ත්‍රිපිටක පොත් වහන්සේ/සූත්‍ර පිටකය/මජ්ක්ධීම නිකාය/බාල පණ්ඩිත සූත්‍රය
1. මා විසින් මෙසේ අසනලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත්නුවර සමීපයෙහිවූ ජේතවන නම් අනේපිඩු සිටුහුගේ ආරාමයෙහි වැඩ වාසය කරණසේක. එකල්හි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ´´මහණෙනි´ කියා භික්ෂූන් ඇමතූසේක. ඒ භික්ෂූහු ´පින්වතුන් වහන්සැ´යි කියා භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පිළිවදන් දුන්හ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වදාළ සේක. ´´වහණෙනි, බාලයාගේ මේ බාල ලක්ෂණ, බාලයයි හැඳිනීමට කරුණු, බාලයාගේ චරිත තුනකි. ඒ තුන කවරහුද? මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි බාලතෙම නපුරුකොට සිතන්නේත් වෙයි. නපුරුකොට කියන්නේත් වෙයි. නපුරුකොට කරන්නේත් වෙයි. මහණෙනි, ඉදින් බාලතෙම නපුරුකොට නොසිතන්නේ නම් නපුරුකොට නොකියන්නේ නම් නපුරුකොට නොකියන්නේ නම් නපුරුකොට නොකරන්නේ නම් කුමකින් ඔහු මේ භවත් අසත්පුරුෂයා බාලයකැයි පණ්ඩිතයෝ දැන ගන්නාහුද? මහණෙනි, යම් හෙයකින් බාලතෙම නපුරුකොට සිතන්නේද? නපුරුකොට කියන්නේද, නපුරුකොට කරන්නේද, එහෙයින් ඔහු මේ භවත් අසත්පුරුෂයා බාලයෙකැයි පණ්ඩිතයෝ දැන ගනිත්. මහණෙනි, ඒ මේ බාලයා ආත්මභාවයෙහි තෙවැදෑරම්වූ, දුක් දොම්නසක් විඳී. මහණෙනි, ඉදින් ඒ බාලයා සභාවක හෝ හුන්නේ ්වෙද වීධියෙක හුන්නේ වේද, සතර මංසන්ධියෙක හෝ වේද, වීධියෙක හුන්නේ වේද, සතර මංසන්දියෙක හෝ හුන්නේ වේද, එහි ජනයා ඒ වැරදිවලට සුදුසු, වැරදිවලට ගැලපෙන (පස්පවෙහි ආදීනව ආදී) කථා කරත්ද මහණෙනි, ඉදින් බාලතෙම ප්‍රාණඝාත කරන්නේ වේද, නුදුන් දෙය ගන්නේ වේද, කාමයෙහි වරදවා හැරසිරෙන්නේ වේද බොරු කියන්නේවේද, ප්‍රමාදයට කරුණු වූ, මත්පැන් බොන්නේ වේද, මහණෙනි, එහිදී බාලයාහට මෙසේ අදහස් වෙයි. ´ජනයා යම් හෙයකින් ඒ වැරදිවලට සුදුසු, වැරදිවලට ගැලපෙන කථා කෙරෙයිද, ඒ වරද ස්වභාවයෝ මා තුළ ඇත්තාහුය. මමද ඒ ධර්මයන් දක්නා ලැබෙමි´ කියායි. මහණෙනි, බාලතෙම ඉහාත්මයෙහි මේ පළමු දුක දොම්නස විඳී.
2. ´´මහණෙනි, නැවතද අනෙකක් කියමි. රජුන් විසින් අපරාධකාරී සොරකු අල්වා, නන් වැදෑරුම් කම්කටුලු කරවනු බාලතමෙ දකී. කසවලින් තළවනු ලබන්නවුන්ද, වේවැලි වලින් තලවනු ලබන්නවුන්ද, සතර රියන් දිග දණ්ඩෙන් අත කපනු ලබන්නවුන්ද, පා කපනු ලබන්නේවුන්ද, අත් පා දෙකම කපනු ලබන්නවුන්ද, කන් නාසා දෙකම කපනු ලබන්නවුන්ද, ´බිලංගථාලික´ නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්ද, ´සංඛමුණ්ඩික´ නම් කර්මය කරන්නවුන්ද, ´´ජෝතිමාලික´ නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්ද, ´හත්ථපජ්ජොතික´ නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්ද, ´´ඒරකවත්තික´´ නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්ද, ´´වීරකවාසික´´ නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්ද, ´´ඒණෙය්‍යක´´ නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්ද, ´බලීසමංසික´ නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්ද, ´කහාපණක´ නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්ද, ´ඛාරාපතච්ජිත´ නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්ද, ´සලිඝපරිවත්තික´ නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්ද, ´පලාලපිට්ඨික ´ නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්ද, උණු කරනලද තෙල් ඉසිනු ලබන්නවුන්ද, වඩගින්නෙන් පීඩිත සුනඛයන් ලවා කවන්නවුන්ද, පණ පිටින් හුල හිඳුවනු ලබන්නවුන්ද, කඩුවෙන් හිස සිඳිනු ලබන්නවුන්ද, දකී.
3. ´´මහණෙනි, එහිදී බාලයාහට මෙසේ අදහස් වෙයි. ´යම්බදු පාප කර්මයන් හේතුකොටගෙන රජවරු අපරාධකාරී සොරුන් අල්වාගෙන නන්වැදෑරුම් නම්කටුලු කරවත්ද, එනම්: කසවලින් තළවත්ද, වේවැල්වලින් තළවත්ද, මුගුරුවලින් තළවත්ද, අත කපත්ද, පා කපත්ද, අත්පා දෙකම කපත්ද, කණ කපත්ද, නාසය කපත්ද, කන් නාසා දෙකම කපත්ද, බීලංගථාලික නම් කර්මය කරත්ද, සංඛමුණ්ඩික නම් කර්මය කරත්ද, රාමුමුඛ නම් කර්මය කරත්ද, ජෝතිමාලික නම් කර්මය කරත්ද, හත්ථපජ්ජෝතක නම් කර්මය කරත්ද, එරකවත්කික කර්මය කරත්ද, චිරකවාසික කර්මය කරත්ද, ඒණෙය්‍යක කර්මය කරත්ද, බලිසමංසික කර්මය කරත්ද, තහාපණක කර්මය කරත්ද, ඛාරාපතච්ජික කර්මය කරත්ද, පලිඝපරිවත්කික කර්මය කරත්ද, පලාලපිට්ඨික කර්මය කරත්ද, රත්වූ තෙල් ඉසිත්ද, බඩසයින් පීඩිත
සුනඛයන් ලවා කවත්ද, ජීවත්ව සිටියදීම හුල හුඳුවත්ද, කඩුවෙන් හිස සිඳිත්ද, ඒ පාපධර්මා කෙරෙහිද, ඇත්තාහුය. මමද ඒ ධර්මයන්හි දක්නා ලැබෙමි.
4. රජවරු මාද දන්නහු නම් රජවරු මාත් අල්වගෙණ නානා ප්‍රකාර කම්කටුලු කරවන්නාහුය. කසවලින් තළවන්නාහුය. වේවැල්වලින් තළවන්නාහුය. මුගුරුවලින් තළවන්නාහුය. අතද කප්පවන්නාහුය. පයද කප්පවන්නාහුය. නාසයද කප්පවන්නාහුය. කන් නාසා දෙකම කප්පවන්නාහුය. බීලංගථාලික කර්මය කරවන්නාහුය. සංඛමුණ්ඩික කර්මය කරවන්නාහුය. රාහුමුඛ නම් කර්මය කරවන්නාහුය. ජොතිමාලික නම් කර්මය කරවන්නාහුය. හත්ථපජ්ජොතික නම් කර්මය කරවන්නාහුය. ඒරකවත්තික නම් කර්මය කර වන්නාහුය. ඒණෙය්‍යක නම් කර්මය කරවන්නාහුය. බලිසමංඝික නම් කර්මය කරවන්නාහුය. කහාපණක නම් කර්මය කරවන්නාහුය. ඛාරාපතච්ජික නම් කර්මය කරවන්නාහුය. රත්වූ තෙල් ඉසිවන්නාහුය. බඩසයින් පීඩිත සුනඛයින් ලවා කවන්නාහුය. ජීවත්වත්ම හුල හුඳුවන්නාහුය. කඩුවෙන් හිස කප්පවන්නාහුය.´ මහණෙනි, බාලතෙම මේ ආත්මභාවයෙහි මේ දෙවෙනි දුක් දොම්නසද විඳියි.
5. ´´මහණෙනි, නැවතද අනෙකක් කියමි. පුටුවක හිඳගත්තාවූ හෝ ඇඳක නිදා ගත්තාවූ හෝ බිම නිදන්නාවූ හෝ බාලයා වෙත ඔහු විසින් පෙර කයින් කපුරුකොට කරණ ලද්දාවූද, වචනයෙන් නපුරුකොට කියන ලද්දාවූද, සිතින් නපුරුකොට සිතන ලද්දාවූද, යම් ලාමක අකුසල ධර්මයෝ වෙත්ද, ඒ ලාමක අකුශල ධර්මයෝ එළඹ සිටිත්. එල්බ සිටිත්. විශේෂයෙන් එල්බ සිටිත්. මහණෙනි, යම්සේ පර්වත කූටයන්ගේ සෙවණ සවන් කාලයෙහි පොළොවෙහි පැතිර පවතීද, අධිකව පැතිර පවතීද, විශේෂයෙන් පැතිර පවතීද, මහණෙනි, එපරිද්දෙන් ම පුටුවෙහි හුන් ඇදෙහි සයනය කළ, බිම හෝනා, මේ බාලයා විසින් පූර්වයෙහි යම් කායික දුශ්චරිත, වාක් දුශ්චරිත මනෝ දුශ්චරිත කරණ ලද්දාහුද, ඔහු වෙත ඒ ලාමක අකුශල ධර්මයෝ එළඹ සිටිත්. එල්බ සිටිත්. විශේෂයෙන් එල්බ සිටිත්. මහණෙනි, එහිදී බාලයාහට මෙසේ අදහස් වෙයි. ´මා විසින් යහපතක් නොකරන ලදී. කුසලයක් නොකරනලදී. භය දුරු කරන්නක් නොකරණ ලදී. පාපයක් කරණ ලදී. රෞද්‍රකම් කරණ ලදි. නරකක් කරණ ලදී. නොකරණලද හොඳ ඇති නොකරණලද කුසල් ඇති නොකරණලද භය දුරු කිරීමක් ඇති, කළ පව් ඇති , කළ රෞද්‍රකම් ඇති, කළ නරකකම් ඇති අයගේ යම් ගතියක් වේද, පරලොවදී ඒ ගතියට යමියි, හෙතෙම ශෝක කරයි. ක්ලාන්ත වෙයි. වැළපෙයි. ලෙහි අත්ගසා හඩයි. මුළාවට පැමිණෙයි. මහණෙනි, බාලයා මේ ආත්මභාවයෙහි මේ තුන්වන දුක් දොම්නස විඳියි.
6. ´´මහණෙනි, ඒ මේ බාලතෙම කයින් දුශ්චරිත කොට වචනයෙන් දුශ්චරිතකොට, සිතින් දුශ්චරිත කොට කාය භේදයෙන්, මරණින් මතු, පහවූ සැප ඇති, නපුරු ගති ඇති අතරක් නැතිව දුක් දෙන නරකයෙහි උපදී. මහණෙනි, ඒ යමක් ඒකාන්තයෙන් අනිෂ්ටය, ඒකාන්තයෙන් අයහපත්ය, අමනාපයයි මනාව කියන්නේ නම්, මේ නිරය මට ඒකාන්තයෙන් අනිෂ්ටය, ඒකාන්තයෙන් අයහපත්ය, ඒකාන්තයෙන් අමනාපයයි කියයුතු වන්නේය. මහණෙනි, නිරය දුක මේසා දුකයයි උපමාවකිනුදු දැක්වීමට පහසු නොවේ.´´
7. ´´එසේ කී කල්හි එක්තරා භික්ෂුවක් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ´´ස්වාමීනි, මට උපමාවන්ගෙන් දැක්විය හැකිදැයි´´ ඇසීය.
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ´´මහණ, හැකියයි´´ වදාළ සේක. ´´මහණ, අපරාධකාරී සොරකු අල්ලා, ´රජුට දෙවයන්වහන්ස, මේ ඒ අපරාධකාරී හොරාය මොහුට යමක් කැමති නම් ඒ දඬුවම පමුණුවනු මැනවැයි දක්වන්නාහුය.´ රජතෙම ඒ මොහුට ´පින්වත, යම්. මේ පුරුෂයාට උදය කාලයෙහි අඩයටි සියයකින් අනිවයයි කියන්නේය. ඒ මොහුට අඩුයටි සියයකින් පෙරවරු කාලයෙහි අනින්නාහුය´. ඉක්බිති රජතෙම දවල් කාලයෙහි ´පින්වත, ඒ පුරුෂයා කෙසේදැයි අසන්නේය. ´දෙවයන් වහන්ස, එසේම ජීවත් වේයයි කියන්නාහුය. රජතෙම ඒ මොහුට මෙසේ කියන්නේය.´ පින්වත, යව්. ඒ පුරුෂයාට දවල් කාලයෙහි අඩයටි සියයකින් අනිව්.´ යයි කියන්නේය. ඒ මොහුට දවල් කාලයෙහි අඩයටි සියයකින් අනින්නාහුය. ඉක්බිති රජතෙම සවස් කාලයෙහි ´එම්බල පුරුෂය, ඒ පුරුෂතෙම දැන් කෙසේදැයි´ අසන්නේය. ´දෙවයන් වහන්ස, එසේම ජීවත්වෙයයි´ අසන්නේය. ´දෙවයන් වහන්ස, එසේම ජීවත් වේයයි´ කියන්නාහුය. රජතෙම ඒ මොහුට ´පින්වත, යව්. සවස් කාලයෙහි ඒ පුරුෂයාට අඩයටි සියයකින් අනිව්යයි´ කියන්නේය. ඒ මොහුට සවස් කාලයෙහි අඩයටි සියයෙන් අනින්නාහුය. මහණෙනි, ඒ කුමකැයි හගින්නෙහිද? අඩයටි තුන්සියයකින් අනිනු ලබන්නාවූ ඒ පුරුෂතෙම ඒ හෙතුවෙන් දුක් දොම්නස විඳින්නේද?´´
8. ´´ස්වාමීනි, එක් අඩයටියකින් අනිනු ලබන්නාවූ පුරුෂතෙම ඒ හේතුවෙන් දුක් දොම්නස විඳින්නේය. අඩයටි තුන් සියයකින් අනිනු ලබන කල්හි කියනුම කවරේද?´´
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මට පමණ කුඩාවූ ගලක් අතට ගෙණ භික්ෂූන් ඇමතූ සේක. ´´මහණෙනි, කුමක් සිතන්නාහුද? මා විසින් ගන්නා ලද මිට පමණ යම් මේ කලක් වේද, යම් හිමවත් පර්වත රාජයෙක් වේද, ඒ දෙක අතුරෙන් කවරක් ඉතා මහත්වන්නේදැයි´´ ඇසූහ.
´´ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් අතට ගන්නා ලද කුඩා වූ මිට පමණ මේ ගල ඉතා කුඩාය. හිමවත් පර්වතරාජයා හා සමාන කොට බලනවිට ගණනකටවත් නොපැමිණෙයි. සියක් වැනි, දහස් වැනි ලක්ෂයක් වැනි, කොටසටවත් නොපැමිණෙයි. බලන්නෙකුට සමාන කිරීමේ පමණටත් නොපැමිණෙයි. මහණෙනි, එපරිද්දෙන්ම ඒ පුරුෂතෙම අඩයටි තුන්සියයකින් අනිනු ලබන්නේ ඒ හේතුවෙන් යම් දුක් දොම්නසක් විඳීනම් එය නිරයකට සමාන කොට බලනවිට ගණනකටවත් නොපැමිණෙයි. තසියක්වැනි, දහස්වැනි, ලක්ෂයක් වැනි කොටසකටත් නොපැමිණෙයි. බලන්නෙකුට සමාන කිරීමේ පමණටවත් නොපැමිණෙයි.´´
9. මහණෙනි, නිරයපාලයෝ මොහුට පංචවිධ බන්ධන නම් කම්කටුල්ලක් කරත්. (එනම්) එත්වූ යහුලක් අතෙහි අනිත්. රත්වූ යහුලක් දෙවෙනි අතෙහිද, අනිත්, රත්වූ යහුලක් පාදයෙහි අනිත්. එත්වූ යහුලක් දෙවෙනි අතෙහිද අනිත්. එත්වූ යහුලක් පාදයෙහි අනිත්. රත්වූ යහුලක් දෙවෙනි පාදයෙහිද අනිත්. රත්වූ යහුලක් ළය මැද අනිත්. හෙතෙම එහි තියුණුවූ, දැඩිවූ දුක්ඛ වේදනාවක් විඳී. යම්තාක් කල් ඒ පාපකර්මය කෙළවර නොවේද, ඒතාක් කලුරිය නොකෙරෙයි.
10. මහණෙනි, නිරයපාලයෝ ඔහු බිම බාවා කෙටේරිවලින් හසිත්. හෙතෙම එහි දුක්වූ කටුකවූ මේදනා විඳී. යම්තාක් ඒ පාප කර්මය නොගෙවේද ඒතාක් හෙතෙම නොමැරෙන්නේය.
11. ´´මහණෙනි. නිරයපාලයෝ ඒ මොහු පා උඩුකුරු කොට, හිස යටිකුරුකොට තබා, වෑවලින් සසිත්. හෙතෙම එහි තියුණුවූ, කටුකවූ, දුක් වේදනාවක් විඳී. යම්තාක් කල් ඒ පාපකර්මය කෙළවර නොවේද, ඒ තාක්කල් කලුරිය නොකෙරෙයි.
12. ´´මහණෙනි, නිරයපාලයෝ ඒ මොහු රථයෙහි යොදා ගිනිගෙන ඇවිලෙන්නාවූ, අතිශයින් දිලියෙන්නාවූ, ගිනිදැල් සහිතවූ පොළොවෙහි ඉදිරියටද ගමන් කරවත්. පස්සටද ගමන් කරවත්. හෙතෙම එහි තියුණු වූ, කටකවූ, දුක් වේදනාවක් විඳී. යම්තාක් කල් මේ පාපකර්මය කෙළවර නොවේද, ඒ තාක්කල් කථරිය නොකෙරෙයි.
13. මහණෙනි, ඒ මොහු නිරයපාලයෝ ගිනිගෙන ඇවිලෙන්නාවූ, අතිශයින් දිලිසෙන්නාවූ, ගිනිදැල් සහිතවූ, අඟුරු පර්වතයකට නැංවීම්ද බැස්වීම්ද, කරවත්. හෙතෙම එහි දුක්වූ තියුණුවූ කටුකවූ වේදනාවන් විඳියි. යම්තාක් ඒ පාපකර්මය කෙළවර නොවේද, ඒ තාක් කථරිය නොකෙරෙයි. මහණෙනි, නිරයපාලයෝ ඒ මොහු පා උඩුකුරුකොට, හිස යටිකුරු කොට ගෙන, ගිනිගෙන ඇවිලෙන්නාවූ, අතිශයින් දිලිසෙන්නාවූ, ගිනිදැල් සහිතවූ, තැවීම ඇති ලෝකුඹු නරකයෙහි බහාලත්. හෙතෙම එහි පෙණ නගිමින් පැසෙයි. හෙතෙම එහි පෙණ නැගීම් සහිතව පැසෙන්නේ වරක් උඩටද යෙයි. වරක් යටට යයි. වරක් සරසටද යයි. හෙතෙම එහි දුක් වූ, තියුණු වූ කටුකවූ වේදනා විඳියි. යම්තාක් ඒ පාප කර්මය කෙළවර නොවේද, ඒ තාක් කථරිය නොකරයි. මහණෙනි, නිරය පාලයෝ ඒ මොහු මහා නිරයෙහි දමත්. මහණෙනි, ඒ මහා නිරය නම්,
1. ´´කොන් සතරක් ඇත්තේය. දොරටු සතරක් ඇත්තේය. කොටස් වශයෙන් බෙදන ලද්දේය. කොටස් වශයෙන් ප්‍රමාණ කරන ලද්දේය. යකඩ පවුරකින් වට කරන ලද්දේය. යකඩ පියනකින් වසන ලද්දේය.
2. ´ඒ මහා නිරයෙහි බිම යකඩයෙන්ම නිම කරන ලදී. දැන්වෙන ගින්නෙන් යුක්තය. සියලු කල්හි හාත්පස යොදුන් සියයක් ගින්න පැතිර සිටී.
14. ´´මහණෙනි, මම නොයෙක් ක්‍රමයෙන් නිරය පිළිබඳ විස්තර කථාව කියන්නෙමි. මහණෙනි, වර්ෂ සියයක් දහසක් කියන්නේ වී නමුත් ඒ කිමෙන් නිරය දුක කියා කෙළවර කරන්නට පහසු නොවේ.
´´මහණෙනි, තණකොළ කන තිරිසන්ගත සත්වයෝ වන්නාහ. මොහුට තෙත්වූ තණද, වියලි තණද, දත් වලින් උලා කති. මහණෙනි, තණ කන තිරසන්ගත සත්තු කවරහුද? අශ්වයෝද, ගොන්නුද, කොටථවෝද, එථවෝද, මුවෝද යන මොවුහු වෙති. එයින් අන්‍ය තණ බුඳින තිරිසන්ගත සත්වයෝද වෙති. මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි ඒ මේ බාලතෙම රස තෘෂ්ණාවෙන් රස අනුභව කිරීම සඳහා මෙහිදී පව්කර්ම කොට කාය භේදයෙන් මරණින් මතු යම් ඒ තණ අනුභව කරන සත්වයෝ වෙත්ද, ඒ සත්වයන්ගේ සහභාවයට පැමිණෙයි.
15. ´´මහණෙනි, අසූචි අනුභව කරන තිරිසන්ගත සත්වයෝ ඇත්තාහ. ඔව්හු දුරදීම අසූචි ගන්ධය ආඝ්‍රාණයකොට දුවති. මෙහි අනුභව කරන්නෙමු, මෙහි අනුභව කරන්නෙමු කියායි. බමුණෝ යාග ගන්ධයෙන් මෙහි අනුභව කරන්නෙමු, මෙහි අනුභව කරන්නෙමුයි යම්සේ දුවත්ද,මහණෙනි, එපරිද්දෙන්ම අසූචි අනුභව කරන තිරිසන්ගත සස්තයෝ වෙති. ඔව්හු දුරදීම අසුචි ගඳ ආඝ්‍රාණය කොට දුවත්. මෙහිදී කන්නෙමු, මෙහිදී කරන්නෙමු කියායි. මහණෙනි, අසූචි අනුභව කරන තිරිසන්ගත සත්වයෝ කවරහුද? කුකුලන් හා ඌරෝද,බල්ලන් හා සිවල්ලුද යන මොවුහු වෙති. එයින් අන්‍යවූ අසූචි අනුභව කරන අන්‍ය සත්වයෝද වෙති. මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි ඒ බාලතෙම රස තෘෂ්ණාවෙන් රස අනුභව කිරීම සඳහා මෙහිදී ලාමක අකුශලකර්ම කොට කාය භේදයෙන් මරණින් මතු අසූචි අනුභව කරන යම් සත්වයෝ වෙත්නම් ඔවුන්ගේ සහභාවයට පැමිණෙයි.
16. ´´මහණෙනි, අඳුරෙහි උපදින, අඳුරෙහි දිරන, අඳුරෙහි මැරෙණ, තිරිසන්ගත සත්වයෝ වෙති. අඳුරෙහි උපදින, අඳුරෙහි දිරණ, අඳුරෙහි මැරෙණ, තිරිසන්ගත සත්වයෝ කවරහුද? ලොකු පණුවෝද කුඩා පණුවෝද, ගැඩවිල්ලුද වෙති. එයින් අන්‍යවූ අඳුරෙහි අපදින, අඳුරෙහි දිරණ, අඳුරෙහි මැරෙණ තිරිසන්ගත සත්තුද වෙති. මහණෙනි, ඒ මේ බාලතෙම රස තෘෂ්ණාවෙන් රස අනුභව කිරීම සඳහා මෙහිදී පව්කම් කොට කාය භේදයෙන් මරණින් මතු යම් මේ සත්වයෝ අඳුරෙහි උපදිත්ද, අඳුරෙහි දිරත්ද, අඳුරෙහි මැරෙත්ද, ඔවුන්ගේ සහභාවයට පැමිණෙයි.
17. ´´මහණෙනි, දියෙහි උපදින, දියෙහි දිරණ, දියෙහි මැරෙණ, තිරිසන්ගත සත්වයෝ වෙති. දියෙහි උපදින, දියෙහි දිරණ, දියෙහි මැරෙණ, තිරිසන්ගත සත්වයෝ කවරහුද? මත්ස්‍යයෝද, කැසුබුවෝද, කිඹුල්ලුද වෙති. එයින් අන්‍යවූ දියෙහි උපදින, දියෙහි දිරණ, දියෙහි මැරෙණ තිරිසන් ගත ප්‍රාණීහුද වෙති. මහණෙනි, යම් මේ බාලතෙම මෙලොව රස අනුභව කිරීම සඳහා මෙහිදී පව්කම් කොට කාය භේදයෙන් මරණින් මතු දියෙහි උපදින, දියෙහි දිරන, දියෙහි මැරෙණ යම් ඒ සත්වයෝ වෙත්ද, ඔවුන්ගේ සහභාවයට පැමිණෙයි.
18. ´´මහණෙනි, අසූචියෙහි උපදින, අසූචියෙහි දිරණ, අනූචියෙහි මැරෙණ, තිරිසන්ගත ප්‍රාණීහු ඇත්තාහ. මහණෙනි, අසූචියෙහි උපදින, අසූචියෙහි දිරණ, අසූචියෙහි මැරෙණ තිරිසන්ගත ප්‍රාණීහු කවරහුද? මහණෙනි, යම් යම් සත්වයෝ කුණු මස්වල උපදිත්ද, කුණු මස්වල දිරත්ද, කුණුමස්වල මැරෙත්ද, කුණු කුණපයෙහි හෝ උපදිත්ද, කුණු කුණපයෙහි හෝ දිරත්ද, කුණු කුණපයෙහි හෙමා් මැරෙත්ද, කුණු පිට්ටුවල හෝ උපදිත්ද, කුණු පිට්ටුවල හෝ දිරත්ද, කුණු පිට්ටුවල හෝ මාරෙත්ද, ගවර වලෙහි හෝ මැරෙත්ද, අපිරිසිදු දිය රැස්වන තැනක හෝ උපදිත්ද, අපිරිසිදු දිය රැස්වෙන තැනක හෝ දිරත්ද, අපිරිසිදු දිය රැස්වෙන තැනක හෝ දිරත්ද, අපිරිසිදු දිය රැස්වෙන තැනක හෝ මැරෙත්ද, එයින් අන්‍යවූ අසූචියෙහි උපදින, අසූචියෙහි දිරණ, අසූචියෙහි මැරෙන තිතරිසන්ගත ප්‍රාණීහුද වෙති. මහණෙනි, ඒ මේ බාලතෙම රස අනුභව කිරීම සඳහා මෙහිදී පව්කම්කොට කාය භේදයෙන් මරණින් මතු යම් ඒ සත්වයෝ අසූචියෙහි උපදිත්ද, අසූචියෙහි දිරත්ද, අසූචියෙහි මැරෙත්ද, ඔවුන්ගේ සහභාවයට පැමිණෙයි.
´´මහණෙනි, මම නොයෙක් ක්‍රමයෙන් තිරිසන් යෝනියේ විස්තර කියන්නෙම්ද, මහණෙනි, තිරිසන්ගත සත්වයින්ගේ දුක මෙතෙකැයි කීමෙන් මුදුන් අවසාන කරන්නට පහසු නොවෙයි.
19. ´´මහණෙනි, පුරුෂයෙක් තෙම එක සිදුරක් ඇති විය දණ්ඩක් මහමුහුදෙහි දමන්නේය. ඒ වියදණ්ඩ පෙරදිග වාතයෙන් අපරදිගට පමුණුවන්නේය. අපරදික වාතයෙන් පෙරදිගට ගන යන්නේය. උතුරුදිග වාතයෙන් දකුණු දිගට ගෙන යන්නේය. දකුණුදිග වාතයෙන් උතුරට ගෙන යන්නේය. ඒ මුහුදෙහි කණ කැස්බෙක් වන්නේය. ඌ වර්ෂ සියයක් වර්ෂ දහසක් වර්ෂ ලක්ෂයක් ඇවෑමෙන් ව්රක් උඩට එන්නේය. මහණෙනි, ඒ කැස්බැ මේ එක් සිදුරක් ඇති වියදන්ඩෙහි බෙල්ල ඇතුල් කරන්නේ නම් ඒ කුමකැයි හඟින්නෙහිද?´´
´´ස්වාමීනි, ඉදින් ඒකාන්තයෙන් බොහෝ කාලයක් ඇවෑමෙන් කිසියම් කලෙක සිදුවන්නකි.´´
20. ´´මහණෙනි, ඒ කණකැස්බා මේ එක් සිදුරක් ඇති වියදඬු දිචුරෙමි පෙග්ග ඇතුල් කරන්නේ නම් එය වහා සිදු වන්නකි. මහණෙනි, වරක් නිතර දුක් ඇති සතර අපායට වන් බාලයා විසින් වරක් මිනිසත් බව ලැබීම ඊටත් වඩා අතිශයින් දුර්ලභයයි මම කියමි. ඊට රහ්තු කවරේද? මහණෙනි, මෙහි ධර්මයට අනුව හැසිරීමක් සම හැසිරීමක් කුසල ක්‍රියාවක්, පින් කිරීමක් නැත්තේද, එහෙයිනි, මහණෙනි, මෙහි ඔවුනොවුන් අල්ලාගෙන කන්නාහු වෙති. දුර්වලයන් අල්ලාගෙන කන්නාහු වෙති. මහණෙනි, ඒ මේ බාලතෙම ඉදින් කිසියම් කලෙක බොහෝ කාලයක් හුගේ ඇවෑමෙන් මිනිසත් බවට පැමිණේද, එකල්හි සැඩොල් කුලය හෝ වැදි කුලය හෝ කුලුපොතු කුලය හෝ රථකාර කුලය හෝ රදා කුලය හෝ යන යම් යම් නීච කුලයෝ වෙත්ද, එබඳු දිළිඳු මද ආහාර පැන් බොජුන් ඇති යම් කුලයක දුකින් බඩගින්න නිවාගැනීම ලබයිද, එබඳු දුක් පැවතුම් ඇති කුලයක උපදී. හෙතෙමේද දුර්වරණ වෙයි. යකකුමෙන් දැකීමට දුෂ්කර වෙයි. මිටි වෙයි. බොහෝ ආබාධ ඇත්තේ වෙයි. කණෙක් හෝ කොරෙක් හෝ කුදෙක් හෝ පිලෙක් හෝ වෙයි. ආහාර පැන් රෙදි යානා මල් ගඳ විලවුන් විසීමට තැනක් සහ පහන් දල්වන උපකරන නොලබන්නෙක් වෙයි. හෙතෙම කයින් දුශ්චරික කෙරෙයි. වචනයෙන් දුශ්චරික කෙරෙයි. සිතින් දුශ්චරික කෙරෙයි. වචනයෙන් දුශ්චරිත කොට වචනයෙන් දුශ්චරික කොට, සිතින් දුශ්චරික කොට කාය භේදයෙන් මරණින් මතු සැපයෙන් පහවූ නරක ගති ඇති, අතරක් නැති දුක් ඇති නරකයෙහි උපදී.
21. ´´මහණෙනි, සුදුකෙළින්නෙක් යම්සේ පළමු පැරදිමෙන්ම පුත්‍රයාද නැති වන්නේද, භාර්යාවද නැතිවන්වන්ද, සියලු වස්තුවද නැති වන්නේද, පසුව තමාත් බන්ධනයට අසුවන්නේද, මහණෙනි, ඒ සූදුකාරයාගේ පළමු පරාජයෙන්ම පුත්‍රයා ගේ නැතිවීමද, භාර්යාවගේ නැතිවීමද, පසුව තමනුත් බැඳීමද යන සියලු වස්තුව නැතිවීමද, ඒ පැරදීම ස්වල්ප කාරණයකි. තවද යම් හෙයකින් ඒ බාලතෙම කයින් දුශ්චරිත කොට, වචනයෙන් දුශ්චරික කොට, සිතින් දුශ්චරිත කොට, කාය භේදයෙන් මරණින ්මතු සැපයෙන් පහවූ නපුරුගති ඇති අතරක් නැති, දුක් ඇති නරකයෙහි උපදිී නම් මෙය ඊටත් වඩා ඉතා මහත් පැරදීමකි. මහණෙනි, මේ වනාහි සියල්ල සම්පූර්ණවූ බාලතුමිය වන්නීය.
22. මහණෙනි, පණ්ඩිතයාගේ මේ පණ්ඩිත ලක්ෂණ, පණ්ඩිත නිමිති, පණ්ඩිත චරිත තුනක් වෙති. ඒ තුන කවරහුද? මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි පණ්ඩිත තෙම මනා කොට සිතන්නේත්, මනා කොට කියන්නේත්, මනාකොට කරන්නේත් වෙයි. මහණෙනි, පණ්ඩිත තෙම මනාකොට නොසිතන්නේ වේ නම්, මනාකොට නොසිතන්නේ වේ නම්, නොකියන්නේ වේ නම්, මනා කොට නොකරන්නේ වේ නම්, කුමකින් ඔහු මේ භවත් සත්පුරුෂතෙම පණ්ඩිතයා යයි පණ්ඩිතයෝ දැන ගන්නාහුද? මහණෙනි, යම් හෙයකින් පණ්ඩිතතෙම මනාකොට සිතන්නේත් වේද, මනාකොට කියන්නේත් වේද, මනාකොට කරන්න්තේ වේද, එහෙයින් ඔහු මේ භවත් සත් පුරුෂතෙම පණ්ඩිතයායයි පණ්ඩිතයෝ දැනගනිත්. මහණෙනි, ඒ මේ පණ්ඩිතතෙම මේ ආත්මභාවයෙහිදීම තෙවැදෑරුම් සැප සහගත නොම්නසක් විඳියි. මහණෙනි, ඉදින් පණ්ඩිතතෙම සභාවෙක හෝ හුන්නේ වේද, වීථියක හෝ හුන්නේ වේද සතරමංසන්ධියෙක හෝ හුන්නේ වේද, එහි සිටි ජනතෙම ඒ යහපත් ක්‍රියාවන්ට අනුරූපවූ සුදුසුවූ කථා කෙරෙයි. මහණෙනි, ඉදින් පණ්ඩිත තෙම ප්‍රාණඝාතයෙන් තොරවූයේ වේද,නුදුන් දෙය ගැන්මෙන් තොරවූයේ වේද, කාමයන්හි වරදවා හැසිරීමෙන් තොරවූයේ වේද, බොරු කීමෙන් තොරවූයේ වේද, ප්‍රමාදයට කරුණු වූ මත්පැන් පානයෙන් තොරවූයේ වේද, මහණෙනි, එහිදී පණ්ඩිතයාහට මෙබඳු අදහස් වෙයි. ´යම්හෙයකින් ජනතමෙ ඒ යහපත් ක්‍රියාවන්ට අනුරූපවූ සුදුසුවූ කථා කරන්නේ වෙයි. ඒ ධර්ම මා කෙරෙහි නැත්තාහුය වෙති. මම ඒ ධර්මයන්හි දකිනු ලබන්නෙමි´ කියායි. මහණෙනි, පණ්ඩිතතෙම මේ පළමුවෙනි සැපයවූ සොම්සන විඳියි.
23. ´´මහණෙනි, නැවතද අනෙකක් කියමි. පණ්ඩිතතෙම රජවරුන් අපරාධකාරී සොරු අල්වාගෙණ නන්වැදෑරුම් කම්කටුලු කරවනු ලබන්නවුන් දකී. එනම් කසවලින් තළනු ලබන්නවුන්, වේවැල්වලින් තළනුලබන්නවුන්, මුගුරුවලින් තළනු ලබන්නවුන්, අත කපනු ලබන්නවුන්, පා කපනු ලබන්නවුන්, අත්පා දෙකම කපනු ලබන්නවුන්, කණ කපනු ලබන්නවුන්, නාසය කපනු ලබන්නවුන්, කණ් නාසා දෙකම කපනුලබන්නවුන්, විලංගථාලික නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්, සංඛමුණ්ඩික නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්, රාහුමුඛ නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්, ජොතිමාලික නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්, හත්ථ පජ්ජෝතික නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්, ඒරකවත්තික නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්, චීරවාසික නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්, ඒණෙය්‍යක නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්, බලිස මංසික නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්, තහාපණක නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්, ඛාරාපතච්ජික නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්, පලිඝපරිපත්තික නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්, පලාලපිට්ඨි නම් කර්මය කරනු ලබන්නවුන්, කකියවන ලදතෙල් ඉසිනු ලබන්නවුන්, සාදුකින් පීඩිත බල්ලන් ලවා කවනු ලබන්නවුන්, පණ පිටින් හුල හුඳුවනු ලබන්නවුන් සහ කඩුවෙන් හිස සිඳිනු ලබන්නවුන්ය.
24. ´´මහණෙනි, එහිදී පණ්ඩිතයාහට මෙසේ අදහස් මෙයි. ´යම්බඳු පාප කර්මයක් හේතුකොටගෙණ අපරාධකාරී සොරු ගෙණ නන්වැදෑරුම් කම්කටුලු කෙරෙත්. එනම්, කසවලින්ද තළත්, වේවැල්වලින්ද තළත්. මුගුරුවලින්ද තලත්. අතද කපත්. පයද කපත. අත් පා දෙකම දපත්. කණද කපත්. නාසයද කපත්. කණ් නාසා දෙකමද කපත්. විලංගථාලික නම් කර්මයද කෙරෙත්. සංඛමුණ්ඩික නම් කර්මයද කෙරෙත්. රාහුමුඛ නම් කර්මයද කෙරෙත්. ජොතිමාලික නම් කර්මයද කෙරෙත්. හත්ථපජ්ජොතික නම් කර්මයද කෙරෙත්. ඒරකවත්ඛික නම් කර්මයද කෙරෙත්. චීරකවාසික නම් කර්මයද කෙරෙත්. ඒණෙය්‍යක නම් කර්මයද කෙරෙත්. බලිසමංසික නම් කර්මයද කෙරෙත්. කහාපණක නම් කර්මයද කෙරෙත්. ඛාරාපතච්ජික නම් කර්මයද කෙරෙත්. පලිඝපරිවත්තික නම් කර්මයද කෙරෙත්. පලාලපිට්ඨික නම් කර්මයද කෙරෙත්. කකියවන ලද තෙල්ද ඉසිත්. සාදුකින් පීඩිත බල්ලන් ලවාද කවත්. පණපිටින් හුලද හුදුවත්. කඩුවෙන්ද හිස සිඳිත්. ඒ ධර්මයෝ මා කෙරෙහි විද්‍යාමාන නොවෙත්. මම ඒ ධර්මයන්හි පෙනී නොසිටිනු ලබන්නෙමියි කියායි.´ මහණෙනි, පණ්ඩිතතෙම මේ ආත්මභාවයෙහි මේ දෙවෙනි සැපයවූ සොම්නස වඳී.´´
උපුටා ගැනීම - උතුම් ශ්‍රී සද්ධර්මය ( dahamsithum.wordpress )