ත්‍රිපිටක පොත් වහන්සේ/සූත්‍ර පිටකය/මජ්ක්ධීම නිකාය/ටීකාර සූත්‍රය
1. මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් සමයෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මහත්වූ භික්‍ෂු සමූහයක් සමග කොසොල් ජනපදයෙහි චාරිකාවෙහි වඩිනා සේක. ඒ කාලයෙහි මාර්ගයෙන් ඉවත්ව එක් පෙදෙසෙක්හි වැඩ සිටියාවූ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සිනහ පහල කෙළේය.
2. එකල්හි ආයුෂ්මත් ආනන්‍ද ස්ථවිරයන්ට මෙබඳු සිතෙක් විය. ´භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ සිනහ පහළ කිරීමට හේතුව කිමෙක්ද? ප්‍රත්‍යය (කරුණ) කිමෙක්ද? තථාගතවරයෝ කරුණක් නැතිව සිනහ පහල නොකෙරෙති´ යි (කියාය.)
ඉක්බිති ආයුෂ්මත් ආනන්‍ද තෙමේ සිව්ර ඒකාංශකොට පොරවා, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙක්හිද ඒ දෙසට ඇඳිලි බැඳ වැඳ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මේ කාරණය කීය.
´´ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ සිනහ පහළ කිරීමට හේතුව කුමක්ද? තථාගතවරයෝ නොකරුණෙහි සිනහ පහල නොකෙරෙති´´ යි කියාය.
3. ´´ආනන්දය, පෙර වූවක් කියමි. එනම් මේ ප්‍රදෙශයෙහි සමුර්‍ධවූ සම්පත් ඇති, සැපතින් පිරී ගියාවූ, බොහෝ ජන සමූහයා ඇති, මිනිසුන්ගෙන් ගැවසීගත් වෙහලිඞ්ග නම් නියම් ගමෙක් විය.
´´ආනන්දය, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් වහන්සේ වෙහලිඞ්ග නම් නියම් ගම ඇසුරුකොට විසූහ. ආනන්දය, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් වහන්සේ මෙහි වැඩහිඳ, භික්‍ෂු සංයාට අවවාද කෙරේය´´ යි (වදාළහ.)
4. එකල්හි ආයුෂ්මත් ආනන්‍ද තෙමේ දෙපට සිවුර සතරට නමා අසුනක් පනවා, භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මේ කාරණය කීහ. ´´ස්වාමීනි, එසේ නම් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හිඳිනා සේක්වා. එසේ කල්හි මේ බිම් කොටස අර්හත්වූ සම්‍යක් සම්බුදුවරු දෙදෙනෙකුන් වහන්සේ විසින් පරිභෝග කරණ ලද්දේ වන්නේය´´ යි කීහ.
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පැණවූ අස්නෙහි වැඩ උන්හ. හිඳගත් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආයුෂ්මත් ආනන්දයන්ට කථාකළහ. ´´ආනන්දය, පෙර දවස මේ ප්‍රදේශයෙහි ධනයෙන් පිරුණු, සැපතෙන් පිරීගිය, බොහෝ ජනයන් ඇති, මිනිසුන්ගෙන් ගහණවූ වෙහලිඞ්ග නම් නියම් ගමක් වූයේය.
´´ආනන්දය, වෙහලිඞ්ග නම් නියම් ගම ඇසුරුකොට භගවත්, අර්හත් කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් වහන්සේ වැඩ විසූහ. ආනන්දය, මෙහි වූකලී භගවත්, අර්හත් කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් ගේ ආරාමය වූයේය. ආනන්දය, මෙහි වැඩ හුන්නාවූ භගවත්වූ, අර්හත්වූ කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් වහන්සේ භික්‍ෂු සංයාට අවවාද දෙයි.
5. ´´ආනන්දය, වෙහලිඞ්ග නම් ගමෙහි භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් ගේ උපස්ථායකවූ ටීකාර නම් කුම්භකාරයෙක් වූයේය. (ඔහු) අග්‍රවූ උපස්ථායක කෙනෙකි.
´´ආනන්දය, ටීකාර නම් කුම්භකාරයාගේ යහළුවූ ජෝතිපාල නම් තරුණයෙක්ද වූයේය. හේ ප්‍රියවූ යහළුවෙකි. ඒ කාලයෙහි ආනන්දය, ටීකාර කුම්භකාර තෙමේ ජෝතිපාල මානවකයාට කථා කෙළේය.
´´යහළු ජෝතිපාලය, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් දැකීම පිණිස යමු. මාගේ ඒ භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ ඒ සම්‍යක් සම්බුදුන්ගේ දැකීම යහපතැයි සම්මත වූයේමය. එබැවින් යමු´ යි (කීහ.)
´´ආනන්දය, මෙසේ කී කල්හි ජෝතිපාල මානවක තෙමේ ටීකාර කුම්භකාරයාට මෙසේ කීය.
´´මිත්‍ර ටීකාරය, ඒ මුඩු ශ්‍රමණයා දැකීමෙන් කවර නම් ප්‍රයෝජනයක්ද, ඉන් කම් නැතැ´´ යි කීහ.
´´ආනන්දය, දෙවනුවද, ටීකාර කුම්භකාර තෙමේ ජෝතිපාල මානවකයාට මේ කාරණය කීයේය. ´´යහළු ජෝතිපාලය, අර්හත්වූ, සම්‍යක් සම්බුද්ධවූ කාශ්‍යප භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දැකීම පිණිස යමු. මාගේ අර්හත්වූ, සම්‍යක් සම්බුද්ධවූ ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ දැකීම මැනවැයි සම්මත වූයේ එය (එබැවින්) යමු´ යි (කීහ.) ´´ආනන්දය, දෙවනුවත් ජෝතිපාල මානවක තෙමේ ටීකාර කුම්භකාරයාට මෙසේ කීය. ´´යහලු්‍ර ටීකාරය, ඒ හිස මුඩු ශ්‍රමණයාගේ දැකීමෙන් කුමන ප්‍රයෝජනයක්ද? ඉන් වැඩක් නැතැ´´ යි (කීය.)
´´ආනන්දය, තුන්වෙනුවද, ටීකාර කුම්භකාර තෙමේ ජෝතිපාල මානවකයාට මේ කාරණය කීයේය. ´´යහළු ජෝතිපාලය, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් දැකීම පිණිස යමු. මාගේ භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, ඒ සම්‍යක් සම්බුදුන්ගේ දැකීම මැනවැයි සම්මත වූයේමය. (එබැවින්) යමු´ යි කීය.
´´තුන්වෙනුවත්, ආනන්දය, ජෝතිපාල මානවක තෙමේ ටීකාර කුම්භකාරයාට මේ කාරණය කීය. ´´යහලු්‍රව, ටීකාරය, ඒ මුඩු ශ්‍රමණයා දැකීමෙන් කුමන ප්‍රයෝජනයක්ද, ඉන් වැඩෙක් නැතැ´´ යි කීය.
6. ´´එසේ නම් යහළු ජෝතිපාලය, නහන සුණු ගෙන දියනාන්ට ගඟට යමු´´ යි කීය. ආනන්දය, ජෝතිපාල මානවක තෙමේ, ´යහලුව එසේය´ කියා, ටීකාර කුම්භකාරයාහට උත්තර දුනි. ඉක්බිති ආනන්දය, ටීකාර කුම්භකාර තෙමේ්ද, ජෝතිපාල මානවක තෙමේද, (කුරුවින්ද පාෂාණයෙන් කළ) නහන සුණු ගෙණ දිය නෑමට ගඟට ගියාහුය.
´´එහිදී ආනන්දය, ටීකාර කුම්භකාර තෙමේ ජෝතිපාල මානවකයාට කථා කළේය.
´යහලුව ජෝතිපාලය, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන්ගේ ආරාමය මේ ළඟය. මිත්‍ර ජෝතිපාලය, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් දැකීමට යමු. මාගේ භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, ඒ සම්‍යක් සම්බුදුන්ගේ දැකීම යහපතයයි සම්මත වූයේමය. (එබැවින්) යමු´ යි කීය.
´´ආනන්දය, මෙසේ කී කල්හි ජෝතිපාල තරුණ තෙමේ ටීකාර කුම්භකාරයාහට මෙසේ කීය. ´යහලුව ටීකාරය, මුඩු ශ්‍රමණයා දැකීමෙන් කුමන වැඩෙක්ද, එයින් වැඩක් නැතැ´ යි කීය. ටීකාර කුම්භකාර තෙම ජෝතිපාල මානවකයාට මෙසේ කීය. ´´යහළු ජෝතිපාලය, අර්හත්වූ, සම්‍යක් සම්බුද්ධවූ කාශ්‍යප භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ආරාමය මේ ළඟය. යහළුව ජෝතිපාලය, අර්හත්, සම්‍යක් සම්බුද්ධවූ කාශ්‍යප භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දකින්ට එහි යමු. මාගේ අර්හත්, සම්‍යක් සම්බුද්ධවූ ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ දැකීම යහපතැයි සම්මතය. එහෙයින් යමු´ ආනන්දය, දෙවනුවද ජෝතිපාල මානවක තෙම ටීකාර කුම්භකාරයාට මෙසේ කීය. ´´යහලු්‍ර ටීකාරය, ඒ හිස මුඩු මහණාගේ දැකීමෙන් කුමන ප්‍රයෝජනයක්ද? ඉන් වැඩක් නැතැ´´ යි කීය.
´´ආනන්දය, දෙවනුවත් තුන්වනුවත්, ටීකාර කුම්භකාර තෙමේ ජෝතිපාල මානවකයාට මෙසේ කී්ය. ´´යහලුව ජෝතිපාලය, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන්ගේ ආරාමය මේ නුදුරු තන්හිය. යහලුව ජෝතිපාලය, භාග්‍යවත්, අර්හත්, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් දකිනු පිණිස (එහි) යමු.´
´මාගේ භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, ඒ සම්‍යක් සම්බුදුන්ගේ දැකීම මැනවැයි සම්මතමය. එහෙයින් යමු´ යි කීය. තුන්වෙනුවද, ආනන්දය, තරුණ ජෝතිපාල තෙමේ ටීකාර කුම්භකාරයාහට මේ කාරණය කීය.
´´මිත්‍ර ටීකාරය, ඒ හිස මුඩු ශ්‍රමණයා දැකීමෙන් කුමන ප්‍රයෝජනයෙක්ද? (එහෙයින්) වැඩක් නැත´´ (යනුයි.)
7.´´එකල්හි ආනන්දය, ටීකාර කුම්භකාර තෙමේ ජෝතිපාල මානවකයාගේ ඔඩොක්කුවෙන් අල්වා ගෙන මෙසේ කීය. ´´යහළුව ජෝතිපාලයිනි, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන්ගේ ආරාමය මේ සමීපයෙහිය. යහළුව ජෝතිපාලයිනි, භාග්‍යවත්, අර්හත්, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් දැකීමට (එහි) යමු. මාගේ භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, ඒ සම්‍යක් සම්බුදුන්ගේ දැකීම යහපතය කියා සම්මතය. (එහෙයින්) යමු´ යි කීය.
´´එකල්හි ආනන්දය, ජෝතිපාල තරුණ තෙමේ ඔඩොක්කුව අත්හැර ටීකාර කුම්භකාරයාහට මෙසේ කීය. ´මිත්‍රය ටීකාරය, ඒ මුඩු ශ්‍රමණයා දැකීමෙන් කුමන පලයෙක්ද? එයින් කම් නැතැ´ යි කීය. එකල්හි ආනන්දය, ටීකාර කුම්භකාර තෙමේ නානලද හිසින් යුත් ජෝතිපාල මානවකයාගේ කෙස් වැටියෙන් අල්වාගෙණ මෙසේ කීය.
´´යහළුව ජෝතිපාලයිනි, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන්ගේ මේ ආරාමය ඉතා ආසන්නයෙහිය. යහළුව ජෝතිපාලයිනි, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් දැකීම පිණිස (එහි) යමු.´
´භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, මාගේ ඒ සම්‍යක් සම්බුදුන්ගේ දැකීම සාධු සම්මතය. (එහෙයින්) යමු´ යි කීය.
8. ´´එකල්හි ආනන්දය, ජෝතිපාල මානවකයාහට මේ අදහස වූයේය. ´පින්වත, ආශ්චය්‍ර්‍යයකි. පුදුමයකි. (එනම්) යම් කාරණයකින් මේ ටීකාර කුම්භකාර තෙමේ පහත් ජාති ඇත්තෙකුවද ස්නානය කළ හිසින් යුත් අපගේ කෙස් වැටිය ඇල්ලීමට තරම් සිතීද, ඒකාන්තයෙන් මේ කාරණය සුළු දෙයක් නොවන්නේය.´ කියා සිතීය. එසේ සිතා ටීකාර කුම්භකාරයාගෙන්, ´යහලුව ටීකාරය, ඒ කාරණය මෙතරම් උසස් දෙයක්දැයි, (ඇසීය.) ´යහලුව ජෝතිපාලයිනි, ඒ කාරණය එතරම් උසස් දෙයකි´ යි උත්තර දුනි. ඒ මාගේ භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, ඒ සම්‍යක් සම්බුදුන්ගේ දැකීම එසේම යහපත්යයි සම්මත කරන ලද්දේ වෙයි.
´යහලුව ටීකාරය, එසේනම් (කෙස්වැටිය) මුදව. යන්නෙමැ´ යි (කීය.)
9. ´´එකල්හි ආනන්දය, ටීකාර කුම්භකාර තෙමේද ජෝතිපාල තරුණ තෙමේද, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් වහන්සේ යම් තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියාහුය. පැමිණ ටීකාර කුම්භකාර තෙමේ භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප බුදුරජාණන් වහන්සේට වැඳ එක් පැත්තක හිඳ ගත්තේය.
´´ ජෝතිපාල තරුණ තෙමේ වනාහි භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ සමග සතුටු වූයේය. සතුටුවීමට නිසිවූ සිහි කිරීමට සුදුසුවූ කතාව කොට නිමවා එක් පැත්තක හිඳගත්තේය.
´´ආනන්දය, එක් පසෙක උන්නාවූ ටීකාර කුම්භකාර තෙමේ, ´ස්වාමීනි, තරුණවූ මේ ජෝතිපාල තෙමේ මාගේ යහළුවෙකි. ප්‍රිය යහළුවෙකි. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මොහුට ධර්ම දේශනා කරණ සේක්වා´ යි අර්හත්වූ, සම්‍යක් සම්බුද්ධවූ, කාශ්‍යප භාග්‍යවතුන් වහන්සේහට කීය.
10.´´ආනන්දය, එකල්හි භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප බුදුරජතෙමේ ටීකාර කුම්භකාරයාටද ජෝතිපාල මාණවකයාටද දහම් කථාවෙන් කරුණු දැක්වූයේය. කරුණු ගැන්වූයේය. කරුණෙහි සිත් තියුණු කරවූයේය. පැහැදවූයේය.
´´ආනන්දය, එකල්හි භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් විසින් ධර්ම කථාවෙන් කරුණු දක්වන ලද්දාවූද, කරුණු ගන්වන ලද්දාවූද, එහි සිත් තියුණු කරවන ලද්දාවූද, පහදවන ලද්දාවූද, ටීකාර කුම්භකාර තෙමේද ජෝතිපාල මානවක තෙමේද භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන්ගේ දේශනාවට ඉතා සතුටුව අනුමෝදන්ව හුනස්නෙන් නැගිට, භාග්‍යවත්වූ අර්හත්වූ කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන්ට වැඳ, පැදකුණු කොට ගියාහුය.
11.´´එකල්හි ආනන්දය, ජෝතිපාල මානවක තෙමේ ටීකාර කුම්භකාරයාගෙන් යහලුව ටීකාරය, නුඹ ධර්මය ඇසීම පමණක් කරන්නෙහිද, එපමණක් නොව ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිත් වන්නෙහිදැ´ යි ඇසී. ´යහලුව, ජෝතිපාලය, මා අන්ධවූ, මහළුවූ, මව් පියන් පෝෂණය කරන බව නොදන්නෙහිද?´ ´යහලු ටීකාරය, එසේනම් මම ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදි වන්නෙමි´ යි කීය.
´´එවිට ආනන්දය, ටීකාර නම් කුම්භකාර තෙමේද, ජෝතිපාල නම් මානවක තෙමේද, භාග්‍යවත් අර්හත් කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුද්ධ තෙමේ යම් තැනෙක්හිද, එතැනට පැමිණියාහුය. පැමිණ, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් වැඳ එක් පසෙක හිඳ ගත්හ. ආනන්දය, එක් පසෙක හුන්නාවූ ටීකාර කුම්භකාර තෙමේ භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන්ට, ´ස්වාමීනි, මේ ජෝතිපාල මානවක තෙමේ මාගේ යහළුවෙකි ප්‍රිය යහළුවෙකි. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මොහු පැවිදි කරණ සේක්වා´ යි කීය.
´´ආනන්දය, ජෝතිපාල මානවක තෙමේ භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් සමීපයෙහි මහණකම ලැබී. උපසම්පදාව ලැබී.
´´ඉක්බිති ආනන්දය, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදු රජ තෙමේ ජෝතිපාල මානවක උපසම්පදාවූ නොබෝ කලකින්, උපසම්පදාවී අඩ මසකින්, වෙහලිඞගයෙහි කැමතිතාක්කල් වාසයකොට බරණැස යම් තැනෙක්හිද, එහි චාරිකාව සඳහා වැඩියේය. පිළිවෙළින් චාරිකාවෙහි වඩිනුයේ බරණැස යම් තැනෙක්හිද එහි පැමිණියේය.
12.´´එහිදී ආනන්දය, භාග්‍යවත් අර්හත් කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුද්ධ තෙම, බරණැස සමීපයෙහි මිගදාය නම් ඉසිපතනාරාමයෙහි වැඩවසයි.
´´ ආනන්දය, කිකී නම් කසී රජ භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, සම්‍යක් කාශ්‍යප බුදු රජ තෙමේ බරණැසට පැමිණ, බරණැස මිගදාය නම් ඉසිපතනයෙහි වාසය කෙරේයයි ඇසුවේය.
´´එකල්හි ආනන්දය, කිකී කසී රජතෙම යහපත්වූ යහපත්වූ යානාවන් යොදවා, යහපත් යානාවක නැග, යහපත් යහපත් යානාවන්ගෙන් යුක්තව මහත් රාජානුභාවයෙන් භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් දැකීම පිණිස බරණැසෙන් පිටත්ව ගියේය.
´´යානාවෙන් යාමට සුදුසු තැන් දක්වා යානාවෙන් ගොස් යානාවෙන් බැස, භාග්‍යවත් අර්හත් කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුඳු රජතෙමේ යම් තැනෙක්හිද එතැනට පයින්ම ගියේය. ගොස්, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් වැඳ, එක පසෙක උන්නේය.
13. ´´ ආනන්දය, එක් පසෙක හුන් කිකී නම් කසී රජුට, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදු රජ තෙමේ ධර්ම කථාවෙන් මනාකොට කරුණු දැක්වීය. මනාව කරුණු ගැන්වීය. කරුණෙහි සිත මනාව තියුණු කරවීය. මනාකොට සිත පැහැදවීය.
´´එකල්හි ආනන්දය, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් විසින් දහම් කතාවෙන් කරුණු දක්වන ලද්දාවූ, සමාදන් කරවන ලද්දාවූ, තියුණු කරණ ලද්දාවූ, පහදවන ලද්දාවූ, කිකී කසී රජතෙමේ භාග්‍යවත් අර්හත් කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන්ට, ´ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ භික්‍ෂු සංයා සමග සෙට දවස පිණිස මාගේ බත ඉවසන සේක්වා´ යි කීය. ආනන්දය, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදු රජ තෙමේ නිශ්ශබ්ද භාවයෙන් ඉවසීය.
´´එකල්හි ආනන්දය, කිකී කසී රජතෙමේ භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන්ගේ ඉවසීම දැන ආසනයෙන් නැගිට, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් වැඳ, පැදකුණුකොට ගියේය.
14.´´ඉක්බිති ආනන්දය, කිකී කසී රජතෙම ඒ රාත්‍රිය ඇවෑමෙන් සිය නිවසෙහි මිටි බැඳ අහසෙහි එල්වා වියන ලද කළු ඇට ඉවත් කරණ ලද රත් ඇල් සහලින් බත් හා නොයෙක් ව්‍යඤජනයෙන් යුත් ඛාද්‍ය භොද්‍යයන් පිළියෙල කරවා, ´ස්වාමීනි, බත නිමියේය. (ඊට) කාලය (වෙයි)´ කියා භාග්‍යවත් අර්හත් සම්‍යක් සම්බුදුන්ට සැලකරවිය.
´´ඉක්බිති ආනන්දය, භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදු රජ පෙරවරුයෙහි හැඳ පොරවා පා සිවුරු ගෙණ කිකී කසී රජුගේ මාලිගය යම් තැනකද එතැනට වැඩියේය. (එසේ) වැඩ භික්‍ෂු සංයා සමග පැනවූ අස්නෙහි වැඩ හුන් සේක.
´´ඉක්බිති ආනන්දය, කිකී නම් කසී රජතෙමේ බුදුන් ප්‍රධාන භික්‍ෂු සංයා ප්‍රණීතවූ ආහාර පාන වලින් සියතින් වැළඳවීය. කැමතිතාක් වැළඳවීය.
´´ඉක්බිති ආනන්දය, කිකී කසී රජතෙමේ, වළඳා අවසන්ව පාත්‍රය ඉවත තැබූ භාග්‍යවත් අර්හත් කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් වෙත එක් මිටි අස්නක් ගෙණ හිඳ ගත්තේය.
15. ´´ ආනන්දය, එක් පසෙක උන් කිකී නම් කසී රජ භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන්ට මේ කාරණය සැලකළේය.
´ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මාගේ බරණැස් නුවර වස් විසීම ඉවසන සේක්වා. මෙබඳුවූ උපස්ථානයක් සංයාට වන්නේය´ යි කීය.
´කම් නැත, මහරජ, මා විසින් වස් විසීමක් ඉවසන ලද්දේය.´
´´දෙවනුවත් ආනන්දය, ´කිකී´ නම් කසී රජතෙමේ භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්මා සම්බුදුන්ට මේ කාරණය කීයේය. ´ස්වාමීනි, භාග්‍යවත් කෙමේ මාගේ බරණැසෙහි වස් විසීම ඉවසන සේක්වා. සංයාට මෙබඳුවූ උපස්ථානයක් වන්නේය´ යි (කියායි.)
´´තුන්වෙනුවත් ආනන්දය, ´කිකී´ කසී රජතෙමේ භාග්‍යවත්වූ, අර්හත්වූ, කාශ්‍යප සම්මා සම්බුදුන්ට මේ කාරණය කීය.
´ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මාගේ බරණැස් නුවර වස් විසීම ඉවසන සේක්වා. සංයාට මෙබඳුවූ උපස්ථානයක් වන්නේය´ යි කියායි.
´කම් නැත, මහරජ, මා විසින් වස් විසීම ඉවසන ලද්දේය.´ යි වදාළේය.
16. ´´ඉක්බිති ආනන්දය, භාග්‍යවත්, අර්හත්, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ බරණැස් නුවර වස් විසීම නොඉවසන්නාහයි කිකී නම් කසී රජහට නොසතුට පහළ වූයේය. දොම්නස පහළ වූයේමය.
´´ඉක්බිති ආනන්දය, කිකී කසී රජතෙම කාශ්‍යප භාග්‍යවත්, අර්හත්, සම්‍යක් සම්බුදු සම්මා සම්බුදුන්ට මෙසේ කීය.
´ස්වාමීනි, නුඹ වහන්සේට මට වඩා උපස්ථාන කරන්නාවූ අන් කිසිවෙක් ඇත්තේදැ´ යි විචාළේය.
´මහරජ, වෙහලිඞග නම් නියම් ගමක් ඇත. එහි ටීකාර නම් කුම්භකාරයෙක් වාසය කෙරයි. හෙතෙම මාගේ උපස්ථායක කෙනෙක. අග්‍ර උපස්ථායක කෙනෙක. මහරජ තොපට වනාහි ´ භාග්‍යවත්, අර්හත්, කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ මාගේ වස් විසීම නොඉවසූහ´ යි නොසතුට පහළවිය. දොම්නස පහළ විය. එය ටීකාර කුම්භකාරයාට නැත. ඇතිද නොවන්නේය.
´මහරජ, ටීකාර කුම්භකාරතෙම වනාහි බුදුන් සරණ ගියේය. දහම් සරණ ගියේය. සංයා සරණ ගියේය.
´මහරජ, ටීකාර කුම්භකාරතෙම වනාහි ප්‍රාණාතයෙන් වැළකුණේය. සොරකමින් වැළකුණේය. කාමයෙහි වරදවා හැසිරීමෙන් වැළකුණේය. මුසාවාදයෙන් වැළකුණේය. සුරාපානයෙන් වැළකුණේය.
´මහරජ, ටීකාර කුම්භකාරතෙම වනාහි බුදුන් කෙරෙහි නොසෙල්වෙන පැහැදීමෙන් යුක්තවූයේ වෙයි. ධර්‍මයෙහි නොසෙල්වෙන පැහැදීමෙන් යුක්තවූයේ වෙයි. සඞයා කෙරෙහි නොසෙල්වෙන පැහැදීමෙන් යුක්තවූයේ වෙයි. ආය්‍ර්‍යයන් විසින් කැමතිවන ලද සීලයන්ගෙන් යුක්ත වූයේ වෙයි.
´මහරජ, ටීකාර කුම්භකාරතෙම වනාහි දුකඛ සත්‍යයෙහි සැක නැත්තේ වෙයි. දුකඛ සමුද සත්‍යයෙහි සැක නැත්තේ වෙයි. දුකඛ නිරෝධ සත්‍යයෙහි සැක නැත්තේ වෙයි. දුකඛ නිරෝධ ගාමිණී ප්‍රතිපදා සත්‍යයෙහි සැක නැත්තේ වෙයි.
´මහරජ, ටීකාර කුම්භකාරතෙම වනාහි එක් වේලෙහි වළඳනා බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යාවෙන් යුක්තවූ, සිල්වත්වූ, යහපත් ධර්‍මයෙන් යුක්තවූවෙක් වෙයි.
´මහරජ, ටීකාර කුම්භකාරතෙමේ වනාහි රන් රුවන් ඉවත් කළ, මසු කහවනු පිළිගැන්මෙන් වැළකුණේ වෙයි. ´මහරජ, ටීකාර කුම්භකාරතෙමේ වනාහි බහා තැබූ අවි ආයුධ ඇත්තේ සියතින් පොළොව නොම හාරයි. ගං ඉවුරු බිඳීගිය තන්හි යම් පසක් වේද – මීයන් සුනඛයන් විසින් ඇද දමන ලද යම් පසක් වේද, ඒ පස කැමති සේ ගෙණ වුත් වලන් සාදා මෙසේ කියන්නේය. ´මෙහි යමෙක් කැමැත්තේ නම් සහල් හෝ මුං හෝ කඩල හෝ ගෙනවුත් තබා යමක් කැමති වේද, එය ගෙන යව´ යි (කියාය)
´මහරජ, ටීකාර කුම්භකාරතෙමේ වනාහි ඇස් අන්ධවූ මහළු මව් පියන් පෝෂණය කරන්නෙක. මහරජ, ටීකාර කුම්භකාරතෙමේ වනාහි කාම ලෝකය භජනය කරන්නාවූ ඔරංභාගගියසංයො (බැඳුම්) පස නැති කොට (බඹලොව) ඔපපාතිකව උපදින ඒ බඹලොවෙන් නැවත ඉපදීම් වශයෙන් මෙහි නොඑන, ඒ බ්‍රහ්ම ලෝකයෙහිදීම පිරිණිවෙන ස්වභාව ඇත්තෙකැ´ යි (වදාළහ.)
17. ´මහරජ, එක් කලෙක මම වෙහලිඞග නම් නියම් ගම්හි වාසය කරමි. මහරජ, එකල්හි මම පෙරවරු කාලයෙහි හැඳ පොරවා පාත්‍ර සිවුරු ගෙණ ටීකාර කුම්භකාරයාගේ මව්පියන් යම් තෙනකද, එහි පැමිණියෙමි. පැමිණ ටීකාර කුම්භකාරයාගේ මව් පිය දෙදෙනාගෙන් ´මේ මේ පින්වත් තැනැත්තේ කොහි ගියේදැ´ යි ඇසීමි. ´ස්වාමීන් වහන්ස, ඔබගේ උපස්ථායක තෙම බැහැර ගියේය. මේ සැළියෙන් බත් ගෙණ, මේ ව්‍යංජන භාජනයෙන් ව්‍යංජන ගෙණ වැළඳුව මැනව´ යි (කීහු.)
´ඉක්බිති මහරජ, මම සැළියෙන් බත් ගෙණ, ව්‍යංජන භාජනයෙන් ව්‍යංජන ගෙණ වළඳා ආසනයෙන් නැගිට ගියෙමි. මහරජ, අනතුරුව ටීකාර කුම්භකාරතෙම මව් පියන් යම් තෙනකද එහි පැමිණ මව් පියන්ගෙන් කවරෙක් සැළියෙන් බත් ගෙණ, ව්‍යංජන භාජනයෙන් ව්‍යංජන ගෙණ අනුභවකොට ආසනයෙන් නැගිට බැහැර ගියේදැ´ යි ඇසීය.
´පුත්‍රය, භාග්‍යවත් අර්හත් කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුද්ධයන් වහන්සේ සැළියෙන් බත් ගෙණ, ව්‍යංජන ගෙණ වළඳා ආසනයෙන් නැගිට බැහැර වැඩියේය´ යි (කීහු) ´එහිදී, මහරජ, ටීකාර කුම්භකාරයාහට ´ඒකාන්තයෙන් මට ලාභයෙක, ඒකාන්තයෙන් මා විසින් යහපත්වූ ලාභයක් ලබන ලදී. භාග්‍යවත්වූ අර්හත්වූ කාශ්‍යප සම්බුදු රජානන් වහන්සේ මට මෙසේ විශ්වාස වූවෝය´ යන සිත් පහළ විය. ´මහරජ, ටීකාර කුම්භකාරයාහට අඩ මසක්ද, මව් පියන්ට සත් දවසක්ද, මෙයින් උපන් ප්‍රීති සැපය නොනැසී පැවතුණේය.
´මහරජ, එක් කලෙක මම වෙහලිඞග නම් ගමෙහිම වෙසෙමි. ඉක්බිති මම පෙරවරු වේලෙහි හැඳ පොරවා පාත්‍ර සිවුරු ගෙණ ටීකාර කුම්භකාරයාගේ මව්පියන් යම් තෙනකද, එහි පැමිණියෙමි. පැමිණ ටීකාර කුම්භකාරයාගේ මව්පියන්ගෙන් ´පින්වතුනි, මේ පින්වත් තෙමේ කොහි ගියේදැ´ යි ඇසීමි. ´පින්වතුන් වහන්ස, ඔබගේ උපස්ථායක තෙම බැහැර ගියේය. මේ සැළියෙන් කොමු පිඬු ගෙණ, ව්‍යංජන භාජනයෙන් (ව්‍යංජන ගෙණ වළඳනු මැනව´ යි කීහු.) මහරජ, එහිදී මම සැළියෙන් කොමු පිඬු ගෙණ, ව්‍යංජන භාජනයෙන් ව්‍යංජන ගෙණ වළඳා ආසනයෙන් නැගිට ගියෙමි.
´ඉක්බිති මහරජ, ටීකාර කුම්භකාරතෙම මව් පියන් යම් තෙනකද එහි පැමිණියේය. පැමිණ මව් පියන්ගෙන් ´සැළියෙන් කොමු පිඬු ගෙණ, ව්‍යංජන භාජනයෙන් ව්‍යංජන ගෙණ අනුභවකොට ගියේ කවරෙක්දැ´ යි ඇසීය. ´දරුව භාග්‍යවත් අර්හත් කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් වහන්සේ සැළියෙන් කොමු පිඬු ගෙණ, ව්‍යංජන භාජනයෙන් ව්‍යංජන ගෙණ වළඳා ආසනයෙන් නැගිට වැඩියෝය´ යි (කීහු)
18. ´ඉක්බිති මහරජ, ටීකාර කුම්භකාරයාහට ´මට ඒකාන්තයෙන් ලාභයෙක, මා විසින් ඒකාන්තයෙන් යහපත් ලාභයක් ලබන ලදී. මට භාග්‍යවත් අර්හත් කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන් වහන්සේ විශ්වාස වූයේය´ යි සිත් විය. ´මහරජ, ටීකාර කුම්භකාරයාහට අඩ මසක්ද, මව් පියන්ට සත් දවසක්ද, මෙයින් උපන් ප්‍රීති සැපය නොනැසී පැවතුණේය.
´මහරජ, මම එක් කලෙක්හි ඒ වෙහලිඞග නම්නියම් ගමෙහි වෙසෙමි. ඒ කාලයෙහි වනාහි ගන්‍ධ කුටිය වැස්සෙන් තෙමෙයි. එහිදී මහරජ, මම භික්‍ෂූන්ට කථාකොට ´මහණෙනි, යව්. ටීකාර කුම්භකාරයාගේ ගෙහි තණ දනිව්´ යයි කීයෙමි.
´මහරජ, මෙසේ කීකල්හි භික්‍ෂූහු මට ´ස්වාමීන් වහන්ස, ටීකාර කුම්භකාරයාගේ ගෙහි තණ නැත්තේය. එ නමුදු ඔහුගේ ගෘහය අලුත සොයන ලද පිදුරු ඇත්තේය. ´මහණෙනි, යව්. ටීකාර කුම්භකාරයාගේ ගෘහය සෙවිලි කළ පිදුරු ගෙන එව´ යි කීයෙමි.´
19. ´ඉක්බිති, මහරජ, ඒ භික්‍ෂූහු ටීකාර කුම්භකාරයාගේ ගෘහයෙහි සෙවිලි කරණ ලද තණ ගෙන ආවාහුය. එකල්හි මහරජ, ටීකාර කුම්භකාරයාගේ මව්පියෝ භික්‍ෂූන්ගෙන් ´කවරහු ගෘහයෙහි සෙවිලි කළ පිදුරු ගෙණ යෙත්දැ´ යි ඇසූහ.
´භික්‍ෂූහු, ´සොහොයුරිය, භාග්‍යවත් අර්හත් කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදු රජුන්ගේ ගඳකිළිය තෙමේය´ යි කීහු. ´ස්වාමි දරුවෙනි, ගෙණ යනු මැනව. සත්පුරුෂවරුනි, ගෙණයනු මැනව´ යි කීහු. ඉක්බිකි මහරජ, ටීකාර කුම්භකාර තෙමේ මව් පියන් යම් තෙනෙක්හි නම් එහි එළඹියේය. එළඹ මව්පියන්ගෙන්, ගෙය සෙවිලි කළ පිදුරු ගෙන ගියෝ කවුරුදැ´ යි ඇසීය.
´දරුව, භාග්‍යවත් අර්හත් කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදුන්ගේ ගඳකිළිය තෙමෙන්නේය කියා භික්‍ෂූහු ගෙන ගියෝය´ යි කීහු.
´එකල්හි මහරජ, ටීකාර කුම්භකාරයාහට ඒකාන්තයෙන් මට ලාභයෙක. ඒකාන්තයෙන් මා විසින් යහපත් ලාභයක් ලබන ලදී. මට භාග්‍යවත් අර්හත් කාශ්‍යප සම්‍යක් සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ මෙසේ විශ්වාස වූවෝය´ යි සිත්විය. ´අනතුරුව මහරජ, ටීකාර කුම්භකාරයාහට අඩ මසක්ද, මව් පියන්ට හත් දවසක්ද, එයින් උපන් ප්‍රීති සැපය නොනැසී පැවැත්තේය.
20. ´ඉක්බිති මහරජ, ඒ ගෘහය තෙමසක් මුලුල්ලෙහිම, අහසම පියස්ස කොට සිටියේය. වැස්සෙන්ද නොතෙමියේය. මහරජ, ´ ටීකාර කුම්භකාරතෙමේ මෙබඳුවූ ගුණ ඇත්තෙක් වේය´ යි වදාළහ.
´ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ විශ්වාස වීමෙන් ටීකාර කුම්භකාරයාහට ලාභයෙක. ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, ටීකාර කුම්භකාරයා විසින් යහපත් ලාභයක් ලබන ලදී.
21. ´´ඉක්බිති ආනන්දය, කිකී නම් කසී රජ තෙමේ, ටීකාර නම් කුම්භකාරයාහට මිටිකොට බැඳ වියනලද රත් හැල් සහල් ගැල් පන්සියයක්ද, ඊට සුදුසු ව්‍යංජන පිණිස ගත යුතු දේද පිටත්කොට යැවීය. ඉක්බිති ආනන්දය, ඒ රාජ පුරුෂයෝ ටීකාර නම් කුම්භකාරයා වෙත පැමිණ මෙසේ කීවාහුය.
´පින්වත, මිටිකොට බැඳ වියනලද රත් හැල් සහල් ගැල් පන්සියයක්ද, ඊට සුදුසු ව්‍යංජන පිණිස ගත යුතු දේද, කිකී නම් කසී රජ විසින් එවන ලද්දාහ.
´පින්වතුන් වහන්ස, ඒ භාණ්ඩයන් පිළිගත මැනව. රජ තෙමේ වනාහි බොහෝ වැඩ ඇත්තේ කටයුතු බහුලවූයේ වේය´ යි කීහු. ටීකාර කුම්භකාර තෙමේ මට (එයින්) ප්‍රයෝජනයෙක් නැත. රජහටම වේවා´ යි කීය.
22. ´´ආනන්දය, නුඹට මෙබඳු අදහසෙක් ඇතිවිය හැක. ඒ කාලයෙහි තරුණ ජෝතිපාල වූයේ ඒකාන්තයෙන් අනිකෙක කියාය.
´´ආනන්දය, මේ කාරණය වනාහි, එසේ නොදත යුතුය. ඒ කාලයෙහි තරුණ ජෝතිපාල වූයෙම් මම්මය´ යි වදාළහ.
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කාරණය වදාළසේක. සතුටු සිත් ඇති ආයුෂ්මත් ආනන්‍ද ස්ථවිරයන් වහන්සේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ වචනයට සතුටුවූහ.
පළමුවෙනිවූ ටීකාර සූත්‍රය නිමි.
උපුටා ගැනීම - උතුම් ශ්‍රී සද්ධර්මය ( dahamsithum.wordpress )