ප රෙ වි ස න්දෙශ කාව්ය වර්ණනා-දෙව පුර වර්ණනා
දෙව පුර වර්ණ නා.
151 සිරිවස් ලකුණු රැඳි - දොරවත් පුරෙව් සොබනා
එ සුරිඳු පුර වැණුම් නව - පඬුරු කරපත්නා’තට
ප: යො:- සිරිවස් ලකුණු රැඳි දොරවත් පුරෙව් සොබනා එ සුරිඳු පුර වැණුම් නව පඬුරු තා අතට පත්කර.
ප: ග: ස:- සිරිවස් ලකුණු, ශ්රීන වත්ස නම් වූ ලක්‍ෂණයෙන්; රැඳි, රඤ්ජමාන වූ; දොරවත් පුරෙව්, චාරවතී නම් නගරය මෙන්; සොබනා, ශොභමාන වූ; එ සුරිදු පුර වැණුම්, ඒ සුරෙන්‍ද්රන පුර වර්ණානා නමැති; නව පඬුරු, අභිනව ප්රාරගෘතයන්; තා, යුෂ්මතාගේ; අතට, හස්තයට; පත්කර, ප්රාවප්ත කරව.
152 සතකුම් යුතු පහ මතු කැරළි කෙළව ර පිහිටි පියුම්රා රුවනින් කැලුම් බ ර රත් පැහැ ගත් සිසි වුවනට ලියනෙපු ර පැරද අවර රිවි වෙස් ගත් එව් එව ර ප: යො:- පහ මතු සතකුම් යුතු කැරළි කෙළවර පිහිටි පියුම්රා රුවනින් කැලුම් බර රත් පැහැ ගත් සිසි එ පුර ලියන් වුවනට පැරද එ වර අවර රිවි වෙස් ගත් එව්.
(74) ප: ග: ස:- පහ මතු, නගර ප්රාරසාද මස්තකයෙහි; සතකුම් යුතු, ශතකුම්භ නම් ස්වර්‍ණයෙන් යුක්ත වු; කැරළි කෙළවර, ශෘඞගයන්ගේ මස්තකයෙහි; පිහිටි, පිහිටියා වූ; පියුම්රා රුවනින්, පද්මරාග මාණික්යකරත්නයන්ගෙන් නිකුත්; කැලුම් බර, කාන්ති භාරයන් කරණකොටගෙන; රත් පැහැ ගත්, රක්ත ප්රමභාව ග්රකහණය කළා වූ; සිසි, චන්ද්රපයා; එ පුර, ඒ නගරයෙහි; ලියන්, ස්ත්රී්න්ගේ; වුවනට, චක්ත්රඞයට; පැරද, පරාජිතව; එ වර, ඒ කා‍ලයෙහි; අවර රිවි වෙස්, අපර සූය්ය්; නයාගේ වෙශය; ගත් එව්, ග්ර්හණය කළාක් මෙන් වී.
153 එ පුර’ඹ දද අතින් සන්කර නොවී ල ස බඳ රසු නද වහසි බැණ ඇසෙන ලෙ ස තොප රිසිවක් ඇරගණුවයි සුරන් රැ ස වෙත කැඳවා රැවටන වැනි ඇම දව ස
ප: යො:- එ පුර අඹ අලස නොවී දද අතින් සන්කර බඳ රසු නද වහසි ඇසෙන ලෙස බැණ තොප රිසිවක් ඇර ගණුමයි සුරන් රැස වෙත කැඳවා ඇම දවස රවටන වැනි. ප: ග: ස:- එ පුර, ඒ නගර නමැති; අඹ, වනිතාව; අලස නොවී, ආලස්ය යට නො පැමිණි; දද, ධ්වජ නමැති; අතින්, හස්තයෙන්; සන්කර, සංඥාකොට; බඳ, (ධ්වජයන්හි) බඳනා ලද; රසු නද, කිංකිණික නාද නමැති; වහසි, ජය ප්රිකාශ වාක්යනයන්; ඇසෙන ලෙස, ශ්ර්වණය වන පරිද්දෙන්; බැණ, කථනය කොට; තොප, යුෂ්මතුන් හට; රිසිවක්, රුචි වූ දෙයක්; ඇරගණුව යි, ග්රයහණය කරව යි; සුරන් රැස වෙත; දිව්යක සමූහයා වෙතේහි; කැඳවා, අඞගසා; ඇම දවස, සියලු දවස්හි; රවටන වැනි, මුළා කරන්නාක් මෙනි හෙවත් රවටන්නාක් වැනි වේ.
154 ප හ මි ණි බිතු තුළ මත මතඟ සේයා ස පැ මි ණි බිඟු නො තැළෙනු නම් කෙ සේයා පි රි හි ණි මල්දුනු දුනු දිය රැ සේයා සැ ර හි ණි ඉන් නෙත නිදි මියුලැ සේයා
ප: යො:- පහ මිණි බිතු තුළ මත මතග සේයා සපැමිණි බිඟු නො තැළෙනු නම් කෙසේයා මල්දුනු දුනු දිය රැසේයා පිරිහිණි ඉන් මියුලැසේයා නෙත නිදි සැරහිණි. ප: ග: ස:- පහ, ප්රා සාදයන් ගේ; මිණි බිතු තුළ, මණි භික්ති අභ්ය:න්තරයෙහි; මත, මතත වූ; මතඟ, මතත හස්තීන් ගේ; සේයා, ඡායාවට; සපැමිණි, සම්ප්රා ප්ත වූ; බිඟු, භෘඞගයන්; (75) නො තැළෙනු නම්, නොම තැළීම වනාහි; කෙසේයා, කවරාකාර ද යතහොත්; මල්දුනු, අනඞගයාගේ; දුනු දිය රැසේ; දුනු රැහැන් හි රැස්; පිරිහිණි, පරිහානියට පත්විය; ඉන්, ඒ කාරණයෙන්; මියුලැසේයා, කාන්තා සමූහය තෙම; නෙත, නෙත්ර යෙහි; නිදි, නිද්රාතවෙන්; සැරහිණි, සර්ජිත වී.
155 වෙසෙ ස ක් එකම ගෙන අහසින් යන විත ර අ ප ස ක් හමූව යවීදැ යි මතුයෙන් නිතො ර ස හ ස ක් වෙමින් එහි අස් පෙළ කුර රොනැ ර දි ය ස ක් තුරඟ නො පැණෙන ලෙස වැසූ යු ර
ප: යො:- අහසින් යන විතර එකම වෙසෙසක් ගෙන අප සක් හමුව මතුයෙන් නිතොර යව්දැ යි සහසක් වෙමින් එහි අස් පෙළ කුර රොන් ඇර දියසක් තුරඟ නො පැණෙන ලෙස වැසුයුර. ප: ග: ස:- අහසින්, ආකාශයෙන්; යන වීතර,ගමනය කරන තරම් වූ; එකම වෙසෙසක්, හුදකළා විශේෂයක්; ගෙන, ග්රමහණය කොට; අප සක් හමුව, අපගේ නෙත්රද ඉදිරියෙහි; මතුයෙන්, මස්තකයෙන්; නිතොර, නිරන්තරයෙන්; යව්දැ යි, ගමනය කරව්දැ යි; සහසක් වෙමින්, සාහසික වෙමින්; එහි, ඒ නගරයෙහි; අස් පෙළ, අශ්ව පංකතිය; කුර රොන්, ක්‍ෂූර රේණුන්; ඇර, අපගත කොට; දියසක්, සූය්ය්තියයාගේ; තුරඟ, අශ්වයන්; නො පැණෙන ලෙස, අදෘශ්යරමාන වන පරිද්දෙන්; වැසූ යුර, වසාලූවාක් මෙන් වේ.
156 එ පු ර ලිය සරල් දිගු නිල් වරල් ව ලේ ත ඹ ර වුවන් මදහස පනැද මනක ලේ ස ම ර සරණ සලෙලුන් සිත් මියුල් කැ ලේ නොහැ ර විද ඇවිදි සැරපසිනි ඇම ක ලේ
ප: යො:- එ පුර ලිය වරල් දිගුනිල් වරල් වලේ තඹර වුවන් මනකලේ මදහස පන් ඇද සරණ සලෙලුන් සිත් මියුල් කැලේ සමර සැර පසිනි ඇම කලේ නො හැර විද ඇවිදි. ප: ග: ස:- එ පුර, ඒ නගරයෙහි; ලිය, කාන්තාවන් ගේ; සරල් දිගු, ඍජු වූ ද දික් වූ ද; නිල් වරල්, නීලවර්ණඇ කේශ කලාප නමැති; වලේ, වනයෙහි; තඹර, තාමරස නමැති; වුවන්, චක්ත්රෙයෙහි; මනකලේ, මනොඥ වූ; මදහස, මන්‍දාහාස්යල නමැති; පන් ඇද, පර්ණයන් ඇදීමෙන්; සරණ, හැසිරෙන්නා වූ, සලෙලුන්
(76) සිත්, සල්ලාලයන් ගේ චිත්ත නමැති; මියුල් කැලේ, මෘග සමූහයා; සමර, අනඞග තෙමේ; සැරපසිනි, පඤචබාණයෙන්; ඇම කලේ, සියල් කල්හි; නො හැර, අත් නොම හැර; විද, වෙධතය කෙරෙමින්; ඇවිදි, ආභිණ්ඩනය කරයි.
157 අකුසු පහර බියනෙව් ගජ කුඹු රුවැ ති එපුර කතුන් තුඟු පියයුරු විලස් ග ති එහිද දුතහු තික් තියුකුසු පහර දෙ ති උඩගු තද ගුණන් හට සැප කොතන ඇ ති
ප: යො:- ගජ කුඹු අකුසු පහර බියෙන් එව් එ පුර රුවැති කතුන් තුඟු පියොවුරු විලස් ගති එහි ද දුතහු තික් නිය අකුසු පහර දෙති උඩඟු තද ගුණන් හට සැප කොතන ඇති. ප: ග: ස:- ගජ කුඹු, හස්ති කුම්භයෝ; අකුසු පහර, අංකුස ප්ර හාරයට; බියෙන් එව්, භීතියෙන් මෙන්; එපුර, ඒ පුරයෙහි; රුවැති, රූපාලඞකාරයෙන් යුත්; කතුන්, කාන්තාවන්ගේ; තුඟු, තුඞග වූ හෙවත් උසම්වගිය; පියොවුරු විලස්, පයොධරයන්ගේ විලාශය; ගති, ගත්තාහුය; එහිද, ඒ පයොධරයන්හිද; දූතහු, ධූතියෝ තුමු; තික්, තීක්‍ෂණ වූ; තිය අකුසු පහර, නබ නමැති අංකුස‍යාගේ ප්රයහාරය; දෙති, දානය කරති; (එහෙයින්) උඩඟු, උඬගු, තද ගුණන් හට, දැඩිවූ අකාරුණික ගුණ ඇතියවුන් හට; සැප, සෞඛ්යියෙක්; කොතන, කවරනම් ස්ථානයෙක්හි; ඇති, විද්යකමාන වේ ද?
158 ම න් ස න් තොස වඩන එනුවරෙහි වේ මැ ද තැ න් තැ න් සුසැදි සල්පිල් නව මිණි මෙර ද හ න් බ න් සේ වතෙහි වෙත පත් දනන් වැ ද න න් ව න් ගුජර පට සළු සිරි රැපැසි සො ඳ
ප: යො:- මන් සන්තොස වඩන එනුවරෙහි වේ මැද තැන් තැන් සුසැදි සල්පිල් නව මිණි මෙරද එහි වෙත පත් දනන් හට බන් සේ වත් වැද නන් වන් සොඳ ගුජර පට සළු සිරි රැපැයි. ප: ග: ස:- මන්, චිත්තයෙහි; සන්තොස වඩන, චිත්ත ප්රීතතිය වර්ධයනය කරන්නා වූ; එ නුවරෙහි, ඒ නගරයෙහි; වේ මැද, වීථි මධ්යයයෙහි; තැන් තැන්, තන්හි තන්හි; සුසැදි, මනාලෙස සුසර්ජිත වූ; සල්පිල්, ආපන ශාලාවන්හි; නව මිණි, නවරත්නයන්ගේ; මෙරද, රශ්මිය හෙවත් කාන්තිය; එවෙත, ඒ සමීපයට; පත්, පැමිණියා වූ; දනන්, ජනයන් විසින්; හන්,
(77) හදනා ලද්දා වූද; බන්, බඳිනා ලද්දාවූ ද; සේ වත් වැද, සේවත වස්ත්රදයන්ට වැදී; නන් වන්, නානා වර්ණ යෙන් යුත්; සොඳ, සුන්දර වූ; ගුජර පට සළු සිරි, ගුජිර දේශයෙහි වූ පට සළු වල ශ්රිායාව; රෑපැයි, ගෙන හැර දැක්වී.
159 දෙ ප ස එපුර සුසැදුණු සැපතින් නොම ද නි වෙ ස තුරින් නික්මුණු සුවඳ දුම් ක ඳ ස ව ස නැගු පහන් පෑ තෙදිති බියවැ ද නොල ස දිවන වැනි විය නිසදුරු පබ ද
ප: යො:- නොමද සැපතින් එපුර දෙපස සුසැදුණු නිවෙස තුරින් නික්මුණු සුවඳ දුම් කඳ සවස නැගු පහන් පෑ තෙදිනි බියවැද නොලස නිසඳුරු පබඳ දිවන වැනි විය. ප: ග: ස:- නොමද සැපතින්, බොහෝ වූ සම්පත්තියෙන් යුක්ත වූ; එපුර, ඒ නගරයෙහි; දෙපස, දෙපාර්ශිවයෙහි; සුසැදුණු, මනා ලෙස සර්ජිත වූ; නිවෙස තුරින්, නිවෙසාන්තරයෙන්; නික්මුණු, නිෂ්ක්රා න්ත වූ; සුවඳ දුම් කඳ, සුගන්ධෙ ධූපස්කන්‍ධය වූ කලී; සවස, සායණ්හ සමයෙහි; නැගු, දැල්වූවා වූ; පහන් පෑ, ප්රසදීප පූජාවන්ගේ; තෙදිති, තෙජස කරණකොට ගෙන; බිය වැද, භීති ප්රාිප්තව; නොලස, අනාලස්යිව; නිසයුරු පබඳ, නිශාන්ධාකාර ප්රෙබන්‍ධය තෙම; දිවන වැනි විය, ධාවනය කරන්නාක් මෙන් වූයේ ය.
160 නු දු රු ව නුබට සිටි වහසල් බිහි දොරි නි අ ඳු රු ව නො දිසි සුරරද පහ මිණි රැසි නි සොඳු රු ව සැදුණු එනුවර දෙව් පුර නම් නි අ ඳු රු ව වණත අනතය දහසක් වති නි
ප: යො:- නුබට නුදුරුව සිටින වහසල් බිහි දොරිනි සුර රද පහ මිණි රැසිනි අඳුරුව නො දිසි සොඳුරුව දෙව් පුර නමිනි සැදුණු එනුවර අඳුරුව වණත දහසක් වතිනි අනතය. ප: ග: ස:- නුබට, ආකාශයට; නුදුරුව සිටි, ලංවී පිහිටි යා වූ; වහසල් බිහි දොරින්, වාර හා බිහිවාරයෙන් උපලක්‍ෂිත වූ; සුර රද, දිව්යප රාජයාගේ; පහ, ප්රාිසාදයෙහි; මිණි රැසිති, මාණික්යු රශ්මීන් කරණකොට ගෙන; අඳුරුව, අන්‍ධකාරව; නො දිසි, දෘශ්යාමාන නො වූ; සොඳුරුව, සුන්දර භාවප්රාරප්තව; දෙව් පුර නමිනි, දෙව නගර නාමයෙන්; සැදුණු, සර්ජිත වූ; එනුවර, ඒ නගරය; අඳුරුව, අන්‍ධකාරව තිබෙන විට; වනත; වර්ණිනය කරතහොත්; දහසක් වතිනි, දහසක් මුඛයන්ගෙන් යුත්; අනතය, අනන්ත නම් නාග රාජයාම සූර වන්නේය. (78)
161 මු නි ව ර නරවරන් නිවෙසෙහි නිබඳ වැ ස පු ව ත ර බැවින් තොප නොම බනු පසඟ ගො ස ද ව සැ ර නුවර දැක්මෙන් තුරු පෙනෙන හ ස ම මි තු ර වැඩම කර දෙව් රජ ගෙට සතො ස
ප: යො:- මුනිවර නරවරන් නිවෙසෙහි නිබඳ වැස පුවතර බැවින් තොප පසඟ ගොස නොම බනු නුවර දැක්මෙන් දවසැර අහස තුරු පෙනෙන ම මිතුර සතොස දෙව් රජ ගෙට වැඩම කර. ප: ග: ස:- මුනිවර, මුනීන්ද්ර යන්ගේ ද; නරවරන්, නරෙන්ද්රණ යන්ගේ ද; නිවසෙහි, නිවාසයන්හි; නිබඳ, නිරන්තරයෙන්; වැස, වාසය කොට; පුවතර බැවින්, ප්රාසිද්ධ හෙයින්; තොප, යුෂ්මත්; පසඟ ගොස, පඤ්චාංගික තූය්ය්ර ය ඝොෂාවට; නොම බත්ර, භය නොවන්නේ වෙයි; (ඉන්) නුවර, නගරය; දැක්මෙන්, දර්ශබනය කිරීමෙන්; දවසැර, දිවාභාගය ගතකොට; අහස, ආකාශයෙහි; තුරු, තාරකාවන්; පෙනෙන, දෘශ්යසමානවන කල්හි; ම මිතුර, මාගේ මිත්ර්ය; සතොස, සන්තෝෂයෙන් යුක්තව; දෙව් රජ ගෙට, දිව්යෙ රාජ භවනයට; වැඩම කර, ප්රනයානය කරව.
162 ම ල වල මුහුළු බැඳගෙන විලවුන් ස ර ඟ පැ ල දි මිණි බරණ මල් වැල සහ ස ර ඟ සු ල කුළු මෙවන් නළු නළඟන කැන් ස ර හ බ ල රඟ මඬල පරෙවිඳු සඳ පැහැ ස ර ඟ
ප: යො:- මල් අවල මුහුළු බැඳගෙන විලවුන් අඟසරා සරඟ මල් වැල් සහ මිණි බරණ පැළඳි මෙවන් සුලකුළු සරඟ නළු නළඟන කැන් රඟ මඬල පැහැසර අඟන පරෙවිදු සඳ මල. ප: ග: ස:- මල් අවල, කුසුමාකුල කොට; මුහුළු, කෙශ කලාපයන්; බැඳගෙන, බන්‍ධනය කොටගෙන; විලවුන්, විලේපන විශේෂයෙන්; අඟ, ශරීරාඞගයන්; සරා, සර්ජිත කොටගෙන; සරඟ මල් සහ, ශෘඞගාර කුසුම මාලාවන් සමග; මිණි බරණ, මාණික්යාොභරණයන්; පැළඳි, පැළඳ ගත්තා වූ; මෙවන් සුලකුළු, මේ ආකාරයෙන් ස්වලඞකෘත වූ; සරඟ, නෘත්යශ සහිත වූ; නළු නළඟන කැන්, නාටක නාටිකාඞගනා සමූහ ඇත්තා වූ; රඟ මඬල, නෘත්ය මණ්ඩලයන්; පැහැසර අඟ, ප්ර්භාස්වර ශරීරා‍ඞගයන්ගෙන් යුත්; පරෙවිඳු සඳ, පාරාපතෙන්ද්රොණත්තමය; බල, අවලොකනය කර
(79)
169 තු රු නා අබරණ දිනයෙහි රඟ නා
ගු ව නා නදි හට පුදකළ ලෙසි නා
මි ණි නා බඳ බිම ඉසිපුල් මලි නා
ය මු නා ගඟ පෙණ සිරිසිලි සොබ නා
ප: යො:- තුරුනා අබරණ රඟනා දිනයෙහි ගුවනා නදි හට පුදකළ ලෙසිනා මිණිනා බඳ බිම ඉසිපුල් මලිනා යමුනා ගඟ සොබනා පෙණ සිරි ඉසිලි.
ප: ග: ස:- තුරුනා අබරණ, තාරකාධිපතියා ආභරණ කොට ඇති දිව්ය රාජයා හෙවත් චන්‍ද්රාබභරණ ඊශ්වරදෙවයා; රඟනා දිනයෙහි, නෘත්ය කරනා දවස් හි; ගුවනා නදි හට, ආකාශ ගංගාවට; පුදකළ ලෙසිනා, පූජාකළාක් මෙන් වූ; මිණිනා බඳ, මාණික්යායන්ගෙන් බන්‍ධනය කරනා ලද; බිම, භුමිය; ඉසි, ආසෙවනය කරන ලද; පුල් මලිනා, පිපීගිය කුසුමයෙන්; යමුනා ගඟ, කාලින්දි නම් වූ ගංගාවෙහි; සොබනා, ශොභන වූ; පෙණ සිරි; පෙණ මාලාවන් ගේ ශ්රිංයාව; ඉසිලී, අද්වහනය කළේය.
164 මු තු වැ ල සුලකළ තත යුග එක ලා හ ස වැ ල වැනි බිසකුරු ගත් නිම ලා නු රු වැ ල නිල් මිණි යුග දුල පතු ලා බි ඟු වැ ල වටකළ වැනි රත කම ලා ප: යො:- එකලා මුතු වැල සුලකළ තන යුග නිමලා බිසකුරු ගත් හස වැල වැනි නිල් මිණි නුරු වැල දුල යුග පතුලා බිඟු වැල වටකළ රත කමලා වැනි. ප: ග: ස:- එකලා, ඒ කාන්තාවන්ගේ; මුතු වැල, මුක්තා ලතාවෙන්; සුල කළ, මනාලෙස අලඞකාර කරන ලද; තන යුග, පයොධර යුග්මය; නිමලා, නිර්මඞල වූ; බියකුරු, පද්මාඞකුරයන්; ගත්, ග්රාහණය කළා වූ; හස වැල වැනි, හංසාවලිය මෙන් වේ; නිල් මිණි, නීල මාණික්යම රත්නයෙන් යුක්ත වූ; නුරු වැල, නූපුරාවලියෙන්; දුල, බබලන්නා වූ; යුග පතුලා, පාද තලවය; බිඟු වැල, භෘඞගාවලිය විසින්; වටකළ, වටකරන ලද; රත කමලා වැනි, රක්ත වර්ණ පද්මයන් වැනි වේ.
165 පියයුරු කිණිහිරි කැකුලෙක අ න්දම් දසනග රැස් වැනි ගෙළෙ දෑසම න්දම් ලෙලවන කොමලත් පැහැසර ර න්දම් අඟනන් දුට නොතිබේ තවසු න්දම්
(80)
ප: යො:- කිණිගිරි කැකුලෙක අන්දම් පියයුරු ගෙළෙ දැසමන් දම් වැනි දසනග රැස් පැහැසර රන්දම් ලෙලවන කොමලත් අඟනන් දුට තවසුන් දම් නොතිබේ. ප: ග: ස:- කිණිහිරි කැකුලෙක, කර්ණමකාර කුඞමලයෙක්හි; අන්දම්, ආකාරයෙන් යුත්; පියයුරු, පයොධර ඇත්තා වූ; ගෙළෙ, ග්රීවවයෙහි වූ; දෑසමන් දම් වැනි, ජාති කුසුම පුෂ්ප දාමයක් වැනිවූ; දසනග රැස්, දන්තාග්ර රශ්මින් යුත්; පැහැසර, ප්රසභාස්වර වූ; රන්දම්, ස්වර්ණැදාමයන් වැනි; ලෙලවන, ලීලොපෙත වන්නා වූ; කොමලත්, කොමල හස්තයන් ඇති; අඟනන්, කාන්තාවන්; දුට, දර්ශකනය කළහොත්; තවසුන්, තාපසයන්ගේ; දම්, තාපස ධර්ම්ය; නොතිබේ, නොම ඇතිවේ.
166 සිත් කලු විලසින් මදලස ගමනි නි යුත් සෙවනලු තැන වැඩි මියුරන් වැ නි ගත් පැහැ නෙලෙනද ලා අඹ දළු වෙ නි සිත් තුටුවෙයි අඟනන් රඟ දැකුමෙ නි
ප: යො:- සිත් කලු විලසින් මදලස ගමනිනි සෙවනලු යුත් තැන වැඩි මියුරන් වැනි නෙලෙන් අද ලා අඹ දළුවෙහි ගත් පැහැ අඟනන් රඟ දැකුමෙහි සිත් තුටුවෙයි. ප: ග: ස:- සිත්කළු විලසින්, චිත්තාකර්ෂ්ණය විලාශයෙන්; මදලස ගමනිනි, මන්‍දාලස්යත ගමනනි ද; සෙවනලු යුත්, ඡායා කූලත්‍වයෙන් යුක්ත වූ; තැන, ස්ථානයෙහි; වැඩි, වර්ධිති වූ; මියුරන් වැනි, මයුරයන් හා සමාන වූ; නෙලෙන්, මාරුතයෙන්; අද, ආදා වූ; ලා අඹ දලුවෙනි, තරුණ හෙවත් ලපටි අඹ දලු වැනි වූ; ගත් පැහැ, ශරීර වර්ණදයෙන් යුත්; අඟනන්, කාන්තාවන්ගේ; රඟ, නෘත්ය ය; දැකුමෙනි, දර්ශ්නය කිරීමෙන්; සිත් තුටුවෙයි, චිත්ත සන්තුෂ්ටිය ගෙන දෙන්නේ වෙයි.
167 ලෙ ල දු න් නව තඹපලුවන් පා දේ ත බ මි න් නිවරද මද්දල නා දේ ග ය මි න් පානා ගීතෙන් කී දේ අ ඟ න න් රඟ දුටුවන් සිතු පෑ දේ
ප: යො:- ලෙල දුන් නව තඹපලුවන් පාදේ මද්දල නාදේ නිවරද තබමින් ගීතෙන් කී දේ ගයමින් පානා අඟනන් රඟ දුටුවන් සිතු පෑදේ. (81) ප: ග: ස:- ලෙල දුන්, ලීලා දානය කළාවූ; නව තඹපලුවන්, අභිනව තාම්ර පල්ලවයන් වැනිවූ; පාදේ, පාද‍යන්; මද්දල නාදේ, මෘදඞග හෙරි නාදයට එකඟව; නිවරද, නිවැරදි ලෙස; තබමින්, තබ තබා; ගීතෙන් කී දේ, ගීතිකාවෙන් කියනලද්ද; ගයමින්, ගායනය කරමින්; පානා ප්රුකාශ කරන්නාවු; අඟනන්, අඞගනාවන්ගේ; රඟ, නෘත්ය ය; දුටුවන්, දර්ශ නය කළවුන්ගේ; තුසි, චිත්තය; පෑදේ, ප්රරසාද ඵලවන්නේ වෙයි.
168 ල සි ත ලලිත විදුලි සේයා දි සි ත ලියන් නොකම සේයා වි සි ත කියන ගි ර සේයා ත සි ත නොපටු වේ තො සේයා ප: යො:- ලලිත ලලිත විදුලි සේයා දිසිත ලියන් නොකම සේය විසිත කියන කී රසේය ත සිත තොසේය නොපටු වේ. ප: ග: ස:- ලසිත, බබලන්නා වූ; ලලිත, ලෙලදෙන්නා වූ; විදුලි සේය, විද්යුිත්ලතාවන් මෙන්; දිසිත, දෘශ්යසමාන වූ; ලියන්, ස්ත්රීදන්; නොකමසේය, තිරුත්සාහයෙන් මෙන්; විසිත, විචිත්ර්ලෙස; කියන, කථනය කරන්නා වූ; ගී රසේය, ගීතිකා රසයෙහි; ත, යුෂ්මතාගේ; සිත තොසේය, චිත්ත සන්තෝෂය; නො පටුවේ, සුළුපටු නොම වේ.
169 ත ර ඟ අයුරු කොමල අ තේ උ ර ඟ න වන් රුසිරු යු තේ ව ර ඟ න රඟ දෙන දිමු තේ න ර ඟ අවෙස වූවයි සි තේ ප: යො:- තරග අයුරු කොමල අතේ උරඟන වන් රුසිරු යුතේ රඟ දෙන දිමුතේ වරඟන නරඟ අවෙස වුවයි සිතේ. ප: ග: ස:- තරඟ අයුරු, තරඞගාකාර වූ; කොමල අතේ, කොමල හස්තයන් ඇත්තා වූ; උරඟන වන්, නාගාඞගනාවන් මෙන්; රුසිරු යුතේ, රූපශ්රීනයෙන් යුක්ත වූ; රඟ දෙන, නෘත්ය පවත්වන්නා වූ; දිමුතේ, දීප්තිමත් වු; වරඟන, උත්තමාඞගනාවන්ට; නරඟ, කාම දෙවයා; අවෙස වුවයි, අවේශ වූවේය යි; සිතේ, චිත්තනය වන්නේ වෙයි.
170 මු දු නේ න් බැම යුවලි න් දිගු නුවනින් ගෙළ පසි ති යු ග ති න් රතැඟිලියෙන් උර තලයෙන් මැද දෙසි ති ව ටොරි න් පුළුලුකුලෙන් දඟ යුවලි නි පතුලසි නි රැ ඟු මෙ න් කළ කරණින් සොඳ අඟනන් දකු තොසි නි (82) ප: යො:- මුදුනෙන් බැම යුවලින් දිගු නුවනින් ගෙළ පසිනි යුගතින් රතැඟිලියෙන් උරතලයෙන් මැද දෙසිනි වටොරින් පුළුලුකුලෙන් දඟ යුවලින් පතුලසිනි කරණින් කළ රැඟුමෙන් සොඳ අඟනන් තොසිනි දකු. ප: ග: ස:- මුදුනෙන්, හිසෙන්ද; බැම යුවලින්, භ්රෑලයුග්මයෙන් ද; දිගු නුවනින්, දීර්ඝද නෙත්රඳයෙන්ද; ගෙළ පසිනි, ග්රී්වා පාර්ශ්වයෙන්ද; යුගතින්, යුග්ම හස්තයෙන්ද; රතැඟිලියෙන්, රක්තාංගුලියෙන්ද; උරතලයෙන්, උරස්ථලයෙන්ද; මැද දෙසිනි, මධ්යර ප්රීදේශයෙන්ද; වටොරින්, වෘත්ත ඌරුයෙන්ද; පුළුලුකුලෙන්, පෘථුල ශ්රොදණියෙන්ද; දඟ යුවලින්, ජඞඝා යුග්මයෙන්ද; පතුලසිනි, පාදතල පාර්ශලවයෙන්ද; (යන) කරණින්, ශරීරයෙහි ඒ ඒ අඞගයන්ගෙන්ද; කළ, කරනු ලද; රැඟුමෙන්, නෘත්යඞයෙන්; සොඳ, සුන්දධර වූ; අඟනන්, අඞගනාවන්; තොසිනි, සන්තෝෂයෙන්; දකු, දර්ශනය කරව.
171 කි දු ර න් බස කො වු ල න් නද පසුකර මියුර සිනේ
කි ය මි න් ගී ර ඟ මි න් සිටි අඟනක් සරත සිනේ
ලි හි නි න් වත ව ර ලි න් මුදු දුන් සෝබිඳු ග තිනේ
නු ව නි න් රත මෙ ඇ මි න් රඟ සලෙලකු මෙන් තෙ වුනේ
ප: යො:- කිඳුරන් බස කොවුලන් නද මියුරසිනේ පසු කර ගී කියමින් රඟමින් සරතසිනේ සිටි අඟනක් වත ලිහිලින් මුත වරලින් දුන් සෝබිඳු ගතිනේ රත නුවනින් මෙරඟ ඇමින් සලෙලකු මෙන් තෙවුනේ. ප: ග: ස:- කිඳුරන් බස, කින්නරයන්ගේ වචන‍යද; කොවුලන් නද, කොකිලයන්ගේ නාදය ද; මියුරසිනේ, මධුර රස කරණකොට ගෙන; පසුකර, අන්යොයන්යුයන් පරාජය කොට; ගී කියමින්, ගීතිකා කථනය කරමින්; රඟමින්, නෘත්යප කෙරෙමින්; සරතසිනේ, ශ්රානන්තභාවයෙන්; සිටි, සිටියා වූ; අඟනක්, කාන්තාවක්; වත ලිහිලින්, වස්ත්රය ශිථිලයෙන්ද; මුත වරලින්, මුක්ත වූ කෙශ කලාපයෙන්ද යුක්තව; දුන් සෝ බිඳු, විහිත සේවද බින්දුන් ඇත්තා වූ; ගතිනේ, ශරීරයෙන්ද; රත නුවනින්, රක්ත වර්ණ නෙත්රුයෙන්ද; (යන) මෙ රඟ ඇමින්, මේ කියන ලද ප්ර්කාර සියල්ලෙන්; සලෙලකු මෙන්, සල්ලාලයකුගේ විලාසයෙන්; තෙවුනේ, විරාජිත වූවාය.
(83)
172 දෙ හි රු න් තඹරන් ගෙන රොන් යන මෙන් කියමින් ගීතය වෙසෙ සේ ප ද යෙ න් පදයට තබමින් දෙ පතුල් සන් කර රන් රසු නොල සේ න ළ ඹ න් අතුරෙන් අඟනක් රඟගත් විලසක් වෙ‍ලසකර සක සේ සු ර කැ න් මැද උන් සහසැස් අබියස උරුවෙස් රඟගත් විල සේ
ප: යො:- දෙසිරුත් තඹරන් රොන් ගෙන යන මෙන් වෙසෙසේ ගීතය කියමින් පදයෙන් පදයට දෙපතුල් තබමින් නොලසේ රන් රසු සන් කර නළඹන් අතුරෙන් අඟනක් වෙසකර සකසේ රඟගත් විලසක් සුරකැන් මැද උන් සහසැස් අබියෙස් උරුවෙස් රඟගත් විලසේ. ප: ග: ස:- දෙහිරුන්, භ්ර මරයන් විසින්; තඹරන්, තාම රසයන්ගේ; රොන් ගෙන, රේණුන් ග්රතහණය කොට; යන මෙන්, ප්රවයාණය කරන්නාක් මෙන්; වෙසෙසේ, විශේෂයෙන්, ගීතය කියමින්, ගීතිකාව කථනය කෙරෙමින්; පදයෙන් පදයට, ගී පදයෙන් ගී පදයට; දෙ පතුල්, පාද තලවය; තබමින්, තබා තබා; නොලසේ, අනලස්ව; රන් රසු සන් කර, කිංකිණික නාදය පවත්වා; නළඹන් අතුරෙන්, නාටිකාංගනාවන් අතරෙන්; අඟනක්, අඞගනාවක්; වෙසකර, විසඟ කොට; සකසේ, චක්රාරකාරව; රඟගත් විලසක්, නෘත්යෙග්ර හණය කළ විලාසයක්; (කෙසේද) සුරකැන් මැද, දිව්ය සමූහයා මධ්යඟයෙහි; උන්, උන්නා වූ; සහසැස්, ශක්රයයාගේ; අබියෙස්, අභිෂෙකයෙහි; උරුවෙස්, ඌර්වසශි නම් දිව්ය ඞගනාව; රඟගත් විලසේ, නෘත්යභ කළ ආකාරය හා සමාන වේ.
173 ඇ සි න් ගත් ව ස න් නන් වණින් යුතු කලු න්නේ රු ව න් බන් ර ස න් දම් කැකුළු කැන් පෙනෙන්නේ ඔ වු න් දුන් වෙයි න් ගත් සකක් මෙන් බම න්නේ අ ඳු න් වන් ගු ව න් වන් වි දු න් ව න් එතැ න්නේ
ප: යො:- නේ කලුන් හන් නන් වර්ණින් යුත් වසන් ඇසින් රුවන් බන් රසන් දම් කැළුම් කැන් පෙනෙන්නේ ඔවුන් දුන් වෙයින් ගත් සකක් මෙන් බමන්නේ එතැන්නේ වීදුන්වන් අඳුන් වන් ගුවන් වන්. ප: ග: ස:- නේ කළුන්, නොයෙක් කාන්තාවන් විසින්; හන්, හඳනා ලද; කන් වර්ණසන් යුත්, නානා වර්ණොයෙන් යුක්ත වු; වසන්, වස්ත්රේයන්ගේ; ඇසින්, ඡිද්රරයන්ගෙන්; රුවන් බන්, (84) රත්න බන්‍ධනය කරන ලද්දා වූ; රසන් දම්, රසනා දාම‍යන්ගේ; කැළුම් කැන්, කාන්ති සමූහය; පෙනෙන්නේ, දෘශ්යසමාන වන්නේය; ඔවුන්, ඒ කාන්තාවන් විසින්; දුන්, පවත්වන ලද; වෙයින්, වේගයෙන්; ගත්, ශරීරය; සකක් මෙන්, චක්ර;යක් පරිද්දෙන්; බමන්නේ, භ්රසමණය වන්නේය; එතැන්නේ, ඒ ස්ථානය; විදුන් වන්, විදුලිය වැදුණු වර; අඳුන් වන්, අඤ්ජන වර්ණ් වූ; ගුවන් වන්, ආකාශ‍ය හා සමාන වන්නේය.
174 කෙ ළ වන දිගු නෙත නිලුපුල සේයා ලෙ ල පවතින් රන්ලිය විල සේයා න ළ හන රඟනා දැක නොල සේයා න ළ ලත නුවනත රඟ සැල සේයා ප: යො:- නිලුපුල සේයා දිගු නෙත කෙළවන පවනින් ලෙල රන්ලිය විලසේයා නොලසේයා රඟනා නළඟන දැක නළලත නුවනත රඟ සැලසේයා. ප: ග: ස:- නිලුපුල සේයා, නීලොත්ඵලාකාර වූ; දිගු නෙත, දීර්ඝ නෙත්ර යන්; කෙළවන, ක්රීසඩා කරවන්නා වූ; පවනින්, මාරුතයෙන්; ලෙල, ලීලොපෙත වූ; රන් ලිය විලසේයා, ස්වර්ණන ලතාකාර වූ; නොලසේයා, අලස විරහිතව; රඟනා, නෘත්යක කරන්නා වූ; නළඟන, නාටිකාඞගනාවන්; දැක, දර්ශරනය කොට; නළලත, ලලාටයෙහිද; නුවණත, නෙත්රෙයෙහිද; රඟ, නෘත්යාත කාරය; සැලසේයා, සර්ජිත වන්නේය.
175 ව ත් ව ත් පුට ඈ දැන තල බේ ද ත් ස ත් ත ත් මියුරුව සහ වෙණ නාද ත් නෙත් න ත් දෙවඟන පානා වා ද ත් වි ත් ද ත් නළඟන දකු සිතු පෑ ද ත් ප: යො:- වත් වත් පුට ඈ තල බේදත් දැන සත් තත් මියුරුව වෙණ නාදත් සහ නත් දෙවඟන නෙත් පානා වාදත් විත් දත් නළඟන සිතු පෑදත් දකු. ප: ග: ස:- වත් වත් පුට ඈ, වත් වත් පුට ආදී වූ; තල බේදත්, තාල භෙදයන් ද; දැන, ඉගෙනගෙන; සත් තත්, සප්ත තන්ත්රී;න් සමුපෙත කොට; මියුරුව, මධුරකොට කරනු ලබන; වෙණ නාදත්, වීණා නාදයත් සමඟ; නන් දෙවඟන, අනන්ත දිව්යාකඞගනාවන් විසින්; නෙත් පානා, නෙත්ර යෙන් ගෙනහැර දක්වන; වාදත්, වාද්යන විශේෂයත්; විත් දත්, විද්යාගවන් දැනගත්; නළඟන, නාටිකාඞගනාවන්; සිතු පෑදත්, චිත්තප්රවසන්න තාවයෙන් යෙදී; දකු, දර්ශකනය කරව. (85) 176 ලා නෙ ත් කෙළවර කළ අත වැනු මට ඒ නෙ ත් පත් තැන් සිත රස ගැනු මට සේ ප ත් ලද තුනුවඟ රඟ ගැනු මට පෝ ස ත් වියතුන් නොදනිමි වැනු මට ප: යො:- නෙත් කෙළවර ලා කළ අත වැණුමට ඒ තේ පත් තැන සිත රස ගැනුමට සේ රඟ ගැනුමට පත් ලද තුනු වග වැණුමට පෝසත් වියතුන් නොදනිමි. ප: ග: ස:- නෙත් කෙළවර ලා, නෙත්රෙයන් අගින් බැල්ම හෙළා; කළ, කරන ලද්දා වූ; අත වැණුමට, හසත ලීලා දැක්වීමට; ඒ නෙත් පත් තැන, ඒ නෙත්රද ප්රාවප්ත කළ තැනැත්තන් ගේ; සිත රස ගැනුමට, චිත්තාභිලාෂය ග්ර‍හණය කිරීමට; සේ, දක්‍ෂව; රග ගැනුමට පත්, නෘත්ය් මණ්ඩලයට ප්රාලප්තවූ; ලද තුනුවග, යෞවන තත්‍වංගීන්; වැණුමට, වර්ණනනා කිරීමට; පෝසත්, සමතර්ථි වූ; වියතුන්, ව්යීක්තයින්; නොදනිමි, නොම දර්ශනය කරමි.
177 ලය නොවැරද පහරන කසු තා ල ය රඟ ඇදුරන් හැකි කිසි නොවී තා ල ය නළඟන දුට රඟ දෙන එක තා ල ය පරෙවිඳු සඳ තොස වේ එක තා ල ය ප: යො:- ලය නොවරද කසු තාලය පහරන රඟ ඇදුරන් කිසි නොවිතාලය හැකි එකතා ලය රඟ දෙන නළඟන දුට පරෙවිදු සඳ එකතා ලය තොස වේ. ප: ග: ස:- ලය නොවැරද, තාලය නොම වරදවා; කසු තාලය, කංසු තාලයන්; පහරත, ගසන්නා වූ; රඟ ඇදුරන්, නෘත්ය චාය්ය්,ිනයන්; කිසි නොවි තාලය හැකි, කිසිම වැරදීමක් ගැන ප්ර ශ්න නොමහැකි ලෙස; එක තාලය, එකම තාලයෙන්; රඟ දෙන, නෘත්යනකරන්නට වූ; නළඟන, නාටිකාඞගනාවන්; දුට, දර්ශනය කළහොත්; පරෙවිඳු සඳ, පාරාපතෙන්ද්රොනත්තමය; එකතා, ඒකාන්තයෙන්; ලය, චිත්තය; තොස වේ, සන්තොෂ වන්නේය.
178 වි පු ල් ව න් යසැති ලොව පතල පිරිසි දු කොපු ල් ව න් රුවන් පසකැන් කණින් සැ දූ උ පු ල් ව න් සමග රු රස අඳුන් බ ඳු උ පු ල් ව න් සුරිඳු සිරිපා පියුම් ව ඳු ප: යො:- ලොව පතළ පිරිසිදු විපුල්වන් යසැති කොපුල් වන් රුවන් පස්කැන් සැදු කණින් උපුල්වන් සමග රස අඳුන් බඳු රූ උපුල්වන් සුරිඳු සිරිපා පියුම් වඳු. (86) ප: ග: ස:- ලොව, ලොකයෙහි; පතළ, පැතිරීගියා වූ; පිරි සිදු, පරිශුද්ධ වූ; විපුල්වන්, මහත් වූ; යසැති, කීර්ති ඝොෂාවෙන් යුක්ත වූ; කොපුල්වන්, කපොල ප්රා ප්ත වූ; රුවන්, රත්නමය වූ; පස්කැන්, තාඩඞකයෙන්; සැදූ, සර්ජිත කළා වූ; කණින්, කර්ණ යෙන් උපලක්‍ෂිත වූ; උපුල්වන් සමග, උත්පල වර්ණකය හා සමග; රස අඳුන් බඳු, රසාඤජනයක් බඳු වූ; රූ, රූපශ්රිමයෙන් යුක්ත; උපුල්වන් සුරිඳු, උත්පලවර්ණූ දිව්ය් රාජයාගේ; සිරිපා පියුම්, ශ්රී‍පාද පද්මය; වඳු, නමස්කාරය කරම්.
179 ර න් මිණි ලකළ එසුරිඳු මුදුනත කිරු ළ ර න් කෙසරිඳුට සරිකළ මත අඳුන් කු ළ ව න් යම් සතෙකු මහ වතුර තුළ ගඟ ත ළ දු න් අත් අයුරු බිමසඳ පතට හෝවැ ළ
ප: යො:- එ සුරිඳු මුදුනත රන් මිණි ලකළ කිරුළ අඳුන් කුළ මත රන් කෙසරිඳුට සරි කළ මහ වතුර උතුළ ගඟ තුළ වන් යම් සතෙකු හෝවැළ බිම්සඳ පතට අත දුන් අයුරු. ප: ග: ස:- එ සුරිඳු, ඒ සුරෙන්‍ද්රයයාගේ; මුදුනත, මස්තකයෙහි වූ; රන් මිණි, ස්වරර්ණ: හා මාණික්යයයන්ගේ; ලකළ, අලඞකෘත වූ; කිරුළ, ක්රී;ටය; අඳුන් කුළ මත, අඤ්ජනකූට පර්වකත මස්තකයෙහි; රන් කෙසරිඳුට, ස්වර්ණද සිංහරාජයෙකුට; සරිකළ සමාන කළහොත්; මහ වතුර උතුළ, මහ ජල ප්රහහාරයෙන් ඉතිරී ගියා වූ; ගඟතුළ වන්, ගඞගාභ්යහන්තරයට ප්රරවිෂ්ට වූ; යම් සතෙකු, යම් සත්වයෙකු; හෝවැළ, සැඩ ජල පහරකට; බිම්සඳ, භූමි කාන්තාවය යි සිතා; පතට, ප්රා,ප්තියට; අත දුන් අයුරු, හස්තය දානය කළ ආකාර ඇත්තේ වේ.
180 ඉඳුමිණි යටග බඳ මත සිකිනිඳු යුව ල යුග පත් රඹ පැලෙක වැඩි යොවුන වනග ළ කිව මෙඋවම් බැම ගහනතට පැහැදු ල අදෝ කදෝ වැනි දෝ හිමිට සරික ළ
ප: යො:- පැහැදුල බැම ගහනතට ඉඳුමිණි යටග බඳ මත සිකිනිදූ යුවල වනගළ වැඩි යොවුන රඹ පැලෙක පත් යුග මෙ උවම් කිව දෝ හිමිට අදෝ කදෝ සරිකළ වැනි. ප: ග: ස:- (එ සුරිඳුගේ) පැහැදුල, ප්ර්භාවෙන් උජ්චලිත වූ; බැම ගහනතට, බ්රෑුසහිත ඝ්රා ණය (බැම සහ නාසය) ට; ඉඳුමිණි යටග, ඉන්ද්ර නීල මාණික්යකය යෂ්ට්යාපග්රරයෙහි; බඳ, බඳනාලද, මතසිකිනිඳු යුවල, මත්තසිඛීන්‍ද්රය (87) යුගලයෙකි; වනගළ, වනඝටයක; වැඩි, වැධිත වූ; යොවුන, යෞවන භාවයෙන් යුත්; රඹ පැලෙක, කෙසෙල් පැලයෙක්හි; පත් යහ, පත යුග්මයෙක; (යන) මෙ උවම්, මේ උපමාවන්; කිව, කථනය කළහොත්; දෝ හිමිට, ජ්යෙ(තිෂ ස්වාමි හට හෙවත් සූය්ය්න්ායා හට; අදෝ, ජ්යොසතිෂ රහිත වූ; කදෝ, ඛද්යොනතයෙකු; සරිකළ වැනි, සමානකළ ආකාරයක් වැනි වේ.
181 රන් මිණි තෝඩු යුග හිමි ස්වණත සොබ න වත් සියපතය පොබයන ලෙසිනි ඇම දි න පත් රිවි යුගල වැනියයි කියත වෙසෙසි න මත් ගජ රදුට නගුලිස සදිසි කළ මෙ න
ප: යො:- හිමි සවණත සොබන රත්මිණි තෝඩු යුග ඇම දින වත් සියපතය පොබයන ලෙසිනි වෙසෙසින පත් රිවි යුගල වැනියයි කියන මත් ගජ රදුට නගුලිස සදිසි කළ මෙන. ප: ග: ස:- හිමි, ඒ දෙව ස්වාමිහු ගේ; සවණත, ශ්රහවණාන්තයෙහි; සොබන, ශොභමානවූ හෙවත් බබලන්නා වූ; රත්මිණි තෝඩු යුග, රක්ත මාණික්ය මය තාඩංක යුග්මය; ඇම දින , සියලු කල්හි; වත් සියපතය, චක්ත්රණ නමැති ශත පත්රසය; පොබයන ලෙසිනි, ප්රුබොධ කරන ආකාරයෙන්; වෙසෙසිනි, විශේෂයෙන්; පත්, ප්රාපප්තවූ; රිවි යුගය වැනියයි, සූය්ය්‍්න මණ්ඩල යුග්මයක් හා සමානයයි; කියත, කථනය කරතහොත්; මත් ගජ රදුට, මත්තහස්තිරාජයාහට; නගුලිය, නංගුල ශීර්ෂ ය; සදිසි කළ මෙන, සදාශ කළාක් මෙන් වේ.
182 ලො ව නඳ කරන අම කිරණින් යුත් නිම ලී මු ව සලකුණු දරණෙය මුවලප සිය ලී මු ව සිසි හිමි ඔහු ගත් නෙත් යුග ඉසි ලී කි ව ඉසුරුගෙ අබීයස පේ රඟ කීය ලී
ප: යො:- ලොව නද කරන නිමලී අම කිරණින් යුත් මුව සලකුණු සියලී මුවලප දරණෙය. හිමි මුව සිසි ඔහු ගත් නෙත් යුග ඉසිලී කිව ඉසුරුගෙ අබියස පේ රඟ කියලී. ප: ග: ස:- ලොව, ලෝ වැසියන්; නද කරන, ආනන්‍දයට පත්කරවන්නා වූ; නිමලී, නිර්ම ල වූ; අම කිරණින් යුත්, අමෘත රශ්මියෙන් යුක්ත වූ; මුව සලකුණු, මෘග සටගනක් ඇති චන්ද්රමයා; සියලී මුවලප, සකල මෘගාඞකය; දරණෙය, ධාරණය කරන්නේ වේ. හිමි, ස්වාමිහුගේ; මුව සිසි, මුඛ චන්‍ද්ර තෙම; ඔහු, ඒ (88) ශශකයා විසින්; ගත්, ග්රණහණය කරණලද; නෙත් යුග, නෙත්ර යුග්මය; ඉසිලී, උද්වහනය කෙළේයයි; කිව, කථනය කළහොත්; ඉසුරුගෙ, ඊශ්වරයාගේ; අබියස, අභිමුඛයෙහි; පේ රඟ, පෙතයෙකුගේ ආකාරය; කියලී, ප්රවකාශ කළාක් මෙනි.
183 දද සොඳ කුසුම් රොන් සැදි සරසවිය ක ල රඳනා නිතොර එ සුරිඳු දර මුව කම ල පිරි අම පියුම් රා මිණි විතෙකැ යි උදු ල තෙපලත බඹුට ගොවි කී වෙද මතුරු තු ල ප: යො:- දද සොඳ කුසුම් රොන් සැදි සරසවිය කල තිතොර රඳනා එ සුරිඳු මුව කමල අදර අඹ පිරි උදුල පියුම් රා මිණි විතෙකැ යි තෙපලත බඹුට ගොවි කී වෙද මිතුරු තුල වෙද. ප: ග: ස:- දද, දන්ත නමැති; සොඳ, සුන්දර වු; කුසුම් රොන්, කුසුම රේනුයෙන්; සැදි, සර්ජිතවූ; සරසවිය කල, සරස්වතී; කාන්තාව විසින්; නිතොර, නිරන්තරයෙන්; රඳනා රාජමානවූ; එ සුරිඳු, ඒ සුරෙන්‍ද්ර යාගේ; මුව කමල, මුඛ නමැති පද්මය හා බද්ධ; අදර, ඔෂ්ඨයතෙම; අම පිරි, අමෘත පුරිතවූ; උදුල, උජ්චලිතවූ; පියුම් රා මිනි වීතෙකැයි, පද්මරාග මාණික්යර වෂකයෙකැයි; තෙපලත, කථනයකරනු ලබතහොත්; බඹුට, මහා බ්රිහ්මයාට; ගොවි කී, ගොවියෙකු විසින් කියනලද; වෙද මතුරු තුල, වෙද මන්ත්ර ණයක් හා සමාන වේ.
184 අනත කුළුණු බරකළ බැවිනි උරබි ත සිඟුව ලඟට ඉන් වෙහෙසක් වෙයි සත ත දුන් ඉඳුමිණි ටැම් යුවලැයි කිව ලඹ ත රිවි අබියස ලු පහනැයි යෙති විය ත ප: යො:- උරබිත අනත කුළුණු බරකළ බැවිනි ඉන් සිඟුව ලඟට වෙහෙසක් වෙයි සතත ලඹන දුන් ඉඳුමිණි ටැම් යුව ලැයි කිව රිවි අබියස ලූ පහනැයි වියත යෙති. ප: ග: ස:- උරබිත, වක්‍ෂසඵල නමැති භික්තියෙහි; අනත කුළුණු, අනන්තවූ ලඟට, කාශවූ මධ්යට ප්රයදේශයට; වෙහෙසක්, ආපදාවක්; වෙයි, වන්නේයයි; සතත, මහාබ්ර හ්මයා විසින්; ලඹත, ලම්බහස්තවයට; දුන්, දානය කරණලද; ඉඳුමිණි ටැම් යුවලැයි, ඉන්ද්ර නීල මාණික්ය්මය සතමහ යුගලයකැයි; කිව කරුණාවෙන්; බරකළ බැවිනි, හරිතකළ හෙයින්; ඉන්, එයින්; සිඟුව, කථනය කළහොත්; රිවි අබියස, සූය්ය්ලම්යාගේ අභිමුඛයෙහි; ලූ, දල්වන ලද; පහනැයි, ප්රතදීපයකැයි; වියත, ව්යනක්තයෝ තුමු; යෙති, ප්රනකාශ කෙරෙති.
(89) 185 උර නිල් සරතලින් බට ගගෙක විලස ද නැබ පියුමට ගමනොත මත බිඟුවැල ද වසා රොදට සරිකළ සුර රජුගෙ සො ඳ බරණැස සහල් නැළියට මිල කළෙව් ද ඳ ප: යො:- උර නිල් සරතලින් බට ගගෙක විලසද නැබ පියුමට ගමනොත මත බිඟුවැලද සුර රජුගෙ සොඳ වසා රොදට සරිකළ බරණැස දද සහල් නැළියට මිළ කළෙව්. ප: ග: ස:- උර, වක්‍ෂසඵල නමැති; නිල් සරතලින්, නීල වර්ණ තඩාගස්ථයෙන්; බට, අවතීර්ණගවූ; ගගෙක, ගඞගාවකගේ; විලසද, ලීලාවද; නැබ පියුමට, නාභි නමැති පද්මයට; ගම නොත, ගමන්ගත්තා වූ; මත බිඟුවැලද, මතත භෘඞගාවලියද; සුර රජුගෙ, දිව්යූරාජයාගේ; සොඳ, සුන්‍දරවූ; වසාරොදට, වසා රාජියට; සරිකළ, සමාන කළහොත්; බරණැස, බාරානසී රාජ ධානිය; දද, මුග්ධයෙකු විසින්; සහල් නැළියට, තණ්ඩුල නාලි කාවකට; මිළ කෙළෙව්, මිළ කරනු ලැබුවාක් හා සමාන වේ.
186 පැ හැ ප ත් කලිඳු විලසින් මොලොක හෙල් මැ ලී අ ම ව ත් සිනිඳු බව මඳනලවන් සිහි ලී ග ජ න ත් එ සුර රද වටොරට කරත තු ලී සි රි ම ත් කඩුපුලට සරිකළ කඩොල් ම ලී ප: යො:- කලිදු විලසින් පැහැපත් හෙල්මැලි මොලොක අමවත් සිනිඳු බව මඳනලවන් සිහිලී ඒ සුර රද වටොරට ගජ නන් තුලී කරන සිරිමත් කඩුපුලට කඩොල් මලී සරිකළ. ප: ග: ස:- කලිඳු විලසින්, කාලින්‍ද නදියගේ විලාශයෙන්; පැහැපත්, ප්ර භාප්රා ප්තවූ; හෙල්මැලි, කල්හාර බඳුවූ; මොලොක, මෘදුවූ; අමවත්, අමෘතය වැනිවූ; සිනිඳුබව, සනිග්ධ භාවයක් ඇත්තා වූ; මදනලවන්, මන්‍දමාරුතයාකාරවූ; සිහිලී, සීතල ගතියෙන් යුක්තවූ; එ සුර රද, ඒ දිව්ය රාජයාගේ; වටොරට, වෘතෙතාරුවට; ගජනත්, හස්ති ගුණ්ඩය; තුලී කරත, සමාන කරතහොත්; සිරිවත්, ශ්රීවවන්තවූ; කඩුපුලට, කණොඩාත්පලයට; කඩොල් මලී, කණ්ඩුල පුෂ්පය; සරිකළ, සමාන කළාක් මෙනි.
187 මු ල් මේ ලොවට ඔහු දඟ යුවලට බැබ ළු පු ල් නූ තැඹිලි මල් හිසවුරු වැටුපුසි ළු නි ල් ගෙළෙ ගෙළේ ලෙහෙළුන් දුනුකේ කැකු ළු තු ල් කළ කල උවම් කිරි සයුරට හොවැ ළු (90) ප: යො:- මේ ලොවට මුල් ඔහු බැබළු දඟ යුවලට පුල්නූ තැඹිලිමල් හියවුරු වැටුපුසිළු නිල් ගෙළෙ ගෙළේ ලෙහෙළුන් දුනුකේ කැකුළු තුල් කළ කල කිරි සයුරට හොවැළු උවර්මළ කළ. ප: ග: ස:- මේ ලොවට, මේ ලෝකයට; මුල්, මූලිකවූ; ඔහු, ඒ විෂ්ණු දිව්ය රාජයාගේ; බැබළු, භ්රා,ජිතවූ; දඟයුවලට, ජංඝායුග්මයට; පුල්නූ,තොපිපුනාවූ; තැඹිලිමල්, සන්තීර පුෂ්පය; හියවුරු, ගීකොෂය; වැටුපුසිළු, ප්රුදීප ශිඛාවය; නිල් ගෙළෙ, නීලග්රී්වයෙකුගේ හෙවත් මයුරයෙකුගේ; ගෙළෙ, ග්රීාවය; ලෙහෙළුන්, රොහිතමතභ්යහයන්ය; දුනුකේ කැකුළු, රාජකෙතකී කුංමලය; (යන මේ වස්තූන්) කිරි සයුරට, ක්‍ෂීර සාගරයට; හොවැළු, දියපාරක්; උවම්කළ, උපමා කළාක් මෙනි.
188 හි රි තර පතර වැද නවපුල් රත කම ල සි රි සර සුර තුරග බබලන ලතඹ ද ල ස රි කළ එ සුරිඳුගෙ සිරි පතුලට නිම ල කි රි මිහිරට මොහොරෙකි එ කියන තෙපු ල
ප: යො:- හිරි තර පතර වැද නවපුල් රත කමල සිරි සර සුරතුරග බබලන ලතඹ දල එ සුරිඳුගෙ නිමල සිරිපතුලට සරිකළ එ කියන තෙපුල කිරි මිහිරට මොහොරෙකි. ප: ග: ස:- හිරි, සූය්ය් සයාගේ; තර පතර, රශ්මි සමූහය; වැද, ප්රරවිෂ්ටව; නවපුල්, අභිනව පිපීගියා වු; රත කමල, රක්ත පද්මයද; සිරිසර, ශ්රී, සාර වූ; සුර තුරග, දිව්ය , වෘක්‍ෂාග්ර යෙක්හි; බබලන, බබලන්නා වු; ලතඹ දල, ලා තාම්රු පත්ර යද; එ සුරිඳුගෙ ඒ සුරෙන්‍ද්රකයාගේ; නිමල, නිර්ම්ල වූ; සිරි පතුලට, ශ්රී් පාදතලයට; සරි කළ, සමාන කළහොත්; එ කියන තෙපුල, ඒ කථනය කරන්නා වූ වචනය; කිරි මිහිරට, ක්‍ෂිරයාගේ මධුරතාවය හා සමකළ; මොහොරෙකි, මෝරුවෙකි.
189 හිමි සිරි සරණ නමදින සෙසු සුරන් හි ස පැළඳි කිරුළු අගමුතුලැල් ගිලි විල ස පවසන උවම් කර නිය පතරට සර ස දෙව් තුරු මරාතුරු කළ වැන්න එක ලෙ ස
ප: යො:- හිමි සිරි සරණ නමදින සෙසු සුරන් හිස පැළඳි කිරුළු අග මුතුලැල් ගිලි විලස සරස යපතරට උවම් කර පවසන දෙව්තුරු මරාතුරු එක ලෙස කළ වැන්න.
(91) ප: ග: ස:- හිමි, ස්වාමිහුගේ; සිරිසරණ; ශ්රීමවරණය; නමදින, නමස්කාර කරන්නාවූ; සෙසු සුරන්, අවශේෂ දිව්යළරාජයන්ගේ; හිස, ශිර්ෂයයෙහි; පැළඳි, පළඳින ලද්දා වූ; කිරුළු අග, ක්රීයටාග්ර යන්හි; මුතුලැල්, මුක්තාලතිකාවන්; ඉගිලි විලස, ඉහිළුනාවූ විලාසය; සරස, රශ්මීන් සහිත; නිය පතරට, නඛ ප්රමස්ථාරයට; උවම්කර, උපමාකොට; පවසත, ප්ර කාශ කරන කල්හි; දෙව්තුරු, දිව්යය වෘක්ෂීය හා; මරාතුර, ශිර වෘක්‍ෂය; එකලෙස කළ වැන්න, එක සමාන කළාක් වැනි වේ.
190 වි දු ලේ අයුරු එ සුරිඳු සුනිල මේ කු ළ බැ ම ලේ මියුරු කැන් අසුරඹුවන් කොම ල ව ර ලේ පිල් නලල් රන්ගිරි තල අත ළ නි ම ලේ එවන් විකුමන් කිම වණනු ය ල ප: යො:- එ සුරිඳු සුනිල මේ කුල විදුලේ අයුරු කොමල අසුරඹුවන් බැමලේ මියුරු කැන් වරලේ පිල් නලල් රන්ගිරි තල අතල නිමලේ එවන් විකුමන් යල වණනු කිම. ප: ග: ස:- එ සුරිඳු, ඒ සුරෙන්ද්රු නමැති; සුනිල, අතිශයින් නීලවර්ණුවූ; මේ කුල, මෙඝ කූටයෙහි; විදුලේ අයුරු, විද්යුනලලතා හා සමාන වූ; කොමල, කොමල වූ; අසුරඹුවන්, අසුරාම්බිකාවන්ගේ; බැමලේ; භ්රෑූ රේඛා නමැති; මියුරු කැන්, මයුර සමූහයන් විසින්; වරලේ, ධම්මිල්ල නමැති; පිල, පිඤ්ජාවෝ; නලල්, ලලාට නමැති; රන්ගිරිතල, ස්වර්ණම පර්වමත තලයෙක්හි; අතල, අතුරුවන ලද්දාහුයයි; (කිය යුතුවේ.) නිමලේ, නිර්මිලවූ; එවන්, ඒ හා සමාන වූ; විකුමන්, වික්රිමයන්; යල, නැවත; වණනු කිම, වර්ණඑනා කරනු කුමටද?
191 තෙදියති’සුරු පළඳින ඔහු යස අත ත එනත ගෙලෙ මිණෙක සිරිපැයි තෙද දිමු ත එ මිණ පැතු දේ දෙන වැති සැපත දෙ ත මෙ වැනි සුරිඳු කෙසමත වණන මෙ දිය ත ප: යො:- ඔහු අනත යස තෙදියත ඉසුරු පළඳින දිමුත තෙද එ අනත ගෙළෙ මිණෙක සිරිපැයි එ මිණ පැතු දේ දෙන වැනි සැපත දෙත මෙ වැනි සුරිඳු වණත මෙ දියත කෙසමත. ප: ග: ස:- ඔහු, ඒ දිව්යි රාජයාගේ; අනත, අනන්තවූ; යස, කීර්තිය; තෙදියත, (ස්වරර්ගද, මත්යඒ, පාතාල යන) ත්රි,විධ ලෝකයෙහි; ඉසුරු, ඊශ්වරයෝ තුමු; පළඳින, පිළන්‍ධනය කෙරෙත්; දිමුත, දීප්තිමත්වූ; තෙද, තෙජය තෙම; ඒ අනත, ඒ (පාතාල ලෝකයට ප්රෙධාන) අනන්තයාගේ; ගෙළෙ, ග්රී වයෙහි, මේණෙන,
(92) මාණික්යුයෙහි; සිරි, ශොභාව; පැයි, ගෙනහැර දැක්වී; එ මිණ, ඒ මාණික්ය රත්නය; පැතු දේ, ප්රා,ර්ථනා කරන ලද දේ; දෙනවැනි, දානය කරන්නාක් මෙන්; සැපත, සම්පත්තිය; දෙත, ගෙන දෙන්නේ වේ; මෙ වැනි, උක්තප්රමකාර වූ; සුරිඳු, සුරෙන්‍ද්රවයා; වණත, වර්ණනා කරතහොත්; මෙ දියත, මේ ලෝකයෙහි; කෙස මත, කිනම් අයෙක් සමර්ත් වෙද්ද?
193 දැ න බස් අරුත් නොවැරද හසර සැල කරන් පැ න සහ සිහිය නොවැරදි ලෙසට සල කරන් ර න ඹර වොරැඳි සුරිඳුට රුසිරු සල කරන් ගෙ න ගිය අස්න තතු මිතුරිඳු සැල කරන්
ප: යො:- මිතුරිඳුනි බස් අරුත් නොමැරද දැන හසර සලක අරන් පැණ සහ සිහිය නොවැරදි ලෙසට අසල කරන් රනඹර වෙරැඳි රුසිරු සලකරන් සුරිඳුට ගෙන ගිය අස්න තතු සැල කරන. ප: ග: ස:- මිතුරිඳුනි, මිත්රොකත්තමයා‍ණනි; බස් අරුත්, වචනාර්ථණයන්; නොවැරද, නොවරදවා; දැන, දැනගෙන; හසර, මර්ගදය; සලක අරන්, සංලක්‍ෂණය කොටගෙන; පැණ සහ සිහිය, ප්රසඥාව හා ස්මෘතිය; නොවැරදි ලෙසට, අවිරුධ විලාශයෙන්; අසල කරන්, ආසන්න කොටගෙන; රනඹර, ස්වර්ණාරම්බරයෙන්; වොරැඳි, විරාජිතවූ; රුසිරු, සිත්කලු වූ; සලකරන්, ආභරණ සහිතවූ; සුරිඳුට, සුරෙන්‍ද්රසයා හට; ගෙන ගිය, රැගෙන ගියාවූ; අස්න තතු, ස‍ෙන්දඳශයාගේ තත්ත්‍වය; සැලකරන්, නිවේදනය කර සිටින්න.
193 පෙ ර දැ සමග විසුමෙන් නැසියව නි ති අ ර තර මෙලොව වැඩ යෙදුමෙන් හෝ කැම ති ත ර දිය ඇසුරු පතා නෙළුඹු‍ලලෙ වැඩුමැ ති ක ර පෙම් මිතුරු වෙති යනු දහමේ පැව ති
ප: යො:- පෙර දැ නිසියව නිති සමග විසුමෙන් මෙලොව කැමති අරතර වැඩ යෙදුමෙන් හෝ දියතර ඇසුරු පතු වැඩුමැති නෙළුඹුලසෙ පෙම්කර මිතුරු වෙති යනු දහමේ පැවිති. ප: ග: ස:- පෙර දැ, පූර්වසජාතියෙහි; නැසියව, ඤාති සම්බන්ධයවී; නිති, නිබඳව; සමග විසුමෙන්, සමගිව වාසයෙන් හෝ; මෙලොව, මේ ලෝකයෙහි; කැමති, අභිලාෂිවූ; අරතර, අධිකතරවූ; වැඩ යොදුමෙන් හෝ අභිවෘධියෙහි යෙදීමෙන් හෝ; දියතර
(93) ජලාන්තරය; ඇසුරු පතු, ආශ්රයයට පැමිණීමෙන්; වැඩුමැති, වර්ධඅනය වීමෙන් යුක්තවූ; නෙළුඹුලසෙ, පුෂ්කරය මෙන්; පෙම්කර, ප්රෙමමකොට; මිතුරු වෙති යනු, මිත්රෙ වෙත් ය යන්න; දහමේ, ධර්ම;යෙහි වූ; පැවති, ප්රුවෘත්තිය වෙයි.
194 එ බැ වි න් වාසනා පින් බලයෙන් සොඳු රු වැ ඩු තැ න් යති තුමකු සහ වූවෙනි මිතු රු ඔ බ ද න් වන ලෙසට කී අස්න තොරතු රු දෙ ස ව න් නමා’සන් සුරිඳුනි ලෝ ඉසු රු ප: යො:- එ බැවින් සොඳුරු වාසනා පින් බලයෙන් වැඩු තැන් යති තුමකු සහ මිතුරු වූවෙනි ඔබ දන්වන ලෙසට කී අස්න තොරතුරු ලෝ ඉසුරු සුරිඳුති දෙ සවන් නමා අසන්. ප: ග: ස:- එ බැවින්, එසේ හෙයින්; සොඳුරු, සුන්දර වූ; වාසනා පින් බලයෙන්, වාසනාව හා පුණ්ය් මහිමය කරණකොට ගෙන; වැඩුතැන්; වර්ධනනයට පත් තැනැත්තෙක්වූ; යති තුමකු සහ, යතීන්‍ද්රුයෙකු සමග; මිතුරු වූවෙනි, මිත්රව වූ හෙයින්; ඔබ, යුමෙතුන් වහන්සේ වෙත; දන්වන ලෙසට, ජානනය කරවන පිණිස; කී, කථනය කරන ලද; අස්න තොරතුරු, ස‍ෙන්දරශයාගේ ප්රතවෘත්ති විශේෂය; ලෝ ඉසුරු, ලෝකෙශ්වරවූ; සුරිඳුනි, සුරෙන්‍ද්රයයාණනි; දෙසවන් නමා, ශ්රරවණ යුග්මය අවනතකොට; අසන්, ශ්රනවණය කරන්.
195 කිහිරැළි උපුල්වන්-දෙව් දෙව් රජුනි ගිරි ගෙල පුර මු නි ඳු න් වදන් මුදුනෙන් ගත් සුරිඳු ස ඳ නි රි ඳු න් මෙලක රකිනුව බුදු සසුන් සො ඳ ව ර දු න් බැවිනොබට-ම කියනු සුදුසු තෙපලක ර ජ සි රි බිසෙව් ලත් දිවයුරු කුල ඉප ඳ බු ජ බ ල නුවණ තර සර ගුණෙති මනන ද ප සී රුසිරු නිරිඳුට මෙ පැරකු ම්බා වි සී කර දුදුළු විරිඳුන් ලය ත ම්බා නි සී ලෙසින් රකිවයි ලක ඔලො ම්බා ර සී බසිනි අයදින් ම මිතුර ළු ම්බා ප: යො:- ගිරිගෙළපුර කිහිරැලි උපුල්වන් දෙව්රජුනි මුනිඳුන් වදන් මුදුනෙන් ගත් සුරිඳු සඳ මෙ ලක නිරිඳුන් සොඳ බුදු සසුන් රකිනුව ඔබව වරදුන් බැවින් මකියන සුදුසු තෙපලෙක දිවයුරු කුල ඉපද රජසිරි බිසෙව් ලත් බුජ බල නුවණ තරසර (94) ගුණෙනි මනනද රුසිරු පසී මේ පැරකුම්බා නිරිඳුට දුදුළු විරිදුන් ලය තම්බා විසීකර ලක ඔලොම්බා නිසි ලෙසින් රකිවයි එම්බා ම මිතුර රසී බසිනි අයදින්. ප: ග: ස:- ගිරිහෙළපුර, ගිරි හෙල් පුරයෙහි හෙවත් දෙව නාම නගරයෙහි; කිහිරැළි, ඛදිර රූප මූතියෙන් අවතීර්ණ වූ; උපුල්වන් දෙව්රජුනි, උත්පලවර්ණි දිව්යිරාජයාණෙනි; මුනිඳුන්, සර්විඥයන් වහන්සේගේ; වදන්, වචනය; මුදුනෙන් ගත්, මස්තකයෙන් පිළිගත්තාවූ; සුරිඳු සඳ, ශක්රවදෙවන්‍ද්රපයා විසින්; මෙ ලක, මේ ලංකාවෙහි; නිරඳුන්, නරෙන්ර්ය යන් හා; සොඳ, සුන්දර; බුදු සසුන්, බුද්ධ ශාසනය; රකිනුව, වර දානය කළ හෙයින්; ම කියන, මා විසින් කියනු ලබන්නාවූ; සුදුසු තෙපලෙක, යොග්ය වූ වචනයක් වෙයි. දිවයුරු කුල, සූය්ය්ෙව වංශයෙහි; ඉපද, උත්පාදය ලැබ; රජසිරි බිසෙව් ලත්, රාජෛශ්වය්යා වූභිෂෙකය ලැබුවාවූ; බුජ බල, බාහු බලයෙන් හා; නුවණ, ඥාන බලයෙන් සමන්විත වූ; තරසර ගුණෙනි, ස්ථිරසාර ගුණය කරණකොටගෙන; මනනඳ, මනොනන්‍ද වූ; රුසිරු, රූපශ්රී්යෙන්; පසී, අනඞගයා හා සමාන වූ; මේ පැරකුම්බා නිරිඳුට; මේ පරාක්ර මබාහු නරෙන්‍ද්රණයාගේ; දුදුළු, දුර්දාන්ත වූ; විරිදුන්, ශත්රැුන්ගේ; ලය, හෘදය; තම්බා, තාපනය කොට; විසි කර, වසංත්වදයට පමුණුවා; ලක, ලඞකාවීපය; ඔලොම්බා, අවලම්බනය කරවා; නිසි ලෙසින්, යොග්යව පරිද්දෙන්; රකිවයි, සංරක්‍ෂණය කෙරේවා යි කියා; එම්බා ම මිතුර, එම්බල මාගේ මිත්ර;යා; රස බසිනි, මධුර වූ වචනයෙන්; අයදින් ආයාචනය කරන්න.
196 සිරිලක තිදස පුර-සුර තුරු අයුරු පුවතර උරබ තුරු මැදුරු සැදු නව මිණි මිතු ර සරබ යුරු විකුම් දප හළ රුපු කෙස ර තියසක් සිව් උපා-සගුණෙන් අසුරගුරු යුරු පි යු ම ම් බා තන කොකුමතළ බුජ තු රු පැ ර කු ම් නරනිඳු සඳුට සහයු රු ද ති සු රු අයුරු තද තෙද මුළුලොව බැබ ළු දි ති සු රු සදිසි පැරකුම්නි රැඳු සුලකු ළු දි ති ර න් වගල් මද ගජ අනගි පට ස ළු දි ති යදියන්ට මෙ තිරිඳු තිළිනෙන් නැබු ළු
(95) ප: යො:- සිරි ලක් තිදස පුර සුරතුරු අයුරු පුවතර උර අබතුරු මැදුරු සැදු නවමිණි මිතුර රුපු කෙසර විකුම් දපහළ සරබයුරු තිසක් සිව් උපා සගුණෙන් අසුර ගුරු යුරු පියුමම්බා තන කොකුම් බුජතුරු අතළ පැරකුම්බා නරනිඳු සඳුට සහයුරු. මුළු ලොව බැබළු දතිසුරු අයුරු තදතෙද දිනිසුරු සදිසි සුලකුළු පැරකුම්නි රැඳු මේ නිරිඳු නැබුළු නිලිනෙත් රන්වහල් මද ගජ අනගි පටසළු දිනි යදියන්ට දිති. ප: ග: ස:- සිරිලක් තිදසපුර, ශ්රීැ ලංකා නමැති ශක්රර පුරයෙහි; සුරතුරු අයුරු, දිව්යි වෘක්‍ෂ‍යාකාරයෙන්; පුවතර, ප්රතසිද්ධ වූ; උරඅබතුරු, හෘදයාභ්යයන්තර නමැති; මැදුරු, මන්‍දිරයෙහි; සැදු, සර්ජිත කළා වූ; නව මිණි මිතුර, අභිනව මාණික්යු ප්රැදීපයක් වැනි වූ; රුපු කෙසර, ශත්රැර නමැති කෙශරීන් ගේ; විකුම් දප, වික්රුමය හා දපීය; හළ, පහකළා වූ; සරබයුරු, ශරභ සිංහයෙකු හා සමානවූ; තීසක්, ත්රි;විධ ශක්තියෙන්ද; සිවු උපා, වතුරොපායෙන් ද; සගුණෙන්, ශද්විධ ගුණයෙන් ද; (යනාදියෙන්) අසුරගුරුයුරු, ශක්රදදිව්යුරාජයා වැනි වූ; පියුමම්බා, ශ්රී්කාන්තාවගේ; තන, පයොධරයන්හිවූ; කොකුම්, කුංකුමරාංගය; බුජතුරු, බාහු අනන්තරයෙහි; අතළ, ආලේපනය කරන ලද්දා වූ; පැරකුම්බා නරනිඳු සඳුට, ලම්බකර්ණහවංශ පරම්පරාගත පරාක්රදමබාහු නරෙන්රොරක ත්තමයා හට; සහයුරු, සමානකාර වූ; මුළු ලොව, සකල ලොකවාසීන්; බැබළු, භ්රායජිත කළාවූ; දනිසුරු අයුරු, ධනෙශ්වරයා මෙන්; තද තෙද, තද වූ තෙජසින් යුක්ත; දිනිසුරු සදිසි, සූර්ය්,්දයා හා සමාන වූ; සුලකුළු, අත්යාුලංකෘතවූ; පැරකුම්නි, පරාක්රදමයෙන්; රැඳු, රඤ්ජිත වූ; මෙනිරිඳු, මේ පරාක්රාමබාහු රාජ තෙමේ; නැබුළු, මහත් වූ; නිලිනෙන්, ත්යා;ග ධර්ම;ය කරණකොට ගෙන; රන්, ස්වර්ණාය; වහල්, දාසය; මදගජ, මත්තහස්තිය; අනගි පටසළු, අනර්ඝම පට්ටසාටකය; (යන) දිනි, දානමය වස්තුන්; යදියන්ට, යාචකයන් හට; දිති, දානය කෙලේ විය.
197 ප හ යා දිගත යස සඳ පහතින් නිතො ර ප හ යා ගත් රුසිරු නලකුබර අය ර ම හ යා දුනු නුවර රැඳි සුවරජ පව ර ස හ යා පතින් රකිනුව අයදින් මිතු ර
ප: යො:- යස සඳ පහතින් දිගත නිතොර පහයා රුසිරු නලකුබර අයුර පහයා ගත් මහයාදුනු නුවර රැඳි පවර යුව රජ යාපතින් රකිනුව මිතුර අයදින්.
(96)
ප: ග: ස:- යස, කීර්ති නමැති; සඳ පහතින්, චන්ද්රා ලෝකයෙන්; දිගත, දිගාන්තයන්; නිතොර, නිරන්තරයෙන්; පහයා, ප්රතසාදයට පමුණුවා; රුසිරු, රූපශ්රිරය කරණකොටගෙන; නලකුබර අයුර, නලකුබරයා මෙන්; පහයා ගත්, ප්රරභාග්රගහණය කරනලද; මහයාදුනු නුවර, මහාය්ය්හයා ජනිත ස්ථානයෙහි ස්ථානයෙහි වූ නගරයෙහි; රැඳි, වාසය කරන්නා වූ; පවර යුවරජ, ප්ර වර උප රාජයා; යාපතින්, මනාඞගයන්ගෙන් යුක්තව; රකිනුව, රක්‍ෂා කරනු පිණිස; මිතුර, මිත්රයය; අයදින්, ආයාචනය කර සිටින්.
198 පැරකුම් රජ වියත-පහළ නවසඳ ලේ යුර
සිරි ලක් වචන රජ බිජු සරු කෙතෙව් දිසි සිරි පින් ලකුණු මිණිපිරි තිදනෙක ස දිසි
සඳ වත් නමින් යුත්-රජ දු ලඳුට සිරිබර නො ල සා සමුව මෙන් දෙවු සෙන් වඩත රු ති ස ල සා සරි කුලෙන් හිමියකු රූ පිනැ ති
ග ත් රුසිරු සුර කුමරකු මෙන් බැබ ළු යු ත් ගුණ නැණ දනුමැති තෙපල කිවින ළු මෙ ත් කර මෙලක රකිනුව දැරුමෙන් කිරු ළු පු ත් රුවනක් දෙන ලෙස අයදින් යහ ළු
ප: යො:- පැරකුම් රජ වියත පහළ නවසඳ ලේ යුර සිරි ලක් වචන රජ බිජු සරු කෙතෙව් දිසි සිරි විල් ලකුණු මිණි පිරි නිදනෙක සදිසි. සඳ වත් නමින් යුත් සිරි බර රජ දූ’ ලඳුට නොලසා සමුව මෙන් දෙවු සෙත් රුති වඩන රූ පින් ඇති හිමියකු සරි කුලෙන් සලයා. ගත් රුසිරු සුර කුමරකු මෙන් බැබළු ගුණ නැණ යුත් කිවිනළු තෙපල දනුමැති පුත් රුවනක් කිරුළු දැරුමෙන් මෙ ලක මෙත් කර රකිනුව දෙන ලෙස යහළු අයදින්.
ප: ග: ස:- පැරකුම් රජ, පරාක්රකමබාහු රාජ නමැති; වියත, ආකාශයෙහි; පහළ, පහළ වූ; නවසඳ ලේ යුර, අභිනව චන්‍ද්රන රේඛාවක් වැනි වූ; සිරි ලක්, ශ්රී. ලංකාවීපය; වචන, වර්ධවනය කරන්නාවූ; රජ බිජු, රාජ බීජයන් හට; සරු කෙතෙව්, සාර ක්ෂෙංත්ර යමානව; දිසි, දෘශ්යාමාන වූ; (97) සිරි පින් ලකුණු, ශ්රී පුණ්යව ලක්‍ෂණ නමැති; මිණි රත්න, මාණික්ය් රත්න විශේෂයෙන්; පිරි, පූර්ණෙවූ; නිදනෙක සදිසි, නිධානයක් හා සමාන වූ; සඳවත් නමින් යුත්; චන්‍ද්ර්වතී යන නාමයෙන් යුක්තවූ; සිරිබර, ශ්රීස භරිත වු; රජ දූ ලඳුට, රාජ දුහිතෘ කාන්තාව හට; නොලසා, අප්රතමාදව; සමූව මෙන්, ෂණ්මුඛ දිව්ය රාජයා හා සමාන; දෙවු සෙන්, දිව්යම සෙනාවගේ; රුති, අභිලාෂය; වඩන, වර්ධරනය කරන්නාවූ; රූ පින් ඇති, රූප සම්පත්තියෙන් හා භාග්යායෙන් යුක්ත වූ; හිමියකු, ස්වාමිපුත්රසයෙකු; සරි කුලෙන්, සමාන වංශයකින්; සලසා, යොජිත කොට; ගත්, ශරීරයෙහි; රුසිරු, රූපශ්රීකයෙන්; සුර කුමරකු මෙන්, දිව්ය කුමාරයෙකුගේ විලාශයෙන්; බැබළු, භ්රානජමානවූ; ගුණ නැණ යුත්, මෛත්රීම කරුණා ආදී ගුණ විශේෂයෙන් හා ප්ර ඥාවෙන්ද යුක්තවූ; කිවි නළු තෙපල, කාව්යය නාටක වාක්යය පිළිබඳ; දනුමැති, ජානනයෙන් යුක්තවූ; පුත් රුවනක්, පුත්රී රත්නයක්; කිරුළු දැරුරමන්, ක්රීැට ධාරණයෙන්; මෙලක, මේ ලංකාවාසීන් කෙරෙහි; මෙත් කර, මෛත්රිුය උපදවා; රකිනු පිණිස, රක්‍ෂාකිරීම පිණිස; දෙන ලෙස, දානය කරනා මෙන්; යහළු, මිත්ර ය; අයදින්, ආයාචනය කර සිටින්න.
199 ඇති වූ නිතොර මහ පිරිවර නිරිදු ල ඟ අරුත උතුරු කටයුතු නියුතු මැති ව ඟ ගජ භය රිය පාබල සිවුරඟ සෙන ඟ රකින ලෙසට අයැදින් මිතුර මනර ඟ
ප: යො:- නිරිඳු ලඟ නිතොර ඇතිවූ මහ පිරිවර අරුත උතුරු කටයුතු නියුතු මැති වග ගජ හය රිය පාබල සිවුරඟ සෙනඟ රකින ලෙසට මනරඟ මිතුර අයැදින්.
ප: ග: ස:- නිරිඳු ලඟ, පරාක්රුමබාහු මහරාජයා සමීපයෙහි; නිතොර, නිරන්තරව; ඇතිවූ, විද්යාිමානවූ හෙවත් රාජ සෙවයෙහි නියුක්තවූ; මහ පිරිවර, මහා පරිවාරද; අරුත උතුරු, අනර්ථර සංරක්‍ෂණයෙන් උත්තරීතරවූ; කටයුතු, රාජ්යසය පිළිබඳ කර්තූව්යථ යන්හි; නියුතු, නියුක්තවූ හෙවත් යෙදී සිටින්නාවූ; මැති වග, මන්ත්රීප වර්ග යාද; ගජ හය රිය පාබල, හස්ති අශ්ව රථ පාබල යන; සිව්රඟ සෙනඟ, චතුරංගනි සෙනාවද; රකින ලෙසට, රක්‍ෂණය කරන පරිද්දෙන්; මනරඟ, මනොරම්යයවූ; මිතුර, මිත්රසය; අයැදින්, ආයාචනය කරන්න.
(98)
200 ස ඳ ව න් යස රැසින් හෙළි කළ මුළු දිය ත
ස ඳ ව න් සිරින් දන මනකොඳ කළ දිමු ත
ස ඳ ව න් සුරිඳු පියතුනු රන් කරඬු ප ත
ස ඳ ව න් බිසෝසඳ වැඳ කියව මෙ පව ත
ප: යො:- සඳවන් යස රැසින් මුළු දියත හෙළි කළ සිරින් සඳ වන් දත මතකොඳ දිමුත කළ සුරිඳු රන් කරඬු පත පිය තුනු සඳවන් බිසෝසඳ වැඳ මෙ පවත කියව. ප: ග: ස:- සඳවන්, චිත්තානුකූල පරිදි; යස රැසින්, කීර්ති රශ්මිය කරණකොට ගෙන; මුළු දියත, සකල ලෝකය; හෙළි කළ, ආලොක කළාවූ; සිරින්, ශොභාවෙන්; සඳ වන්, චන්‍ද්රායා මෙන්; දන, ජනයන්ගේ; මනකොඳ, චිත්ත නමැති කෞමදයන්; දිමුතු කළ ප්රිබුද්ධ කළාවූ; සුරිඳු, උත්පලවර්ණෞ දිව්ය් රාජයාගේ; රන් කරඬු පත, ස්වර්ණ කරණ්ඩුයට ප්රිවිෂ්ටවූ; පියතුනු, ප්‍රිය වූ ශරීරයෙන් යුත්; සඳවන්, චන්‍ද්රපන කල්කායමානවූ; සඳවන්, උත්තම ශොභාවෙන් යුක්තවූ; බිසෝසඳ, මහෙෂිකා උත්තමාව; වැඳ, නමස්කාරය කොට; මෙ පවත, මෙම ප්රෝවෘත්තිය; කියව කථනය කරව.
201 දු නු කම් රම් රජු මෙන් ලොව පුවත රව දු නු පරසුම් ගන රන් දුනුසර ද රව දු නු පුල්වන් දෙව් රජ කුල ගරුත රව දු නු දෙව් රජු හටද මෙ තෙපුල් සැලක රව
ප: යො:- රම් රජු මෙන් දුනුකම් ලොව පුවතරව් ගන රන් දුනුසර දරව පරසුරම් දුනු උපුල්වන් දෙව් රජ කුල ගරුතරව දුනු දුනුදෙව් රජු හටද මෙ තෙපුල් සැලකරව. ප: ග: ස:- රම් රජුමෙන්, රාම රාජයා මෙන්; දුනුකම්, ධනුර් විද්යා්වෙහි; ලොව, ලෝකයෙහි; පුවතරව, ප්රෙකට වී; ගන රන් දුනු සර දරව, ඝන කනකමය ධනුර්වෙඋග ධාරිව; පරසුරම්, පරශුරාමයා; දුනු, ජයග්රමහණය කළාවූ; උපුල්වන් දෙව් රජ කුල, උත්පලවර්ණර දිව්යව රාජ පරම්පරාවෙහි; ගරුතරව, ගරුතර භාවයට පත්ව; දුනු, ජනිතවූ; දුනුදෙව් රජුහට ද, ජනක දිව්යව රාජයාහටද; මේ තෙපුල්, මේ වචනයන්; සැලකරව, ආරොචනය කරව.
202 ද ස දෙස පතළ යස යුතු සුරිඳුට දිමු තු ර ස වන් අසුන් සැලකර මෙ ලෙසින් අමු තු හ ස රද වන් නුබ විල් කෙළියෙහි නියු තු තො ස සිය සිය සහ පරෙවිඳු සඳ පව තු (99) ප: යො:- දස දෙස පතළ දිමුතු යස යුතු සුරිඳුට රසවත් අමතු අසුන් මේ ලෙසින් සැලකර නුබ වීල් කෙළියෙහි තියුතු හසරද වන් පරෙවිඳු සඳ සිය සිය සහ තොස පවතු. ප: ග: ස:- දස දෙස, දස දිශාවහි; පතළ, ව්යා ප්ත වූ; දිමුතු, දීප්තිමත්වූ, යස යුතු, කීර්තියෙන් යුක්ත වූ; සුරිඳුට, සුරෙන්‍ද්රෙයාහට හෙවත් උත්පලවර්ණබ දිව්යස රාජයාහට; අමුතු, අභිනව වූ; රසවන්, මධුරත්වයෙන් යුක්තවූ; අසුන්, සන්දෙකශය; මෙ ලෙසින්, යථොක්තාකාරයෙන්; සැලකර, නිවේදනය කොට; නුබ, යුෂ්මතා; වීල් කෙළියෙහි, තාඩාග ක්රී්ඩාවෙහි; නියුතු, නියුක්ත වූ, හසරද වන්, හංස රාජයෙකුගේ විලාශයෙන්; පරෙවිඳු සඳ, පා‍රාපතොන්ද්රෝදත්තමය; සිය සිය සහ, ස්වකීය ඥාතීන් හා සමග; තොස, සන්තුෂ්ටියෙන් යුක්තව; පවතු, බොහෝ කලක් ජීවත් වෙහිවා.
203 ක ඳ වුරු කුල උපන් රැඳි තොටගමු පිය ස සොඳ දත් සියල් කව් හෙළු මගද සකු බ ස ක ඳ සුරිඳුන් වර ලැබ පසළොස් වය ස ව ද හළ රහළ් වැඩිතැන් කළ රැව් ස‍සදෙ ස
ප: යො:- කඳවුරු කුල උපන් තොටගමු පියස රැඳි හෙළු මගද සකු සියල් කව් බස සෙද දත් රහල් වැඩි තැන් කඳ කුමරුන් වර ලැබ පසළොස් වයස කළ රැව් සදෙස. ප: ග: ස:- කඳවුරු කුල උපන්, සකත්ධා වර පරම්පරාවෙහි ජනිතවූ; තොටගමු පියස, තීතර්ථලග්රාඳම ප්රරදේශයෙහි; රැඳි, රඤ්ජමානවූ; හෙළු, සිංහලය; මගද, මාගධය; සකු, සංස්කෘතය යන; බස, භාෂාවන් පිළිබඳ; සියල් කව්, සියලුම ගද්යක පද්යක රචනාවන්; සෙද දත්, වහා අවබෝධ කළා වූ; රහල් වැඩිතැන්, රාහුලාභිධාන ස්වාමීන් විසින්; කඳ කුමරුන් වර ලැබ පසළොස් වයස, ස්කන්‍ධ කුමාර වරප්රවසාදය ලැබුවාවූ පසළොස්වන වර්ෂවයෙහිදී; කළ, රචනා කරනලද; රැව් සදෙස, පාරාපත සන්දෙවශය වෙයි.