ගිරා සන්දේශ විස්තර වර්ණනා-18

171

අන්වය - ගිරි කුළේය සිකි පිල් සත් කෙළේය. තුරු බෙළේය, රොන් සක් සක අඹළේය. ගජ රළේය. බිඟු දැල් වම් උදුළේය. වන ගෙළේය රජ සිරි අත් කෙළේය.

අර්ථය - පර්වත මුදුනෙහි මොනරා පිල් නමැති ඡත්රයය (ඇති) කෙළේය. ගස නමැති බට තෙමේ රොන් වළල්ල නමැති චක්රුය (චක්රඡයුධය) කරකැවීය. හස්ති සමූහව මීමැසි සමූහය නමැති සන්නාහයෙන් දිලිසිණි. (මෙසේ) වන ඝටය රාජශ්රීයය හිමි කර ගති.

විස්තර - (1) අර්ථ රසය ගත් කල්හි මෙම පද්යුයේ එතරම් විශේෂත්වයක් ඇත්තේ නැත. කව්සිළුමිණ වැනි උසස් කාව්ය්යන්හිත් යෙදී ඇති නමුත් රේණු සමූහය චක්රතයකට (රොන් සක් සක) උපමා කිරීම සුදුසු නොවේ. එසේ වෙතත් මේ කවිය ශබ්ද රසය අතින් අනූන වූවකි. බොහෝ තැන්වල අතිරේක ‘ය’ කාරය අර්ථයක් ගෙන නොදෙන නමුත් ඉන් ශබ්ද රසය තීව්ර් වෙයි. මින් ඉදිරි කවිවල මේ ලකෂණය විද්යාෙමාන වේ.

(2) සිකි - මොනරා

සත් කෙළේය - පර්වත මුදුනේ මොනරා පිල් විදහූ කල එය කූඩයක් එසවීම වැනිය.

රොන් සක් සක - රේණු සමූහය නමැති චක්රිය

වම් - සන්නාහය

172

අන්වය - ඇද හැලීය දිලියෙහ ගඟුලැලිය, ගිලි මල් රොන් අවුලිය. සුදුවැලීය, මද මත් හස කැලීය, වන විලීය. මන කලීය වන මලීය, දැක යව.

අර්ථය - ඇද වැටී බබලන්නා වූ දිය ඇලිද පතිත වුණු රේණුවලින් ගැවසි ගත් සුදු වැලි (තලා) ද මද මත් හංද සමූහයා සහිත වන විල්ද (සහිත) මනහර වන පන්තිය දැක යන්න.

විස්තර - ගඟුලැලි - ගඟුල් + ඇලි, දිය ඇලි

මද මත් - (මල් පැණිවල) මදයෙන් මත් වූ

හස කැලි - හස කැල, හංස සමූහය

වන මලී - වන මාලාව, එකින් එක පිහිටි වන පන්තිය

173

අන්වය - තුරු රැසාය, අතු අතින් ඇද ගසාය සඟතොසාය කෙළන පන්දු ලෙසාය මග අසාය වන හිසාය පැන ගෙන යන වඳුරන් නිසාය ලසාය නොව.

අර්ථය - ගස් සමූහය අතු නමැති අතින් ඇද ගසමින් සතුටින් ක්රීයඩා කරන පන්දු ආකාරයෙන් මාර්ගය අසල වන මුදුනෙහි පැන ගෙන යන වඳුරන් නිසා ප්රුමාද නොවන්න.

විස්තර - (1) මෙම කවියෙහි තාලය වුවද වඳුරන් ගසින් ගසට පනින විලාසය ධ්වනිත නොවන්න. ලසාය නොව - ප්රමමාද නොවන්න.

174

අන්වය - තඹ පබා අඹ දලු නොතබායා සිඳ ගෙන තම පිය අඹා තුඬු අග තබායා රති ලොබා දෙපිය ගබායා සිඹ සිඹ උන් පරපුටු සුබා නරඹා සකි යා

අර්ථය - තඹ පැහැති අඹ දලු ඉතුරු නොකොට කඩා රැගෙන තම ප්රිඅය භාර්යාවගේ තුඬ අඟ තා කාමාශාවෙන් පියාපත් අතර සිප සිප සිටි කොවුලන්ගේ සැටි බලා මිත්රඟය, ගමන් කරන්න.

විස්තර - තඹ පබා - තඹ පාට

දෙපිය ගබායා - පියාපත් දෙක අතර

නරඹා යා - නරඹා යන්න.

175

අන්වය - ඉඳුනිල් කොළ අතුරා එ පැහැ අයුරායා විලිකුන් අඹ අවුරා තුඬු අගින් ඉරායා එන රස උර උරා ලොබ නොහැරායා රඳන පෙළ ඉඳුරායා නරඹ.

අර්ථය - ඉන්චද්රරනීල කොළ අතරෙහි ඒ පැහැයෙහි ආකාරයෙන්ම ඉදුණු අඹ වසා ගෙන හොට අගින් සිදුරු කොට එන්නා වූ රසය උර උරා ආශාව අත් නොහැර සිටින ගිරා පන්තිය කෙළින්ම බලන්න.

විස්තර - ඉඳුනිල් - තද නිල් පැහැයට ඉන්ද්රානීල යැයි කියනු ලැබේ. මේ නමින් මැණික් වෙසෙසක්ද වේ.

විලිකුන් - ඉදුණු

176

අන්වය - එන දුලා රිවි බිඹු බලායා ගිරි අග ගිරි නීල් මල් තුලා පිල් සසලායා පිල් හෙලා නිල් ගෙලා දිගු කර හඬලායා රඟන මොනර බලා නොසිට පලා යා.

අර්ථය - (නැඟ) එන්නා වූ දිලිසෙන සූර්ය බිම්බය බලා කඳු මුදුන්හි ගිරි නිල් මල් හා සමාන පිල් සොලවා නිල් බෙල්ල දික් කොට දිගට හඬ ලා නටන්නා වූ මයූරයන් බලා නොනැවතී ‍යන්න.

විස්තර - තුලා - සමාන

සසලා - හොඳින් සොලවා

177

අන්වය - ඉතා යා වරල දුනුකේ පෙති ගොතා පිපි මල් රොන් ගතා තවර ගතායා, වියොවග යුද පතායා වන සර කතා එන එවන පෙතායා නොකර කතා යා.

අර්ථය - ඉතා යහපත් කෙස් වැටියෙහි දුනුකේ මල් පෙති ගොතා පිපුණු මල් ‍රේණු ශරීරයෙහි තවරා ගෙන අනංග යුද්ධය සඳහා වනචාරි කතුන් එන එම වනාන්තරයෙහි කතා නොකර යන්න.

විස්තර - (1) එම වනයෙහි වනචාරි (වැදි) කාන්තාවෝ මදන යුදයට සැරසී ගෙන එති. එම නිසා කතා නොකර යෑම යහපත්ය. පරතරකයේන ඔබ පෙදෙස එදවස වනාන්තරයක් වූ බවත් එහි වැද්දන් පව සිටි බවත් මින් හැඟවේ.

(2) ඉතා යා - ඉතා යහපත්.

වියොවග - අනංගායාට නමකි.

වියොවග යුද පතා - අනංග ක්රීමඩාව බලාපොරොත්තුවෙන්

වනසර කතා - වනචාරි කාන්තාවන්

178

අන්වය - දුෂ්කර නැත.

අර්ථය - වනචාරීන් හෙවත් වැද්දන් දැක තම සිතෙහි බිය ඇති කර ගෙන වලා ගැබෙහි ලෙළ දෙන්නා වූ විදුලිය ආකාරයෙන් වනය තුළ ‍එහෙ මෙහෙ ඉක්මනින් පැන යන්නා වූ මුවන් සමූහය තන්හි තන්හි දැක සතුටින් යන්න.

විස්තර - වනය නිල්වන්ය; ඝන වලාකුළක් වැන්න. ඒ තුළ ඉක්මනින් දිව යන රන් පැහැති මුවෝ වලාවෙහි විදුලිය වැන්න. මේ වනාහි ගිරාකරුගේ කවිත්වය විදිහා දක්වන තවත් අපූරු කවි කල්පනයකි.

179

අන්වය - මඳ ප්රියත්නයකින් යොදා ගත හැකිය.

අර්ථය - කැලෑවෙහි විල්වල පිවිස ඝන සෙවෙල ශරීරයෙහි තවරා ගෙන වල් පඳුරු සමූහය ඉදිරි පාවලින් උදුරා රැගෙන දික් වූත් උල් වූත් අං එල්ල කොට බෙල්ල කරකවා ඔවුනොවුන්ට එරෙහි වන (පොරට සූදානම් වන) මහිෂයන් නුදුරෙහි බලව.

විස්තර - බොල් - බහල, ඝන

අතින් - මෙහිලා ඉදිරි පාද අදහස් කෙරිණි.

සිඟු - අං, ශෘංග

පිළිමල් වන - ප්රිතිමල්ල වන්නා වූ; එරෙහිව සටනට සැරසෙන

180

අර්ථය - විල් ඉවුරුවල වළවල් හාරා ලැග මඩ ගා ගෙන ආශාවෙන් සුදු නෙලුම් අල උදුරා කමින් ඝන වූ, පෙණ කැටි සහිත කෙළ මුව දෙපසින් වගුරමින් කැලෑ වැදී යන ඌරන් කෙළින්ම බලන්න,

විස්තර - (1) පද ගැළපීම එතරම්ම මනහර නොවෙතත් මෙද සිත් ගන්නා වාක් චිත්රරයක් ඉදිරිපත් කරයි.

(2) හෙව - නිදා ගෙන; මෙහිදී ලැග යන අරුත ගත හැකියි

නෙළුඹ’ල - නෙළුඹු + අල = නෙලුම් අල

දෙකෙළින් - කට දෙකෙළවරින්