ප රෙ වි ස න්දෙශ කාව්ය වර්ණනා-මාර්ග වර්ණ නා-1
මාර්ග වර්ණනා.
44 ලො ල වඩවන ගජ හය පුන් කලස් හි වි
කු ල ’ඟන සසක් කුස තණ බමුණන් පෙර වි
න ල සෙව් ඉදිරි වෙන ගෙන මුවරද සක වි
බ ල සුබ නිමිති තොප යන පෙර මග පෙර වි
ප: යො:- ලොල වඩවන හිවි ගජ හය පුන් කලස් කුලඟන සසක් කුසතණ පෙරවි බමුණන් මුවරද සකවි ගෙන ඉදිරිව එන නල සෙව් යන සුඛ නිමිති පෙරවි තොප යන පෙර මග බල.
ප: ග: ස:- ලොල වඩවන, ලොලතාවය වර්ධ නය කරවන්නා වූ; හිවි ගජ, උස් වූ හස්තිය; හය, අශ්වය; පුන් කලස්, පූර්ණන ඝටය; කුලඟන, කුලාඞගනාය; සසක්, සඞඛ සහිත වූ; කුස තණ, කුසතෘණය; පෙරවි බමුණන්, පුරොහිත බ්රා,හ්මණය; මුවරද සකවි, මකරන්ද නමැති චක්රාසයුධය; ගෙන, ග්ර හණය කොට; ඉදිරිව එන, අභිමුඛව එන්නා වූ; තල සෙව් යන, මාරැත සෙවනය යන මේ; සුඛ නිමිති, ශුභ නිමිත්තයන්; පරෙවි, පාරාපතය; තොප යන, සූෂ්මතා ගමන් කරන්නා වූ; පෙර මග, අභිමුඛයෙහි වූ මාර්ග,යෙහි; බල, අවලොකනය කරව.
45 නු ඹ මිණි අලුත් වත වන කත් අතු අති න
ල ඹ මල් කැනති සෙමරින් විඳ විඳ පව න
දො ඹ අතු සෙවන තුරු සැතපී ඉඳ යෙහෙ න
නු ඹ සිතු ලෙසින් මිතුරිඳු එතනින් වඩ න
ප: යො:- නුඹ මිණි අලුත් වත වන කත් අතු අතින ලඹ මල් කැතති සෙමරින් පවන විඳ විඳ දොඹ අතු සෙවන තුරු යෙහෙන සැතපී ඉඳ මිතුරිඳු නුඹ සිතු ලෙසින් එතනින් වඩන.
(24)
ප: ග: ස:- නුබ මිණි, සූය්ය්් යමණ්ඩලය; අලුත් වන, අභිනව ව පවත්නා කල්හි; වන කත්, වන නමැති කාන්තාව විසින්; අතු අතින, ශාඛාවන් නමැති හස්තයෙන්; ලඹ, එල්ලෙන්නා වූ; මල් කැනති සෙමරින්, පුෂ්පසතවක නමැති චාමරයෙන්; නැගි පවන, මාරුතය; විඳ විඳ, වින්‍දනය කර කර; දොඹ අතු සෙවන තුරු, පුනනාග ශාඛාවන් ගේ ඡායාභ්යයන්තරයෙහි; යෙහෙන, සැපයෙන්; සැතපී ඉඳ, සන්තර්පානය වී ඉඳලා; මිතුරිඳු, මිත්රොරත්තම ය; නුඹ, සූක්‍ෂමතා; සිතු ලෙසින්, චිත්තානුකූල පරිද්දෙන්; එතනින්, යථොක්ත ස්ථානයෙන්; වඩන, ප්‍වසයාණය කරන්න.
46 සු නි මල් ලමැණි කුල - තිලකෙව් උදුල හැමකල
සි රි සඳ තොසින් රැඳි කුසුමෙව් නො කල ම්බා
සි රි යස තෙදැති නරනිඳු මේ පැරකු ම්බා
පතා බුදු සිරි සව් - සත වෙත කුළුණු දියුණුව
ක ර වා දෙමාලින් මුනි මැදුරක් මහ රු
පු ර වා සව් සිරින් කර තෙසිත පිවිතු රු
සිය ගුරු බිසෝ හිමිසඳ නමින් පිරිවෙන ක්
කරවා පැපිළියානෙහි මහ සඟන නොයෙ ක්
වසනුව දෙවු වෙහෙරට පිවිස තොසිනුද ක්
ඉඳ සැතපී ගත සරතැස නිවා මද ක්
ප: යො:- සුනිමල් ලමැණි කුල තිලකෙව් හැමකල උදුල සිරිසඳ තොසින් නො කලම්බා රැඳි කුසුමේව් සිරි යස තෙද ඇති මේ පැරකුම්බා නරනිඳු.
සව් සත වෙත කුළුණු දියුණුව බුදු සිරි පතා දෙමාලින් මහරු මුනි මැදුරක් කරවා තෙසිත පිවිතුරු කර සව් සිරින් පුරවා.
පැපිළියානෙහි සියගුරු බිසෝ හිමිසඳ නමිනි පිරිවෙණක් කරවා නොයෙක් මහ සඟන වසනුව දෙවූ වෙහෙරට උදක් තොසින් පිවිස මදක් ඉඳ සැතපී ගත සරතැස නිවා.
ප: ග: ස:- සුනිමල්, අති නිර්ම්ල වූ; ලමැණි කුල, ලම්බකර්ණර වංශයට; තිලකෙව්, තිලකායමාන වූ; හැමකල, සදාකල්හි; උදුල, උජ්චලිත වූ; සිරිසඳ, ශ්රීෙකාන්තාව; තොසින්, චිත්ත ප්රීාතියෙන් යුක්තව; නො කලම්බා, ෙක්‍ෂාග නොකොට; රැඳි; රඤ්ජමාන වූ; කුසුමේව්, කුසුමයක් හා සමාන වූ; සිරි, රාජෛශ්වර්ය්ත ය; යස, කීර්තිය; තෙද, තෙජසය; (යන රාජාඞගයන්) ඇති,
(25)
විද්යාවමාන වූ; මේ පැරකුම්බා නරනිඳු, මේ පැරකුම්බා නරෙන්ද්රහයා; සව් සත වෙත, සියල් ප්ර ජාවර්ගුයා කෙරෙහි; කුළුණු, කරුණාව; දියුණුව, ප්ර ගුණ කොට, බුදු සිරි බුධ ඓශ්වය්ය්‍යවය හෙවත් බුද්ධත්වය; පතා, ප්රාාත්ථනය කොට. දෙමාලින්, විභුවකයෙන් යුක්තව; මහරු, මහාභි වූ; මුනි මැදුරක්, සර්ව.ඥ මන්දිරයක්; (බුදු පිළිම ගෙයක්) කරවා, ගොඩනංවා; තෙ සිත, ත්රි,විධ චේතනාව; පිවිතුරු කර, පවිත්රා කොට; සව් සිරින්, සකලෛශ්වය්ය්ු යෙන්; පුරවා, පූර්ණය කරවා. පැපිළියානෙහි, පැපිළියාන නම් ග්රාකමයෙහි; සියගුරු බිසෝ හිමිසඳ නමිනි, ස්වකීය මාතාව වූ සුනෙත්රාව නම් මහෙෂිකා උත්තමාව ගේ නාමයෙන්; පිරිවෙණක්, පරිවෙණස්ථානයක්; කරවා, ගොඩනංවා; නොයෙක් මහ සගන, සිව් දිගින් වඩනා මහ සඞඝයා වහන්සේට; වසනුව, වාසය කරනු සඳහා; දෙවු, දානය කරවූ; මෙහෙරට, විහාරයට; උදක් තොසින්, හුදකලා සන්තුෂ්ටියෙන්; පිවිස, ප්රෙවිෂ්ටව; මදක්, ස්වල්පයක්; ඉඳ සැතපී, නැවතී සන්තර්පිතව; ගත, ශරීරයෙහි; සරතැස නිවා, ශාන්ත භාවය නිර්වාරපනය කරව.
47 සැ ඩ නා යක් අසුර බඹ නර මරු නොම ඳ
ම ඩ නා උදම් කෝදළ දප සිඳ පසි ඳ
දි ඩ නා රදෙව් තිත් නල’රණ පත පසි ඳ
ව ඩ නා මැනවි මුනිරජ සිරිපා නැම ඳ
ප: යො:- නොමද සැඬ නා යක් අසුර බඹ නර මරු උදම් කෝදළ දප සිඳ පසිඳ මඩනා තිත් නලරණ පසිඳ පත දිඩ නා රදෙව් මුතිරජ සිරිපා නැමද වඩනා මැනවි.
ප: ග: ස:- නො මද, බොහෝ වූ; සැඩ, චණ්ඩ වූ; නා, (න‍ෙන්ර් නපනන්‍දාදි) නාගයන් ය; යක්, (අලවකාදි) යක්‍ෂයන් ය; අසුර, (රාහු ආද) අසුරයන් ය; බඹ, (බකාදි) බ්රෝහ්මයන් ය; නර, (අංගුලිමාලාදි) මනුෂ්යැයන්ය යන මොවුන් හා; මරු, වසවර්ති මාරයාගේ; කෝදළ දප, ක්රො ධාග්නි දෘෂ්යර, සිඳ පසිඳ, ජින්න ප්ර චජින්න කොට; මඩනා, මදීනය කරන්නා වූ; තිත්, තීතර්ථෂක නමැති; නලරණ, නලාරණ්යළ හෙවත් බට වනය; පසිඳ, ප්රොචජින්න කොට; පත, සම්ප්රාෝප්ත වූ; දිඩ, දඪ වූ; නා රදෙව්, හස්ති රාජයෙකු වැනි වූ; මුනිරජ, මුනීන්‍ද්ර යන් වහන්සේ ගේ; සිරිපා, ශ්රීූපාදය; නැමද, නමස්කාර කොට; වඩනා මැනවි, ප්ර යාණය කළමනා වේ.
(26)
48 පෑ යෙ න් අදර පබල’කුරන් ගත් එ ඩිය
තෝ යෙ න් සිහිලු’පුල් මුවරද වත් වැ ඩිය
ගී යෙ න් කොවුල් සර අඟවන මත් වැ ඩිය
ඒ යෙ න් එතර අඟනක් දකු අත් ති ඩිය
ප: යො:- අදර පෑයෙන් පබල’කුරන් එඩිය ගත් උපුල් මුවරද සිහිල් තෝයෙන් වත් වැඩිය කොවුල් සර මත් වැඩිය ගීයෙන් අගවන අගනන් ඒයෙන් එතර අත්තිඩිය දකු.
ප: ග: ස:- අදර පෑයෙන්, අධරයන්ගේ වර්ණමය හෙතු කොට ගෙන; පබල කුරන්, ප්රවවාල කුරයන් සම්බන්ධ; එඩිය ගත්, අහංකාරය ග්රතහණය කළා වූ; උපුල් මුවරද; උත්පල මකරන්දයෙන් යුක්ත වූ; සිහිල් තෝයෙන්, ශීතල ජලයෙන්; වත් වැඩිය, වක්ත්රම ධොවනය කොට; කොවුල් සර, කොකිල නාදය; මත් වැඩිය ගීයෙන්, මාත්රා් වාඩියෙන් යුත් ගීතිකායෙන්; අඟවන ප්රයකාශ කරන්නා වූ; අඟනන්, කාන්තාවන්; ඒයෙන්, සේතුවෙන් හෙවත් ඒදණේඩන්; එතර, පරතීරයෙහි වූ; අත්තිඩිය, එනම් ග්රා මයෙහි දී; දකු, දර්ශඑනය කරව.
49 නී සා කර අයුරු වත් පැහැද බැබ ලියේ
ග සා පවන් ගත් සළු’කුලෙති ඉගි ලියේ
ල සා නොව යනෙන ලිය දැක නොව මැ ලියේ
තොසා වඩන මඟ බැස මොරටුව එ ලියේ
ප: යො:- නිසා කර අයුරු පැහැද බැබලියේ වත් පවන් ගසා උකුලෙන් ඉගිලියේ ගත් සළු ලසා නොව යනෙන ලිය දැක මැලියේ නොව මොරටුව එලියේ මග බැස තොසා වඩන.
ප: ග: ස:- නිසා කර අයුරු, චන්‍ද්ර්යාගේ විලාසයෙන්; පැහැද, ප්රයසන්නව; බැබලියේ වත්; බැබලුනා වූ වක්ත්රඋ ඇත්තා වූ; පවන් ගසා, හුලං වැදී; උකුලෙන්, ශ්රොවණි ප්රබදේශයෙන්; ඉගිලියේ, ඉගිලී ගියා වූ; හන් සළු, හඳින ලද සාටකයන් ඇති; ලසා නොව යනෙන, වහ වහා ගමනා ගමනය කරන්නා වූ; ලිය, කාන්තාවන්; දැක, දර්ශ;නය කොට; මැලියේ නොව, ආලස්යි නොම වී; මොරටුව එලියේ, මොරටුව එලිය නම් ප්ර්දේශයෙහි; මග බැස, මාර්ගොයට අවතීර්ණශව; තොසා, සන්තෝෂ යෙන් යුක්තව; වඩන, ගමනය කරන්න.
50 උ ගු සැව් ගුරු සයුර අලලන මඳර ගි රේ
අ ඟු පළඳන දද මිණි රැස් විසුල යු රේ
දි ගු එලිකර තරු තර පෙනෙන නුබතු රේ
ල ඟු කල රැව් දෙව් විමනත පානදු රේ
ප: යො:- උගු සැව් ගුරු මදර ගිරේ සයුර අලලන අඟු පළදන දද මිණි රැස් විසුල යුරේ දිගු එලිකර නුබ තුරේ, තරු තර පෙනෙන පානදුරේ දෙව් විමනත කල රැව් ලගු. ප: ග: ස:- උගු සැව් ගුරු, විෂ්ණු දිව්ය රාජයා; මඳර ගිරේ, මන්දාරගිරි පර්ව:තයෙන්; සයුර, ක්‍ෂීර සාගරය; අලලත, ආලොලනය කරන කල්හි; අඟු පළඳන, ස්වකීය අඞගදාහරණ නමැති; දද, ධ්වජයාගේ; මිණි රැස්, මාණිකා රශ්මිය; විසුල යුරේ, විස්තීර්ණර වූවාක් මෙන්; දිගු එලිකර, දිශා‍වන් ආලෝක කර ගත; නුබ තුරේ, ආකාශාභ්යවන්තරයෙහි; තරු තර, තාරකාවන්ගේ රශ්මිය; පෙනෙන, දෘශ්යභමාන වන කාලයෙහි; පානදුරේ, පානදුර නම් තීත්ථිග්රාැමයෙහි; දෙව් විමනත, දිව්යහ විමානයෙහි; කල රැව්, පාරාපත පක්‍ෂිය; ලගු, නිවාසග්ර,හණය කරව.
51 පෙර දිග’ගන දිවයුරු රන් දපණ ත ල
ගත රළ’තින් දලනිඳු වසන්තින් නි ල
තෙත නිදි දැහැ සිහිකර තුනුරුවන් බ ල
ලැගි නිවෙසින් නැගී සිට කර පිය සස ල
ප: යො:- පෙර දිගු අගන දිවයුරු රන් දපණ තල රළතින් නිල දලනිඳු වසන් අතින් ගත නෙත නිදි දැහැ තුනුරුවන් බල සිහිකර ලැඟි නිවෙසින් නැගි සිට පිය සසල කර.
ප: ග: ස:- පෙර දිගු, පූර්වි දිශා නමැති; අඟන අඞගනාව, දිවයුරු, දිවාකර නමැති; රන් දපණ තල, ශ්වර්ණන දර්පාණ තලය; රළතින්, තරඞග නමැති හස්තය කරණ කොට ගෙන නිල, නීල වර්ණත වූ; දලනිදු වසන් අතින්, සමුද්රහ නමැති වසත්රාලන්තරයෙන්; ගත ග්රනහණය කළ කල්හි; නෙත, නෙත්ර යෙහි; නිදි, නිද්රා ව; දැහැ, දුරු කොට; තුනුරුවන්, රන්ත‍ත්රහයෙහි; බලා ආනුභාවය; සිහිකර, ස්මරණය කොට; ලැගි නිවෙසින්, නැවතී සිටි නිවෙශස්ථානයෙන්; නැගි සිට, නැගිට සිටිමින්; පිය සසල කර, පක්‍ෂයෙන් චලනය කරලා.
52 ත ද තෙ ද පැවති යුගතග විලසින් නිබ ඳ
ස ඳ න ඳ කරන විලසින් මද රද පබ ඳ
බ ඳ අ ද රින් වැඩ සිදුවන ලෙස ලොබ ඳ
යැ ද සු ද සුන් දෙවිඳුට යාගන් සබ ද
ප: යො:- යුගතග විලසින් නිබඳ පැවති තද තෙද පබද මද රද විලසින් සඳ තද කරන සුදසුන් දෙවිඳුට බඳ අදරින් ලො බඳ වැඩ සිදුවන ලෙස යැද සබඳ යාගන්.
ප: ග: ස:- යුගතග විලසින්, යුගාන්තාග්නිය පරිද්දෙන්; නිබඳ, අනවරතයෙන්; පැවති, පැවතෙන්නා වූ; තද තෙද, දැඩි තෙජසින් යුක්ත; පබඳ, ප්රඅසිද්ධ වූ; මද රද විලසින්, අන්ඞගරාජයාගේ විලාශයෙන්; සඳ නඳ කරන; චිත්තප්රී තියට පමුණු වන්නා වූ; සුදසුන් දෙවිඳුට, සුදර්ශින දිව්යනරාජයා හට; බඳ අදරින්, බඞාදරයෙන්; ලො බඳ, ලොකයා සම්බන්ධ වූ; වැඩ සිදුවන ලෙස, අභිවෘධිය සිඞවනාකාරයෙන්; යැද, යාඥා කොට; සබඳ, මිත්රිය; යාගන්, යාත්රාාග්රරහණය කරන්.
53 ක මි න් තලා ගිනි හැලි පංගන් නැ ටිය
ල ව න් පැහැය කළ විලසින් ගුරු මැ ටිය
ව ස න් මුගුරු නොපහළ දනිනුඹ සි ටිය
මෙ ව න් ගොපලු අගනන් දකු පොතුපි ටිය
ප: යො:- තලා ගිනි හැලි පංගන් නැටිය කමින් ගුරු මැටිය විලසින් ලබන් පැහැය කළ නොපහළ වසන් මුගුරු දතින් උඩ සිටිය මෙවන් ගොපලු අඟනන් පොතුපිටිය දකු.
ප: ග: ස:- තලා, එනම් පත්රඅ වර්ගබය ද; ගිනි හැලි, එනම් ද්රරව්ය ය ද; පංගන් නැටිය, එනම් නැටි වර්ග ය ද; කමින්, අනුභව කරමින්; ගුරු මැටිය විලසින්, ගෞරවණීමාත්තිකා ආකාර‍යෙන්; ලවන්, අධරයන්; පැහැය කළ, ප්රිභාවත් කළා වූ; නොපහළ, ප්රදහරණය නොම කළා වූ; වසන් මුගුරු, වස්ත්රස මුද්ගරයන්‍; දතින්, ජානු යුග්මයෙන්; උඩ, ඌර්ධව භාගයෙහි; සිටි, ස්ථිත වූ; මෙවන්, මෙබඳු දර්ශිනයෙන් යුත්; ගොපලු අඟනන්, ගොපාලිකාඞගනාවන්; පොතුපිටිය, පොතුපිටිය නම් ග්රාරමයෙහි දී; දකු, දර්ශලනය කරව.
(එ) තවද මග දෙ පස තුරු පතර වෙසෙස අස,
(එ) තවද, ඉන් අනතුරුව; මග දෙ පස, මාර්ග දෙපාර්ශ වයෙහි වූ; තුරු පතර, වෘක්‍ෂයන්ගේ පැතිරීම පිළිබඳ වූ; වෙසෙස, විශේෂය; අස, ශ්රරවණය කරව.
54 සි ය ඹ ර ස බ ර කර මොර පගර කළුග ර
ස ම ද ර ඩෙ බ ර පර සොර තුවර අන්ද ර
සි ඳු ව ර කෙ ස ර කිණිහිර බිජුපුර මඳ ර
ම ග තු ර නොහැ ර තුර’තුර වල බල මිතු ර
ප: යො:- සියඹර සබර කර මොර පහර කළුහර සමදර ඩෙබර පර සොර තුවර අන්දර සිඳුවර කෙසර කිණි ගිරි බිජුපුර මඳර තුරු අතුර නොහැර අචල මග තුර මිතුර බල.
ප: ග: ස:- සියඹර, චිඤ්චා ය; සබර, ලොත් ය; කර, කාරය; මොර, පිලු ය; පහර ය; කළුහර, කාලසාර ය; සමදර, සමදරා ය; ඩෙබර, බදරි ය හෙවත් මසන් ය; පර, පර ය; සොර, සරල ය; තුවර, පද්මාට හෙවත් පෙති තෝර ය; අන්දර, අන්දර ය; සිඳුවර, නිර්ගුණ්ඩි හෙවත් තික ය; කෙසර, පුන්නාග හෙවත් දොඹ ය; කිණිහිර, කර්ණ,කාර ය, බිජුපුර, විජපුරය හෙවත් ලප්නාරං ය; මඳර, මන්‍දාර ය යන; තුරු අතුර, වෘක්ෂන්තරයන්; නො හැර, මුක්ත නොමව; අචල, ආකුල වූ; මග තුර, මාර්ගින්තර ය; මිතුර, මිත්රුයා‍ණනි; බල නිරක්‍ෂණය කරව.
55 ත ලා අවුලු හැර රිටි සුඹුළු ඇඳ නි ති
දු ලා වෙමින් ලූ සිරියෙල් තිලක ඇ ති
වෙ ළා වරල සිකි පිල් සහ මල් කැන ති
ලොල වඩන බල මල කිඳු එ වන පෙ ති
ප: යො:- තලා අවුලු හැරු රිටි සුඹුළු නිති ඇඳ දුලා වෙමින් ලූ සිරියෙල් තිලක ඇති වරල සිකි පිල් සහ මල් කැනති වෙළා ලොලා වඩන මල කිඳු එ වන පෙති බල.
ප: ග: ස:- තලා, තාඩනය කෙරෙමින්; අවුලු හැර, අවුල් හරන ලද; රිටි සුඹුළු, වල් කලයන්; නිති, නිරන්තරයෙන්; ඇද, අච්ඡාදනය කොට; දුලා වෙමින්, ජිවලිත භාවයට පත් වෙමින්; ලූ, ලාලාටයෙහි ගැල් වූ; සිරියෙල් තිලක ඇති, හරිතාල තිලකයන්ගෙන් යුත්; වරල, කෙශ කලාපයෙහි; සිකි පිල් සහ, මොනර පිල් සමග; මල් කැතති, පුෂ්පස්තබකයන්; වෙළා, වෙඪනය කොට; ලොල වඩන, ලොලත්වය වර්ධිනය කරවන්නා වූ; මල කිඳු, මිලකඛ වනිතාවන්; එ වන පෙති, ඒ වන පඞකතියෙහි දී; බලා, නිරීක්ෂණය කර.
56 එ ව න සබර සෙන් දැක මිරිකි මුවහ න
ලෙ ව ණ පලු රොසින් කන වැනි ලවන ව න
ග ම න පැරද ගස’ගන පිවිසි විල් ව න
කොවි න හඬන වැනි සෙමෙළන් වරල ව න
ප: යො:- එ වන සමර සෙත් දැක මිරිකි මුවඟන ලවන වන ලෙවණ පලු රොසින් කන වැනි හසගන ගමන පැරද වන විල් පිවිසි සෙමෙළන් වරල වන කොවින හඬන වැනි.
ප: ග: ස:- එ වන, ඒ වනයෙහි වූ; සබර සෙන්, වැදි සෙභාවන්; දැක, දර්ශසනය කොට; මිරිකි, ත්රෙස්ත භාවයට පත්; මුවඟන, මෘගාඞගනාවන් විසින්; (ඒ වැදිඟනන් ගේ) ලවන වන, අධරයන් සමාන වූ; ලෙවණ, ලොහිත වර්ණන වූ; පලු, පලලවයන්; රොසින්, රොෂයෙන්; කන වැනි; ඛාදනය කරන්නාක් මෙනි; හසඟන, හංස ධෙනු සමූහය; ගමන (වැදි අඟනන් ගේ) ගමනය කිරීමේ විලාසයට; පැරද, පරාජය වී; වන විල්, වන තඩාගයන්ට; පිවිසි, ප්ර විෂ්ට විය.
සෙමෙළන්, සෙමෙර මුවන් ද; වරල වන (ඒ අඟනුන් ගේ) කෙශ කලාපයාගේ විලාසයට; කොවින, කොපයෙන්; හඬන වැනි, රොදනය කරන්නාක් මෙනි.
57 ස රා වසන් කර තුටු මල් කැකුළු යෙ න
අ රා කැලෑ තුරුවල උන් රිසින් ක න
ගි රා කැලන් දැක නැමුනෙව් කරල් ග න
පු රා ත දොළ ඇල් කෙත්වල කෙළ යෙහෙ න
ප: යො:- සරා අවසන් කර තුටු මල් කැකුළු යෙන කැලෑ තුරුවල කන රිසින් අරා උන් ගිරා කැලන් දැක නැමූ නෙව් කරල් ගන ඇල් කෙත් වල ත දොළ පුරා යෙහෙන කෙළු.
ප: ග: ස:- සරා අවසන් කර, ශරත් ඍතුව අවසාන කොට; තුටු, තුෂ්ටි ජනක වූ; මල් කැකුළු යෙන, පිපීගන එන පුෂ්ප කොෂයන් ගෙන් යුත්; කැලෑ තුරුවල, වනගත වෘක්‍ෂයන්හි; කන රිසින්, ආහාර ලබා ගැනීමේ අභිලාෂයෙන්; අරා උන්, ආරූඪව උන්නා වූ; ගිරා කැලන් ක්ෂීාර පක්‍ෂි සමූහයන්; දැක, දර්ශආනය කොට; නැමුනෙව්, අවනත වූවාක් වැනි වූ හෙවත් භයින් සැඟවී සිටින්නාක් මෙන් වූ; ගන, සාන්ර්නැම වූ; ඇල් කෙත් වල, ශාලි ෙක්ෂසත්ර යන් හි; ත දොළ පුර, තාගේ අභිලාෂය පූරණ්යව කොට ගෙන; යෙහෙන, සැපයෙන්; කෙළු, ක්රීතඩා කරව.
58 අ යා නෙත් බලන රූසිරු අන ගීය
නොයා දෙන බැහැර වූවත් සම ගීය
කි යා සරත ඇල් ගෙවි ලිය ලිය ගීය
තොයා සබඳ ඒ අසමින් නොලෑ ගීය
ප: යො:- නෙත් අයා බලන රූසිරු අනගීය සමගිය වුවන් බැහැර නොයා දෙන ඇල් ගෙවි ලියි ලිය ගීය කියා සරත සබඳ තෝ ඒ අසමින් නොලැගීය යා.
ප: ග: ස:- නෙත්, නෙත්රියන්; අයා බලන, දිගහැරගන බලන්නා වූ; රුසිරු, රූපශ්රිගය කරණ කොට ගෙන; අනගීය අගය කියාලිය නො හෙන්නා වූ; සමගීය වූවන්, වසගත්වයට පැමිණිය වුන්; බැහැර, පිටත්හි; නොයා දෙන; ගමනය කිරීමට අවකාශ නොම ගෙන දෙන; ඇල් ගෙවි ලිය, ශාලි ගොපිකාඞගනාවන්; ලිය ගීය, ලයාන්විත ගීතිකාවන්; කියා සරත, කථනය කරමින් හැසි‍රෙන කල්හි; සබඳ මිත්රයය; තෝ, යුෂ්මතා; ඒ අසමින්, ගීතිකාවන් ශ්රසවණය කෙරමින්; නො ලැගිය, නොම නැවතී; යා ප්රරයාණය කර.
59 එ ත නි න් තයන විලිකුන් කෙම් වැල සැදු ණු
සොබ ම න් එ ඇල් ගෙවි යෝනන්ගේ දි ලු ණු
පැ හැ ස න් දසන් වරණව සෙයිනි පැර දු ණු
වි ල සි න් දිසිය ගෙළෙ වැල් ලා ගෙන එ ලු ණු
ප: යො:- එතනින් තයත වැල සැදුණු විලිකුන් කෙම් සොබමන් ඒ ඇල් ගෙවී යෝනන්ගේ දිලුණු පැහැසන් දසන් වරණට පැරදුණු සෙයිනි ගෙළෙ වැල් ලාගෙන එලුණු විලසට දිසිය.
ප: ග: ස:- එතනින්, ඒ හැර කෙත් මැදින්; තයත, යුෂ්මතා ගමනය කරන කල්හි; වැල සැදුණු, ලතාවන්හි අටගත්තා වූ; විලිකුන්, පැසී ගියා වූ; කෙම්, බිඹුපල; සොබමන්, ශොභමාන වූ; ඒ ඇල් ගෙවි යෝනන් ගේ, ඒ ශාලි ගොපික යෞවනියන් ගේ; දිලුණු, දීප්තිමත් වූ; පැහැයන්, ප්රදභාසඤ්ජන්න වූ; දසන් වරණට, දන්තා වරණයන්ට හෙවත් ඔෂ්ටයන්ට; පැරදුණු සෙයිනි. පරාජිත වූ හෙයින්; ගෙළෙ, බොටුවෙහි; වැල් ලා ගෙන, රැහැන් දමාගෙන; එලුනු විලසින්, එල්ලුනා වූ විලාසයෙන්; දිසිය, දෘශ්ය්මාන වන්නේ වේ.
60 රු කු හිමි සිටියදී ලිය ලිය ගෙන වෙත ට
දු කු දී සා මුවහු යෙති පැන පැන හිට ට
එ කු වන් වෙසෙස් ඇතිවන වන පෙති නෙ’පි ට
ද කු ගොස් ඉසුරු බර මන මඳන කළුතො ට
ප: යො:- රුකු හිමි ලිය ලිය වෙතට ගෙන සිටියදී සා මුවහු හිසට පැන පැන දුකු දී යෙති වෙසෙස් එකුවන් ඇතිවන වන පෙතින් එපිට ගොස් මන නඳන ඉසුරු බර කළුතොට දකු.
ප: ග: ස:- රුකු හිමි, වෘක්‍ෂ නමැති ස්වාමීන්; ලිය ලිය, ලතා නමැති කාන්තාවන්; වෙතට ගෙන, සමීපයට ග්රටහණය කොට; සිටියදී, සිටිනා කල්හි; සා මුවහු, ශාඛා මෘගයෝ; හිසට, ශීර්ෂියට; පැන පැන, පනිමින් පනිමින්; දුකු දී, දුක්ඛදානය කොට; යෙති, ගමනය කෙරෙති. එකුවන්, යථොක්ත විශේෂත්‍ව ය; (නිරන්තරයෙන්) ඇතිවන, සිදුවන්නා වූ; වන පෙතින්, වන පඞකතියෙන්; එපිට ගොස්, දුරට ගමනය කොට; මන නඳන, මනෝනන්දනීය වූ; ඉසුරු බර, ඓශචය්ය්ට යෙන් භාරවූ; කළුතොට, කාලතීතර්ථ් ප්රනදේශය; දකු, දර්ශ,නය කරව.
61 ස ම න ළ ගිරි ගිජිඳු දිය ගණුව සමුදු ර
දි ගු ක ළ සලෙල දිගු සොඞ සිරි පෑ නිත ර
රැ ළි ර ළ පෙළින් බබලන කළුගඟිනෙ’ත ර
ඔ ළ මොළ නොවී පවතින් කර පියා ස ර
ප: යො:- සමනළ ගිරි ගජිඳු සමුදුර දිය ගණුව දිගු කළ ස‍ෙලල දිගු සොඪ සිරි නිතර පෑ රැලි රළ පෙළින් බබලන කළුගඟිනෙතර ඔළ මොළ තොවී පවනින් පියාසර කර. ප: ග: ස:- සමනළ ගිර ගජිඳු, සමනතකුට පවාතයා නමැති ගජෙන්ද්රගයා විසින්; සමුදුර, සාගරයෙහි; දිය ගණුව, ජල ග්රතහණය පිණිස; දිගු කළ, දිගහැරියා වූ; සලෙල, ලෙලදීම් සහිත; දිගු දීර්ඝි වු; සොඪ සිරි, ශුණ්ඩයාකාරශ්රියය; නිතර පෑ, අනුවරතයෙන් ප්ර්කාශ කළා වූ; රැළි රළ පෙළින්, රාශි භූත වූ තරඞග පඞකතියෙන්; බබලන, භ්රා ජමාන වන්නා වූ; කළු ගඟින්, එනම් ගඞගාවෙන්; එතර, පරතීරයට; ඔළ මොළ නොවී, චණ්ඩ ප්ර චණ්ඩත්වයට නො පැමිණ; පවතින්, මාරුත වෙගයෙන්; පියාසර කර, පක්‍ෂප්රපසාරණය කරව.
62 ම ද න දුවන් නිවෙසට වදින දින වෙ ර
ද ල න වටොර රන් රඹ කඳ අග සොඳු ර
ර ඳ න ලකල් වැටු පෙව් දිගිනි මනහ ර
සි ටි න දෙ තෙර ලද අඟනන් බල මතු ර
ප: යො:- මදන වෙර දුවන් නිවෙසට වදින දින වටොර රන් රඹ කඳ අග සොඳුර දලන ලකල් වැටු පෙව් දිගිනි මනහර දෙ තෙර සිටින ලද අගනන් මිතුර බල. ප: ග: ස:- මදන අනඞගයා; වෙර, ශරීරයෙහි; දුවන් නිවෙසට, ජඝන නමැති නිවාසයට; වදින දින, ප්රිවෙශ වන්නා වූ අවසරයෙහි; වටොර, වාතේතාරු නමැති රන් රඹ කඳ, ස්වර්ණනරම්භාස්කන්ධ යුගලයෙහි;
(33)
අග, අග්රඹයෙහි; සොඳුර, සුන්දරා කාරයෙන්‍; දලන, දල්වන ලද්දා වූ; ලකල් වැටුපෙව්, අලඞකාර ප්රරදීපාකාර වූ; දගින්, ජඞඝා යුග්මයෙන්; මනහර, මනොහර වූ; දෙ තෙර, උභය තීරයෙහි; අගයනන්, යෞවනාඞගනාවන්; බල, අවලොකනය කරව.
63 ස ඳ වි ය නොවන දිස්නා මෙන් කෙලෙස කු ළ
න ඳ වි ය එ තෙර ඉවුරස සැදි වෙහෙස දු ල
ම ද වි ය එහි සිය නෑ දැක යනෙන කෙ ළ
රැ ඳ වි ය නො ලැබ නික්මෙව සකිසඳ කොම ල
ප: යො:- විය නො වන සඳ කෙලෙස කුළ දිස්නා මෙන් එ තෙර ඉවුරස සැදි දුල වෙහෙර නද විය එහි මද විය කෙළ යනෙන සිය නෑ දැක රැඳවිය නො ලැබ කොමල සකිසඳ නින්මෙව.
ප: ග: ස:- විය නො වන සඳ, ක්ෂිරණ නො වන්නා වූ චන්‍ද්රනයා හා; කෙලෙස කුළ, කෛලාසකුට පර්වෙතය; දිස්නා මෙන්, දෘශ්ය් මාන වන්නාක් මෙන්; එ තෙර, යථොක්ත (කාල නදියගේ) පරතීරයෙහි; ඉවුරස, ඉවුර ආසන්නවෙහි; සැදි, සජ්ජිත වූ; දුල, උජ්චලිත වූ; වෙහෙර, විහාරය; නඳ විය, ආනන්‍දජනක විය; එහි, එම විහාරයෙහි; මදවිය, අනඞගාවිෂ්ටයෙන්; කෙළ, ක්රීසඩනය කොට; යනෙන, ගමනා ගමනය කරන්නා වූ; සිය නෑ, ස්වකීය ඤාතීන්; දැක, දර්ශ නය කොට; රැඳවිය නො ලැබ, ඔවුන් හා නවතිනු නො ලබා; කොමල, කොමල වූ; සකිසඳ, මිත්රොූත්තමය; නික්මෙව, නිස්ක්රා්න්තවෙව හෙවත් පිටත්වෙව.
64 එ ක සුරඟන පැහැසර රුසිරෙන් දු ල් ල
එ ක එක බසින් වඩවන සලෙලුන් ලො ල් ල
ස ක එක සකින් දිටු සරලන සිවු මැ ල් ල
දැ ක නොලසව පරෙවිඳු සඳ කල මු ල් ල
ප: යො:- පැහැසර රුසිරෙන් සුරඟන එක දුල්ල එක එක බසින් සලෙලුන් ලොල්ල වඩවන සක එක අසකින් දිටු සරලන සිව් මැල්ල කලමුල්ල දැක පරෙවිඳු සඳ නොලසව.
ප: ග: ස:- පැහැසර, ප්රඑභාසාරවූ; රුසිරෙන්, රූපශ්රිාය කරනකොට ගෙන; සුරඟන එක, දිව්යාසඞගනාවන් හා එකසමානව; දුල්ල, දිලිසෙන්නාවූ; එක එක බසින්, එකිනෙක වචනයෙන්; සලෙලුන්, සල්ලාලයන්ගේ; ලොල්ල වඩවන, ලොලත්විය වර්ධනය කරවන්නාවූ; සක, චක්ෂු්සය සම්බනධඩවන; එක
(34)
අසකින්, එකාංශයකින්; දිටු සර ලන, දෘෂ්ටි ශරය හෙලන්නාවූ; සිව්මැල්ල, සුකුමාර ස්ත්රීධන්ගෙන් යුත්; කලමුල්ල, එනම් ග්රා මය; දැක, දර්ශ නය කොට; පරෙවිඳු සඳ, පාරාපතෙන්‍ද්රලය; නොලසව, අප්රමමාදව යව.