ත්‍රිපිටක පොත් වහන්සේ/සූත්‍ර පිටකය/දීඝ නිකාය/ලෝහිච්ච සූත්‍රය
1. මා විසින් මෙසේ අසන ලදි. එක් සමයක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ භික්‍ෂුන් පන්සීයක් පමණ වු මහත් මහණමුළුවක් හා කොසොල් රටැ සැරි සරන සේක්, සාලවතිකා නම් ගමට බට සේක. එ සමයෙහි ලොහිච්ච බමුණු තෙම (මිනිස් ගව මියු ඇත් අස් ඈ) සතුන්ගෙන් ගැවැසුණු, තණ දඬු දිය ඇති, බොහෝ ධාන්‍ය ඇති, පසේනදී කොසොල් රජුහු විසින් බඹදෙයෙන් තමහට පමුණු කොටදුන් රාජභොග්‍ය වු රාජදාය වු සාලවතිකා ගමට අධිපතිව වෙසෙයි.
2. එ සමයෙහි ලොහිච්ච බමුණුහට “මෙහි මහණෙක් හෝ බමුණෙක් හෝ කුසල් දහම් ලබන්නේ නම්, කුසල් දහම් ලැබ එය මෙරමාට නො කියැ යුතු ය. (තමන් ලත් කුසල් දම් තෙමේම ගරු කොට විසිය යුතු.) අනෙකෙක් (අනුසාසිතයෙක් අනෙකෙකුට) (අනුසාසකයෙක් හට) කවර වැඩක් නම් කරන්නේ ද? තමාගේ පරණ බැඳුමක් සිඳ අන් අළුත් බැඳුමක් කරන්නේ යම්සේ ද, මේ පරහට කීමේ රුචියත් එසේ ම ලාමක වු ලොභ ධර්‍මයකැයි කියමි. අනෙකෙක් අනෙකෙක්හට කුමක් නම් කරන්නේ දැ”යි මෙසේ වු ලාමක මිසදිටෙක් උපන්නේ වෙයි.
3. ලොහිච්ච බමුණු තෙම (රටෙහි පැතිරැ ගිය) මතු දැක්වෙන කථාව ඇසීය: “භවත්නි, සැහැපුත් වු, සැහැකුලෙන් නික්මැ පැවිදි වු මහණගොයුම්හු වනාහි මහණුන් පන්සියයක් පමණ වු මහත් මහණමුළුවක් හා කොසොල්රටැ සැරි සරනුවෝ සාලවතිකාවට පැමිණියහ. ඒ භාග්‍යවත්හු මේ මේ කරුණින් රහත්හ, සම්මාසම්බුදුහ, විද්‍යායෙන් හා සරණින් හා යුතුහ, සුගතහ, ලොව දතුවහ, තමනට වැඩිතරම් එකක්හු නැති පුරිස්දම් සැරියහ, දෙව්මිනිස්නට සථරහ, බුදුහ භගවත් හ” ඔබ දෙවියන් සහිත මරුන් සහිත බඹුන් සහිත මෙ ලොව - මහණ බමුණන් සහිත දෙව්මිනිසුන් සහිත මේ සත්මුළුව තුමු ම සිය වෙසෙසි නුවණින් දැන පසක් කොට ලොවට දන්වති. ඔබ මුල කලණ මැද කලණ අග කලණ වු, මනා අරුත් ඇති, පිරිපුන් වියඳුන් ඇති හැම සැටියෙන් පිරිපුන් පිරිසිදු දහම් දෙසති. එසේ දෙසනුවෝ සසුන්බඹසර පවසති. එබඳු රහතුන් දැක්ම වු කලී මනා එකෙකැ” යි ඒ භාග්‍යවත් ගෞතමයන් වහන්සේ පිළිබඳ මෙසේ වු මනා කිතුහඬෙක් උස් වැ නැංගේ වේ. යනු ය.
4. එක්බිති ලෝහිච්ච බමුණු භෙසිකා නම් නැහැවියා බණවා, “සගය, භෙසිකා, මහණ ගොයුමුන් වෙත යා ගොස් “පින්වත් ගොයුමාණනි, ලෝහිච්ච බමුණු පින්වත් ගොයුමාණන් ආබධ නැති නියා, නීරොග නියා, හෑල්ලු පැවැතුම් ඇති නියා, කාබල ඇති නියා, සුව විහරණ ඇති නියා විචාරා”යි මා බසින් මහණ ගොයුමාණන් ආබධ නැති නියා, රොග නැති නියා, හෑල්ලු පැවැතුම් ඇති නියා, කාබල ඇති නියා විචාරව,“පින්වත් ගොයුමාණෙ! මහණමුළුව හා සෙට දවසට ලෝහිච්ච බමුණාගේ බත ඉවසත් වා යි ද කියව.යි කීය.
5. “එසේ ය, ස්වාමීනි.යි භෙසිකා නැහැවි ලෝහිච්ච බමුණුට පිළිවදන් දී “ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත ගියේ ය. ගොස් ඔබ වැඳ පසෙක හුන්නේ ය. පසෙක හුන් ම භෙසිකා නැහැවි “වහන්ස, ලෝහිච්ච බමුණු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නිරාබාධ නියා, නීරොග නියා, හෑල්ලු පැවැතුම් ඇති නියා, කාබල ඇති නියා, සුව විහරණ ඇති නියා විචාර යි. වහන්ස, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බික්සඟන හා සෙට දවසට ලෝහිච්ච බමුණාගේ බත ඉවසන සේක් ව.යි මෙසේත් කියා යැ යි භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය කී ය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නිහඬ බැවින් එය ඉවැසු සේක.
6. ඉක්බිති භෙසිකා නැහැවි තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉවැසු නියා දැන, හුනස්නෙන් නැගී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ පැදකුණු කොට, ලෝහිච්ච බමුණා කරා ගියේ ය. ගොස් “වහන්ස, ලෝහිච්ච බමුණු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නිරාබාධ නියා, නීරොග නියා, හෑල්ලු පැවැතුම් ඇති නියා, කාබල ඇති නියා, සුව වුසුම් ඇති නියා විචාර යි. වහන්ස, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බික්සඟන හා සෙට පිණිස ලෝහිච්ච බමුණුහුගේ බත ඉවසන සේක් ව’ යි මෙසේ ලෝහිච්ච බමුණු කියායැ’ යි ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ඔබ වචනයෙන් සැළ කළම්හ”යි ලෝහිච්ච බමුණාට කී ය.
7. ඉක්බිත්තෙන් ලෝහිච්ච බමුණු එ රැය ඇවෑමෙන් සිය නිවෙස්හි ප්‍රණීත ඛාද්‍යා භොජ්‍ය පිළියෙල කරවා භෙසිකා නැහැවියා බණවා, “සගය, භෙසිකා, මෙහි එව, තෝ මහණගොයුමන් කරා යා, ගොස් “පින්වත් ගොයුමාණනි, වඩිනුවට කල් යැ. බත පිළියෙල කොට නිම වී යැ”යි මහණ ගොයුමාණනට කල් දන්වව.යි කී ය. “එසේ ය, ස්වාමීනි.යි කියා ම භෙසිකා නැහැවි ලෝහිච්ච බමුණාට පිළිවදන් දී “ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කරා ගියේ ය. ගොස් භාග්‍යවතුන් වැඳ පසෙක සිටියේ ය. පසෙක සිටියාවු භෙසිකා නැහැවි “වහන්ස, වඩිනුවට කල් ය. බත පිළියෙල කොට නිම වීයැ” යි සැළ කළේය. ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පෙරවරුයෙහි හැඳ පෙරෙව පාසිවුරු ගෙන මහණගණයා හා ශාලවතිකා ගමට වැඩි සේක.
8. එ කල්හි භෙසිකා නැහැවි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පසුපසින් ඔබ හා ම ගියේ වෙයි. එ කලැ භෙසිකා නැහැවි “වහන්ස, මෙහි මහණෙක් හෝ බමුණෙක් හෝ කුසල් දම් ලැබගන්නේ නම්, කුසල් දහම් ලැබැ එය පරහට නො කිය යුතු ය. අනෙකෙක් අනෙකෙකුට කවර වැඩක් නම් කරන්නේ ද? පැරුණි බැඳුම සිඳ අන් අළුත්බැඳුමක් කරන්නේ යම්සේ ද, මෙද එසේ ම ලාමක වු ලොභ ධර්‍මයකැයි කියමි. අනෙකෙක් අනෙකෙක්හට කුමක් නම් කරන්නේ දැ”යි ලෝහිච්ච බමුණාට මෙබඳු ලාමක මිසදිටෙක් උපන. වහන්ස, ලෝහිච්ච බමුණුහු මේ ලාමක මිසදිටෙන් මුදන සේක් වා”යි භාග්‍යවතුන් වහන්සේට කීය. “භෙසිකා, මැනැව එය වනු ඇත. භෙසිකා, මැනැව. එය වනු ඇතැ” යි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාල සේක.
9. ඉක්බිත්තෙන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ලෝහිච්ච බමුණාගේ ගෙට එලැඹි සේක. එලැඹ පණවන ලද අස්නැ වැඩ හුන් සේක. එ කලැ ලෝහිච්ච බමුණු බුදුපාමොක් බික්සඟන ප්‍රණීත, ඛාද්‍ය භොජ්‍යයෙන් සියතින් සැතැප්වී ය, මොනොවට පැවැරී ය. එයින් පසු ලෝහිච්ච බමුණු දන් වැළැඳු, පාත්‍රයෙන් ඉවතට ගත් අතැති භාග්‍යවතුන් වහන්සේට එක් පසෙක එක්තරා මිටි අස්නක් ගෙන හිඳ ගත්තේ ය. එක් පසෙක හිඳ ගත්තා වු ම ලෝහිච්ච බමුණා අමතා, “ලෝහිච්චයෙනි, මෙහි මහණෙක් හෝ බමුණෙක් හෝ කුසල් දහම් ලැබගන්නේ නම්, කුසල් දහම් ලැබ එය මෙරමාහට නො කියැ යුතු. අනෙකෙක් අනෙකෙකුට කවර වැඩක් නම් කරන්නේ ද? පරණ බැඳුම සිඳ අන් අළුත්බැඳුමක් කරන්නේ යම්සේ ද, එසේ ම මේ කරුණ ද ලාමක ලොභ ධර්‍මයෙකැයි කියමි. අනෙකෙක් අනෙකෙකුට කවර වැඩක් නම් කරන්නේ දැ”යි මෙසේ ලාමක මිසදිටෙක් තොපට උපන්නේල. ඒ සැබෑ දැ?යී භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අසා වදාල සේක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ [ලෝහිච්ච:] “එසේ ය, පින්වත් ගොයුමාණනි.”
10. [භාග්‍යවත්හු:] “ලෝහිච්චයනි, ඒ කිමැ යි සිතවු ද? තෙපි සාලවතිකාවට අධිපති වැ වසනුවෝ නොවහු ද?” [ලෝහිච්ච:] “එසේ ය, පින්වත් ගොයුමාණනි.” [භාග්‍යවත්හු:]”ලෝහිච්ච බමුණු, සාලවතිකාවට අධිපති වැ වෙසෙයි. සාලවතිකා ගමෙහි උපන් යම් ධනධාන්‍යයෙක් ඇත් නම්, එය ලෝහිච්ච බමුණා ම එකලා වැ වළඳන්නේ නම්, අනුනට නො දෙන්නේ නම් මැනැවැ"යි යමෙක් කියන්නේ ද, මෙසේ කියන හෙ තෙම තොප නිසා ජීවත් වන ඥාතිපරිජනආදීනට ලැබෙන දැයට අන්තරාය කරන්නෙක් හෝ නොකරන්නෙක් වේ ද?” [ලෝහිච්ච:] “පින්වත් ගොයුමාණනි, හේ ඔවුන් ලබන ඒ දැයට අනතුරු කරන්නෙක් ය.” [භාග්‍යවත්හු:] “ලෝහිච්චය, ලාභයට අන්තරාය කරන්නේ ම හෙතෙම ඔවුනට හිතානුකම්පා ඇතියෙක් හෝ හිතානුකම්පා නැතියෙක් වේ ද?” [ලෝහිච්ච:] “පින්වත් ගොයුමාණනි, හිතානුකම්පා නැතියෙක් වේ.” [භාග්‍යවත්හු:] “හිතානුකම්පා නැතියහුට ඔවුන් කෙරෙහි එළැඹ සිටියේ මිතුරු සිත ද, නැත හොත් සතුරු සිත ද?” [ලෝහිච්ච:] “සතුරු සිත ය, පින්වත් ගොයුමාණනි.” [භාග්‍යවත්හු:] “සතුරු සිත එළැඹ සිටි කල්හි මිසදිටි හෝ වේ ද, නැත හොත් සම්දිටි වේ ද?” [ලෝහිච්ච:] “පින්වත් ගොයුමාණනි, මිසදිටි වේ.” [භාග්‍යවත්හු:] “ලෝහිච්චය, මම මිසදිටි ගතුවාහට දෙ ගති අතුරෙන් නිරය හෝ තිරිසන් යෝනිය හෝ යන එක්තරා ගතියක් කියමි.
11. ලෝහිච්චය, ඒ කිමැ යි සිතහි ද “පසේනදී කොසොල් රජ කසී කොසොල් දෙ රටට අධිපති වැ වෙසෙයි? [ලෝහිච්ච:] “එසේය පින්වත් ගොයුමාණනි.” කසීකොසොල් දෙ රටැ යම් ධන ධාන්‍යයෙක් උපදනේ නම් එය පසේනදී කොසොල් රජ ම එකලා වැ වළඳන්නේ නම්, අනුනට නො දෙන්නේ නම් මැනැවැ යි යමෙක් මෙසේ කියන්නේ ද, මෙසේ කියන ඒ තැනැත්තේ පසේනදී කොසොල් රජු නිසා ජීවත් වන තොප ද අනුන් ද ඒ හැම දෙනාගේ ලාභයට අන්තරාය කරන්නෙක් වේ ද, නැතහොත් අන්තරාය නොකරන්නෙක් වේ ද?” [ලෝහිච්ච:] “පින්වත් ගොයුමාණනි, ලාභයට අන්තරාය කරන්නෙක් වෙයි.” [භාග්‍යවත්හු:] “ලාභයට අන්තරාය කරන්නේ ම ඔවුනට හිතානුකම්පී වේ ද, නැතහොත් අහිතානුකම්පී වේ ද?” [ලෝහිච්ච:] “පින්වත් ගොයුමාණනි, අහිතානුකම්පී වේ.” [භාග්‍යවත්හු:] “අහිතානුකම්පීහට ඔවුන් කෙරෙහි එළැඹ සිටියේ මිතුරු සිත ද, නැත හොත් සතුරු සිත ද?” [ලෝහිච්ච:] “සතුරු සිත ය, පින්වත් ගොයුමාණනි.” [භාග්‍යවත්හු:] “සතුරු සිත එළැඹ සිටි කලැ හේ මිසදිටි වේ ද, නැත හොත් සම්දිටි වේ ද?” [ලෝහිච්ච:] “මිසදිටි වෙයි, පින්වත් ගොයුමාණනි.” [භාග්‍යවත්හු:] “ලෝහිච්චය, මිසදිටුවාහට නිරය හෝ තිරිසන් යොන හෝ - මේ දෙගතියෙන් එක්තරා ගතියක් මම් කියමි.
12. ලෝහිච්චය, “ලෝහිච්ච බමුණා සාලවතිකාවට අධිපති වැ වෙසේ. සාලවතිකායෙහි උපදනා තාක් සියළුධනධාන්‍ය ලෝහිච්ච බමුණා ම එකලා වැ වළඳන්නේ නම්, අනුනට නො දෙන්නේ නම් මැනැවැ”යි යමෙක් මෙසේ කියන්නේ ද, මෙසේ කියන හෙ තෙම තොප නිසා ජීවත් වන හැම දෙනාට ලාභාන්තරාකාර වෙයි. ලාභාන්තරාය කරන්නේම අභිතානුකම්පී වේ. අභිතානුකම්පී තැනැත්තහුට සතුරු සිත එළැඹ සිටියේ වෙයි. සතුරු සිත එළැඹ සිටි කලැ මිසදිටු වෙයි. එ පරිද්දෙන්ම, ලෝහිච්චය, “මෙහි මහණෙක් හෝ බමුණෙක් හෝ කුසල් දම් ලබන්නේ ය. කුසල් දහම් ලැබ මෙරමාහට නො කිය යුතු යැ”යිද, “අනෙකෙක් අනෙකෙකුට කවර වැඩක් නම් කරන්නේ දැ”යි ද, පරණ බැඳුම සිඳ අන් අළුත්බැඳුමක් කරන්නේ යම්සේ ද, එසේම මේ කරුණ ලොභ ධර්‍මයෙකැයි කියමියි ද, “අනෙකෙක් අනෙකෙකුට කවර වැඩක් නම් කරන්නේ දැ”යි දැයි ද යමෙක් මෙසේ කියන්නේ නම්, මෙසේ කියන හෙ තෙම - යම් කුලපුත් කෙනෙක් තථාගත බුදුහු දෙසු දහම්විනය ඇති මේ සසුන් නිසා සෝවන්පල පසක් කෙරෙත් ද, සෙදැගැමිපල පසක් කෙරෙත් ද, අනගැමිපල පසක් කෙරෙත් ද, රහත්පල පසක් කෙරෙත් ද, (එයට නොපොහොසත්) යම් කෙනෙක් දෙව්ලෝහි උපදිනු පිණිස දෙව්ගබ් මුහුකුරවත් ද (දෙව්ලෝ යන පිළිවෙත් පුරත් ද), හේ ඔවුනට ලාභාන්තරායකර වේ. ලාභාන්තරාය කරනුයේ ම අභිතානුකම්පී වෙයි. අභිතානුකම්පී පුඟුලාට සතුරු සිත එළැඹ සිටියේ වෙයි. සතුරු සිත එළැඹ සිටි කල්හි මිසදිටු වෙයි. ලෝහිච්චය, මම් මිසදිටුහට (මතු) නිරාගතිය හෝ තිරිසන් යොන හෝ මේ දෙගතියෙන් එක්තරා ගතියක් කියමි.
13. ලෝහිච්චය, “පසේනදී කොසොල් රජ කසී කොසොල් දෙ රටට අධිපති ව වෙසෙයි. කසීකොසොල් දෙරටැ උපදනා යම් ධනධාන්‍ය රැසෙක් වේ නම්, එය පසෙන. කොසොල්රජ ම එකලා වැ වළඳන්නේ නම්, අනුනට නො දෙන්නේ නම් මැනැවැ යි යමෙක් මෙසේ කියන්නේ නම්, එසේ කියනසුලු හෙ තෙම පසෙන. කොසොල්රජු නිසා යැපෙන තොපටත් අනුනටත් ලාභාන්තරායකර වෙයි. ලාභාන්තරාය කරන්නේම හිතානුකම්පා නැත්තේ වෙයි. හිතානුකම්පා නැතියහුට සතුරු සිත එළැඹ සිටියේ වෙයි. සතුරු සිත එළැඹ සිටි කලැ මිසදිටු වෙයි. ලෝහිච්චය, එසේ ම “මෙහි මහණෙක් හෝ බමුණෙක් හෝ කුසල් දම් ලබන්නේ ය, කුසල් දහම් ලැබ, මෙරමාහට නො දෙසියැ යුතු යැයි ද අනෙකෙක් අනෙකෙකුට කවර වැඩක් කරන්නේ ද? පරණ බැඳුමක් සිඳ අන් අළුත්බැඳුමක් කරන්නේ යම්සේ ද, එසේ මෙ කරුණ ලාමක ලොභධර්‍මයෙකැයි කියමි. අනෙකෙක් අනෙකෙකුට කවර වැඩක් නම් කරන්නේ දැ” යි යමෙක් මෙසේ කියන්නේ ද, මෙසේ කියන හෙ තෙම යම් කුලපුත් කෙනෙක් බුදුන් වදහල දහම් විනය නිසා සෝවන්පලයත් පසක් කෙරෙත් නම්, සෙදැගැමිපල පසක් කෙරෙත් නම්, අනගැමිපල පසක් කෙරෙත් නම්, රහත්පලයත් පසක් කෙරෙත් නම්, මෙසේ වු මහත් ගුණ විශෙෂ ලබත් නම්, දිව්‍යභවයන්ගේ පහළ වීම පිණිස දෙව්ගබ් මුහුකුරවත් නම්, ඔවුන් හැමට ලාභාන්තරායකර වෙයි. ලාභාන්තරාය කරන්නේ ම ඔවුනට හිතානුකම්පා නැත්තේ වෙයි. හිතානුකම්පා නැත්තහුට සතුරු සිත එළැඹ සිටී" සතුරු සිත එළැඹ සිටි කල්හි මිසදිටු වෙයි. මිසදිටුහට මතු නිරය හෝ තිරිසන් යොන හෝ මෙ දෙ ගති අතුරෙන් එක්තරා ගතියක් මම් කියමි.
14. ලෝහිච්චය, යම් ශාස්තෘ කෙනෙක් ලොවැ චොදනා ලැබියැ යුත්තෝ ද, යමෙකුත් මෙබඳු ශාස්තෲනට චොදනා කෙරේ ද, ඒ චොදනාව ඇත්තත් සත්‍යත් දැහැමිත් නොවැරදිත් වේ ද, එසේ වු මේ ශාස්තෲහු තිදෙනෙකි. කවර තිදෙනෙක් ද යත්: ලෝහිච්චය, මෙහි එක්තරා ශාස්තෘවරයෙක් යමක් පිණිස ගිහිගෙන් නික්මැ පැවිද්දට වන්නේ වේ ද, ඒ ශ්‍රාමණ්‍යාර්‍ථය (මහණදමේ ඵලය) ඔහු විසින් නො ලද්දේ වෙයි. හේ ඒ ශ්‍රාමණ්‍යාර්‍ථය නො ලැබ “මෙය තොපට වැඩ පිණිස වේ. මෙය තොපට සුව පිණිස වේ. යැ යි සව්වනට දහම් දෙසයි. ඔහුගේ සව්වෝ ඔහු බස අසන්නට කැමැති නො වෙත්. ඔහුට කන් යොමු නො කෙරෙත්. දැන ගැන්ම පිණිස සිත යොමු නො කෙරෙත්. දැන ගැන්ම පිණිස සිත නො එලවත්. ඒ ශාස්තෘහුගේ අනුශාසනයෙන් වෙන් ව ම පවතිත්. “ආයුෂ්මත්හු වනාහි යමක් පිණිස ගිහිගෙන් නික්මැ පැවිදි බවට පැමිණියෝ ද, ඔබ විසින් ඒ ශ්‍රාමණ්‍යාර්‍ථය නො ලද්දේ වෙයි. ඔබ ඒ ශ්‍රාමණ්‍යාර්‍ථය නො ලැබ ෆමෙය මෙය තොපට වැඩ පිණිස වේ. මෙය තොපට සුව පිණිස වේ. යැ යි සව්වනට දහම් දෙසති. ඒ බස සව්වෝ අසනු නො රිසියෙත්. එයට කන් යොමු නො කරත්. දැන ගැන්මෙහි සිත නො එලවත්. ශාස්තෘ වු ඔබගේ අනුශාසනයෙන් වෙන් ව ද පවතිත්. යි ඒ ශාස්තෘ තෙම මෙසේ චොදනා කරනු ලැබියැ යුතු වන්නේ ය. යම්සේ ඉවත් වැ යන්නියක වෙතට යන්නේ ද, නොකැමැත්තෙන් පිටුපා සිටි තැනැත්තිය වැලැඳ ගන්නේ ද, මෙසේ මෙ කරුණ ලාමක ලොභධර්‍මයක් කොට කියමි. එබඳු ශාස්තෘ වු අන් තැනැත්තේ අනෙකෙකුට කවර වැඩක් නම් කරන්නේ ද? ලෝහිච්චය, යම් ශාස්තෘවරයෙක් ලොවැ චොදනා ලැබියැ යුතු ද, මේ ඒ පළමු වන ශාස්තෘ ය. යමෙකුත් මෙබඳු ශාස්තෘහට චොදනා කෙරේ නම්, ඒ චොදනාව ඇත්ත ය, සත්‍ය ය, දැහැමි ය, නොවැරැදි ය.
15. තව ද අනෙකක් කියමි. ලෝහිච්චය, මෙහි එක්තරා ශාස්තෘවරයෙක් යමක් පිණිස පැවිද්දට වන්නේ වේ ද, ඔහු විසින් ඒ ශ්‍රාමණ්‍යාර්‍ථය නො ලදුයේ වෙයි. හේ ඒ ශ්‍රාමණ්‍යාර්‍ථය නො ලැබ “මෙය තොපට වැඩ පිණිස වේ. මෙය තොපට සුව පිණිස වේ. යැ යි සව්වනට දහම් දෙසයි. ඒ සව්වෝ ඔහු බස් අසනු කැමැති වෙත්. කන් යොමු කෙරෙත්. දැන ගැන්ම පිණිස සිත එලවා තබත්. ඒ ශාස්තෘහුගේ අනුශාසනයෙන් ඉවත් ව නොපවතිත්. “ආයුෂ්මත් තෙමේ යමක් පිණිස ගිහිගෙන් නික්ම පැවිද්දට පැමිණියේ ද, ඔබ විසින් ඒ ශ්‍රාමණ්‍යාර්‍ථය නො ලද්දේ ය. ඔබ ඒ ශ්‍රාමණ්‍යාර්‍ථය නො ලැබ “මෙය තොපට වැඩ පිණිස වේ. මෙය තොපට සුව පිණිස වේ. යැ යි සව්වනට දහම් දෙසති. සව්වෝ ඒ ඔබගේ වචනය අසනු කැමති වෙත්. කන් යොමු කෙරෙත්. දැන ගැන්ම පිණිස සිත එලවා තබත්. ශාස්තෘශාසනයෙන් ඉවත් වැ නො ද පවතිත්. සිය කෙත හැර දමා අනුන්ගේ කෙතක් (වල් පැලෑටි උදුරා) ශුද්ධ කළ යුතු කොට සිතන්නේ යම්සේ ද, එසෙ මේ කරුණ ලාමක වු ලොභධර්‍මයක් කොට කියමි. එබඳු ශාස්තෘ වු අන් තැනැත්තේ අනෙකෙකුට කවර වැඩක් නම් කරන්නේ දැ”යි ඒ ශාස්තෘ තෙම චොදනා ලැබිය යුතු වන්නේ ය. ලෝහිච්චය, ලොවැ යමෙක් චොදනාර්හ නම්, මේ ඒ දෙවෙනි ශාස්තෘ ය. යමෙකුත් මෙබඳු ශාස්තෘවරයකුට චොදනා කෙරේ නම්, ඒ චොදනාව භුත ය, සත්‍ය ය, දැහැමි ය, නොවැරැදි ය.
16. තව ද අනෙකක් කියමි. ලෝහිච්චය, මෙහි එක්තරා ශාස්තෘවරයෙක් යමක් පිණිස පැවිද්දට වන්නේ වේ ද, ඔහු විසින් ඒ ශ්‍රාමණ්‍යාර්‍ථය ලදුයේ වෙයි. හේ ඒ ශ්‍රාමණ්‍යාර්‍ථය ලැබ “මෙය තොපට වැඩ පිණිස වෙයි. මෙය තොපට සුව පිණිස වේ. යැ යි සව්වනට දහම් දෙසයි. සව්වෝ ඔහු බස අසන්නට නො කැමැති වෙත්. ඔහුට කන් යොමු නො කෙරෙත්. දැන ගනු පිණිස සිත එලවා නො තබත්. ඒ ශාස්තෘහුගේ අනුශාසනයෙන් බැහරව ද පවතිත්. හෙ තෙම මෙසේ චොදනා ලැබිය යුතු වන්නේ ය: “ආයුෂ්මත්හු වනාහි යමක් පිණිස ගිහිගෙන් පැවිද්දට වන්නේ වේ ද, ඔබ විසින් ඒ ශ්‍රාමණ්‍යාර්‍ථය ලද්දේ ය. ඔබ ඒ ශ්‍රාමණ්‍යාර්‍ථය ලැබ, “මෙය තොපට වැඩ පිණිස වේ. මෙය තොපට හිත පිණිස වේ. යැ යි සව්වනට දහම් දෙසති. සව්වෝ ඒ ඔබේ බස අසනු කැමැති නො වෙත්. ඔබ බසට කන් යොමු නො කෙරෙත්. දැන ගැන්මට සිත එලවා නො තබත්. ඔබ අනුශාසනයෙන් බැහැර ව ද පවතිත්. පරණ බැඳුමක් සිඳ අන් අළුත්බැඳුමක් කරන්නේ යම්සේ ද, මෙසේ මෙ කරුණ ලාමක ලොභධර්‍මයක් කොට කියමි. එ බඳු ශාස්තෘ වු අන් තැනැත්තේ අනෙකෙකුට කවර වැඩක් නම් කරන්නේ දැ”යි ඒ ශාස්තෘ තෙම චොදනා ලැබිය යුතු වන්නේ ය. ලෝහිච්චය, ලොවැ යමෙක් චොදනා ලැබීමට සුදුසු ද, මේ ඒ තෙවෙනි ශාස්තෘ ය. යමෙකුත් මෙබඳු ශාස්තෘහට චොදනා කෙරේ නම්, ඒ චොදනාව භුත ය, සත්‍ය ය, දැහැමි ය, නො වැරැදි ය. ලෝහිච්චය, ලොවැ යම් කෙනෙක් චොදනාර්හ ද, මේ ඒ තුන් ශාස්තෲහු ය. යමෙකුත් මෙබඳු ශාස්තෲනට චොදනා කෙරේ ද, ඒ චොදනාව සැබෑ ය, සත්‍ය ය, දැහැමි ය, නො වැරැදි ය.
17. මෙසේ වදාල කල්හි ලෝහිච්ච බමුණු “පින්වත් ගොයුමාණනි, යමෙක් ලොවැ චොදනා නොලැබියැ යුතු නම්, එසේ වු කිසි ශාස්තෘවරයෙකුත් ඇද්දැ?”යි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ (අතින්) විචාලේ ය. “ලෝහිච්චය, යමෙක් ලොව චොදනා ලැබිය යුතු නොවේ ද, එසේ වු ශාස්තෘවරයෙක් ඇත් ම යැ”යි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළ සේක, “පින්වත් ගොයුමාණනි, යමෙක් ලොවැ චොදනාර්හ නොවේ නම්, ඒ ශාස්තෘ තෙම කවරේ දැ?” යි ලෝහිච්ච බමුණු පුළුවුත,
18. ලෝහිච්චය, මෙහි අර්හත් වු සම්‍යක්සම්බුද්ධ වු විද්‍යාචරණසම්පන්න වු සුගත වු ලොකවිත් වු නිරුත්තර පුරුෂදම්‍යසාරථි වු දෙව් මිනිස්නට ශාස්තෘ වු බුද්ධ වු භගවත් වු තථාගත තෙමේ ලොවැ පහළ වෙයි. හේ දෙවියන් සහිත වු මරුන් සහිත වු බඹුන් සහිත වු මේ ලෝකය ද, මහණබමුණන් සහිත සම්මත දෙවියන් (රජුන්) හා සෙසු මිනිසුන් හා සහිත සත්ත්වප්‍රජාව ද තෙමේ විශිෂ්ඨ නුවණින් දැන, ප්‍රත්‍යක්ෂ කොට (ඔවුනට) අවබොධ කරව යි. හේ දහම් දෙසනුයේ ආදියෙහි භඤා්‍රක (නිවරද) කොට, මධ්‍යයෙහි භඤා්‍රක කොට, අවසනැ භඤා්‍රක කොට, අර්‍ථ සහිත කොට, ව්‍යඤ්ජන සහිත කොට, සර්‍වප්‍රකාරයෙන් පරිපුර්‍ණ කොට, පරිශුද්ධ කොට දහම් දෙසයි. (එසේ දෙසනුයේ ශික්‍ෂාත්‍රයයෙන් සංගෘහීත වු) ශාසනබ්‍රහ්මචර්‍යය ප්‍රකාශ කෙරෙයි. ගැහැවියෙක් හෝ ගැහැවි පුතෙක් හෝ අන් එක්තරා කුලයෙක උපන්නෙක් හෝ ඒ ධර්‍මය අසයි. හේ ඒ දහම් අසා තථාගත බුදුරජුහු කෙරෙහි සැදැහැ ඇති කෙරෙයි. හේ ඒ ශ්‍රද්ධාලාභයෙන් සමන්විත වුයේ, “ගිහිගෙයි විසීම සම්බාධයෙකි, රජස්පථ යෙකි, පැවිද්ද (සම්බාධ නැති) අභ්‍යවකාශය (එළිමහන) වැන්න. ගිහිගෙයි වසන්නහු විසින් එකාන්තයෙන් පිරිසිදු කොට, ශඞ්ඛලිඛිතයක් සේ කොට මෙ බඹසර සරන්නට පහසු නො වේ. (එබැවින්) මම කෙහෙරවුලු බහවා, කසාවත් හැඳ පෙරවැ, ගිහිගෙන් පැවිදිබිමට වදනෙම් නම් යෙහෙකැ”යි මෙසේ නුවණින් සලකයි.
19. හේ පසු කලෙක අල්ප වු හෝ සම්පත් රැස හැරැ, මහත් වු හෝ සම්පත් රැස හැරැ, මඳ වු හෝ නෑපිරිස හැරැ, මහත් වු හෝ නෑපිරිස හැරැ, කෙහෙරවුලු බහවා, කසාවත් හැඳ පෙරවැ, ගිහිගෙන් පැවිදිබිමට ව." හේ මෙසේ පැවිදි වුයේ ම පාතිමොක්ඛසංවරයෙන් සමන්‍විතවුයේ, ආචාරයෙන් හා ගෞරවයෙන් හා යුක්ත වුයේ, ස්වල්පමාත්‍ර වු ද වරදෙහි බිය දක්නේ, නොවැරැදි වු කායවාක්කර්‍මයෙන් සමන්‍විතවුයේ, එහෙයින් ම පිරිසිදු ආජීව ඇතියේ, සිල්වත් වුයේ, ඉන්ද්‍රියයන්හි වැසු දොර ඇතියේ, බොජුන්හි පමණ දන්නේ, (සත් තන්හි) සිහියෙන් හා නුවණින් හා යුක්ත වුයේ, සිවුපසයෙහි තුන් වැදෑරුම් සතුටින් සතුටු වුයේ, ශික්‍ෂාපදයන්හි සමාදන් වැ ගෙන හික්මෙයි.
20. ලෝහිච්චය, මහණතෙම කෙසේ නම් සිල්වත් වේද යත්: ලෝහිච්චය, මෙහි මහණතෙමේ ප්‍රාණඝාතය හැරලා ප්‍රාණඝාතයෙන් වෙසෙසින් වැළැක්කේ වෙයි. බහාතැබු දඬුමුගුරු ඇත්තේ (දඬුමුගුරු නො දරන්නේ), බහාතැබු ආයුධ ඇත්තේ (ආයුධ නො දරන්නේ), පවට පිළිකුල් කරන්නේ, මෛත්‍රියට පැමිණියේ (මෛත්‍රියෙන් යුක්ත වුයේ), සියලු සතුන් කෙරෙහි හිතානුකම්පා ඇති වැ වෙසේ. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ. හේ අදත්තාදානය හැරැ ලා නොදුන් දෑ ගැන්මෙන් වැළැක්කේ වෙයි. දුන් දැය ම පිළිගන්නාසුලු වුයේ, දුන් දැය ම කැමැති වැ ඉවසන සුලු වුයේ, නොසොර වු පිරිසිදු සිතින් යුතු වැ වෙසේ. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ. හේ අබ්රම්සර දුරැ ලා බඹසර සරන්නේ වෙයි. ගැමිදහමක් වු මෙවුන්දමින් දුරු වැ හැසිරෙන්නේ, එයින් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ. හේ බොරු කීම දුරැ ලා බොරු කීමෙන් වැළැක්කේ වෙයි. ඇත්ත කියනසුලු වුයේ, ඇත්තෙන් ඇත්ත ගළපා කියන්නේ, තහවුරු වැ පිහිටි කථා ඇත්තේ, ඇදැහිය යුතු කථා ඇත්තේ, ලොව නො රවටන්නේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ. හේ කේලාම් කීම දුරැලා කේලාම් කීමෙන් වැළැක්කේ වෙයි. මෙ තැනින් අසා මොවුන් (ඔවුන්ගෙන්) බිඳුවනු පිණිස එතැන්හි නො කියන සුලුවුයේ, මෙසේ බිඳුණවුන් ගළපන්නේ (සමග කරන්නේ) ද, එකට ගැළැපුණවුන් (සමගියට පැමිණියවුන්) හට රුකුල් දෙන්නේ ද වෙයි. සමගියෙන් සිටින්නවුන් හා වාසය කැමැත්තේ, සමගියෙන් වසන්නවුනට කැමැත්තේ, සමග වැ සිටින්නවුනට සතුටු වනුයේ, සමගිය ඇති කරන බස් කියන්නේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ. හේ රළු බිණුම් දුරැ ලා රළු බස් දෙඩුමෙන් වැළැක්කේ වෙයි. නිදොස්, කන්කලු, පෙම් උපදවන, පහසුවෙන් සිතැ වැදැගන්නා, නොගැමි, බොහෝ දෙනාට ප්‍රිය, බොහෝ දෙනාගේ මන වඩන යම් බසෙක් වේ ද, එබඳු වු බස් කියන්නේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ. හේ බොල් හිස් දෙඩැවිලි හැරැලා බොල් දෙඩැවිල්ලෙන් වැළැක්කේ වෙයි. සුදුසු කාලවේලායෙහි කථා කරනසුලු වුයේ, ඇත්තම කියනසුලු වුයේ, වැඩ සලසන බසක්ම කියනසුලු වුයේ, නව ලොවුතුරුදහම් ඇසුරු කොටම කියනසුලු වුයේ, හික්මීම ඇතිකරන බසක්ම කියනසුලු වුයේ, සිතැ තබාගන්නට සුදුසු වු, කරුණු සහිත වු, ඉමක් කොනක් ඇති (ප්‍රමාණවත් වු), දෙලෝ වැඩ හා සම්බද්ධ වු ම බසක් සුදුසු කාලයෙහි කියන්නේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
21. හේ බීජසමුහ (පැළ වන දෑ) ද, භුත සමුහ (පැළ වුණු දෑ) ද සිඳීමෙන් බිඳීමෙන් වැළැක්කේ වෙයි. රෑ බොජුනෙන් වැළැක්කේ, එක් වේලේ වළඳන බත් ඇත්තේ, නොකල්බොජුනෙන් වැළැක්කේ වෙයි. නටනු ගනු වයනු විසුළුදසුන් යන මෙයින් වැළැක්කේ වෙයි. ඇඟ අඩු තැන් පිරවීමට, ඇඟසැරසීමට කරුණු වන මල්ගඳවිලෙවුන් දැරීමෙන් වැළැක්කේ වෙයි. පමණ ඉක්මි උසසුන් ද, නොකැප වු මහඅසුන් ද යන දෙකින් ම වැළැක්කේ වෙයි. රන් රිදී” මසු කහවණු පිළිගැන්මෙන් වැළැක්කේ වෙයි. අමු ධාන්‍ය පිළිගැන්මෙන් වැළැක්කේ වෙයි. අමු මස් පිළිගැන්මෙන් වැළැක්කේ වෙයි. ස්ත්‍රීන් කුමාරිකාවන් පිළිගැන්මෙන් වැළැක්කේ වෙයි. දැසිදසුන් පිළිගැන්මෙන් වැළැක්කේ වෙයි. එළුවන් බැටෙළුවන් පිළිගැන්මෙන් වැළැක්කේ වෙයි. කුකුළන් හුරන් පිළිගැන්මෙන් වැළැක්කේ වෙයි. ඇතුන් අසුන් වෙළෙඹුන් ගෙරින් පිළිගැන්මෙන් වැළැක්කේ වෙයි. කෙත්වතු පිළිගැන්මෙන් වැළැක්කේ වෙයි. ගිහියනට දුත මෙහෙවර කිරීමෙහි ද ගෙනිගෙට පණිවුඩ පණත් ගෙන යෑමෙහි ද යෙදීමෙන් වැළැක්කේ වෙයි. වෙළඳ ගනුදෙනුයෙන් වැළැක්කේ වෙයි. හොරතරාදියෙන් කිරුමෙන්, බොරු රන් පෑමෙන්, හොර මිනුම්වලින් මිනුමෙන් වැළැක්කේ වෙයි. අල්ලස් ගෙන හිමියන් නොහිමි කිරීමෙන්, නානා උපායයෙන් අනුන් රැවැටීමෙන්, අගනා දැයට හුරු නොඅගනා දැයක් පෙන්නා කරන මායායෙන්, මෙ කී නොකී හැම කෛරාටික කම්වලින් ම වැළැක්කේ වෙයි. අත් පා ආදිය සිඳීමෙන් ද, මැරීමෙන් ද, රැහැන් ආදියෙන් බැඳීමෙන් ද, සැහැසිකම් කිරීමෙන් ද, වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
22. යම්සේ සමහර භවත් මහණබමුණෝ සැදැහැයෙන් දුන් බොජුන් වළඳා, මුලවීජ ද (හිඟුරු ආදී පැළ වන මුල් ද), ස්කන්‍ධ වීජ ද (නුග ආදී පැළ වන කඳ ද), පරුවීජ ද (උක් උණ බට ආදී පැළ වන පුරුක් ද), අග්‍රවීජ ද (ඉරිවේරිය ආදී පැළ වන දලු ද), පස්වනු වීජවීජ ද (වී ආදී පැළ වන ඇට ද), යන මෙකී වීජ සමුහ ද (පැළ වන දෑ ද) භුත සමුහ ද (පැළ වුණු දෑ ද) පෙළීමෙහි (සිඳුම් බිඳුම් තැළුම් යැ යි) කියන ලද සමාරම්භයෙහි යෙදුනෝ වෙසෙත් ද, හෙ තෙමේ මේ හෝ මෙ බඳු වු වීජග්‍රාමභුතග්‍රාමසමාරම්භයෙන් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
23 යම්සේ සමහර භවත් මහණබමුණු කෙනෙක් සැදැහැයෙන් දුන් බොජුන් වළඳා, කන දෑ රැස් කොට තබා ගැන්ම, බොන දෑ රැස් කොට තබා ගැන්ම, වස්ත්‍ර රැස් කොට තබා ගැන්ම, (රිය ගැල් ආදිය ද පා වහන් ආදිය ද යන) යාන රැස් කොට තබා ගැන්ම, ඉහත කී දෑ හැර (තවත් තල සහල් ඈ අවමනා) පසය රැස් කොට තබා ගැන්ම යන මෙසේ වු සන්නිධිකාරපරිභොගයෙහි (පසය රැස් කොට තබා ගෙන වැළඳීමෙහි) යෙදී වෙසෙත් ද, හෙ තෙමේ මේ හෝ මෙබඳු වු හෝ සන්නිධිකාර පරිභොගයෙන් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
24. යම්සේ සමහර භවත් මහණබමුණු කෙනෙක් සැදැහැයෙන් දුන් බොජුන් වළඳා, නැටුම් ගැයුම් වැයුම්, නටසමජ්ජා (නළුවන් සමුහයක් එක් වැ ජනසමුහයා ඉදිරියේ දක්වන නැටුම්), ආඛ්‍යාන (මහාභාරතාදිය කීම හෝ ඇසීම), පාණිස්වර (අතින් ලොහොබෙර ගැසුම හෝ අත්තල ගැසුම), වේතාල (දඬුමුවා තාළම්පට ගැසීම හෝ මතුරු දපා මළසිරුරු නැගිටුවීම), කුම්භතුන (සිවුරස් බෙර වැයුම), ශොභනක (රංගබලිකරණය හෙවත් රඟමඩුල්ලෙහි “ දෙවතාවනට ස්තොත්‍ර වශයෙන් නාන්‍දිගීත ගායනය හෝ ප්‍රතිභානචිත්‍ර කිරීම), සණදොවුන් කෙළිය (හෝ අයොගුඩක්‍රීඩාව), උණගස් ඔසවා ගෙන කරන ක්‍රීඩාව, අස්ථිධාවනය (මළවුන්ගේ ඇට සෝදා සුවඳ කවා තබා නකත්සෙමෙහි ඊ වටා සිට උත්සව කිරීම), ඇත්පොර, අස්පොර, මියුපොර, ගොන්පොර, එළුපොර, බැටෙළුපොර, කුකුළුපොර, වටුපොර, පොලුහරඹ, මිටුයුද, මල්ලපොර, යුද පවත්නා තැන් දක්නට යෑම, බළසෙන් ගණිනා තැන් දක්නට යෑම යන මෙබඳු විසුළු දස්නෙහි යෙදී වෙසෙත් ද, හෙ තෙමේ මේ හෝ මේ බඳුවු විසුළු දස්නෙන් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
25. යම්සේ සමහර භවත් මහණබමුණු කෙනෙක් සැදැහැයෙන් දුන් බොජුන් වළඳා, අටපාකෙළිය, දසපාකෙළිය, අහස්දුකෙළිය, මඬළු පැනුම්, සන්තිකාක්‍රීඩාව, දාදුකෙළිය, කල්ලි ගැසුම්, සලාඅත්කෙළිය, ගුළකෙළිය, කොළනළා පිඹුම්, කෙළිනගුලින් හෑම, කරණම් ගැසුම්, කන්නංගුරුවා කෙළිය, කොළනැළියෙන් වැලි ඈ මැනුම, ක්‍රීඩාරථ පැදැවීම, කුඩා දුන්නෙන් වි”ම, ඇකිරිකෙලිය (පිටේ හෝ අහසේ අකුරු ඇඳ ඒ කියැවීම), සිතු දැය කීමේ ක්‍රීඩාව, විකලාංගානුකරණය (කනුන් කොරුන් යන ආදී න් සේ ඉරුයවු පැවැත්වීම) යන මෙබඳු වු පමාවට කරුණු වු දු කෙළියෙහි යෙදී වෙසෙත් ද, හෙ තෙමේ මේ හෝ මේ බඳුවු පමාවට කරුණු වු දු කෙළියෙහි යෙදීමෙන් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
26. යම්සේ සමහර භවත් මහණබමුණු කෙනෙක් සැදැහැයෙන් දුන් බොජුන් වළඳා, දික්සඟලා පුටු ය, පළඟය, මහකොඳුපලසය, වියමනෙන් විසිතුරු කළ එළුලොම්මුවා ඇතිරිය, එළුලොම්මුවා සුදු ඇතිරිය, ගනමල් යෙදු එළුලොම් ඇතිරිය, තිලිය (පුලුන් මෙත්තය), සිංහරූපා” රූපවලින් විසිතුරු කළ එළුලොම් ඇතිරිය, දෙපැත්තේම ලොම් ඇති එළුලොම්මුවා ඇතිරිය, එක් පැත්තේ පමණක් ලොම් ඇති එළුලොම්මුවා ඇතිරිය, රන්කසුකම් කළ පසතුරුණ, කොසෙය්‍ය හුයින් වියු ඇතිරිය, ඇතුපිට එළන ඇතිරිය, අසු පිටැ එළන ඇතිරිය, රියැ එළන ඇතිරිය, ඇඳට සරි ලන සේ අඳුන් දිවිසමින් මසා කළ ඇතිරිය, කෙහෙල්මුවසමින් කළ මහඟු පසතුරුණ, ඉස්දොර පාමුල රත්කන්වයින් තබා ඇති රතු උඩුවියන් සහිත මහඟු යහන යන මෙබඳු වු උස්යහන් මහයහන් පරිහරණය කිරීමෙහි යෙදී වෙසෙද් ද, හෙ නෙමේ මේ හෝ මෙබඳු වු උස්යහන් මහයහන් පරිභොගයෙන් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
27. යම්සේ ඇතැම් භවත් මහණබමුණෝ සැදැහැයෙන් දුන් බොජුන් වළඳා, සුවඳසුණුයෙන් ඇඟඉළීම, අත්පාඈහි මනා සටහන් ගන්වනුවට තෙල් ගා මැඩීම, සුවඳ දියෙන් නෑවීම, උරහිස්ඈහි මස් වැඩෙනුවට මුගුරින් තැළීම, කැඩපතින් මුහුණ බැලීම, අලංකාර වශයෙන් අඳුන් ගෑම, මල් පැලැඳීම හා විලෙවුන් දැරීම, මුවසුණු මුවවිලෙවුන් දැරීම, හස්තාභරණ දැරීම, හිසැ කුඩුම්බිය බැඳීම, විසිතුරු සරයටි දැරීම, විසිතුරු බෙහෙත්නළ දැරීම, කඩු දැරීම, විසිතුරු කුඩ දැරීම, විසිතුරු පාවහන් දැරීම, නලල්පට බැඳීම, සිළුමිණ පැළඳීම, විසිතුරු සෙමෙර වල්විදුනා දැරීම, දික් දාවලු ඇති සුදු රෙදි හැඳීම යන ආදී ඇඟඅඩු තැන් පිරැවීමටත් ඇඟසැරසීමටත් කරුණු වන දෑ පරිභොග කිරීමෙහි යෙදී වෙසෙත් ද, ඒ මහණ තෙමේ හෝ මෙ බඳු දෑ පරිභොග කිරීමෙන් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
28 යම්සේ වනාහි ඇතැම් භවත් මහණබමුණෝ සැදැහැයෙන් දුන් බොජුන් වළඳා, රාජකථා චොරකථා මහාමාත්‍යකථා සෙනාකථා භයකථා යුද්ධකථා ආහාරකථා පානකථා වස්ත්‍රකථා ශයනකථා මාලාකථා ගන්‍ධකථා ඥාතිකථා යානකථා ග්‍රාමකථා නිගම්කථා නගරකථා ජනපදකථා ස්ත්‍රීකථා පුරුෂකථා (කුමාරකථා කුමාරිකථා) ශුරකථා වීථිකථා කුම්භස්ථානකථා නානාත්‍වකථා ලොකාඛ්‍යායිකාකථා සමුද්‍රාඛ්‍යායිකාකථා ඉතිභවාභවකථා යන මෙ බඳු වු තිරශ්චීන කථාවන්ට යෙදී වෙසෙත් ද, ඒ මහණ තෙමේ මෙ කී හෝ මෙයින් අන්‍ය වු හෝ මෙබඳු කථාවලින් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
29. යම්සේ ඇතැම් භවත් මහණබමුණෝ සැදැහැයෙන් දුන් බොජුන් වළඳා, “තෝ මේ දහම් විනය නො දනිහි. මම ම මේ දහම් විනය දනිමි. මේ දහම් විනය කිමැ යි තෝ දනිහි ද? තෝ වරදවා පිළිපදී න්නෙකි. මම මැනැවින් පිළිපදී න්නෙම් වෙමි. මා බස කරුණු සහිතය. තා බස කරුණු රහිතය. තෝ පළමුයෙන් කියැ යුත්ත පසු වැ කියෙහි ය. පසු වැ කියැ යුත්ත පළමුයෙන් කියෙහි ය. තා කලක් ම පුහුණු කළ දැය මාගේ එක් වචනයෙන් ම පෙරැලී ගියේ ය. මා විසින් තට දොස් නැගිණි. මා විසින් නිගන්නා ලද්දෙහි. මා නැගු දොසින් මිදෙන්නට හැසිරෙව (ඒ ඒ තැන ගොස් උගනුච). හැකි නම් එය විසඳව. යන ආදී න් මෙබඳු වු උනුන් බැණ දොඩා ගැනුම්හි යෙදෙත් ද, ඒ මහණ තෙමේ මෙ කී හෝ අන් මෙබඳු වු හෝ බැණ දොඩා දොඩා ගැන්මෙන් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
30. යම්සේ සමහර භවත් මහණබමුණෝ සැදැහැයෙන් දුන් බොජුන් වළඳා, “මෙහි යන්නැ. අසෝ තැනට එන්නැ. මෙය ගෙනැ යන්නැ. අසෝ තැනට මෙය ගෙනෙන්නැ. යි කළ නියෝග පිළිගෙන, රජුන්ගේ රජමහඇමැතියන්ගේ ක්‍ෂත්‍රියයන්ගේ බමුණන්ගේ ගැහැටියන්ගේ රජකුමරුවන්ගේ මෙ බඳු දුත මෙහෙවරෙහි, පණිවුඩ ගෙන යෑමෙහි යෙදී වෙසෙත් ද, ඒ මහණ තෙමේ මෙ කී හෝ අන් මෙවැනි වු හෝ දුත මෙහෙවරින්, පණිවුඩ ගෙන යෑමෙන් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
31. යම්සේ සමහර භවත් මහණබමුණෝ සැදැහැයෙන් දුන් බොජුන් වළඳා, කුහකකම් කරන්නෝ වෙත් ද, ලාභසත්කාර පතා අනුන් සිත් ඇදෙන සේ වු චාටු බස් දොඩන්නෝ වෙත් ද, සිවු පසය ලබනු සඳහා කයින් හෝ බසින් ඇඟවීම් කරන්නෝ වෙත් ද, ලාභාපෙක්‍ෂායෙන් අනුනට ගරහන්නෝ වෙත් ද, ලාභයෙන් ලාභය සොයන්නෝ වෙත් ද, ඒ මහණ තෙමේ මෙ කී ද මෙ බඳු වු ද කුහනලපනවලින් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
32. යම්සේ ඇතැම් භවත් මහණබමුණෝ සැදැහැයෙන් දුන් බොජුන් වළඳා, අංගශාස්ත්‍රය, නිමිත්තශාස්ත්‍රය, උත්පාතලක්‍ෂණය, ස්වප්නශාස්ත්‍රය, ලක්‍ෂණශාස්ත්‍රය, මුෂිකච්ඡින්නවිද්‍යාව අග්නිහොමය, දර්විහොමය, තුෂහොමය, කණහොමය, තණ්ඩුලහොමය, සර්පිෂ්හොමය, තෛලහොමය, මුඛහොමය, ලොහිතහොමය, අංගවිද්‍යාව. වාස්තුවිද්‍යාව. ක්‍ෂාත්‍රවිද්‍යාව. ශිවවිද්‍යාව. භුතවිද්‍යාව. භුරිවිද්‍යාව. අභිවිද්‍යාව. විෂවිද්‍යාව. වාශ්චිකවිද්‍යාව. මුෂකවිද්‍යාව. ශාකුනවිද්‍යාව. වායසවිද්‍යාව. පක්වධ්‍යානය, ශරපරිත්‍රාණය, මෘගපක්‍ෂය යන මෙ කී හෝ මෙ බඳු වු හෝ තිරශ්චීනවිද්‍යායෙන්, මිථ්‍යාජීවයෙන් දිවි පවත්වත් ද, ඒ මහණ තෙමේ මෙ කී ද මෙ බඳු වු ද තිරශ්චීනවිද්‍යායෙන් මිථ්‍යාජීවයෙන් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
33. යම්සේ ඇතැම් භවත් මහණබමුණෝ සැදැහැයෙන් දුන් බොජුන් වළඳා, මිණිලකුණු, වත්ලකුණු, දඬුලකුණු, කඩුලකුණු, ඊලකුණු, දුනුලකුණු, අවිලකුණු, ඉතිරිලකුණු, පුරිස්ලකුණු, කුමරලකුණු, කුමරිලකුණු, දැස්ලකුණු, දැසිලකුණු, ඇත්ලකුණු, අස්ලකුණු, එළුලකුණු, බැටෙළුලකුණු, කුකුළුලකුණු, වටුලකුණු, ගොය්ලකුණු, කැණිලකුණු, කසුබුලකුණු, මුවලකුණු යන ආදී මෙ බඳු තිරශ්චීනවිද්‍යායෙන්, මෙ බඳු මිථ්‍යාජීවයෙන් දිවි පවත්වත් ද, ඒ මහණ තෙමේ මෙ කී ද මෙ බඳු වු ද තිරශ්චීනවිද්‍යායෙන් මිථ්‍යාජීවයෙන් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
34. යම්සේ ඇතැම් පින්වත් මහණබමුණෝ සැදැහැයෙන් දුන් බොජුන් වළඳා, “අසෝ දිනැ අසෝ නැකතින් (යුද සඳහා) සිය නුවරින් අසෝ රජුන්ගේ නිකිමීම වන්නේ ය. අසෝ නැකතින් පෙරළා සිය නුවරට ඊම වන්නේ ය. අසෝ නැකතින් පිටතැ සිටින සතුරු රජුන් හමු වන්නට රට තුල හුන් රජුන්ගේ යෑම වන්නේ ය. අසෝ නැකතින් පිටතැ සිටින සතුරු රජුන්ගේ ඉවත් වැ යෑම වන්නේ ය. අසෝ නැකතින් රට තුලැ සිටින රජුන් කරා පිටතැ සිටින සතුරු රජුන් ගේ පැමිණීම වන්නේ ය. අසෝ නැකතින් ඇතුලතැ සිටින රජුන්ගේ ඉවත් වැ යෑම වන්නේ ය. රට ඇතුලතැ සිටින රජුනට ජය වන්නේ ය. පිටතැ සිටින සතුරු රජුනට පරාජය වන්නේ ය. පිටතැ සිටින සතුරු රජුනට ජය වන්නේ ය. රට තුළැ සිටින රජුනට පරාජය වන්නේ යැ”යි මෙසේ “මොහුට ජය වන්නේ ය. මොහුට පරාජය වන්නේ යැ”යි කියමින් මේ බඳු වු තිරශ්චීනවිද්‍යායෙන්, මෙ බඳු වු මිථ්‍යාජීවයෙන් දිවි පවත්වත් ද, ඒ මහණ තෙමේ මේ හෝ මෙ බඳු වු තිරශ්චීනවිද්‍යායෙන් මිථ්‍යාජීවයෙන් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
35. යම්සේ වනාහි ඇතැම් භවත් මහණබමුණෝ සැදැහැයෙන් දුන් බොජුන් වළඳා, “අසෝ දිනැ චන්ද්‍රග්‍රහණය වන්නේ ය. අසෝ දිනැ සුර්‍යග්‍රහණය වන්නේ ය. අසෝ දිනැ සඳ හිරු දෙදෙනා නිසි මගින් යෑම වන්නේ ය. අසෝ දිනැ ඔවුන් නොමගින් යෑම වන්නේ ය. අසෝ දිනැ නකත්තරුන් නිසිමගින් යෑම වන්නේ ය. අසෝ දිනැ ඔවුන් නොමගින් යෑම වන්නේ ය. අසෝ දිනැ උල්කාපතනය වන්නේ ය. දිග්දාහය වන්නේ ය. භුමිකම්පනය වන්නේ ය. වැසි නැති වැ අහස් ගෙරැවුම් වන්නේ ය. සඳහිරුන්ගේ ද නකත් තරුන්ගේ ද උදාව බැසීම කෙලෙසීම පිරිසිදුබව වන්නේ ය. චන්ද්‍රග්‍රහණය ලොවට මෙබඳු පල ගෙනැ දෙන්නේ ය. සුර්‍යග්‍රහණය මෙබඳු පල ගෙනැ දෙන්නේ ය. නක්‍ෂත්‍රග්‍රහණය මෙබඳු පල ගෙනැ දෙන්නේ ය. සඳ හිරුන් නිසි මගින් යෑම මෙබඳු පල ගෙනැ දෙන්නේ ය. සඳ හිරුන් දෙදෙනාගේ නොමගින් යෑම මෙබඳු පල ගෙනැ දෙන්නේ ය. නකත්තරුවල පථගමනය මෙබඳු පල ගෙනැ දෙන්නේ ය. ඔවුන්ගේ උත් පථගමනය මෙබඳු පල ගෙනැ දෙන්නේ ය. උල්කාපතනය මෙබඳු පල ගෙනැ දෙන්නේ ය. දිග්දාහය මෙබඳු පල ගෙනැ දෙන්නේ ය. භුමිකම්පනය මෙබඳු පල ගෙනැ දෙන්නේ ය. වැසි නැති වැ අහස් ගෙරැවුම් මෙබඳු පල දෙන්නේ ය. සඳ හිරුන්ගේ ද නකත්තරුවල ද උදාවත් බැසීමත් කෙලෙසීමත් පිරිසිදු වීමත් මේ බඳු පල දෙන්නේ යැ” යි කියනුවෝ, මෙ බඳු තිරශ්චීනවිද්‍යායෙන්, මෙ බඳු මිථ්‍යාජීවයෙන් දිවි පවත්වත් ද, ඒ මහණ තෙමේ මේ හෝ මෙ බඳු වු තිරශ්චීනවිද්‍යායෙන්, මිථ්‍යාජීවිකායෙන් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
36. යම්සේ ඇතැම් පින්වත් මහණබමුණෝ සැදැහැයෙන් දුන් බොජුන් වළඳා, “මෙ සමයෙහි වැසි වන්නේ ය. මෙ සමයෙහි නියං වන්නේ ය. මෙ සමයෙහි රට සුභික්‍ෂ වන්නේ ය. මෙ සමයෙහි රට දුර්භික්‍ෂ වන්නේ ය. මෙ සමයෙහි රටට උවදුරු වන්නේ ය. මෙ සමයෙහි බිය වන්නේ ය. මෙ කලැ රොග වන්නේ ය. මෙ කලැ රොග නැති බව වන්නේ යැ” යි පලාපල කීම ද, මුද්‍රාව (ඇඟලි පුරුක්හි සංඥා තබා ගිණීම ) ද, ගණනාව (එක දෙක යන ආදී න් ගිණීම ) ද, කාව්‍යශාස්ත්‍රය, ලොකායනශාස්ත්‍රය යන මේ හෝ මෙ බඳු තිරශ්චීන විද්‍යායෙන්, මෙ බඳු මිථ්‍යාආජීවයෙන් දිවි පවත්වත් ද, ඒ මහණ තෙමේ මේ හෝ මෙ බඳු වු තිරශ්චීනවිද්‍යායෙන්, මිථ්‍යාආජීවයෙන් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
37. යම්සේ ඇතැම් පින්වත් මහණබමුණෝ සැදැහැයෙන් දුන් බොජුන් වළඳා, ආවාහ සඳහා නකත් කීම, විවාහ සඳහා නකත් කීම, වෙන්වු අඹුසැමියන් එක්වන්නට නකත් කීම, අඹුසැමියන් වෙන්වන්නට නකත් කීම, දුන් ණය රැස් කිරීමට නකත් කීම, මුදල් ණයට පොලියට “මට නකත් කීම, සෞභාග්‍යය ඇති වනුවට යන්ත්‍ර මන්ත්‍රාදිය කැරැ “ම, බිම් පාලු වන්නට හදි හුනියම් කිරීම, නැසෙන්නට යන දරුගබ් රැකෙන්නට පිළියම් කිරීම, දිවගුලු බැඳීම, මන්ත්‍රාදියේ බලයෙන් හනු තද කිරීම, අත් පෙරැළෙන්නට මතුරු දැපීම, හනු පෙරැළෙන්නට මතුරු දැපීම, කැඩපතෙහි දෙවතාවේශය කොට ප්‍රශ්න ඇසිම, කුමරියක ලවා පේන කියැවීම, දෙව්දැස්සක ලවා පේන කියැවීම, ජීවිකා පිණිස හිරු පි”ම, මහබඹු පි”ම, මතුරු දපා මුවින් ගිනිජල් විහිදුවීම, මතුරු දපා සිරිකත කැඤාැවීම යන මේ හෝ අන් මෙ බඳු වු තිරශ්චීන විද්‍යායෙන්, මිථ්‍යාජීවයෙන් දිවි පවත්වත් ද, ඒ මහණ තෙමේ මේ හෝ මෙ බඳු වු තිරශ්චීනවිද්‍යායෙන්, මිථ්‍යාජීවයෙන් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
38. යම්සේ ඇතැම් පින්වත් මහණබමුණෝ සැදැහැයෙන් දුන් බොජුන් වළඳා, ශාන්තිකර්‍ම, ප්‍රණිධිකර්‍ම, භුරිකර්‍ම, පණ්ඩකයා පිරිමියකු කිරීම, පිරිමියා පණ්ඩකයකු කිරීම, වාස්තුකර්‍ම, වාස්තු පරිකිරණ, මතුරු දපා මුව දෙවුම, මතුරු දපා අනුන් නෑවීම, සෙත් පතා ගිනි පි”ම, ගිහියනට වමන කැරැවීම, බඩ විරේක කැරැවීම, ළය විරේකයට බේත් “ම, වස්ති කිරීම, ශීර්‍ෂවිරේචන බේත් “ම, කන් ලෙඩට තෙල් පිසැ “ම, ගිහියන් සඳහා ඇස පටලයට සිසිල ගන්වන නෙත්තෙල් පිසීම, ගිහියනට නස්‍ය “ම, කාරම් අඳුන් සාදා “ම, ඇස සිසිල ගන්වන අඳුන් සාදා “ම, ගිහියන්ගේ ඇසැ උල්ඇන ලෙඩට බේත් කිරීම, ගිහියනට ශල්‍ය කර්‍ම කිරීම, ළදරුවන්ගේ ලෙඩට පිළියම් කිරීම, මුල් බෙහෙත් “ම (කායචිකිත්සාව) කාරම් බේත් බැඳ වණ සුව වු පසු ඒවා ගළවා දැමීම යැ” යි මේ ආදී වු හෝ මෙ බඳු වු තිරශ්චීනවිද්‍යායෙන්, මිථ්‍යාආජීවයෙන් දිවි පවත්වත් ද, ඒ මහණ තෙමේ මේ හෝ මෙ බඳු වු තිරශ්චීන විද්‍යායෙන්, මිථ්‍යාආජීවයෙන් වැළැක්කේ වෙයි. මේ ද ඔහුගේ ශීලයෙක් වේ.
39. ලෝහිච්චය, ඒ මහණ තෙමේ මෙසේ ශීලසම්පන්න වුයේ, ශීලසංවරහෙතුයෙන් කිසි එක ද අසංවරතායෙකින් පහළ වියැ හැකි බියක් නො දකී. ලෝහිච්චය, ක්‍ෂත්‍රියාභිෂෙකයෙන් අභිාෂක ලත්, වැනැසු සතුරන් ඇති ක්‍ෂත්‍රියයෙක් කිසි ම එක ද සතුරකුගෙන් වියැ හැකි බියක් යම්සේ නො දක්නේ ද, එසේම මහණ තෙමේ මෙ පරිද්දෙන් ශීලසම්පන්න වුයේ, ශීලසංවරහෙතුයෙන් කිසි ම එක ද අසංවරයෙකින් වියැ හැකි බියක් නො දකී. හේ මේ ආර්‍ය ශිලස්කන්‍ධයෙන් සමන්විත වුයේ සිය සතන්හි නිදොස් වු කායික චෛතසික සුඛය විඳී. ලෝහිච්චය, මෙසේ මේ මහණ තෙමේ ශීලසම්පන්න වේ.
40. ලෝහිච්චය, මහණ තෙමේ කෙසේ නම් ඉඳුරන්හී වැසූ දොර ඇත්තේ වේ ද? යත්: ලෝහිච්චය, මේ සස්නෙහි මහණ තෙමේ ඇසින් රූපයක් දැක ශුභාදී “වසයෙන් එහි ලකුණු නො ගන්නේ වේ. ශූභාදිවශයෙන් අත් පා ආදී අවයවයන්ගේ ආකාර සිතට නොගන්නේ වේ. යම් කරුණෙකින් චක්ෂුරින්ද්‍රිය වසා නො ගෙන වසන්නහුගේ චිත්තසන්තානයට විෂම ලෝභ දොම්නස ආදී “ ලාමක අකුශල ස්වභාවයෝ නැවත නැවත වෑස්සෙන්නාහු ද (නො හොත් චිත්තසන්තානය ලුහුබඳනාහු ද)එහි (ඒ චක්ෂුරින්ද්‍රියයාගේ ) සංවරය පිණිස හේ පිළිපදී “. ඒ චක්ෂුරින්ද්‍රියය රකී. ඒ චක්ෂුරින්ද්‍රියයෙහි සංවරයට පැමිණේ. කනින් හඬ අසා ශුභාදී “වසයෙන් එහි ලකුණු නො ගන්නේ වේ. ශූභාදිවශයෙන් ආකාර නොගන්නේ වේ. යම් කරුණෙකින් සෝතඉන්ද්‍රිය වසා නො ගෙන වසන්නහුගේ චිත්තසන්තානයට විෂම ලෝභ දොම්නස ආදී “ ලාමක අකුශල ස්වභාවයෝ නැවත නැවත වෑස්සෙන්නාහු ද (නො හොත් චිත්තසන්තානය ලුහුබඳනාහු ද)එහි (ඒ සෝතඉන්ද්‍රියයාගේ ) සංවරය පිණිස හේ පිළිපදී “. ඒ සෝතඉන්ද්‍රිය රකී. ඒ සෝතඉන්ද්‍රියයෙහි සංවරයට පැමිණේ. නාසායෙන් ගඳ ආඝ්‍රාණය කොට ශුභාදී “වශයෙන් එහි ලකුණු නො ගන්නේ වේ. ශුභාදී “වශයෙන් ආකාර නොගන්නේ වේ. යම් කරුණෙකින් ඝාණඉන්ද්‍රිය වසා නොගෙන වසන්නහුගේ චිත්තසන්තානයට විෂම ලෝභ දොම්නස ආදී “ ලාමක අකුශල ස්වභාවයෝ නැවත නැවත වෑස්සෙන්නාහු ද (නො හොත් චිත්තසන්තානය ලුහුබඳනාහු ද)එහි (ඒ ඝාණඉන්ද්‍රියයාගේ ) සංවරය පිණිස හේ පිළිපදී “. ඒ ඝාණඉන්ද්‍රියය රකී. ඒ ඝාණඉන්ද්‍රියයෙහි සංවරයට පැමිණේ. දිවෙන් රස ආස්වාද කොට ශුභාදී “වසයෙන් එහි ලකුණු නො ගන්නේ වේ. ශුභාදී “වශයෙන් ආකාර නොගන්නේ වේ. යම් කරුණෙකින් ජිව්හින්ද්‍රිය වසා නො ගෙන වසන්නහුගේ චිත්තසන්තානයට විෂම ලෝභ දොම්නස ආදී “ ලාමක අකුශල ස්වභාවයෝ නැවත නැවත වෑස්සෙන්නාහු ද (නො හොත් චිත්තසන්තානය ලුහුබඳනාහු ද)එහි (ඒ ජිව්හින්ද්‍රියයාගේ ) සංවරය පිණිස හේ පිළිපදී “. ඒ ජිව්හින්ද්‍රියය රකී. ඒ ජිව්හින්ද්‍රියයෙහි සංවරයට පැමිණේ. කයින් ස්ප්‍රෂ්ටව්‍යය (ඇඟට හැපෙන දෑ)ස්පර්ශ කොට ශුභාදී “වසයෙන් එහි ලකුණු නො ගන්නේ වේ. ශුභාදී “වශයෙන් ආකාර නොගන්නේ වේ. යම් කරුණෙකින් කායින්ද්‍රිය වසා නො ගෙන වසන්නහුගේ චිත්තසන්තානයට විෂම ලෝභ දොම්නස ආදී “ ලාමක අකුශල ස්වභාවයෝ නැවත නැවත වෑස්සෙන්නාහු ද (නො හොත් චිත්තසන්තානය ලුහුබඳනාහු ද)එහි (ඒ කායින්ද්‍රියයාගේ ) සංවරය පිණිස හේ පිළිපදී “. ඒ කායින්ද්‍රියය රකී. ඒ කායින්ද්‍රියයෙහි සංවරයට පැමිණේ. සිතින් ධර්මාලම්බන දැන, ශුභාදී “ වසයෙන් එහි ලකුණු ගන්නේ නො වේ. ශුභාදී “වසයෙන් ආකාර ගන්නේ නො වේ. යම් ආකාරයෙන් මනින්ද්‍රිය සංවර කර නො ගෙන වසන්නහුගේ චිත්තසන්තානයට විෂම ලෝභ දොම්නස ආදී “ ලාමක අකුශල ස්වභාවයෝ නැවත නැවත වෑස්සෙන්නාහු ද (නො හොත් චිත්තසන්තානය ලුහුබඳනාහු ද)එහි (ඒ මනින්ද්‍රියයාගේ ) සංවරය පිණිස හේ පිළිපදී “. ඒ මනින්ද්‍රියය රකී. ඒ මනින්ද්‍රියයෙහි සංවරයට පැමිණේ. හේ මේ ආර්‍ය වූ ඉන්ද්‍රියසංවරයෙන් සමන්විත වූයේ සිය සතන්හි අව්‍යාසේක සුඛය (කෙලෙසුන් ගෙන් තෙත් නොවීමෙන් වූ පිරිසිදු අධිචිත්ත සුඛය) විඳී. ලෝහිච්චය, මෙසේ වනාහී මහණ තෙමේ ඉන්ද්‍රියයන්හී වැසූ දොර ඇත්තේ වේ.
ලෝහිච්චය, මෙසේ මහණ තෙම ඉඳුරන්හි වැසු දොරැත්තේ වෙයි.
41. ලෝහිච්චය, මහණ තෙමේ කෙසේ නම් ස්මෘතිසම්ප්‍රජානනයෙන් (සිහිනුවණින්) සමන්විත වේ ද? යත්:
ලෝහිච්චය, මේ සස්නෙහි මහණ තෙමේ ඉදිරියට යෑමෙහි පෙරළා ඊමෙහි (ආපසු හැරීමෙහි) මනා නුවණින් දැන ම (එය) කරනුයේ වෙයි. ඉදිරි බැලීමෙහි, අනුදික් බැලීමෙහි, (වටපිට බැලීමෙහි) මනා නුවණින් දැනම (එය) කරනුයේ වෙයි. අත් පා ආදිය හැකිලීමෙහි, දිගු කිරීමෙහි නුවණීන් දැන ම (එය) කරනුයේ වෙයි. සඟළසිවුර ද පාත්‍රය ද සෙසු සිවුරු ද දැරීමෙහි නුවණින් දැන ම කරන්නේ වෙයි. ආහාර ගැන්මෙහි, පැන් පීමෙහි, පිටි කැවිලි ආදිය කෑමෙහි, මී ආදිය රස විඳීමෙහි, නුවණීන් දැන ම කරනුයේ වෙයි. මල මූ පහ කිරීමෙහි නුවණීන් දැන ම කරනුයේ වෙයි. ගමනෙහි සිටීමෙහි හිඳීමෙහි නි “මෙහි කථා කිරීමෙහි, නො බිණීමෙහි නුවණින් දැන කරනුයේ වෙයි. ලෝහිච්චය, මෙසේ වනාහී මහණ තෙමේ සිහි නුවණින් සමන්විත වෙයි.
42. ලෝහිච්චය, කෙසේ නම් මහණ තෙමේ ලද පමණෙහි සතුටු වේද ? යත්: ලෝහිච්චය, මේ සස්නෙහි මහණ තෙමේ කායපරිහරණයට ප්‍රමාණ වූ සිවුරින් ද කුක්ෂිපරිහරණයට ප්‍රමාණ වූ ආහාරයෙන් ද සතුටු වෙයි. හේ යම් යම් තැනකට නික් මැ යේ ද, අට පිරිකර පමණක් ගෙන ම නික්මෙයි. ලෝහිච්චය, (පියා හඹනුවට තරම්) අත්තටු ඇති කුරුලු තෙමේ යම් යම් තැනක පියා හඹා යේ නම්, පියාපත්බර සහිත ව ම යම් සේ පියාහඹා යේ ද, එසේ ම් ලෝහිච්චය, ඒ මහණ තෙමේ කායපරිහරණයට ප්‍රමාණ වූ සිවුරින් ද කුක්ෂිපරිහරණයට ප්‍රමාණ වූ ආහාරයෙන් ද සතුටු වෙයි. හේ යම් යම් තැනකට යේ ද පා සිවුරු (ආදී අට පිරිකර පමණක්) රැගෙන ම යෙයි. මහරජාණනි, මෙසේ වනාහි තෙමේ ලද පසයෙහි සතුටු වේ.
43. ලෝහිච්චය, ඒ මහණ තෙමේ මේ ආර්‍ය ශීලස්ඛන්ධයෙන් ද සමන්විත වූයේ, මේ ආර්‍ය ඉන්ද්‍රියසංවරයෙන් ද සමන්විත වූයේ, මේ ආර්‍ය ස්මෘතිසම්ප්‍රජන්නයෙන් ද සමන්විත වූයේ, මේ ආර්‍ය සන්තුෂ්ටියෙන් ද සමන්විත වූයේ, අරණ්‍ය වෘක්ෂමූල පර්වත කඳුරැලි ගිරිගුහා සොහොන් වනපෙත් (වනප්‍රස්ථ) අභ්‍යවකාශ (එළිමහන්) පිදුරුලෙන් යන මෙ කී ජනශූන්‍ය කිසි සෙනස්නක් භජනය කෙරෙයි. හේ පිඬු සෙවීමෙන් පෙරළා ආයේ, පසුබත් සෙමෙහි, පලක් බැඳ උඩු කය කෙළින් පිහිටුවා, කමටහනට අභිමුඛ කොට සිහිය එළවා හිඳී.
44. හේ ලොවැ (පඤ්ච උපාදානස්කන්ධය කෙරෙහි) ඇල් ම හැර, විෂ්කම්භණප්‍රහාණයෙන් (යට පත් කිරීමෙන්) පහ වූ අභිජඣායෙන් යුත් සිතින් වෙසෙයි. අභිජ්ඣාව කෙරෙන් සිත පිරිසිදු කෙරෙයි. ව්‍යාපාදප්‍රද්වේෂය (ක්‍රෝධය) හැර, ව්‍යාපාද රහිත සිතැත්තේ, සියලු පණ ඇති සතුන් කෙරේ හිතානුකම්පා ඇති වැ වෙසෙයි. ක්‍රෝධය කෙරෙන් සිත පිරිසිදු කෙරෙයි. ස්ත්‍යානමිද්ධය හැර, පහ වූ ස්ත්‍යානමිද්ධය ඇත්තේ දිව රෑ දෙක්හි ම දුටු එළිය හඳුනනු හැකි පිරිසිදු සංඥාව ඇත්තේ, සිහියෙනුත් නුවණිනුත් යුක්ත වූයේ වෙසෙයි. ස්ත්‍යානමිද්ධය කෙරෙන් සිත පිරිසිදු කෙරෙයි. උදහසත් (සිතැ නොසංහුන් බවත්) කුකුසත්(කළ නො කළ දැයෙහි පසුතැවිල්ලත්) සිතින් දුරැ ලා, අනුද්ධත වැ (නොසංහුන් බැවින් තොර වැ) සංසිඳුනු ස්වකීය චිත්තසන්තානය ඇත්තේ, උදහස් කුකුස් දෙක කෙරෙන් සිත පිරිසිදු කෙරෙයි. සැකය දුරැ ලා, පහ වූ සැක ඇත්තේ, කුසල් දහම්හි සැක නො කරනුයේ, සැකය කෙරෙන් සිත පිරිසිදු කෙරෙයි.
45. යම්සේ පුරුෂයෙක් (පොලියට)ණය මුදලක් ගෙනැ කර්මාන්ත කරන්නේ ද, ඔහුගේ ඒ කර්මාන්ත සමෘද්ධ වන්නේ නම්, හේ යම් පරණ ණය මුදල් වී නම්, ඒ සියල්ල ගෙවා අවසන් කරන්නේ ද, මත්තෙහි ඉතිරි වූ යමක් ඇත් නම් එය අඹුදරුවන් රක්නා පිණිස වන්නේ ද, එසේ වූ ඔහුට “මම් පලමුයෙන් ණයට මුදල් ගෙන කර්මාන්ත කළෙමි. ඒ මගේ කර්මාන්ත සමෘද්ධ විය. ඒ මම්, යම් පරණ ණය මුදල් වී නම් එය ගෙවා අවසන් කෙළෙමි. අඹුදරුවන් රක්නට වැඩිපුර ඉතිරි වූ මුදලෙක් ද මට ඇතැ” යි. මෙසේ සිතෙක් වන්නේ ද, හේ ඒ ණයනැතිබව කරණ කොට ගෙන සතුට ලබන්නේ ද, සොම්නසට පැමිණෙන්නේ ද-
46. ලෝහිච්චය, යම් සේ පුරුෂයෙක් රෝගී වූයේ, දුකට පැමිණියේ, දැඩි ලෙස ගිලන් වන්නේ ද, ඔහුට බතුත් නො රිසියෙන්නේ ද, ඔහුගේ ඇඟපත ශක්ති පමණකුත් නො වන්නේ ද, හේ මෑත කාලයෙහි ඒ ආබාධයෙන් මිදෙන්නේ නම්, ඔහුට බතුත් රිසියේ නම්, ඔහු ඇඟපත ශක්තිය ද වන්නේ නම්, “මම් වූ කලී පෙරැ දුකට පත්, දැඩිව ගිලන් බව් ඇති ලෙඩෙක් වීමි. මට ආහාර ද රිසි නොවී ය. මා ඇඟපත ශක්තිය ද නො වී ය. ඒ මම් දැන් ඒ ලෙඩින් මිදුනෙම් වෙමි. ඒ මට ආහර ද රිසියෙයි. මා ඇඟ පත ශක්තිය ද ඇතැ” යි ඔහුට මෙසේ සිතෙක් වන්නේ නම්, හේ ඒ කරුණින් සතුට ලබන්නේ ද, සොම්නසට පැමිණෙන්නේ ද -
47. ලෝහිච්චය, යම් සේ පුරුෂයෙක් හිර ගෙහි බැඳුණේ වන්නේ ද, හේ පසු කලෙක ධනය වියදම් නො කොට පහසුවෙන් ඒ හිර ගෙන් මිදෙන්නේ ද, (ඒ හේතුයෙන්) ඔහුගේ කිසි භෝග විනාශයෙක් නො වන්නේ ද, “මම් වූ කලී පෙරැ හිර ගෙහි බැඳුණෙම් වීමි. ඒ මම් දැන් ධන වියදම් නො කොට පහසුවෙන් ඒ හිර ගෙන් මිදුණෙම් වෙමි. මගේ භෝගයනට කිසි විනාශයෙක් ද නැතැ” යි ඔහුට මෙසේ සිතෙක් වන්නේ ද, හේ ඒ කරුණින් සතුට ලබන්නේ ද, සොම්නසට පැමිණෙන්නේ ද -
48. ලෝහිච්චය, යම්සේ තමා අයත් පැවැතුම් නැති, අනුන් අයත් පැවැතුම් ඇති, කැමැති අතෙක යන්නට අවසර නැති දාස පුරුෂයෙක් වන්නේ ද, හේ මෑත භාගයෙහි තමා අයත් පැවැතුම් ඇතියේ, පරා අයත් පැවැතුම් නැත්තේ, නිදහස් වූයේ , කැමැති අතෙක යා හැකි වූයේ ඒ දාසභාවයෙන් මිදෙන්නේ ද, එසේ වූ ඔහුට “මම් වූ කලී පෙරැ තමා අයත් පැවැතුම් නැති, පරා අයත් පැවැතුම් ඇති, කැමැති අතෙක යා නොහැකි නොහැකි දාසයෙක් විමී. ඒ මම් දැන් ඒ දාසභාවයෙන් මිදුණෙම්, මා අයත්. පැවැතුම් ඇතියෙම්, පරා අයත් පැවැතුම් නැතියෙම්, නිදහස් වූයෙම් කැමැති අතෙක යා හැකියෙම් වෙමි. යි මෙසේ සිතෙක් වන්නේ ද, හේ ඒ කරුණින් සතුට ලබන්නේ ද, සොම්නසට පැමිණෙන්නේ ද-
49. ලෝහිච්චය, යම්සේ ධනවත් වූ භෝගසම්පත් ඇති පුරුෂයෙක් දුර්ලභ වූ ආහාර ඇති, උවදුරු ඇති, දිය නැති දික් කතරමඟකට බස්නේ ද, හේ පසු කෙලක සුවසේ ඒ නිරුදක පෙදෙස ඉක් මැ යන්නේ ද, උවදුරු නැති විපත් නැති ගම්මානයකට බස්නේ ද, එසේ වූ ඔහුට “මම් වූ කලී පෙර ධන ඇතියෙම්, භෝග සම්පත් ඇතියෙම්, දිය නැති, ආහාර දුර්ලභ, ප්‍රතිභය සහිත දික් මඟකට බටුයෙමි. ඒ මම් දැන් සුවසේ ඒ කාන්තාරය තරණය කෙළමි. නිරුපද්‍රැත භය රහිත ගමකට පැමිණෙයෙම් වෙමි. යි සිතෙක් වන්නේ ද, හේ ඒ කරුනින් සතුට ලබන්නේ ද, සොම්නසට පැමිණෙන්නේ ද-
50. ලෝහිච්චය, එසේ ම මහණ තෙමේ ණයක් මෙන් ලෙඩක් මෙන් හිරගෙයක් මෙන් වහල් බවක් මෙන් දිය නැති දික් මඟක් මෙන් (පිළිවෙලින්) මේ පහ නොවූ නීවරණ පස තමා කෙරෙහි දකී. ලෝහිච්චය, ණය නැති බව යම්සේ ද, ලෙඩ නැති බව යම්සේ ද, උවදුරු නැති බිම යම්සේ ද, එසේම (පිළිවෙලින්) මේ පහ වූ නිරවණ පස(හෙවත් නීවරණ පසේ දුරු වීම) තමා කෙරෙහි දකී.
51. තමා කෙරෙහි පහවු මේ නීවරණ පස දක්නා ඔහුට සතුට උපදී “. සතුටු වූවහුට ප්‍රීතිය උපදී “. සිතැ ප්‍රීතිය ඇත්තහුගේ නාම කය සංහිඳේ. සංහුන් නාම කය ඇත්තේ සුව විඳී. සුවැතියහු සිත සමාධිගත වේ. (එකඟ වේ.)
52. හේ කාමයන්ගෙන් වෙන් ව ම සෙසු අකුසල දහමුන් ගෙන් ද වෙන් ව ම් විතර්කසහිත, විචාරසහිත, විවේකයෙන් (නීවරණ පහවීමෙන්) උපන් ප්‍රීතියත් සුවයත් පලමු ධ්‍යානය ලැබ වෙසේ, හේ මේ කරජ කය ම විවේකයෙන් උපන් ප්‍රීති සුඛයෙන් තෙමෙයි. මුළුල්ල ම තෙමෙයි. පුරා ලයි, මුළුල්ල ම ස්පර්ශ කෙරෙයි සියලු අඟ පසඟ ඇති ඔහුගේ මුළු කයෙහි ඒ විවේකයෙන් උපන් ප්‍රීතිසුඛයෙන් පැතිරැ වැද නොගත් (නොපහස්නා ලද) කිසි ද තැනෙක් නො වෙයි.
53. ලෝහිච්චය, යම් සේ කපුවෙක් (කිලිඟෙක්) හෝ කපුවකුගේ (කිලිඟකුගේ) අතැවැස්සෙක් හෝ ලොහොතලියෙක නාන සුණු බහා දිය ඉස ඉස පිඬු කරන්නේ ද, ඒ නාන සුණු පිඬ කාවැදුණු දිය ඇත්තේ හැම තැන ම දියෙන් යුක්ත වූයේ, ඇතුලත පිටත මුළුල්ල ම දියෙන් පැතිරැ ගියේ දිය නො වගුරුවන්නේත් වේද - ලෝහිච්චය, එසේ ම මහණ තෙමේ මේ කරජ කය ම විවේකයෙන් උපන් ප්‍රීතිසුඛයෙන් තෙමයි. මුළුවල්ලම තෙමයි. පුරාලයි. මුළුල්ලම ස්පර්ශ කෙරෙයි. ඔහුගේ සියලු අඟ පසඟ ඇති මුළු කයෙහි විවේකජ ප්‍රීති සුඛයෙන් පැතිර වැද නොගත් කිසි ද තැනෙක් නො වෙයි.
54. ලෝහිච්චය, මහණ තෙම කාමයන්ගෙන් වෙන් ව ම, සෙසු අකුසල් දහමුන්ගෙන් ද වෙන් ව ම, විතර්කසහිත, විචාරසහිත, විවේකයෙන් උපන් ප්‍රීතියත් සුවයත් ඇති යම් පළමු දහනක් ලැබ වෙසේ ද, හේ ඒ විවේකජ ප්‍රීතිසුඛයෙන් මේ කය ම තෙමයි, මුළුල්ලෙ ම තෙත් කෙරෙයි, පුරා ලයි, හාත්පස පැතිරැ ගනී. ඔහුගේ සියලු කයැ විවේකජ ප්‍රීතිසුඛයෙන් නො පැතිරැ ගත් කිසිදු තැනෙක් නො වෙයි. මේ ද ඔහුගේ සමාධියෙක් වෙයි.
55. ලෝහිච්චය, යම් ශාස්තෘවරයෙකු නිසා සවු තෙම මෙබඳු මහත් ගුන විශේෂයක් ලබා ද, ලෝහිච්චය, මේ යමෙක් ලොවැ චෝදනාවට නොසුදුසු නම් එසේ වූ ශාස්තෘවරයෙකි. යමෙක් මෙබඳු ශාස්තෘහට චෝදනා කෙරේ නම්, ඒ චෝදනාව අභූතය, අසත්‍යය, නො දැහැමි ව, වරද සහිත ය.
56. ලෝහිච්චය, නැවත ද (අනෙකක් කියමි:) මහණ තෙම විතර්ක විචාර සංහිඳීමෙන්, සිය සතන්හි උපන්, සිය සතන් පහදවන, (ශ්‍රද්ධාව හා එක් වැ යෙදුණු) සිතැ එකඟ බව ඇති, විතර්කය නැති විචාරය නැති, සමාධියෙන් උපන්, ප්‍රීතියත් සුවයත් ඇති, දෙවෙනි ධ්‍යානයට පැමිණ වෙසෙයි හේ මේ කරජ කය ම සමාධියෙන් උපන් ප්‍රීතියෙන් තෙමයි. මුළුල්ල ම තෙත් කෙරෙයි, පුරා ලයි, හැම තැන ම සපර්ශ කෙරෙයි. ඔහුගේ මුළුකයේ විවේකයෙන් උපන් ප්‍රීති සුවයෙන් පැතිරැ නොගත් කිසි ද තැනෙක් නො වෙයි.
57. ලෝහිච්චය, යම් සේ යටැ උල්පතින් මතු වන දිය ඇති ගැඹුරු විලෙක් වේද , එයට පෙර දිගින් දිය ඇතුළු වන මඟෙක් නො වන්නේ ද, දකුණු දෙසින් දිය ඇතුළු වන මඟෙක් නොවන්නේ ද, පැසිම් දිගින් ද දිය ඇතුළු වන මඟෙක් නොවන්නේ ද, උතුරු දෙසින් ද දිය වැද ගන්නා මඟෙක් නොවන්නේ ද, වැස්ස ද, කලින් කලැ සුදුසු පරිදි නො වසින්නේ ද, එතෙකුදු වුවත් ඒ විලෙන් සිහිල් දියදහර මතු වී ඒ විලම සිහිල් දියෙන් තෙමන්නේ ද, හැම පරිදි තෙමන්නේ ද, පුරා ලන්නේ ද, හැම තැනම වැද ගෙන පැතිර සිටින්නේ ද, ඒ මුළු විලෙහි සිසිල් දිය පැතිරැ වැද නොගත් කිසි ද තැනෙක් නො මැත් ද, ලෝහිච්චය, එසේ ම මහණ තෙමේ මේ කරජ කය ම සමාධියෙන් උපන් ප්‍රීතියෙන් තෙමයි. මුළුල්ල ම තෙත් කෙරෙයි, පුරා ලයි, හැම තැන ම සපර්ශ කෙරෙයි. ඔහුගේ මුළුකයේ විවේකයෙන් උපන් ප්‍රීති සුවයෙන් පැතිරැ නොගත් කිසි ද තැනෙක් නො වෙයි.
58. ලෝහිච්චය, මහණ තෙම විතර්ක විචාර සංහිඳීමෙන්, සිය සතන්හි උපන්, සිය සතන් පහදවන, (ශ්‍රද්ධාව හා එක් වැ යෙදුණු) සිතැ එකඟ බව ඇති, විතර්කය නැති විචාරය නැති, සමාධියෙන් උපන්, ප්‍රීතියත් සුවයත් ඇති, දෙවෙනි ධ්‍යානයට පැමිණ වෙසෙයි හේ මේ කරජ කය ම සමාධියෙන් උපන් ප්‍රීතියෙන් තෙමයි. මුළුල්ල ම තෙත් කෙරෙයි, පුරා ලයි, හැම තැන ම සපර්ශ කෙරෙයි. ඔහුගේ මුළුකයේ විවේකයෙන් උපන් ප්‍රීති සුවයෙන් පැතිරැ නොගත් කිසි ද තැනෙක් නො වෙයි. මේ ද ඔහුගේ සමාධියෙක් වෙයි.
59. ලෝහිච්චය, යම් ශාස්තෘවරයෙකු නිසා සවු තෙම මෙබඳු මහත් ගුන විශේෂයක් ලබා ද, ලෝහිච්චය, මේ යමෙක් ලොවැ චෝදනාවට නොසුදුසු නම් එසේ වූ ශාස්තෘවරයෙකි. යමෙක් මෙබඳු ශාස්තෘහට චෝදනා කෙරේ නම්, ඒ චෝදනාව අභූතය, අසත්‍යය, නො දැහැමි ව, වරද සහිත ය.
60. නැවත ද (අනෙකක් කියමි) .ලෝහිච්චය, මහණ තෙමේ ප්‍රීතියාගේ ද විරාගයෙන් (පහවීමෙන්, සංසිඳීමෙන්), උපෙක්ෂායෙන් ද යුක්ත වැ, සිහියෙන් හා නුවණින් හා යුක්ත වැ වෙසෙයි. සුවය ද කයින් විඳී. ආර්‍යයෝ යම් ධ්‍යානයක් හේතු කොට ගෙන ධ්‍යානලාභියා ඇරැබැ ‘උපෙක්ෂාව ඇත්තේ ය සිහි ඇත්තේ , සුඛ විහරණ ඇත්තේ යැ‘යි කියත් ද, හේ (එසේ වූ) ඒ තෙවෙනි ධ්‍යානයට පැමිණ වෙසේ.හේ මේ කයම නිෂ්ප්‍රීතික සුවයෙන් තෙමයි, හැම පරිදි තෙත් කෙරෙයි, පුරාලයි, හැම තැන ම පැතර වැද ගනී. ඔහුගේ කයෙහි ඒ නිෂ්ප්‍රීතික සුඛයත් පැතර නොගත් කිසි ද තැනෙක් නොවෙයි.
61. ලෝහිච්චය, යම්සේ උපුල් විලෙක හෝ පියුම් විලෙක හෝ පඬෙර විලෙක හෝ ඇතැම් උපුල් හෝ පියුම් හෝ පඬෙර හෝ දියෙහි උපන්නේ දියෙහි වැඩුණේ, දියෙන් නොනැගුණේ, දිය තුළෑම ගිලී වැඩුනුයේ ද, ඒ හැම අග දක්වාත් මුල් දක්වාත් සිහිල් දියෙන් තෙමුණේ, හැමපරිදි තෙත් වූයේ, පිරී ගියේ, හැම තැන් ම පැතිරැ වැද ගත්තේ වේ ද, ඒ විලෙහි සියලු උපුල්වල හෝ පියුම්වලැ හෝ පඬෙරවලැ හෝ සිසිල් දිය පැතිරැ නොගත් තැනෙක් නො වන්නේ ද, ලෝහිච්චය, එසේ ම මහණ තෙමේ මේ කය ම නිශ්ප්‍රීතික සුඛයෙන් තෙමයි, හාත්පසින් තෙමයි. පුරා ලයි, හැමපරිදි පැතිරැ වැද ගනී. ඔහුගේ සියලු කයෙහි නිෂ්ප්‍රීතික සුඛයෙන් පැතිරැ වැද නොගත් කිසි ද තැනෙක් නො වෙයි.
62. ලෝහිච්චය, මහණ තෙමේ ප්‍රීතියාගේ ද විරාගයෙන් (පහවීමෙන්, සංසිඳීමෙන්), උපෙක්ෂායෙන් ද යුක්ත වැ, සිහියෙන් හා නුවණින් හා යුක්ත වැ වෙසෙයි. සුවය ද කයින් විඳී. ආර්‍යයෝ යම් ධ්‍යානයක් හේතු කොට ගෙන ධ්‍යානලාභියා ඇරැබැ ‘උපෙක්ෂාව ඇත්තේ ය සිහි ඇත්තේ , සුඛ විහරණ ඇත්තේ යැ‘යි කියත් ද, හේ (එසේ වූ) ඒ තෙවෙනි ධ්‍යානයට පැමිණ වෙසේ.හේ මේ කයම නිෂ්ප්‍රීතික සුවයෙන් තෙමයි, හැම පරිදි තෙත් කෙරෙයි, පුරාලයි, හැම තැන ම පැතර වැද ගනී. ඔහුගේ කයෙහි ඒ නිෂ්ප්‍රීතික සුඛයත් පැතර නොගත් කිසි ද තැනෙක් නොවෙයි. මේ ද ඔහුගේ සමාධියෙක් වේ.
63. ලෝහිච්චය, යම් ශාස්තෘවරයෙකු නිසා සවු තෙම මෙබඳු මහත් ගුන විශේෂයක් ලබා ද, ලෝහිච්චය, මේ යමෙක් ලොවැ චෝදනාවට නොසුදුසු නම් එසේ වූ ශාස්තෘවරයෙකි. යමෙක් මෙබඳු ශාස්තෘහට චෝදනා කෙරේ නම්, ඒ චෝදනාව අභූතය, අසත්‍යය, නො දැහැමි ව, වරද සහිත ය.
64.. නැවත ද (අනෙකක් කියමි:) ලෝහිච්චය, මහණ තෙමේ සුඛ වේදනාව ද දුරැ ලීමෙන්, දුක්ඛ වේදනාව ද දුරැලීමෙන්, පලමු කොට ම සොම්නස් දොම්නස් දෙදෙනාගේ පහවීමෙන් දුක් ද නොවූ, සුව ද නොවූ, උපේක්ෂා ස්මෘති යන මොවුන්ගේ පිරිසිදු වූ ප්‍රභාස්ර සිතින් පැතිරැ වැදගෙන හුන්නේ වෙයි. ඔහුගේ සියලු කයෙහි පිරිසිදු වූ ප්‍රභාස්වර වූ සිතින් පැතර වැද නො ගෙන සිටි කිසිද තැනෙක් නො වෙයි.
65. ලෝහිච්චය, යම්සේ පුරුෂයෙක් සුදු වතින් හිසින් වටා පෙරෙව හුන්නේ වේ නම් ඔහුගේ කයෙහි සුදු වතින් වැද නොගත් (නො වැසුණ) කිසි ද තැනෙක් නොවන්නේ ද, ලෝහිච්චය, එසේම මහණ තෙම මේ කය ම පිරිසිදු වූ ප්‍රභාස්වර වූ සිතින් පැහැර වැද ගෙන හුන්නේ වෙයි. ඔහු කයැ පිරිසිදු පබසර සිතින් වැද ගෙන නොසිටි කිසිද තැනෙක් නො වෙයි.
66. ලෝහිච්චය, මහණ තෙමේ සුඛ වේදනාව ද දුරැ ලීමෙන්, දුක්ඛ වේදනාව ද දුරැලීමෙන්, පලමු කොට ම සොම්නස් දොම්නස් දෙදෙනාගේ පහවීමෙන් දුක් ද නොවූ, සුව ද නොවූ, උපේක්ෂා ස්මෘති යන මොවුන්ගේ පිරිසිදු බව ඇති සිව්වන දහන් ලැබ වෙසෙයි. එයින් හේ තෙම මේ කය පිරිසිදු වූ පබසර සිතින් පැතිරැ ගෙන හුන්නේ වෙයි. ඔහුගේ සියළු කයෙහි පිරිසිදු පබසර සිතින් පැතිරැ නොගත් කිසි ද තැනෙක් නො වෙයි.
67. ලෝහිච්චය, යම් ශාස්තෘවරයෙකු නිසා සවු තෙම මෙබඳු මහත් ගුන විශේෂයක් ලබා ද, ලෝහිච්චය, මේ යමෙක් ලොවැ චෝදනාවට නොසුදුසු නම් එසේ වූ ශාස්තෘවරයෙකි. යමෙක් මෙබඳු ශාස්තෘහට චෝදනා කෙරේ නම්, ඒ චෝදනාව අභූතය, අසත්‍යය, නො දැහැමි ව, වරද සහිත ය.
68. තව ද (අනෙකක් කියමි:) ලෝහිච්චය, ඒ මහණ තෙමේ මෙසේ එකඟ වූ සිත පරිසිදු වූ කල්හී දීප්තිමත් වූ කල්හී, කිලිටි නැති වූ කල්හී, පහ වූ චිත්තෝපක්ලේශ ඇති කල්හි මෘදු වූ කල්හී, විදර්ශණා භාවනාවට යෝග්‍යවූ කල්හී, සිටි කල්හී, නිශ්චල බවට පැමිණි කල්හි විදර්ශනාඥාණය පිණිස (පරිකර්ම) සිත එයට අඹිමුඛ කෙරෙයි, ඒ අතට නමා හරියි හේ “මගේ මේ කය වූ කලී රූපවත් ය, සතර මහාභූතයන්ගෙන් හැදුණේ ය, මව්පියන්ගේ ශුක්‍රශෝණිතයෙන් උපන්නේ ය, බත් කොමු ආදී අහරින් වැඩුණේ ය, අනිස බව ද දුගඳ බවද, හරනුවට සුවඳ විලෙවුන් ඉළියැ යුත් බව ද, ලෙඩ දුරැලනුවට පිරිමැදුම් ඈ කළ යුතු බව ද, එසේ කළ ද බිඳෙන බව ද, විසිරෙන බව ද යන මේ දෑ ස්වභාව කොටැත්තේ ය. මගේ මේ සිත ද මෙහි ලැග්ගේ ය, මෙහි බැඳුණේ යැ” යි මෙසේ දැනගනී.
69. ලෝහිච්චය, යම්සේ සොඳුරු වූ, පිරිසිදු ආකරයෙක පහළ වූ ඇටැස් වූ මොනවට පිරයම් කළ, සියුම් වූ වෙසෙසින් පහන් වූ, පිවිතුරු වූ, ධෝවනා දී සියලු අකාරයෙන් යුත් වෙරළුමිණෙක් වන්නේ ද, එහි නිල් වූ හෝ රන්වන් වූ හෝ රත්වන් හෝ සුදුවන් හෝ පඬුවන් හෝ හුයෙක් අමුනන ලද්දේ වන්නේ ද, එය ඇස් ඇති පුරුෂයෙක් අතෙහි කොට “මේ වූ කලි සොඳරු වූ, පිරිසිදු ආකරයෙහි උපන් ඇටැස් වූ මොනවට පිරියම් කැරුණු, සියුම් වූ, වෙසෙසින් පහන් වූ, පිවිතුරු වූ, සියලු ධෝවනා දී ආකාරයෙන් සම්පූර්ණ වූ වෙරළු මිණෙක. මෙහි නිල් වූ හෝ රන්වන් වූ හෝ රත්වන් වූ හෝ සුදුවන් වූ හෝ යම් හුයෙක් අවුනන ලදුයේ වේ යැ”යි සලකා බලන්නේ ද, ලෝහිච්චය, එපරිද්දෙන් ම මහණ තෙමේ මෙසේ සමාධිගත සිත පිරිසිදු වූ ක්ලහී දීප්තිමත් වූ කල්හී, කෙලෙස් යටපත් වූ ක්ල්හී, උපක්ලේශයන් පහ වූ කල්හී මෘදු වූ කල්හී, කර්මණ්‍ය වූ කල්හී සිටි කල්හී, නිශ්චල බවට පැමිණි කල්හි, විදර්ශනාඥානය පිණිස සිත අභිමුඛ කෙරෙයි, එය අතට නමා හරියි. හෙ තෙම “මගේ මේ කය වූ කලී රූපී ය, සතර මහාභූතයන්ගෙන් හැදුණේ ය, මාපියන්ගේ ශුක්‍රශෝණිතයෙන් නිපන්නේ ය, බත් කොමු ආදී “ අහරින් වැඩුණේ ය, අනිසි බව ද, දුගඳ හරනට සුවඳ විලෙවුන් ඉළියැ යුතු බව ද ලෙඩ දුරැලනුවට පිරිමැදුම් ඈ කළ යුතු බව ද ඒ කළත් බිඳෙන බව ද විසිරෙන බවද යන මේ දෑ ස්වභාව කොටැත්තේ ය. මගේ මේ සිත ද මෙහි ලැග ගත්තේ ය, මෙහි බැඳුණේ යැ”යි මෙසේ දැන ගනී.
70. ලෝහිච්චය, මහණ මෙසේ සමාධිගත සිත පිරිසිදු වූ ක්ලහී දීප්තිමත් වූ කල්හී, කෙලෙස් යටපත් වූ ක්ල්හී, උපක්ලේශයන් පහ වූ කල්හී මෘදු වූ කල්හී, කර්මණ්‍ය වූ කල්හී සිටි කල්හී, නිශ්චල බවට පැමිණි කල්හි, විදර්ශනාඥානය පිණිස සිත අභිමුඛ කෙරෙයි, එය අතට නමා හරියි. හෙ තෙම “මගේ මේ කය වූ කලී රූපී ය, සතර මහාභූතයන්ගෙන් හැදුණේ ය, මාපියන්ගේ ශුක්‍රශෝණිතයෙන් නිපන්නේ ය, බත් කොමු ආදී “ අහරින් වැඩුණේ ය, අනිසි බව ද, දුගඳ හරනට සුවඳ විලෙවුන් ඉළියැ යුතු බව ද ලෙඩ දුරැලනුවට පිරිමැදුම් ඈ කළ යුතු බව ද ඒ කළත් බිඳෙන බව ද විසිරෙන බවද යන මේ දෑ ස්වභාව කොටැත්තේ ය. මගේ මේ සිත ද මෙහි ලැග ගත්තේ ය, මෙහි බැඳුණේ යැ”යි මෙසේ දැන ගනී යන යමක් ඇද්ද මේ ද ඔහුගේ ප්‍රඥාවෙක් වෙයි.
71. ලෝහිච්චය, යම් ශාස්තෘවරයෙකු නිසා සවු තෙම මෙබඳු මහත් ගුන විශේෂයක් ලබා ද, ලෝහිච්චය, මේ යමෙක් ලොවැ චෝදනාවට නොසුදුසු නම් එසේ වූ ශාස්තෘවරයෙකි. යමෙක් මෙබඳු ශාස්තෘහට චෝදනා කෙරේ නම්, ඒ චෝදනාව අභූතය, අසත්‍යය, නො දැහැමි ව, වරද සහිත ය.
72. හේ මෙසේ සිත සමාහිත කල්හි පිරිසිදු වු කල්හී, දීප්තිමත් කල්හී, කෙලෙස් නොමැති වූ කල්හී, උපක්ලේශ පහ වූ කල්හී, මෘදු වූ කල්හී, කර්මණ්‍ය වූ (සෘද්ධි ඉපදැවීමට යෝග්‍ය වූ) කල්හී, සිටි කල්හී, නිශ්චල බවට පැමිණි කල්හී මනෝමය ශරීරයක් මවා පානු පිණිස සිත යොමු කෙරෙයි. නැඹුරු කෙරෙයි. හේ මේ සිරුරෙන් රූපී වු, සියලු අඟපසඟින් යුත්, විකල නොවූ ඉඳුරන් ඇති මනෝමය ශරීරයක් මවා පායි.
73. ලෝහිච්චය, යම්සේ පුරුෂයෙක් මුදුතණ ගසෙකින් තණකූර(තණබඩය)ඇද මෑත් කරන්නේ ද, ඔහුට “මේ මුදුතණගස ය, මේ එහි තණ බඩ ය, තණ ගස එකෙකි, එහි බඩය අනෙකෙකි. මුදු තණ කෙරෙන් ම එහි කූර (බඩය) මෑත් කරන ලද්දේ යැ”යි මෙසේ සිතෙක් වන්නේ ද, ලෝහිච්චය, යම්සේ වනාහී පුරුෂයෙක් කඩුවක් කොපුවෙන් ඇද මෑත් කරන්නේ ද, ඔහුට “ මේ කඩුවය, මේ කොපුව ය, කඩුව එකෙක, කොපුව අනෙකක, කොපුයෙන් ම කඩුව ඇද මෑත් කරන ලද්දේ යැ” යි මෙසේ සිතෙක් වන්නේ ද, ලෝහිච්චය, යම්සේ වනාහී පුරුෂයෙක් නයකු සැවයෙන් ඇද වෙන කරන්නේ ද, ඔහුට “මේ නායා ය, මේ සැවය ය. නයා එකෙක, සැවය අනෙකක. සැවය කෙරෙන් ම නයා ඇද වෙන් කරන ලද්දේ යැ”යි මෙසේ සිතෙක් වන්නේ ද, ලෝහිච්චය, එපරිද්දෙන්ම මහණ තෙමේ මෙසේ සමාධිගත සිත පිරිසිදු කල්හී, දීප්තිමත් වූ කල්හී කෙලෙස් රහිත වූ කල්හී, උපක්ලේශයන් පහ වැ ගිය කල්හී, කර්මණ්‍ය වූ කල්හී, සිටි කල්හී, නිශ්චල බවට පත් කල්හී, මනෝමය ශරීරයක් මවා පානු පිණිස සිත යොමු කෙරෙයි, නුඹුරු කෙරෙයි. හේ මේ ශරීරයෙන් රූපී වූ මනෝමය වූ සියලු අඟපසඟින් යුක්ත වූ අවිකල ඉඳුරන් ඇති අන් සිරුරක් මවා පායි.
74.ලෝහිච්චය, මහණ තෙම මෙසේ සමිධිගත සිත පිරිසිදු වූ කල්හී දීප්තිමත් කල්හී, කෙලෙස් නොමැති වූ කල්හී, උපක්ලේශ පහ වූ කල්හී, මෘදු වූ කල්හී, කර්මණ්‍ය වූ (සෘද්ධි ඉපදැවීමට යෝග්‍ය වූ) කල්හී, සිටි කල්හී, නිශ්චල බවට පැමිණි කල්හී මනෝමය ශරීරයක් මවා පානු පිණිස සිත යොමු කෙරෙයි. නැඹුරු කෙරෙයි. හේ මේ සිරුරෙන් රූපී වු, සියලු අඟපසඟින් යුත්, විකල නොවූ ඉඳුරන් ඇති මනෝමය ශරීරයක් මවා පායි. යන යමක් ඇද්ද මේ ද ඔහුගේ ප්‍රඥාවෙක් වෙයි.
75. ලෝහිච්චය, යම් ශාස්තෘවරයෙකු නිසා සවු තෙම මෙබඳු මහත් ගුන විශේෂයක් ලබා ද, ලෝහිච්චය, මේ යමෙක් ලොවැ චෝදනාවට නොසුදුසු නම් එසේ වූ ශාස්තෘවරයෙකි. යමෙක් මෙබඳු ශාස්තෘහට චෝදනා කෙරේ නම්, ඒ චෝදනාව අභූතය, අසත්‍යය, නො දැහැමි ව, වරද සහිත ය.
76. හේ මෙසේ සිත සමාහිත කල්හී, පිරිසිදු කල්හි, දීප්තිමත් වූ කල්හි කෙලෙස් රහිත වූ කල්හි, උපක්ලේශයන් පහ වැ ගිය කල්හි, මෘදු වූ කල්හි, කර්මණය වූ (=සෘද්ධියට යෝග්‍ය වු) කල්හී, සිටි කල්හී, නිශ්චලත්වයට පැමිණි කල්හී, සෘද්ධිවිධඥාණය පිණිස (අභිඥාපාදක) පරිකර්ම සිත මෙහෙයයි, නැඹුරු කෙරෙයි. හේ අනේකවිධ වූ සෘද්ධිවිධය (සෘද්ධි කොට්ටාසය) නැවත නැවත අනුභව කෙරෙයි. (හෙවත් නාම කයින් ස්පර්ශ කෙරෙයි, ප්‍රත්‍යක්ෂ කෙරෙයි ලබයි.) පියෙවියෙන් එකෙක් වැ සිටැ ද (සෘද්ධිබලයෙන්) බහු ප්‍රකාර ද වි යලිදු එකෙක් වෙයි. තමාගේ ප්‍රකට බව කෙරෙයි (පෙනීසිටී) අප්‍රකට බව කෙරෙයි. (=නොපෙනී සිටියි) බිත්තියේ පිටතට, පවුරෙන් පිටතට, පර්වතයෙන් පිටතට අහසෙහි මෙන් කිසිවෙක නොගැටෙනුයේ මැදින් විනිවිද ගෙන යෙයි. දියෙහි මෙන් පොළොවෙහි ද යටට බැසීම(=ගිලීම) උඩට නැගීම (=මතුවීම) කෙරෙයි. නො බිඳෙන (යට නො බස්නා) දියෙහි පොළොවෙහි සේ යෙයි. පක්ෂ ඇති සකුණයෙකු මෙන් අහසෙහි ද පළඟින් (=ඌරුබද්ධාසනයෙන්)යෙයි. මේ සා මහර්ද්ධි ඇති මහත් අනුභාව ඇති මේ සඳ හිරු දෙදෙනා ද, අතින් පරාමර්ශනය කෙරෙයි(=අල්ලයි) (ඔබමොබ අත යවා) පිරිමදියි. බඹලොව තෙක් ද (සියල්ල) කයින් වශයෙහි පවත්ව යි.
77. ලෝහිච්චය, යම්සේ දක්ෂ කුඹලෙක් හෝ කුඹලක්හුගේ අතැවැස්සෙක් හෝ මොනවට පිරියම් කළ (=සකස් කළ) මැට්ටෙන් යම් යම් භාජන විශේෂයක් කැමැත්තේ නම්, ඒ ඒ දැය ම කරන්නේ ද, මොනවට නිපදවන්නේ ද-
ලෝහිච්චය, යම්සේ දක්ෂ දන්තකාරයෙක් (ඇත්දත් ආදී යෙන් විසිතුරු කම් කරන්නෙක්) හෝ දන්තකාරයකුගේ අතැවැස්සෙක් හෝ මොනවට පිරියම් කළ (=දොස් ඉවත් කොට මොනවට සකස් කළ)දතෙක්හි යම් යම් දන්තවිකෘතියත් (දතෙහි කළ විසිතුරු රූපාදියක්) කැමැති වන්නේ නම්, ඒ ඒ දැය ම කරන්නේ ද, වෙසෙසින් නිපදවන්නේ - ලෝහිච්චය, යම්සේ හෝ දක්ෂ රන්කරුවෙක් හෝ රන්කරුවෙකුගේ අතැවැස්සෙක් හෝ මොනවට සකස් කළ රනෙහි යම් යම ස්වර්ණ විකෘත්තියක් (ආභරණ ආදියක්) කැමැත්තේ නම්, ඒ ඒ දැය ම කරන්නේ ද , නිපදවන්නේ ද, ලෝහිච්චය, එපරිද්දෙන් ම මහණ තෙමේ මෙසේ සමාහිත වූ සිත පිරිසිදු වූ කල්හි, දීප්තිමත් වූ කල්හී කෙළෙස් රහිත වූ කල්හි, උපක්ලේශයන් පහ වැ ගිය කල්හි, මෘදු වූ කල්හි, සෘද්ධිවිධඥාණය පිණිස සිත මෙහෙයවයි නැඹුරු කෙරෙයි. හේ අනේකවිධ වූ සෘද්ධි කොට්ඨාසය නැවත නැවත විඳී. පියෙවියෙන් එකෙක් වැ සිට බොහෝ දෙනෙක් වෙයි. බොහෝ දෙනෙක් වැ සිට එකෙක් වෙයි. තෙමේ පෙනී සිටී, නො පෙනී ද සිටී. බිත්තියෙන් පිටතට, පව්වෙන් පිටතට, විනිවිදැ අහසෙහි මෙන් කිසිවකැ නො ලැගී යෙයි. දියෙහි මෙන් පොළොවෙහිත් ගිලීම් ද මතුවීම් ද කෙරෙයි. පොළව මතු පිටැ සේ නොබිඳෙන දියෙහි යෙයි. පක්ෂියෙකු සේ පළඟින් අහසෙහි යෙයි. මේ සා මහර්ද්ධිමත් මහත් අනුභාව ඇති සඳ හිරු දෙදෙනා පවා අල්ලයි, පිරිමදියි. බඹලොව තෙක් ද කයින් තමා වශයෙහි පවත්වයි.
ලෝහිච්චය, මහණ මෙසේ සමාහිත වූ සිත පිරිසිදු වූ කල්හි, දීප්තිමත් වූ කල්හී කෙළෙස් රහිත වූ කල්හි, උපක්ලේශයන් පහ වැ ගිය කල්හි, මෘදු වූ කල්හි, සෘද්ධිවිධඥාණය පිණිස සිත මෙහෙයවයි නැඹුරු කෙරෙයි. හේ අනේකවිධ වූ සෘද්ධි කොට්ඨාසය නැවත නැවත විඳී. පියෙවියෙන් එකෙක් වැ සිට බොහෝ දෙනෙක් වෙයි. බොහෝ දෙනෙක් වැ සිට එකෙක් වෙයි. තෙමේ පෙනී සිටී, නො පෙනී ද සිටී. බිත්තියෙන් පිටතට, පව්වෙන් පිටතට, විනිවිදැ අහසෙහි මෙන් කිසිවකැ නො ලැගී යෙයි. දියෙහි මෙන් පොළොවෙහිත් ගිලීම් ද මතුවීම් ද කෙරෙයි. පොළව මතු පිටැ සේ නොබිඳෙන දියෙහි යෙයි. පක්ෂියෙකු සේ පළඟින් අහසෙහි යෙයි. මේ සා මහර්ද්ධිමත් මහත් අනුභාව ඇති සඳ හිරු දෙදෙනා පවා අල්ලයි, පිරිමදියි. බඹලොව තෙක් ද කයින් තමා වශයෙහි පවත්වයි. යන යමක් ඇද්ද මේ ද ඔහුගේ ප්‍රඥාවෙක් වෙයි.
78. ලෝහිච්චය, යම් ශාස්තෘවරයෙකු නිසා සවු තෙම මෙබඳු මහත් ගුන විශේෂයක් ලබා ද, ලෝහිච්චය, මේ යමෙක් ලොවැ චෝදනාවට නොසුදුසු නම් එසේ වූ ශාස්තෘවරයෙකි. යමෙක් මෙබඳු ශාස්තෘහට චෝදනා කෙරේ නම්, ඒ චෝදනාව අභූතය, අසත්‍යය, නො දැහැමි ව, වරද සහිත ය.
79. හේ මෙසේ සිත සමාහිත කල්හී, පිරිසිදු කල්හි, දීප්තිමත් කල්හි, කෙලෙස් රහිත වූ කල්හී, උපක්ක්ලේශ පහ වැ ගිය කල්හි මෘදු වූ කල්හි, කර්මණ්‍ය වූ කල්හී සිටි කල්හි නිශ්චල බවට පැමිණි කල්හි, දිව්‍ය ශ්‍රෝත්‍රධාතුව පිණිස (දිවකන් නුවණ පිණිස) සිත යොමු කෙරෙයි, නැඹුරු කෙරෙයි, හේ පිරිසිදු වූ, මිනිසුන්ගේ ශ්‍රාවණෝපචාරය ඉක්මවා සිටි දිව කනින් දිව්‍ය වූද මානුසික වූ ද, දුරැ වූ ද, ළං වූ ද, යන ද්විවිධ ශබ්ද ම අසයි. ලෝහිච්චය, යමසේ මිනිසෙක් දික් මඟකට පිළිපදී න්නේ ද, හේ බෙරහඬක් මිහිඟු බෙර හඬත් පණාබෙර හඬත්, ගැටබෙර හඬත් යම්සේ අසන්නේ ද, ඒ අසන ඔහුට ‘මේ බෙර හඬැයි කියාත්, මේ මිහිඟු බෙර හඬයි කියාත්, මේ සක්පණාබෙර ගැටබෙර හඬයි කියාත්, මෙසේ සිතෙක් වන්නේ ද, ලෝහිච්චය, එපරිද්දෙන් ම මහණ තෙමේ මෙසේ සමාහිත වූ සිත පිරිසිදු වූ කල්හි, දීප්තිමත් වූ කල්හී කෙලෙස් රහිත වූ කල්හි, උපක්කිලේශ පහ වැ ගිය කල්හි, මෘදු වූ කල්හි, කර්මණය (කර්මක්ෂම) වූ කල්හී, සිටි කල්හි, නිශ්චල බවට පැමිණි කල්හී, දිව්‍ය ශ්‍රෝත්‍රධාතුව පිණිස සිත යොමු කෙරෙයි. නැඹුරු කෙරෙයි. හේ පිරිසිදු වූ මිනිසුන්ගේ ශ්‍රවණෝපචාරය, ඉක්ම වූ දිව කන් නුවණීන් දිව්‍ය වූත් මානුසික වූත් දුරැ වූත් ළඟැ වූත් ද්විවිධ ශබ්ද අසයි.
80. ලෝහිච්චය, ඒ මහන මෙසේ සිත සමාහිත කල්හී පිරිසිදු කල්හි, දීප්තිමත් කල්හි, කෙලෙස් රහිත වූ කල්හී, උපක්ක්ලේශ පහ වැ ගිය කල්හි මෘදු වූ කල්හි, කර්මණ්‍ය වූ කල්හී සිටි කල්හි නිශ්චල බවට පැමිණි කල්හි, දිව්‍ය ශ්‍රෝත්‍රධාතුව පිණිස (දිවකන් නුවණ පිණිස) සිත යොමු කෙරෙයි, නැඹුරු කෙරෙයි, හේ පිරිසිදු වූ, මිනිසුන්ගේ ශ්‍රාවණෝපචාරය ඉක්මවා සිටි දිව කනින් දිව්‍ය වූද මානුසික වූ ද, දුරැ වූ ද, ළං වූ ද, යන ද්විවිධ ශබ්ද ම අසයි. යන යමක් ඇද්ද, මේ ද ඔහුගේ ප්‍රඥාවෙක් වේ.
81. ලෝහිච්චය, යම් ශාස්තෘවරයෙකු නිසා සවු තෙම මෙබඳු මහත් ගුන විශේෂයක් ලබා ද, ලෝහිච්චය, මේ යමෙක් ලොවැ චෝදනාවට නොසුදුසු නම් එසේ වූ ශාස්තෘවරයෙකි. යමෙක් මෙබඳු ශාස්තෘහට චෝදනා කෙරේ නම්, ඒ චෝදනාව අභූතය, අසත්‍යය, නො දැහැමි ව, වරද සහිත ය.
82. හේ මෙසේ එකඟ වූ සිත පිරිසිදු වූ කල්හී, දීප්තිමත් වූ කල්හී, කෙලෙස් රහිත වූ කල්හී, උපක්කිලේශ පහ වැ ගිය කල්හී, මෘදු වූ කල්හී, කර්මක්ෂම වූ කල්හී, සිටි කල්හී, නිශ්චල බවට පැමිණි කල්හි, චේතස්පර්‍යායඥානය පිණිස (අනුන්ගේ සිත් පිරිසිඳ දක්නා නුවණ පිණිස) සිත යොමු කෙරෙයි, නැඹුරු කෙරෙයි. හේ අන් සත්ත්වයන්ගේ අන් පුද්ගලයන්ගේ සිත සියසිතින් පිරිසිඳ දනියි. රාග සහිත සිත රාග සහිත සිතැ යි ද දනියි. රාග රහිත සිත රාග රහිත සිතැ යි ද දනියි. ද්වේෂ සහිත සිත ද්වේෂ සහිත සිතැ යි ද දනී. මෝහ සහිත සිත මෝහ සහිත සිතැයි ද දනී. මෝහ රහිත සිත මෝහ රහිත සිතැයි ද දනී. සංක්ෂිප්ත (=හැකුළුණු) සිත හැකුළුණු සිතැ යි ද දනී. වික්ෂිප්ත (=විසිරුණු) සිත විසුරුණු සිතැ යි ද දනී. මහද්ගත සිත මහද්ගත සිතැ යි ද දනී. මහද්ගත සිත මහද්ගත සිතැ යි ද දනී. අමහද්ගත සිත අමහද්ගත සිතැ යි ද දනී. සෝත්තර සිත සෝත්තර සිතැ යි ද දනී. අනුත්තර සිත අනුත්තර සිතැ යි ද දනී. සමාහිත සිත සමාහිත සිතැ යි ද දනී. අසමාහිත සිත අසමාහිත සිතැ යි ද දනී. විමුක්ත (=මිදුණු) සිත විමුක්ත සිතැ යි ද දනී. අවිමුක්ත (=නොමිදුණු) සිත අවිමුක්ත සිතැ යි ද දනී.
83. ලෝහිච්චය, යම්සේ සැරැසෙන සුලු ස්ත්‍රියක් හෝ පුරුෂයෙක් හෝ ළදරුවෙක් හෝ තරුණයෙක් හෝ පිරිසිදු දීප්තිමත් කැඩ පතෙක හෝ පහන් දිය බඳුනෙක හෝ සිය මුව සටහන පිරික්සා බලන්නේ තලකැලැල් ආදී දොස් ඇති තැන් සදෝස් තැනැයි දන්නේ ද, එ කී දොස් නැති තැන දොස් නැතැයි දන්නේ ද- ලෝහිච්චය, එපරිද්දෙන් ම මහණ තෙමේ මෙසේ සමාහිත වූ සිත පිරිසිදු වු කල්හී, කෙලෙස් නැති කල්හි, උපක්කිලේශ පහ වැ ගිය කල්හි, මෘදු වූ කල්හී, කර්මක්ෂම වූ කල්හී, සිටි කල්හී, නිශ්චල බවට පැමිණි කල්හී, පරසිත් දන්නා නුවණ පිණිස සිත යොමු කෙරෙයි, නැඹුරු කෙරෙයි. හේ අන් සතුන්ගේ, අන් පුඟුලන්ගේ සිත සියසිතින් පිරිසිඳ දනී. රාග රහිත සිත රාග රහිත සිතැ යි ද දනියි. ද්වේෂ සහිත සිත ද්වේෂ සහිත සිතැ යි ද දනී. මෝහ සහිත සිත මෝහ සහිත සිතැයි ද දනී. මෝහ රහිත සිත මෝහ රහිත සිතැයි ද දනී. සංක්ෂිප්ත (=හැකුළුණු) සිත හැකුළුණු සිතැ යි ද දනී. වික්ෂිප්ත (=විසිරුණු) සිත විසුරුණු සිතැ යි ද දනී. මහද්ගත සිත මහද්ගත සිතැ යි ද දනී. මහද්ගත සිත මහද්ගත සිතැ යි ද දනී. අමහද්ගත සිත අමහද්ගත සිතැ යි ද දනී. සෝත්තර සිත සෝත්තර සිතැ යි ද දනී. අනුත්තර සිත අනුත්තර සිතැ යි ද දනී. සමාහිත සිත සමාහිත සිතැ යි ද දනී. අසමාහිත සිත අසමාහිත සිතැ යි ද දනී. විමුක්ත (=මිදුණු) සිත විමුක්ත සිතැ යි ද දනී. අවිමුක්ත (=නොමිදුණු) සිත අවිමුක්ත සිතැ යි ද දනී.
84. ලෝහිච්චය, මහණ තෙම මෙසේ එකඟ වූ සිත පිරිසිදු වූ කල්හී, දීප්තිමත් වූ කල්හී, කෙලෙස් රහිත වූ කල්හී, උපක්කිලේශ පහ වැ ගිය කල්හී, මෘදු වූ කල්හී, කර්මක්ෂම වූ කල්හී, සිටි කල්හී, නිශ්චල බවට පැමිණි කල්හි, චේතස්පර්‍යායඥානය පිණිස (අනුන්ගේ සිත් පිරිසිඳ දක්නා නුවණ පිණිස) සිත යොමු කෙරෙයි, නැඹුරු කෙරෙයි. හේ අන් සත්ත්වයන්ගේ අන් පුද්ගලයන්ගේ සිත සියසිතින් පිරිසිඳ දනියි. රාග සහිත සිත රාග සහිත සිතැ යි ද දනියි. රාග රහිත සිත රාග රහිත සිතැ යි ද දනියි. ද්වේෂ සහිත සිත ද්වේෂ සහිත සිතැ යි ද දනී. මෝහ සහිත සිත මෝහ සහිත සිතැයි ද දනී. මෝහ රහිත සිත මෝහ රහිත සිතැයි ද දනී. සංක්ෂිප්ත (=හැකුළුණු) සිත හැකුළුණු සිතැ යි ද දනී. වික්ෂිප්ත (=විසිරුණු) සිත විසුරුණු සිතැ යි ද දනී. මහද්ගත සිත මහද්ගත සිතැ යි ද දනී. මහද්ගත සිත මහද්ගත සිතැ යි ද දනී. අමහද්ගත සිත අමහද්ගත සිතැ යි ද දනී. සෝත්තර සිත සෝත්තර සිතැ යි ද දනී. අනුත්තර සිත අනුත්තර සිතැ යි ද දනී. සමාහිත සිත සමාහිත සිතැ යි ද දනී. අසමාහිත සිත අසමාහිත සිතැ යි ද දනී. විමුක්ත (=මිදුණු) සිත විමුක්ත සිතැ යි ද දනී. අවිමුක්ත (=නොමිදුණු) සිත අවිමුක්ත සිතැ යි ද දනී. යන යමක් ඇද්ද, මේත් ඔහුගේ ප්‍රඥාවෙක් වෙයි.
85. ලෝහිච්චය, යම් ශාස්තෘවරයෙකු නිසා සවු තෙම මෙබඳු මහත් ගුන විශේෂයක් ලබා ද, ලෝහිච්චය, මේ යමෙක් ලොවැ චෝදනාවට නොසුදුසු නම් එසේ වූ ශාස්තෘවරයෙකි. යමෙක් මෙබඳු ශාස්තෘහට චෝදනා කෙරේ නම්, ඒ චෝදනාව අභූතය, අසත්‍යය, නො දැහැමි ව, වරද සහිත ය.
86. හේ තෙම මෙසේ සිත සමාහිත කල්හී, පිරිසිදු කල්හී, දීප්ත වූ කල්හී, කෙලෙස් නැති වූ කල්හී, උපක්කිලේශ පහ වැ ගිය කල්හී, මෘදු වූ කල්හී, කර්මක්ෂම වු කල්හී, සිටි කල්හී, නිශ්චල බවට පත් කල්හී, පුර්වේනිවාසානුස්මෘති ඥාණය (=පෙර වුසු කඳ පිළිවෙළ දක්නා නුවණ) ලබනු පිණිස සිත යොමු කෙරෙයි. හේ එක් ජාතියක් ද ජාති දෙකක් ද ජාති තුනක් ද ජාති සතරක් ද ජාති පහක් ද ජාති දසයක් ද ජාති විස්සක් ද ජාති තිහක් ද ජාති සතළිහක් ද ජාති පනසක් ද ජාති සියයක් ද ජාති දහසක් ද ජාති සුවහසක් ද බොහෝ සංවර්ත කල්ප ද බොහෝ විවර්ත කල්ප ද බොහෝ සංවර්ත විවර්ත කල්ප ද “ අසෝ තන්හි මේ නම් ඇතියෙම් විමි. මේ ගොත් ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු පැහැ ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු ආහාර ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු මේ බඳු සුවදුක් විඳින්නෙම් විමි. මේ බඳු (මෙතෙක්) ආයු කෙළෙවර කොටැතියෙම් විමි. ඒ මම එයින් සැව අසෝ තැන උපනිමි. එහිද මෙ නම් ඇතියෙම් විමි. මේ ගොත් ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු පැහැ ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු ආහාර ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු මේ බඳු සුවදුක් විඳින්නෙම් විමි. මේ බඳු (මෙතෙක්) ආයු කෙළෙවර කොටැතියෙම් විමි. ඒ මම එයින් සැව මෙහි උපනිමි” යි. මෙසේ අනේකවිධ වු පෙරැ වුසු කඳ පිළිවෙළ සිහි කෙරෙයි. මෙසේ වර්ණාදි වශයෙන් ආකාර සහිත වූ නම් ගොත් විසින් උද්දේශ සහිත වු බහුවිධ වු පුර්වේනිවාසය සිහි කෙරෙයි.
87. ලෝහිච්චය, යම්සේ පුරුෂයෙක් සිය ගමින් අන් ගමකට යන්නේ ද, ඒ ගමිනුත් අන් ගමකට යන්නේ ද, (නැවත ) හේ ඒ ගමින් සිය ගමට ම පෙරළා එන්නේ ද, එසේ වු ඔහුට “මම් වූ කලී සිය ගමින් අසෝ ගමට ගියෙමි. එහි මෙසේ සිටියෙමි, මෙසේ උන්නෙමි, මෙසේ කීමි, මෙසේ නිහඩ විමි. ඒ ගමිනුත් අසෝ ගමට ගියෙමි. එහි ද මෙසේ සිටියෙමි, මෙසේ උන්නෙමි, මෙසේ කීමි, මෙසේ නිහඩව සිටියෙමි, ඒ මම ඒ ගමින් සිය ගමට පෙරළා ආයම් වෙමි. යි මේ බඳු සිතෙක් වන්නේ ද - ලෝහිච්චය, එපරිද්දෙන් ම මහණ තෙමේ මෙසේ සමාහිත සිත පිරිසිදු කල්හී, දීප්ත කල්හී, කෙලෙස් රහිත කල්හි, උපක්කිලේශ පහ වැ ගිය කල්හි, මෘදු වූ කල්හි, කර්මක්ෂම වු කල්හී, සිටි කල්හී නිශ්චල බවට පැමිණි කල්හී, පෙර වුසු කඳ පිළිවෙළ සිහි කරණ නුවණ පිණිස සිත මොනවට යොමු කෙරෙයි, මොනවට නැඹුරු කෙරෙයි, හේ “ අසෝ තන්හි මේ නම් ඇතියෙම් විමි. මේ ගොත් ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු පැහැ ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු ආහාර ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු මේ බඳු සුවදුක් විඳින්නෙම් විමි. මේ බඳු (මෙතෙක්) ආයු කෙළෙවර කොටැතියෙම් විමි. ඒ මම එයින් සැව අසෝ තැන උපනිමි. එහිද මෙ නම් ඇතියෙම් විමි. මේ ගොත් ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු පැහැ ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු ආහාර ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු මේ බඳු සුවදුක් විඳින්නෙම් විමි. මේ බඳු (මෙතෙක්) ආයු කෙළෙවර කොටැතියෙම් විමි. ඒ මම එයින් සැව මෙහි උපනිමි” යි. මෙසේ එක් ජාතියක් ද , ජාති දෙකක් ද , ජාති තුනක් ද, ජාති සතරක් ද, ජාති පසක් ද, ජාති දසයක් ද, ජාති විස්සක් ද, ජාති තිසක් ද, ජාති සතළිසක් ද, ජාති පනසක් ද, ජාති සියයක් ද, ජාති දහසක් ද, ජාති සුවහසක් ද, බොහෝ සංවර්ථ කල්ප ද, බොහෝ විවර්ත කල්ප ද, බොහෝ සංවර්ත විවර්ත කල්ප ද, මෙසේ අනේකවිධ වු පෙරැ වුසු කඳ පිළිවෙළ සිහි කෙරෙයි. මේ පරිද්දෙන් ආකාර සහිත වූ උද්දේස සහිත වූ පෙරැ වුසු කඳ පිළිවෙළ සිහි කෙරෙයි. ලෝහිච්චය, මහණ තෙම මෙසේ සමාහිත සිත පිරිසිදු කල්හී, දීප්ත වූ කල්හී, කෙලෙස් නැති වූ කල්හී, උපක්කිලේශ පහ වැ ගිය කල්හී, මෘදු වූ කල්හී, කර්මක්ෂම වු කල්හී, සිටි කල්හී, නිශ්චල බවට පත් කල්හී, පුර්වේනිවාසානුස්මෘති ඥාණය (=පෙර වුසු කඳ පිළිවෙළ දක්නා නුවණ) ලබනු පිණිස සිත යොමු කෙරෙයි. හේ එක් ජාතියක් ද ජාති දෙකක් ද ජාති තුනක් ද ජාති සතරක් ද ජාති පහක් ද ජාති දසයක් ද ජාති විස්සක් ද ජාති තිහක් ද ජාති සතළිහක් ද ජාති පනසක් ද ජාති සියයක් ද ජාති දහසක් ද ජාති සුවහසක් ද බොහෝ සංවර්ත කල්ප ද බොහෝ විවර්ත කල්ප ද බොහෝ සංවර්ත විවර්ත කල්ප ද “ අසෝ තන්හි මේ නම් ඇතියෙම් විමි. මේ ගොත් ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු පැහැ ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු ආහාර ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු මේ බඳු සුවදුක් විඳින්නෙම් විමි. මේ බඳු (මෙතෙක්) ආයු කෙළෙවර කොටැතියෙම් විමි. ඒ මම එයින් සැව අසෝ තැන උපනිමි. එහිද මෙ නම් ඇතියෙම් විමි. මේ ගොත් ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු පැහැ ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු ආහාර ඇතියෙම් විමි. මේ බඳු මේ බඳු සුවදුක් විඳින්නෙම් විමි. මේ බඳු (මෙතෙක්) ආයු කෙළෙවර කොටැතියෙම් විමි. ඒ මම එයින් සැව මෙහි උපනිමි” යි. මෙසේ අනේකවිධ වු පෙරැ වුසු කඳ පිළිවෙළ සිහි කෙරෙයි. මෙසේ වර්ණාදි වශයෙන් ආකාර සහිත වූ නම් ගොත් විසින් උද්දේශ සහිත වු බහුවිධ වු පුර්වේනිවාසය සිහි කෙරෙයි. යන යමක් ඇද්ද මේ ද ඔහුගේ ප්‍රඥායෙකි.
88. ලෝහිච්චය, යම් ශාස්තෘවරයෙකු නිසා සවු තෙම මෙබඳු මහත් ගුන විශේෂයක් ලබා ද, ලෝහිච්චය, මේ යමෙක් ලොවැ චෝදනාවට නොසුදුසු නම් එසේ වූ ශාස්තෘවරයෙකි. යමෙක් මෙබඳු ශාස්තෘහට චෝදනා කෙරේ නම්, ඒ චෝදනාව අභූතය, අසත්‍යය, නො දැහැමි ව, වරද සහිත ය.
89. නැවැත ද ලෝහිච්චය, මහණ තෙමේ මෙසේ සිත සමාහිත කල්හී, පිරිසිදු වැ දීප්ත වැ කෙලෙස් නැතිවැ උපක්කිලේශ පහ වැ මෘදු වැ කර්මක්ෂම වැ ස්ථිත වැ නිශ්චල බවට පැමිණි කල්හි, සත්ත්වයන්ගේ ච්‍යුති උප්පත්ති දන්නා නුවණ පිණිස සිත යොමු කෙරෙයි, නැඹුරු කෙරෙයි, හේ පිරිසිදු වු, මිනිසුන්ගේ දර්ශනෝපචාරය ඉක් මැ දැක්කැ හැකි දිවැසිනින්, “අහෝ! මේ භවත් සත්ත්වයෝ කාය දුශ්චරිතයෙන් සමන්විතයහ, වාග්දුශ්චරිතයෙන් සමන්විතයහ, මනෝදුෂ්චරිතයෙන් සමන්විතයහ, ආර්යෝපවාද කළහ, මිසදිටු ගතුවහ, මිසදිටු වශයෙන් ගත් මිත්‍යාවෘත ඇතියහ, ඒ මොහු කරජ කය බිඳීමෙන් මරණින් මතු, සැපයෙන් පහ වූ, දුෂ්ටකර්ම හේතුයෙන් හටගත් ගතිය වු, (කර්මයට තමන් පරවශ බැවින්) තමනට අවශ වැ වැටෙන තැන වු නිරයට වන්නාහ. මේ භවත් සත්ත්වයෝ වූ කලී කාය සුචරිතයෙන් සමන්විතයහ, වාක්සුචරිතයෙන් සමන්විතයහ, මනෝසුචරිතයෙන් සමන්විතයහ, ආර්‍යයනට උපවාද නො කළහ, සමදිටු ගත්තහ, සමදිටු වශයෙන් ගත් ශීලාදිය ඇත්තහ, ඒ මොහු කාබුන් මරණින් මතු ශෝභන වූ ගති ඇති සග ලොවට වන්නාහ” යි මරණාසන්න වූ ද, එකෙණෙහි පළිසිඳ, ගත්තා වූද , හීන වූද , උසස් වූ ද, මනා පැහැ සටහන් ඇති වූ ද, නොමනා පැහැ සටහන් ඇති වු ද , සුගතියට පැමිණියා වූ ද, දුගතියට පැමිණියා වූ ද, කර්මය වූ පරිදි ඒ ඒ භවයට ගියා වූ සත්ත්වයන් දකී. මෙසේ හේ පිරිසිදු වූ මානුෂක විෂය ඉක්මැ පැවැති දිවැසින් හීන ප්‍රණීත, සුවර්ණ දුර්වර්ණ, සුගත දුර්ගත, සත්ත්වයන් දකී. කර්මය වූ පරිදි ඒ ඒ භවය කරා එළැඹැ සිටි සත්ත්වයන් දකී.
90. ලෝහිච්චය, යම්සේ සතර මං හන්දියෙක මහල් සහිත ගෙයෙක් වන්නේ ද, එහි උඩු මහලෙහි ඇස් ඇති පුරුෂයෙක් සිටියේ ගෙට පිවිසෙන්නවුනුත් ගෙන් නික්මෙනවුනුත් වීථියෙහි ඈත මෑත යන එනවුනුත්, සිව්මං හන්දියෙ මැද හුන්නුවුනුත් දක්නේ ද, ඒ දක්නා ඔහුට “මේ මිනිස්සු ගෙට පිවිසෙත්, මේ මිනිස්සු ගෙන් නික්මෙත්, මේ මිනිස්සු වීදියෙහි ඈත මෑත යෙත්, මොහු සිවුමංහන්දිය මැද උන්නෝ වෙත් යැ” යි මෙසේ සිතෙක් වන්නේ ද- ලෝහිච්චය, එපරිදි ම මහණ තෙමේ මෙසේ සමාහිත සිත පිරිසිදු වැ දීප්ත වැ කෙලෙස් නැතිවැ උපක්කිලේශ පහ වැ මෘදු වැ කර්මක්ෂම වැ ස්ථිත වැ නිශ්චල බවට පැමිණි කල්හි, සත්ත්වයන්ගේ ච්‍යුති උප්පත්ති දන්නා නුවණ පිණිස සිත යොමු කෙරෙයි, නැඹුරු කෙරෙයි, හේ පරිසිදු වු, මිනිසුන්ගේ දර්ශනෝපචාරය ඉක් මැ දැක්කැ හැකි දිවැසිනින්, “අහෝ! මේ භවත් සත්ත්වයෝ කාය දුශ්චරිතයෙන් සමන්විතයහ, වාග්දුශ්චරිතයෙන් සමන්විතයහ, මනෝදුෂ්චරිතයෙන් සමන්විතයහ, ආර්යෝපවාද කළහ, මිසදිටු ගතුවහ, මිසදිටු වශයෙන් ගත් මිත්‍යාවෘත ඇතියහ, ඒ මොහු කරජ කය බිඳීමෙන් මරණින් මතු, සැපයෙන් පහ වූ, දුෂ්ටකර්ම හේතුයෙන් හටගත් ගතිය වු, (කර්මයට තමන් පරවශ බැවින්) තමනට අවශග වැ වැටෙන තැන වු නිරයට වන්නහ. මේ භවත් සත්ත්වයෝ වූ කලී කාය සුචරිතයෙන් සමන්විතයහ, වාක්සුචරිතයෙන් සමන්විතයහ, මනෝසුචරිතයෙන් සමන්විතයහ, ආර්‍යයනට උපවාද නො කළහ, සමදිටු ගත්තහ, සමදිටු වශයෙන් ගත් ශීලාදිය ඇත්තහ, ඒ මොහු කාබුන් මරණින් මතු ශෝභන වූ ගති ඇති සග ලොවට වන්නාහ” යි මරණාසන්න වූ ද, එකෙණෙහි පිළිසිඳ, ගත්තා වූද , හීන වූද , උසස් වූ ද, මනා පැහැ සටහන් ඇති වූ ද, නොමනා පැහැ සටහන් ඇති වු ද , සුගතියට පැමිණියා වූ ද, දුගතියට පැමිණියා වූ ද, කර්මය වූ පරිදි ඒ ඒ භවයට ගියා වූ සත්ත්වයන් දකී. මෙසේ හේ පිරිසිදු වූ මානුෂක විෂය ඉක්මැ පැවැති දිවැසින් හීන ප්‍රණීත, සුවර්ණ දුර්වර්ණ, සුගත දුර්ගත, සත්ත්වයන් දකී. කර්මය වූ පරිදි ඒ ඒ භවය කරා එළැඹැ සිටි සත්ත්වයන් දකී.
ලෝහිච්චය, මහණ තෙමේ මෙසේ සිත සමාහිත කල්හී, පිරිසිදු වැ දීප්ත වැ කෙලෙස් නැතිවැ උපක්කිලේශ පහ වැ මෘදු වැ කර්මක්ෂම වැ ස්ථිත වැ නිශ්චල බවට පැමිණි කල්හි, සත්ත්වයන්ගේ ච්‍යුති උප්පත්ති දන්නා නුවණ පිණිස සිත යොමු කෙරෙයි, නැඹුරු කෙරෙයි, හේ පිරිසිදු වු, මිනිසුන්ගේ දර්ශනෝපචාරය ඉක් මැ දැක්කැ හැකි දිවැසිනින්, “අහෝ! මේ භවත් සත්ත්වයෝ කාය දුශ්චරිතයෙන් සමන්විතයහ, වාග්දුශ්චරිතයෙන් සමන්විතයහ, මනෝදුෂ්චරිතයෙන් සමන්විතයහ, ආර්යෝපවාද කළහ, මිසදිටු ගතුවහ, මිසදිටු වශයෙන් ගත් මිත්‍යාවෘත ඇතියහ, ඒ මොහු කරජ කය බිඳීමෙන් මරණින් මතු, සැපයෙන් පහ වූ, දුෂ්ටකර්ම හේතුයෙන් හටගත් ගතිය වු, (කර්මයට තමන් පරවශ බැවින්) තමනට අවශ වැ වැටෙන තැන වු නිරයට වන්නාහ. මේ භවත් සත්ත්වයෝ වූ කලී කාය සුචරිතයෙන් සමන්විතයහ, වාක්සුචරිතයෙන් සමන්විතයහ, මනෝසුචරිතයෙන් සමන්විතයහ, ආර්‍යයනට උපවාද නො කළහ, සමදිටු ගත්තහ, සමදිටු වශයෙන් ගත් ශීලාදිය ඇත්තහ, ඒ මොහු කාබුන් මරණින් මතු ශෝභන වූ ගති ඇති සග ලොවට වන්නාහ” යි මරණාසන්න වූ ද, එකෙණෙහි පළිසිඳ, ගත්තා වූද , හීන වූද , උසස් වූ ද, මනා පැහැ සටහන් ඇති වූ ද, නොමනා පැහැ සටහන් ඇති වු ද , සුගතියට පැමිණියා වූ ද, දුගතියට පැමිණියා වූ ද, කර්මය වූ පරිදි ඒ ඒ භවයට ගියා වූ සත්ත්වයන් දකී. මෙසේ හේ පිරිසිදු වූ මානුෂක විෂය ඉක්මැ පැවැති දිවැසින් හීන ප්‍රණීත, සුවර්ණ දුර්වර්ණ, සුගත දුර්ගත, සත්ත්වයන් දකී. කර්මය වූ පරිදි ඒ ඒ භවය කරා එළැඹැ සිටි සත්ත්වයන් දකී. යන යමක් ඇද්ද මේත් ඔහුගේ ප්‍රඥාවෙක් වෙයි.
91. ලෝහිච්චය, යම් ශාස්තෘවරයෙකු නිසා සවු තෙම මෙබඳු මහත් ගුන විශේෂයක් ලබා ද, ලෝහිච්චය, මේ යමෙක් ලොවැ චෝදනාවට නොසුදුසු නම් එසේ වූ ශාස්තෘවරයෙකි. යමෙක් මෙබඳු ශාස්තෘහට චෝදනා කෙරේ නම්, ඒ චෝදනාව අභූතය, අසත්‍යය, නො දැහැමි ව, වරද සහිත ය.
92. හේ මෙසේ සිත සමාහිත කල්හී, පිරිසිදු වැ දීප්තිමත් වැ නිකෙලෙස් වැ උපක්කිලේශ පහ වැ මෘදු වැ කර්මක්ෂම වැ ස්ථිත වැ නිශ්චල බවට පැමිණි කල්හි, ආස්‍රවයන්ගේ ක්ෂයය(විනාශය) පිණිස සිත මොනවට යොමු කෙරෙයි, මොනවට නැඹුරු කෙරෙයි. (එසේ වූ ) හෙ තෙමේ ‘මේ දුකැ ’ යි ඇති සැටි ලෙස දනී. ‘ මේ දුක් ඉපැත්මට කාරණයැ’යි ඇති සැටි ලෙස දනී. ‘ මේ දුක් වැනැස්මැ’.(=දුක් නැස්මට අරමුනු වන නවනැ) යි ඇති සැටි ලෙස දනී. ‘මේ දුක් වැනැස්මට පමුණුවන පිළිවෙතැ’යි ඇති සැටි ලෙස දනී. ‘ මොහු ආස්‍රවයෝ යැ’ යි ඇති සැටියෙන් දනී. ‘ මේ ආස්‍රවයන් ඉපැද්මට කරුණැ’ ඇති සැටියෙන් දනී. ‘ මේ ආස්‍රව නිරෝධ යැ’යි(ආස්‍රවයන් වැනැස්මට ප්‍රත්‍ය වන නිවනැ)යි ඇති සැටියෙන් දනී. ‘මේ ආස්‍රව නිරෝධගාමිනී ප්‍රතිපත්තිය යැ ’යි ඇතිසැටියෙන් දනී. මෙසේ දන්නා මෙසේ දක්නවා ඔහුගේ සිත කාමාස්‍රවය කෙරෙන් ද මිදේ. ඔහු සිත භවාස්‍රවය කෙරෙන්ද මිදෙ. (ඔහු)සිත අවිද්‍යාස්‍රවය කෙරෙන් ද මිදේ. (එසේ සිත මිදුණු කල්හී ‘ මා සිත ආස්‍රව කෙරෙන )මිදුණේ යැ’යි (ප්‍රත්‍යෙවක්ෂණ) ඥානය වේ. භවෝත්පත්තිය ක්ෂීන විය(හෙවත් නැවත භවයෙහි නොඋපදනා ස්භාවයට පැමිණියෙමි), ‘ මඟ බඹසර වැස නිමැවිණි. මේ බව පිණිස (සිවු සස්හි සතර මඟින් කළයුතු සොළෝස් වැදෑරුම්) කිස කොට නැමැවිණි. මේ බව පිණිස (=මේ ක්ලේශක්ෂය පිණිස) යලි දු කටයුතු දැයෙක් නැතැ’ යි හේ දනී.
93. ලෝහිච්චය, යම්සේ කඳු මුදුනකැ වූ පහන් වු, වෙසෙසින් පහන් වූ, නොකැලැඹුණු (=බොර නොවූ) දිය විලෙක් වන්නේ ද, එහි ඉවුරෙහි ඇස් ඇති මිනිසෙක් සිටියේ, එහි තුල හැසිරෙන්නා වූත් සිටුනා වූත් ස්ප්පිබෙල්ලනුත්, සක්බෙල්ලනුත්, කැටකැබිලිතිත් මත්ස්‍යසමූහයාත් දක්නේ ද, (එසේ දක්නා) ඔහුට “මේ දියවිල පහන් ය, වෙසෙසින් පහන් ය, නොකැලැඹුණේ ය. මෙහි මේ සිප්පිහුත්, සක්බෙල්ලෝත්, කැට කැබිලිතිත් මත්ස්‍ය සමූහයෝත් හැසිරෙන්නොත් සිටින්නෝත් වෙති” යි මෙසේ සිතෙක් වන්නේ ද,
94. ලෝහිච්චය, එපරිද්දෙන්ම මහණ තෙමේ මෙසේ සමාහිත සිත පිරිසිදු වැ දීප්තිමත් වැ, නිකෙලෙස් වැ, උපක්කිලේශ පහ වැ, මෘදු වැ, කර්මණ්‍ය වැ, ස්ථිත වැ, නිශ්චලතාවට පැමිණි කල්හි ආස්‍රවක්ෂයඥානය පිණිස සිත යොමු කෙරෙයි. නැඹුරු කෙරෙයි. හේ ‘මේ දුකැ ’ යි ඇති සැටි ලෙස දනී. ‘ මේ දුක් ඉපැත්මට කාරණයැ’යි ඇති සැටි ලෙස දනී. ‘ මේ දුක් වැනැස්මැ’.(=දුක් නැස්මට අරමුනු වන නවනැ) යි ඇති සැටි ලෙස දනී. ‘මේ දුක් වැනැස්මට පමුණුවන පිළිවෙතැ’යි ඇති සැටි ලෙස දනී. ‘ මොහු ආස්‍රවයෝ යැ’ යි ඇති සැටියෙන් දනී. ‘ මේ ආස්‍රවයන් ඉපැද්මට කරුණැ’ ඇති සැටියෙන් දනී. ‘ මේ ආස්‍රව නිරෝධ යැ’යි(ආස්‍රවයන් වැනැස්මට ප්‍රත්‍ය වන නිවනැ)යි ඇති සැටියෙන් දනී. ‘මේ ආස්‍රව නිරෝධගාමිනී ප්‍රතිපත්තිය යැ ’යි ඇතිසැටියෙන් දනී.
95. මෙසේ දන්නා මෙසේ දක්නා ඔහුගේ සිත කාමාස්‍රවය කෙරෙන් ද මිදේ. ඔහු සිත භවාස්‍රවය කෙරෙන්ද මිදෙ. (ඔහු)සිත අවිද්‍යාස්‍රවය කෙරෙන් ද මිදේ. (එසේ සිත මිදුණු කල්හී ‘ මා සිත ආස්‍රව කෙරෙන )මිදුණේ යැ’යි (ප්‍රත්‍යෙවක්ෂණ) ඥානය වේ. භවෝත්පත්තිය ක්ෂීන විය(හෙවත් නැවත භවයෙහි නොඋපදනා ස්භාවයට පැමිණියෙමි), ‘ මඟ බඹසර වැස නිමැවිණි. මේ බව පිණිස (සිවු සස්හි සතර මඟින් කළයුතු සොළෝස් වැදෑරුම්) කිස කොට නිමැවිණි. මේ බව පිණිස (=මේ ක්ලේශක්ෂය පිණිස) යලි දු කටයුතු දැයෙක් නැතැ’ යි හේ දනී.
96. ලෝහිච්චය, යම් ශාස්තෘවරයෙකු නිසා සවු තෙම මෙබඳු මහත් ගුන විශේෂයක් ලබා ද, ලෝහිච්චය, මේ යමෙක් ලොවැ චෝදනාවට නොසුදුසු නම් එසේ වූ ශාස්තෘවරයෙකි. යමෙක් මෙබඳු ශාස්තෘහට චෝදනා කෙරේ නම්, ඒ චෝදනාව අභූතය, අසත්‍යය, නො දැහැමි ව, වරද සහිත ය.
97. මෙසේ වදාළ කල්හි ලෝහිච්ච බමුණු තෙම, “භවද් ගෞතමයන් වහන්ස, යම්සේ පුරුෂයෙක් නරාවළක වැටෙන පුරුෂයකු හිසකෙසින් ඔසවා ගොඩැ සිටුවන්නේ ද, එසේම නිරාවළැ වැටෙන මම භවද් ගෞතමයන් වහන්සේ විසින් ඔසොවා ගොඩැ පිහිටුවන ලදිමි. භවද් ගෞතමයන් වහන්ස, අභිකාන්ත යැ, භවද් ගෞතමයන් වහන්ස, අභිකාන්ත යැ, වහන්ස, යම්සේ යැටිකුරු කොට තබන ලද්දක් උඩුකුරු කරන්නේ හෝ වේ ද, වැසුනු දෙයක් විවෘත කරන්නේ හෝ වේ ද, මංමුළා වුවකුට මඟකියන්නේ හෝ වේ ද, “ඇස් ඇතියෙක් රූප දකිති” යි අඳුරෙහි තෙල්පහනක් දරන්නේ හෝ වේ ද, එපරිද්දෙන් ම භවද් ගෞතමයන් වහන්සේ විසින් නොයෙක් කරුණින් දහම් පැවසිණි. වහන්ස, ඒ මම භවද් ගෞතමයන් වහන්සේ ද ධර්‍මය ද භික්‍ෂුසංඝයා ද සරණ යෙමි. වහන්ස, භවද් ගෞතමයන් වහන්සේ මා අද පටන් කොට දිවිහිමියෙන් සරණ ගිය උවසකු සේ සලකන සේක් වා” යි භාග්‍යවතුන් වහන්සේට සැළ කළේ ය. දොළොස්වන ලෝහිච්ච සුත්‍රය නිමියේ ය.
උපුටා ගැනීම - ධම්මසංගායනා - www.dhammasanghayana.org