයෙක් සාරගුණයන්ට වාසභවනවූ හේතෙමේ රුහුණු දනව්වෙහි වාසය කෙළේය. දාඨොපතිස්ස රජහුගේ මුනුබුරු කෙනෙක් සැදැහැත්තේ බුදු සස්න පැවිදිවූයේ ධූතගුණ ඇත්තේ සීලසංවරයෙන් යුක්තව හේ තෙමේ ධ්යාපනාදියට මෙහෙයනලද සිත් ඇතිව විවේකීව වන සෙනස්න වෙසෙයි. දෙවියෝ උන්වසන්සේ කෙරෙහි පහන්ව හැමතන්හි ගුණ වැණු. එකල ල‍ෙඞකශ්වර තෙමේ හැමතන්හි පතළ ගුණ අසා උන්වහන්සේ කරා එළඹ වැඳ තමන්ට අනුශාසනා කරණු පිණිස ආරාධනා කෙරෙමින් නොකැමති උන්වහන්සේ නැවත නැවත යාචඤාකොට වඩා ගෙණවුත් මොනවට කළ පහයෙක්හි ඒ තෙරුන් වස්වා එහි වසන ඒ යතීශ්වරයාගේ ගුණයෙහි පහන් ‍රජතෙමේ ඒ තෙරුන් අනුශාසනා මාර්ගඒයෙහි පිහිටියේ දැහැමින් ලෝකපාලනය කෙළේය. එකල ල‍ෙඞකශ්වරයා විසින් මනාකොට කළ ආරාධනා සඳහා දයානුගත ඒ යතීන්ර්අ තෙම ගලතුරු මුල (වෙහෙරින් ) නික්ම යම් ‍තැනෙක භික්ෂූවන් රැස්කොට යම් හෙයකින් වාසය ක‍ළ සේකද එහෙයින් ඒ විහාරය සෙලන්තර සමූහයයි ප්ර සිද්ධියට ගියේය. එතැන්පටන් රාත්රි්යෙහි දෙවොල වස්වා දෙවියන් විසින් අනුමත කළ භික්ෂූද කෙනෙක් මුල්තන්හි තබන්මැයි මුල්ව වසන යතීන්ගේ අනුශාසනාවෙන් ලෙව්සසුන් රකිමින් ල‍ෙඞකශ්වරයෝ පවතිති. ඒ දාඨොපතිස්ස රජහුගේ වංශයෙහි උපන් බෝධි නම් රජ කුමරහු නිසා එම වස උපන් බුඬා නම් කුමාරිකාතොමෝ වරලක්ෂ්ණ ඇති ලොකිතා නම් දියනිකෙනෙක් ලද. ඕතොමෝ නුවනැති මුගලන් කුමරහට සුදුසු කල පාවා දුන්නීය. ඒ කුමාරිකාතොමෝ උහු නිසා කීර්තකති නම් කුමරෙක්ද් මිත්රාව නම් කුමරියක්ද එසේම මිහිදුය රක්ඛතය යන කුමරුන් දෙදෙනෙක මෙසේ දරුවන් සතරදෙනෙක් ලද්දීය.

78 මහාවංශය

ඔවුන් අතුරෙන් දෙටු කුමරතෙමේ ධීරය වීරය තෙළෙස් හැවිරිදිය වෙසෙසින් ධනුශශිල්පයෙහි කෘතහස්තය පසුව හේතෙමේ “සතුරු උවදුරු දුරලා ලක්දිව් කෙසේ ගණිම්දෝ” යි චින්තාපරවසව මුල් සල නම් ගම විසීය. එකල වීරවූ මහබල ඇති බුඬ රාජයයි ප්ර සිඬයෙක් ලෝකේශ්වර සෙනෙවියාහට විලෝම්බර්තතතිව සුන්සල් නම් දනව්වට වහා පලා ගියේය. එහි වැසි කීර්ත ති ආදී නොයෙක් ජනයන් සර්වනප්රවකාරයෙන් තමා වසඟයෙහි පවත්වා සංග්රාීම සූරවූ බොහෝ නෑයන් හා සමඟව දුෂ්ප්රවසභ්යකවූයේ මලයපර්වපත පාදයෙහි එකල විසීය. සඞඝ නම් වූ ගණක නායකතෙමේ උහුවෙත එලඹ කුමාරයාගේ ඇතිසැටි මනා කොට කීයේය. “මාහිමියා දෙටුපිත් කිර්තරනි නම් කුමරතෙමේ පුණ්යටලක්ෂීණයෙන් යුක්තය. උතුම් වූ බුඩි හා වික්රිම ඇත්තේය. දඹදිව්හි රාජ්යනය එක්සත් කරන්ටත් උහු සමත්‍ෂණයර්යටයි සිතමි, ලක්දිව්හි කියනුම කිම” එතෙමේ උහු බස් අසා කුමරතෙමේ සේවාකටයුතු යයි නිශ්චයකොට කුමරහු වෙත මිනිසුන් යැවීය. උන් බස් අසා වලකන භයින් මව්පියන් නොදන්නා කලම දුනු පමණක් සහාය කොට ඇති වීර ඒ කුමර තෙමේ ගෙන් නික්ම නොයෙක් පරිද්දෙන් පසස්නා නිමිති දකිමින් නොපමාව සිරිවගපිටියට ගියේය. මහ නැණැති වීර වූ ඒ තෙමේ එහි වෙසෙමින් සිය සේවයන් යවා පස මිතුරන් සිටි බෝවළනම් ගම දිනුයේය. ඉක්බිති අබිමන් ඇත් ලෝකෙශ්වර සෙනෙවිතෙමේ සෙනඟක් එහි යැවීය. ඒ සේනා තෙමෝ ඒ ගම් වටලා සුධාරම්භ කළා. ව්යහක්තවූ වික්රයම ඇති වනා භටයන්ගෙන් යුත් ඒ කුමාරතෙම උන් හා යුද කෙරෙමින් සියල්ලන් සැඩපවන පුළුන්සේ (ඒ ඒ) දිග විසිරවි. එකල ස්ථාන දන්නා කුමාරතෙමේ සුණුවල් දනව් ගොස් එයි වෙසෙමින් සියලු මලය මඬලය තමා වසඟයෙහි කොටපීය. එකල්හිද සෙනෙවිතෙමේ නොයෙක්වර සියසෙන් යවා ඒ කුමරහු අභිභවනය කරන්ට නො හැක්කේ දොම්නසට පැමිණියේය. ඉක්බිති මකුහමුවැසි කීර්තදති ඇමතියා පුත් බල ඇති දේවමල්ල යයි ප්රබසිඬයෙක් බන්ධුමමිත්රියන් කැටිව බො‍හෝ වූ රුහුණු වැස් සන් ගෙණ අවුත් ‍ආදර සහිතව කුමරහු දුටුයේය. පණරවන් ඇති මහා යසසින්යුත් සමත්ථිූ ඒ කුමාරතෙමේ ද එහිදී සිරිය බැද ඈපා තනතුරට පැමිනියේය. මහබල ඇත් ඒ කුමර තෙමේ හිරණ්යීමලයට අවුත් එහි රෙමුණුගල කඳවුරු බැන්දේය. සෙනෙවිතෙමේ එහිද සෙන් එවා යුද කරවන්නේය ජය නොලැබ ඉන් මතු යුඬයක රිසි හළුයේය. එකල ලොකනාථ නම් සෙනෙවිතෙමේ සියලෙව් හැර සවනවස පරලෝ පරායණ විය. එකල්හි කසුබ් නම් කෙසධාතුක නායකවූ එක්කෙනෙක් ජනයා මැඩ රුහුණු සිය අණ පැවැත් වීය. එකල සොළී සාමන්තතෙමේ එපවත් අසා පොළොන්නරුවෙන් නික්ම යුඬයට සැරසී කතර

58 වෙනි පරිච්චේදය. 79

ගමට ගියේය. එකල කෙස්දානා තෙමේ යුඬයෙහි දෙමළ බලයෙන් බිඳ රක්පහන් සීමායෙහි ආරක්ෂලක මිනිසුන් තබා ලබනලද පයින් ඔද වැ‍ඩිව මහසෙනගින් පෙරටු කරණලදුව ශොය්ය් ම භාවොප ලක්ෂිැතව පෙරලා අවුත් කතරගම නුවරටවන. එකල ඉතා තිර ඉසුරුගුණ ඇති ඈපානෝ එපවත් සියල්ල අසා කෙස්දානන් නසන්ට යුහුව බලයෙන් සැරසූය. අතිශයින් අබිමන් ඇති හේතෙමේ එපවත් අසා සියලු බලයෙන් ගෙණ ඉන් පිටත්ව සිප්තලට ආයේය. පස්යොදුන් ආදී ර‍ටවැසි ඉතා බොහෝ මිනිසුන් ගෙණ අතිශයින් පැරද විය නොහොන රජකුමර සමීපවන කල කෙස්දානාතෙමේ බොහෝ රටවැස්සන් (තමහට) නොසතුටුබැව් දැන “ මෙහි යුද උගහටය” යි සිතා බදිරඬගණියට ගියේය. සොළොස්වස් ඇත් ඒ මිහිපල් කුමරද මහසෙන් සමඟ පහවූ බිය ඇත්තේ කතරගම්නුවරට වන. රුහුණ සමසක් අනුභව කොට රොස් මනස් ඇති කෙස්දා නාතෙමේ යුධපිණිස එහි ගියේය. ඉක්බිති රජකුමරහු මහබල ඇති සේනාතොමෝ රළුයුද පවත්වන්නී කෙස්දානාවන් හිස ගත්තාය. මේ කුමරතෙමේ සතළොස් අවුරුදු වියපැමින සියලුතැන පතළ මහ යසකිත් හා තෙද ඇත්තේ සමාදි නොයෙක් විදියෙදුම් විශේෂ යෙහි දක්ෂයවූ‍ෙය් ඒ මුළු රුහුණ සතුරුකටු උපුටා නැති කෙළේය. මෙතෙකින් හුදීජනයා ප්රනසාද සංවේග පිණිස කළ මහවස රොහණ රාතිවිජය නම් සත්පණස්වන අදියර නිමි.

58 වෙනි පරිච්ඡේදය

ඉක්බිත්තෙන් යුවරජ පදවියෙහි සිටි නය දන්නාවූ උහුගේ නම විජයබාහුයයි නමතන්හි පතළවී. මහනුවනැත්තේ එහි සිය අණින් බෙර හසුරුවා නොයෙක් ඇමතියන් සුදුසු තනතුරෙහි තබන්නේ චතුරවූ (හෙතෙමේ) රජ රට වසන්නාවූ සොළීන් මඩනා පිණිස උපා යොදමින් එහි විසී. සොළීරජතෙම ඒ අසා පොළොස් තරුවෙහි සිටියාවූ (සිය) සෙනෙවියා බල වාහන දී යැවී. කතර ගම ලකට පැමිනි සෙනෙවියා පරදවිය නොහැක්කේය දැන ( මහ ඈපා තෙමේ) එතැනින් පර්වරතදුර්ග යට ගියේය. සෙනෙවිතෙමේ වේගයෙන් කතරගම පැහැරගෙණ එහි වසන්ට නොහැක්කේ නැවත සියදෙසට ආයේය. ඉක්බිත්තෙන් මහ ඈපාතෙමේද පර්වකතයෙන් වහා අවුත් මහත්වූ සේනා සමූහයක් සමඟ සිප්තල විසී. (මහාදීපාද) රජතෙම රාමඤ්ඤරට රජුකරා බො‍හෝ ජනයන්ද බොහෝ සාරවූ ධන සමූහයක්ද යැවී. විසිතුරු වස්ත්ර් කපුරු සඳුන් ආදී වතින් සම්පූර්ණීවූ (එවන ලද) නොයෙක් නැව් තොට රැස්වූහ. නොයෙක් ධන ජාතියෙන් ‍යෝධයන් සංග්රීහ කරන්නෝ ඉක්බිති මහසේනා ඇතිව නම්මල නම් ගමෙහි විසී.

80 මහාවංශය රජ රට වැසිවූ ජනයෝ ඔවුනොවුන් විරුඬ බැවින් සියල්ලෝ එලඹ සර්වටප්රෝකා‍රයෙන් සුංවත් නොදෙති. සොළී රජහට විපක්ෂහ වූවෝ ඒ අණ බිද මදයෙන් උඩගුව සුංවත් ගන්නා රාජපුරුෂයන් වෙහෙසමිනි කැමැතිසේ හැසිරෙත්, ඒ අසා බලවත් ‍‍කෝපයෙන් වසඟකරණලද්දාවූ සොළීරජතෙම මහසේනාවත් දී සිය ඇමතියා පිටත් කෙළේය. මහතොට බැස්සාවූ හෙතෙම ඒ ඒ තැන බොහෝ ජනයන් නසමින් රජ රට වැස්සන් තමා වසඟකොට ක්රෑ රවූ ආඥා ඇත්තේ පිළිවෙළින් රුහුණට ගොස් සෙනා සහිතවුයේ බුන්වෙර ලැති සාගරයමෙන් යටකරගත්තේය. එවි දේවචලය යන නම් ඇත්තාවූ මහබලැත්තෝ දෙදෙන ‍රජහට සතුරුව දෙමළ සෙනෙවියා වසඟ වූහ. සේනාපතීතෙම මහත් පක්ෂ‍බල යුක්තවූ ඔවුන් දැක සියලු රුහුණු රට වහාම තමා හස්තප්රාහප්තවූ සෙයින් සිතී. ඒ රජතෙම එකොළොස්වෙනි වසෙහි සොළීන් මැඩපවැත්වීම පිණිස පලටුපාණ දූගර්යනක් කොට එහි විසී. සොළීසේනාතොමෝ එකල්හි ඒ පර්විතය හාත්පසින් වට කළාය. එහි උභය සේනාවන්ගේ භය උපදවන්නාවූ යුඬයක් විය. රජහුගේ යෝධයෝ ඒ සියලුම දෙමළසේන්වා වනසා පලායන්නා‍වු මහසොළී සාමනතයාද ලුහුබැඳ තඹවිට නම් ගමෙහිදී යාන වාහන හා සාරවූ වස්තූන් සමඟ උහුගේ හිස ගෙණ ගන්නාලද සියලු බඩු ගෙණවුත් රජහට දක්වා “පොළොන්නරුවට යන පිණිස කල්ය”යි කීහු. මිහිපල් තෙමේද ඇමතියන් බස් අසා එකල්හි මහාසේනා සමූහයා හා සමඟ පො‍ළොන්නරුවට ගියේය. සොළීරජතෙම මේ සියලු පවත් අසා තියුණු කොප වසඟවූයේ මිහිපල් අල්වාගණු කැමැත්තේ වීය්ය්ම ම ඇතිව තෙමේම වහා මුහුදු පටුනට අවුත් බොහෝ සෙයින් මහසෙනඟක් ලක්දිවට එවී. රජ තෙමේ ඒ දැන සොළීසේනාව හා යුද කරණු පිණිස මහ සේනාවක්ද සියසෙනෙවියා යැවී. යන්නාවූ ඒ සේනාපති තෙමේ අනුරාධපුර සමීපයෙහි දෙමළ සේනාව හා සමඟ මහත්වූ යුඬයක් පැවැත්වී. ඒ යුඬයෙහි දී රජුගේ බොහෝ මනුෂ්ය්යෝ වැටුනාහ. ඒ රට වැස්සෝ නැවතත් දෙමළුන් අයත් වූහ. එකල්හි මිහිපල්තෙමේ පොළොන්නරුව හැර වේගයෙන් විල්ලිකාබාන නම් රටට පැමින, එකල්හි ඒ රටෙහි සිටිය ඇමතියන් දෙදෙනා නසා සියමළන් රැස් කෙරෙමින් එහි වාසය කෙළේය. සොළීසෙනෙවියා තමන් ලුහුබදින්නා අසා කල් දන්නාවූ රජ තෙමේ වාතගිරි නම් පර්ව්තයට ගොස් ඒ පව්ව වෙත බලකොටු පිහිටුවා තුන්මසක් යුද කරන්නේ දෙමළුන් පසුබැස්වී. පෙර යුඬයෙහිදී මරණ ලද කෙශධාතුක නම් අධිපතියාගේ බාලසොහො

					58 වෙනි පරිච්ඡේදය 				81

වුරු තෙමේ එකල්හි පැමිනි මහත් පක්ෂ1බල ඇත්තේ සිය සොහොවුරා මැරවීම සිහිකෙරෙමින් රොස් සිත් ඇත්තේ සියලු ගුත්හල් මඩුල්ලවිපය්යාහොවුස කෙළේය. ඉක්බිති මහත් බල ඇත්තාවූ ‍ල‍ ෙඞකේශ්වරතෙම වහා එහි ගොස් මරුතලා නම් තන්හි කඳවුරු බැඳ උහු යුදයෙහි බදිරඞගණියනම් දුගියෙන් පලවා යුද කරන්නේකුබුල්ගල්ල නම් ස්ථානයෙන්ද පහ කෙළේය. පුත්රේදාරාදී සියල්ලද නොයෙක් ධනයද සේනාවද හැර පලායන්නාවූ හෙතෙම සොළීන් අයත්වූ රටට වහා ගියේය. එකල්හි නරෙගවර තෙම එහි තුබු උහු සතු සියලු ධනය ගෙණගොස් තම් බල නම් ගමෙහි අභිනව දූර්ගනයක් පහිටවා පිළිවෙළින් ගොස් මානාහුල නම් පුරයෙහි සොළීන් හා යුදකරණට සේනාවක් මොනවට සදමින් විසී. ඉක්බිත්තෙන් රජතෙමේ මහබලැති ඇමතියන් දෙදෙනෙකු කැඳවා එහි ජනයන් වසඟ කරණු පිණිස දකුණුපසට යැවී.ඉක් බිත්තෙන් අධිපතිතෙමේ කර්ක්ශවූ මහ ඇමති දෙදෙනෙක් සොළීන් අබිමන් වනසන පිණිස වෙරල මහ මග යැවී. දකුෂු පසට යවන ලද්දාවූ මහ බලැත් ඒ ඇමතියෝ දෙදෙන මුහුන්නරුගම් නම්වූ දුර්ගුයද බදලතලද වෑනරූ නම් බලකොටුවද බුද්ගමුවද තලගුලද මහගල මඬගල්ලද අනුරාධපුරයද යන මේ ස්ථානයන් ක්රබමයෙන් ගෙණ රටවැස්සන් ‍තමන් ‍ව‍සෙහි පවත්වමින් මග තොටට පත්වූහ. ඉක්බිත්තෙන් වෙරල මහ මග යවන ලද දෙදෙන වනාහි ඒ ඒ තැන සගම් ආදීවූ කඳවුරු පැහැර ගණිමින් පිළිවෙළින් පොළොන්නරුව වෙත පැමින “ මෙහි වඩනට වචනේය” යි නරෙන්ර්ළො යන් කරා දූතයන් යවුහ. දෙදිනාවෙහි ගියාවූ ඇමතියන් විසින් පවත්වනලද වික්රෙම විශෙෂය අසා කල් දන්නාවූ ඒ මිහිපති තෙ‍මේ විධිදක්ෂ වූයේ වහාම සමගිවූ සේනාව සන්නඬකොට සොළීන් උපුටන පිණිස ඒ නුවරින් නික්මින. අධිපතිතෙමේ ගඟින් යමින් මියුගුනු දාගැබ් සමීපයෙහි සේනා නිවෙසය කරවා ස්වල්ප කාලයක් විසී. ස්ථාන දන්නාවූ මහාවීරතෙමෙ පිළිවෙළින් අවුත් පොළොන්නරුව සමීපයෙහි ස්ථිරවූ යහපත් කඳවුරක් බැදමි. ඒ ඒ තන්හි සිටියාවූ ශූර කර්කිශවූ සියලුම ඒ සොළී ජනයෝ පොළොන්නරු වෙහි යුදකරණ පිණිස රැස්වූහ. සොළීහු නුවරින් පිට නික්ම ගොස් මහ යුදයක් කොට පැරද භය ඇතිව සිය නුවරට පිවිස වසන ලද නියලු පුරදොර ඇතිව බිහිදොර අටලූ ඇසුරු කළාහු බොහෝ උත්සාහ ඇත්තාවූ බිය එලවන්නාවූ මහ යුදයක් පැවැත්වූහ. ඒ නුවර වසා ගෙණ එක්මස් පසළොස් දිනක් යුදකරන්නාවූ මිහිපල්හුගේ මහා සේනාතොමෝ (අන්වය) සිදුකරණු නොහැකිවී. මහරජහුගේ මහත් වූ වීය්ය්ු ඇති මහා ශූරවූ මහාබලැත්තාවූ මහ මාන ඇත්තාවූ රවිදෙව්වල ආදී වූ මහායෝධයෝ පව්රපැන බලාත්කාරයෙන් පුරයට පිවිස ක්ෂරණයකින් සියලු දෙමළුන් මුල් නැසීම්වනයෙන් මැරූහ. M 33-16

82						මහාවංශය

මෙසේ ලත් ජය ඇත්තාවූ මහත්වූ නුවනැති ඒ විජයබාහු නම්වූ රජතෙමේ එකල්හි සියඅණින් නුවර බෙර හැසිරවී. සොළීරජ තෙම ස්වකීය සෙනාවගේ විනාසය අසා සිංහලයෝ බලවත්යයි සිතා නැවත සේනාව නොඑවීය. උඩඟු සොළී ශ්රෙහෂ්ඨයන් නිරවශේෂයෙන් නැසුවාවූ ඉතා මනා කොට තබනලද රජරට ඇති පණැති වීරවූ රාජශ්රෙේෂ්ඨතෙම ඉෂ්ටවූ අනුරාධපුරවරයට අතිශයින් සතුටුව පසළොස්වෙනි වසයෙහි සම්ප්රාෙප්ත වූයේය. මේතෙක් හුදීජනයා ප්රොසාද සංවේග පිණිස කළ මහවස අනුරාධ පුරාබිගමන නම්වූ අට පණස්වෙනි අදියර නිමි.

59 වෙනි පරිච්ඡේදය

(ඒ නරෙශ්වරතෙම) ලඞකාව ආරක්ෂාකරණ පිණිස ‍යොධ සම්මතවූ බලවත් ඇමතියන් කටයුතු උගන්වා හාත්පස යෙදී. අබිසෙස් මඟුල් පිණිස ප්රා්සාදාදීවූ නොයෙක් කළමනා සම්පාදනය කටයුතුයයි ඇමතියෙකුට නියෝග කොට ඒ පිය‍සෙහි වැඳිය යුතුවූ නොයෙක් චෛත්යටයන් වඳිමින් තුන්මසක් ගෙව‍ා පොළොන්නරු වට නැවත පැමිනියේය. ආදිමලය නමින් ප්රළසිඞවූ සේනානායකතෙමේ මහීපාලයාහට සර්වි ප්රමකාරයෙන් ඉඳුරාම විරුඬව සියලුම සේනාව ගෙණ මදවූ නුවනැත්තෝ යුඬ පිණිස නුවර සමීපයෙහි අන්දුා නමින් ප්ර සිඬවූ ගමට ආයේය. ල‍නඬෙකශවරතෙම එහි ගොස් උඩඟුවූ උහු උදුරා ඒ සේනාව මතා වසඟ කොට පො‍ළොන්නරුව‍ට ‍සම්ප්රාඟප්ත වූයේය. මිනිසුන් කෙරෙන් අතිසයින් උතුම් වූ ප්ර ඥාසහිතවූ හේතෙමේ යුවරජ පදවිය ඇසුරු කෙළේම සතළොස්වස ලියවි. ඉක්බිති විධිවූ පරිද්දෙන් අනුරාධපුරයට පැමින විදහන් දන්නේ අබිසෙස් මහ සැණකෙළිසුවය අනුභවකොට පාපධර්මපයන්හි තොපි. හිටියාවූ ශ්රෙැෂ්ඨකමර්යෙ හි පිහිටියාවූ හෙතෙම මනා‍කොට පිහිටියේ අටළොස්වෙනිනිවස ලියවී. ඉක්බිත්තෙන් අවුත් උතුම් වූ පොළොන්නරුවෙහි සිරිසඟබෝ යන නාමයෙන් ප්රුසිඬවූ හෙතෙම විසී. හෙතෙම බාල සො‍හොවුරු වීරබා කුමරහු උපරජතන්හි පිහිටුවා දකුණු දෙස දී විධිවූ පරද්දෙන් උහුට සංග්රසහ කෙළේය. යලිත් රජතෙමේ කිස්දොවුන් සොහොවුරුවූ ජයබා කුමරහට ඈපා පදවිය දී රුහුණුරටද දින, සියලු ඇමතියන්ට සුදුසු පරිද්දෙන් තනතුරු දී රාජ්යයයෙහි යුක්ත්වූ පරිද්දෙන් සුංකම් ගන්ට යෙදී. කරුණාධාරවූ පිහිටියාවූ ධර්මයඇති හේ මිහිපතිතෙමේ බොහෝ කල් පිරිහුවානූ අධිකරණ විනිශ්චය දහම් වූ නියාවෙන් පැවැත්වී. මෙසේ මැනවින් සතුරුකටු මුළු උදුළාවූ නරනිදුහු මනාකොට

59 වෙනි පරිච්ඡේදය 83 ලඞකාරාජ්යෙය අනුසස්නාකල්හි ජත්රගග්රාහහක නායකතෙමේද දහම් ගෙය අධිපතිතෙමේද එසේම සිටුනාතෙමේද යන සහෝදරවු මේ තුන්දෙන් රජහට විරුඬ බවට පැමිණියාහු දඹදිව් පලාගියෝ එකුන් විසිවෙනි වසෙහි ලඞකවට බැස්සාහුය. ඒ සියල්ලෝම රුහුණුරටද එසේම මලයරටද සියලුම දකුණු පසද වහා පෙරලූහ. දක්ෂෝවූ රජතෙමේ රුහුණටද එසේම මලය මඬලයටද ගොස් ඒ ඒ තන්හි බොහෝ සතුරු ජනයන් නසන්නේ මනා කොට එය සන් සිඳුවා එහි ඇමතියන් තබා උදාරවූයේ මහා සේනා ඇතිව දකුණු දෙසට තෙමේ ගොස් සමණිභාතු වංසයෙහි උපන්නාවූ ඇමතියෙක් එකල්හි යවා වීරතෙමේ බියකරුවූ යුදෙහි තමා සතුරුවූ උන් ග්රාකහණය කොට උල ඉඳුවා ලඞකාව නිෂකණටක නිරාතඞක කරවා පොළොන්නරුවට ආයේය. සොළීරට වාසය කළ ජගතිපාල මෙහෙසී තොමෝ සොළීන් අතින් මිදී ලීලාවතී නම්වූ දියනි කුමරිය සමඟ වේගයෙන් නැව්නැගී ලක්දිව බැස්සා එකල ලඞකේශ්වර යන් දිටී. රජතෙම ඇය කුලපිළිවෙළ අසා ශුඞවංශයෙහි උපන්බැව් දැන ලීලාවතිය මෙහෙසිබැව්හි අභිෂෙක කෙළේය. ඒ මෙහෙසී තොමෝ රජහු නිසා දුවක් ලැබීය. ඒ කුමරියට රජතෙමේ යසොධරායයි නම් කෙළේය. රජතෙමේ මේරුකන්ද.ර නම් රට සමඟ ස්වකීය නන්දෙනීය වීරවර්ථ. කුමරහට දින. ඕතොමෝ දුන් දෙදෙනක් ලද්දීය. ඔවුන් දෙදෙනා අතුරෙන් ඒ වැඩිමල් තැනැත්තී මිත්තනියට සමාන නම් වූ (ලීලාවතී) නම් විය. බාල තැනැත්තී සුගලා නම් විය. කලිගුරජ පරපුර උපන් යහපත් දැකුම් ඇත්තාවූ තිලෝ සොඳුරු නම්වූ සිව්මැලිවූ කුමරියක් රජතෙමේ කලිගුරටින් ගෙන්ව‍ා ස්වකීය වංශයාගේ චිරස්ථිතිය පතන්නේ මෙහෙසිබැවිහි අභිෂෙක කෙළේය. ඕතොමෝ සුභද්රාච නම්වුද, සුමිත්රාහ නම්වූද, ලොකනාථා නම්වූද, රත්නාවලි නම්වූද, රූපාවතී නම්වූද, යන මේ දුන් පස්දෙන් හා පිණැති ලකුණු ඇත්තාවූ වික්ර‍මබාහු නම්වූ පුත්රදයාද ලැබී. ප්රෙජා වෙන් අභිවෘධියටට පත්වූ ඕතොමෝ රජහු සිත් ගන්නී විය. සම කුල ස්ත්රීයන් හැර සෙසු අන්තඃපුරයන්හි ඒ රජහු නිසා ගර්භපයක් කිසිකලෙකත් නොපිහිටියේය. නැවත එක් දවසෙක්හි ඇමතිසමූහයා මැද පැමිණි ලකුණු දන්නා ඒ රජතෙම පිලිවෙළින් සිටියාවූ සිලු දුන් බලා රතනාවලිය හැර අවශෙෂවූ දුන්ගේ පින් ලකුණු පිරුණු පුතෙකු ඉපදීම ප්රුකාශ කරන්නාවූ ලකුණක් නොදක්නේ ප්රෙ මවෙග ඇත්තේ රත්නාවලිය කැඳවා ඇය සිහ සිඹ තෙජෝ ගුණයෙන්ද පරිත්යාුගයෙන්ද ප්ර ඥා වෙන්ද සූර බැවින් ද පූර්වයයෙහි ඇතිවූද මතු ඇතිවන්නාවූද සියලු රජදරුවන් ඉක්මවා මුදුන්පත් වන්නාවූ සතතයෙන් ලඞකාව නිශශංකද එක්සත්ද කරන්නට සමත්ථිව මනාකොට ශාසනය පාල

84 මහාවංශය

නය කරන්නාවූ යහපත් නොයෙක් වත් ඇත්තාවූ පුත්ර යෙකු උත්පත්තියට ස්ථානය මැය කුසය වන්නේදැයි හෙතෙම ප්රෙ මයෙන් මෘදු කොට කී‍යේය. වංශාභිමාන ඇත්තාවූ ඒ රජතෙම නොයෙක් පරිද්දෙන් යාච්ඥා කරන්නාවූද සොළී රජහට නැගනිය නොදී පිරිසිදු වංශයෙහි උපන්නාවූ පඬිර‍ජෙක් ගෙන්වා හෙතෙම මිත්තා නම් නැගනිය වූ රැජන ඕහට දින. ඕ තොමෝ මානාභරණ නම්වූද, කිතතිස්සිරිමේඝ නම්වූද, සිරි වල්ලභ නම්වූද, පුතුන් තුන්දෙන ඉපදවී. මිහිපල්තෙම සුභද්රා ව වීරබා කුමාරයාටද සුමිත්රාාව ජයබා කුමාරයාටද මහ පෙරහරින දින. රතනාවලී නම් දුව මානාභරණ කුමරයට දින. හෙතෙම ලෝකනාථා නම් වූ දුව කිතතිසසිරිමේඝ කුමරහට දින. හෙතෙම රූපාවතී නම් දියනිය මළ කල්හි සුගලා නම් කුමරිය සිරිවල්ලභ නම් කුමරහට දින. සිංහපුරයෙන් ආවාටු මෙහෙසියගේ නෑවූ මධු කාණිණ්වය, භිමරාජයා, බලාත්කාරය, යන නම් ඇත්තාවූ රාජපුත්ර යන් දැක එකල්හි හටගත් ප්රීාති ඇත්තාවූ ඒ මිහිපල්තෙමේ ඔවුන්ට සුදුසුවූ වැටුප් වෙන වසයෙන් දින. ලැබූ සත්කාර සම්මාන ඇත්තාවූ ඒ සියල්ලෝ මිහිපතිහු සතතයෙන් සතුටු කරමින් රිසියේ විසූහ. මේ රාජපුත්රියන්ගේ සුනාරි නම්වූ නැගනිය ස්වකීය වංශයාගේ සථිතිය ප්රාහත්ථිඒනා කරන්නේ වික්රයමබාහු කුමර හට දින. එකල්හි නෑයන්ගේ වැඩෙහි බොහෝසේ ඇලුනේ යලිදු විකුම්බා කුමරහට යහපත්වූ ලීලාවතිය භොග සමග දින. නිරවශෙෂ වසයෙන් භොගයෙන් සමෘඬවූ ඒ රජතෙම බන්ධුකජන යන් මෙසේ පිහිටුවා කරුණාපර වූයේ නීතිමාර්ග යට සුදුසුසේ නෑ ජනයන්ගේ වැඩ කෙළේය. මෙතෙකින් හුදීජනයා ප්රරසාද සංවේග පිණිස කළ මහවස සඟහ කරණ නම්වූ එකුන් හැටවෙනි අදියර නිමි.