කාව්යශේඛර-දෙවන සග
දෙවැනි සග
1.සව් ඉසුරට නිවෙ ස්
සුසැදි සුරපුර එකළෙ ස්
දඹදිව්තල සක ස්
නමින් නුව‍ෙරක් විය1 බරණැ ස්
2.පිරිමෙවුලෙන් බැබ ළු
මහවුරුවැළ පුළුලුකු ළු
ගෙදිගුවිල් තඹරි ළු
සුවඳ මඳනල සුසුම් සුලකු ළු
3.සැදි රන්විමන් ව ත්
ඉඳුනිල්මිණි2 කවුළුනෙ ත්
සුරත්දොරමුව යු ත්
ගඳැව් පියකරු නදින්3 සිත් ග ත්
1. සව්ඉසුරට- සකලෛශ්චය්ය්් යට, නිවෙස්-වාසස්ථානවූ,
සුරපුර-දිව්ය පුරයක් හා, එකළෙස්-ඒකාකාර, සුසැදි-සුසජ් ජිතවූ, දඹදිව්තල-ජම්බුද්විප තලයෙහි සකස්-සත්කෘතවූ බර ණැස් නමින්-බාරානසී න‍ාමයෙන් (ප්රෙසිද්ධවූ) නුවරෙක්-නගර යෙක්, වීය-වූයේය.
2. පිරිමෙවුලෙන්-පරිඛා නැමති මේඛලායෙන්, බැබළු
හ්රාජිතවූ, මහවුරුවැළ-මහාප්රා්කාරවලය නැමති පුළුලුකුළු- පෘථුලවූ ජඝනස්ථල ඇති, ගෙදිගුවිල්තඹරිළු-ගෘහදිර්ඝිකාපද්ම වනයන්හිවූ සුවඳ මඳනල-සුගන්ධමන්දමාරුත නැමති,සුසුම් - ආශ්වාස ප්ර ශ්වාසයෙන් සුලකුළු-ස්වඞකෘතවූ -(මතු දෙකව හා කුලකයි)
3.සැදි-සජ්ජිතවූ රන්විමන්-ස්වණර්මුය විමාන නමැති
වත්-වක්ත්ර් ඇති ඉඳුනිල්මිණිකවුළු-ඉන්ද්රවනිලමාණික්යණමය කවාට නමැති නෙත්- නේත්රඉ ඇති, සුරත්-අතිරක්තවූ දොර- ද්වාර නමැති මුවයුත්-මුඛයෙන් යුක්තවූ ගඳැව්-ගන්ධර්වප නමැති හෙවත් වීණානාද යා ගීතනාද නමැති පියකරුනදින් ප්රිියන්කර නාදයෙන්, සිත්ගත්-විත්තග්රරහණය කළාවූ
1.විය නුවරෙක් නමින්-ඇතම් 2. නිල්මිණි කළ- ඇතම් 3.සදින්-සමහර
4.උයන් නිල්වර ලි
රුවන් වැලිතල දුහු ලි
මිණිතරසිවි දි ලි
එපුර වරඟන විලස කිය ලි
5.පහකොත නිල්රත න
පැහැරැඳි දුහුල්දද ව න
වැසිකලැ වලා මෙ න
විමන් මොනරුන් පහන් කෙළෙ ම න1
6.අටරට2 ගිජිඳුපෙ ළ
පෙර නුදුටු තමවනග ළ
බලා පූරසිරි දු ළ
සිනාසෙන වැනි පබා දළඳ ළ
4.උයන්-උද්යනන නමැති, නිල්වරලී-නීලකේශකලාප ඇති
රුවන්වැලිතල-රත්නවාලුකාතල නමැති, දුහුලී-දුකුල ඇති මිණිතර-මාණික්යනප්රැභා නමැති, සිවි-ඡවියෙන්, දිලී-දිප්තිමත්වූ එපුර-ඒ නගරී තොමෝ, වරඟන විලස-වරාංගනාවකගේ විලාසය,කියලී-ප්රරකාශ කළා.
5.පහකොත-ප්රා‍සාදශෘංගයන්හි, නිල්රතන-ඉන්ද්රිනිල
මාණික්ය යන්ගේ පැහැ-ප්රා‍හායෙන්, රැඳි-රඤ්ජිතවූ, දුහුල්දද- දුකූලධවයන්ගේ වන-වර්ණතය තෙම,වැසිකලැ වලා ෙමන - ප්රාලවෘෂේණ්යේවලාහක‍යක් මෙන් විමන් මොනරුන්-ගෘහමයුර යන්ගේ, මන-විත්තයන්, පහන් කෙළෙ-ප්ර සන්න කෙළේ.
6. අටරට-අටවිප්ර දේශයෙහි (උපන්නාවූ) හිමවත් වින්ධ්යාර
මලයාරණ්ය යන්හි ජාතවූ යයි සේයි, ගිජිඳුපෙළ-(එපුරෙහි) හස්තිරාජපන්ති තොමෝ,පෙර-පූර්ව යෙහි (විසූ) තමවනගළ- ස්වකීය වනඝාටවන්හි,නුදුටු-දර්ශනය නෙකළා වූ දුළ-ජීව ලිතවූ පූරසිරි-පුරශ්රීුය,බලා-අවලෝකනය කොට දළදළ- දෘඪවූ දෘෂ්ට්රා්වන්ගේ, පබා-ප්රූබාවන් කරණකොට ගෙන සිනා සෙන වැනි-(තුෂ්ටි)හාස්යබ කරන්නාක් වැන්න.
1.ගමන-සමහර 2.අවරට-ඇතැම්
7.එහි සවිසි කුලහ ස
දැක හස2 දිවන සේහ ස
නො සැහැ මෙන් නුබ කු ස
වැසූ කුරරජපෙළින් ගිම් රැ ස
8.තොලතුල්පතුල් එ ලු
හසමල්කැනින් සිත්ක ලු
පියවුරු3 පල ඉසු ලු4
ලියෝ ලියවැනි පුර සරනසු ලු
9.සසක් මිණිපබ ළූ
ගණන5 වෙළඳත් කකු ළූ
කපුරුවැලි බැබ ළූ
අවුණුසිඳු එහිගොසින් නැඹ ළූ
7.එහි-ඒ(බාරාණසී)පුරයෙහි, සවිසිකු-ෂඩ්විංශතිකුලභේද
ඇති හස-අශ්වයෝ තුමු, අහස-ආකාශයෙහි, දිවන-ධාවනය කරන්නාවූ, සේහස-ඡායාශ්වයන් හෙවත් සූය්ය්ශ ශ්වයන් දැක-දර්ශනය කොට නොසැහැ මෙන් -අමර්ශයෙන් මෙන් (ඉවසිය නොහී මෙන් ) නුබකුස-නහඃ කුක්ෂියෙහි,කුරරජ පෙළින්-ක්ෂුරධූලිපංතියෙන් ගිම්රැස - සූය්ය්රය යා වැසූ-ඡාදිත කළහ.
8. තොල අතුල් පතුල්-අධර හා ප‍ාණිපාදතල නමැති පලු-
පල්ලව ඇති, හසමල්කැනින්-හ‍ාස්යඅ නමැති පුෂ්පමඤ්ජරින් සික්කලු-මනෝඥවූ පියවුරුපල-පයෝධර නමැති ඵලයන් ඉසුලු-උද්වහනය කළාවූ පුර-ඒ පුරයෙහි ලියෝ-ස්ත්රී්හු, සරනසුලු-ජංගමවූ ලියවැනි-ලතාවන් වැන්නහ.
9. එහි-ඒ නගරයෙහි සසක් මිණිපබළූ-ශංඛ සහිත මාණික්ය
ප්ර වාලයන් ඇති ගණන-සංඛ්යානනය කරන්නාවූ, වෙළෙඳ- වණිග් ජනයාගේ අත්-ප‍ාණිතල නමැති කකුළූ-කර්කටකයන් ඇති කපුරුවැලි-කර්පුර නමැති වාලුකායෙන්. බැබළූ-හ්රාජි තවු අවුණුසිඳු-ආපණ නමැති සමුද්රලය තෙම ගොසින්-(ක්‍ත ය නැඹළූ-මහත්වි.
1.සුවිසි-සමහර 2.සහ- සමහර 3.පියයුරු- සමහර 4.ඉසුලු-මුද්රකත 5.ගණන්- සමහර
10.මුළු තුන්ලොවතු රේ
පතළ1යස අමවතු රේ
කෙළෙන සත නිතො රේ
ජනක නම් වී රජෙක් එපු රේ
11.සුරතුර නම් ගසෙ කි
සිතුරුවන නම් පහ‍ෙණ කි
සුරබිය යනු දෙ‍නෙ කි
මොහුට ති‍ළිණෙන් කවර උවම කි
12.සසිර සිඟු3 නැගෙත ත්
ගිරිහිස පියුම් පිපෙත ත්
මෙර මදුරු විදිත ත්
මෙ4 නරනිඳු කී බසෙක5 බොරු නැ ත්
10. මුළුතුන්ලොවතුරේ-සකල භුවනත්රබයාහ්යයන්තරයෙහි,
පතළ- ව්යා ප්තවු ,යස-කීර්ති නැමති ,අමවතුරේ-අමුර්තප්රයවාහ යෙහි.නිතොරේ -නිරන්තරයෙන්,කෙළන සත-ක්රි,ඩා කරන ජනයා අැති ,ජනක නම් රජෙක්-(ප්ර්ජාවර ගියහට පිතුස්තානිය හෙයින් අන්වථ ව්සින්) ජනක නම්වු නරේන්ද්රතයෙක් ,එපුරේ ඒ(භාරාණසි)පුරයෙහි ,වි -(රාජපදප්රාරප්ත)වුයේය.
ඉක්බ්ති නරේන්ද්රථවණිනය කරන්නාවු ‘සුරතුර’යනාදී සත්කව කියත්.
11.සුරතුර නම්-දේවද්රජමය නම් ,ගසකි-වෘක්ෂයකි.සිතු
රුවන නම් -ච්ත්තාමාණික්යයය නම් පහනෙකි-පාෂාණයෙකි. සුරබිය යනු-සුරහි යැයි කියනු ලබන්නි ද දෙනෙකි-ධේනුවකි (එහෙයින්) මොහුට-මේ නරේන්ද්රෙයාහට ති‍ළිණෙන්-ත්යාවගය කරණකොට කවර-කතරවස්තුයෙක් උවමකි-උපමාවේ ද? (නොවේමැයි)
12. සසිර-ශශශිර්ෂයෙහි සිඟු නැ‍ඟෙතත්-ශෘඞගෝද්ගමය
වන නමුත් ගිරිහිස-පර්ව.තමස්තකයෙහි, පියුම් පිපෙතත්-පද්ම යෙන් ප්ර බෝධවන නමුත් , මෙර-මේරුවර්වතය මදුරු-මසක යක්හු විසින් විදිතත්-ව්ය්ධනය කරනු ලබන නමුත් මෙ නරනිඳු- මේ නරේන්ද්රදයා විසින් , කී-කථිතවූ බසෙක-වචනයෙක්හි, බොරු නැත්-විසංවාදයක් න‍ැත්තේය.
1.පහළ-ඇතම් 2. උවමකි-සමහර 3.හිගු- ඇතම් 4.එ-කිසියම් 5.බසෙක්-බොහෝ
13.මෙහු රණදෙරණ තා
ගජහයබළන් සිඳු තා
රත වැකි කගල තා
වැන්න විරුසිරි සරණ අල තා
14.කිත්නළඟන මෙර ද
රඟත කිවිගොස බෙර න ද
කරකැවුණ සඳ සෙ ද
පතළ තරුවැළ1 විසුළ හර බ ඳ
15.මොහු නෙත නිලුපු ලේ
වුවනත2 සුපුන් සස ලේ
හළුකළ3 රුපුකැ ලේ
කෙලෙස4 ඇතිවිද5 තෙදඟ විපු ලේ
13. මෙහු- මේ නරේන්ද්ර යා, රණදෙරණත-යුද්ධභූමියෙහි
ගජ-(ශතැ) හස්තින් ද හය-(ශතැ)අශ්ව‍යන් බළන් (ශතැ) හටයන් ද, සිඳුතා-ඡේදනය කරන කල්හි. කගලතා-ඛඩ්ගලතා යෙහි වැකි-මුක්ෂිතවූ රත-රුධිරය තෙම (කෙසේ ද යත හොත් ) විරුසිරි සරණ-විරශ්රිරයගේ වරණයෙහි (වැකුණ‍ාවූ) අලතා වැන්න -අලක්තය මෙනි (ලාක්ෂාරසය වැන්නැයි සේයි)
14. මෙරද-මේ රජහුගේ, කිත්නළඟන- කිර්ති නැමති නාටි
කාව , කිවිගොස-කවින්ගේ ඝෝෂණ නමැති බෙරනද-හේරි නාදයට රඟත-නෘත්යො කරන කල්හි , විසුළ-විස්තීර්ණේවූ හරබඳ-(ඇයගේ)මුක්තාහාරය වැන්න.
15. මොහු- මේ රජහුගේ , නෙත-නේත්රියුග්මය, නිලුපුලේ-
නීලෝත්පල වැන්න වුවනත-වක්ත්රහය තෙම සුපුන්සසලේ- සම්පූර්ණ චන්ද්ර-යා වැන්න , (එසේ බැවින්) හළුකළ රුපුකැලේ හස්මීකෘතවූ ශත්රැචසමූහය ඇති, විපුලේ-මහත්වූ , තෙදඟ තේජෝගුණාංගය , කෙලෙස-කවර පරිද්කින්, ඇතිවිද (මෙහුකෙරෙහි) විද්යාිමානවී ද?
1.කළ-ඇතම් 2.උවනත-බොහෝ 3.අළුකළු- ඇතම් 4.කෙසේ-සමහර 5.ඇතිවේද-ඇතම්
16. දුන්1 පියබසින් සි රි
එදත්2 අසරින් පෙරදැ රි
අදර ගුණයට ස රි කෙළේ නරනිඳු පැමිණ රජ සි රි
15. පිරිසිදු කුල දිමු ත්
සිරිබර දිය පතළ කි ත්
ඔහු අගහර මහ ත්
බමුණු උතුමෙක් මෙසේ ගුණව ත්
16. එදදවර සුනිම ල3
කරන නිසිලෙස ඇමක ල හුනන්ගිනි දුම් ල
දිඹිලිගත්4 වැද ගොසින් නුබ ත ල
16. පියබසින්-ප්රිගයවූ වචනයෙන් , සිරි-සමපත්තීන්, දුන්-
(හෙ‍ෙතම) දානය කළේය. එ ද -ඒ(දානප්රිනයවචන දෙක)ද අත් අසරින්-අර්ථා6චරණයෙන්, පෙරදැරි-පූර්වංව ගම විය. (මෙසේ හෙයින්) නරනිඳු-(ඒ) නරේන්ද්ර- තෙම,පැමිණි රජසිරි-(තම හට) පැමිණි රාජ්යාශ්රි ය, අදර ගුණයට- ආදර ගුණයට හෙවත් සමානාත්මතාවයට සරි කෙළේ-සමාන කළේය. (වතුස්සංග්ර හ වස්තුවින්) ජනරඤ්ජනය කෙළේය යූසේයි.
17.ඔහු- ඒ නරේන්ද්රංයාගේ, මහත්-විශාලවූ අගහර-අග්ර,
භාරයෙහි හෙවත් (අග්ර.දෙය කොට පුදන ලද) බ්රාේහ්මණග්රාරමයෙහි, පිරිසිදු කුල-පරිශුද්ධ වශයෙන්, දිමුත්-දිප්තිමත් වූ , සිරිබර-සම පත්තිහාරඇති , දිය ජගත්හි , පතළ කිත්-ව්යාතප්තවූ කිර්තිඇති ගුණවත්-ගුණාන්විතවූ බමුණු උතුමෙක්- බ්රා-හ්ම‍ණෝත්තම යෙක් වෙසේ-වාසය කෙරේ.
18. සුනිමල-අතිනිර්ම ලවූ, එදදවර-ඒ බ්රාමහ්ම‍ණෝත්තමයා විසින්, ඇමකල-හැමකල්හි, නිසිලෙස-යෝග්යාවකාරයෙන් කරන-හූයමානවූ, හුනන්ගිනි-හෝමයන් සම්බන්ධ වහ්නිහුගේ දුම්කැල-ධූමසමූහය,ගොසින්-ගමනය කොට, වැද-ප්රනහතවැ හෙවත් ප්රේහත වීමෙන් නුබත ල-නහස්තලය තෙම දිඹිලිගත්- ධූමතාග්රරහණය කෙළේ.
1.දන්-මුද්ර්ත 2.හිදන්-සමහර 3.සුවිමල-ඇතම් 4. දිඹිලියා- ඇතම්
19.ඉතිහාස කවි ක ලා
ලකුණු දම් වෙද1 සක ලා උගත් නැණ සක ලා ඔහුට සරි නැති ගුණෙන් එක ලා
20.කම්සය දත් සොඳු රු
එබමුණු වර සඳුන් තු රු
වැලදි රන්ලි‍ය යු රු
බැමිණි අඟනක් වුය පියක රු
21.ඇගෙ නිල්මිණි2 නුදු ළ
සලඹින් සරණ සුලක ළ
බමර වැළ වටක ළ
සුපිපි තඹරන් විලස දුරහ ළ
19. ඉතිහාස-(භාරතාදි) පුරාවෘත්තය, කිවි-(වාල්මීක්යා දි
ප්ර ණිත) කාව්යතශාස්ත්ර(ය, කලා-(ගිතවාද්යාිදිවතුෂ්ෂප්ටි) කලාශිල් පය ලකුණු-ලක්ෂණශාස්ත්රකය, දම්-(මානයාදි) ධර්මා ලක්ෂණශාස්ත්රපය, වෙද(සෘග්වේදාදි) චතුර්වේදය යන, සකලා-සියල්ල, නැණ සක-ඥානචක්ෂුසෙහි, ලා-ප්ර්ක්ෂේප කොට , උගත්-උද්ග්රලහණය කළාවු, ඔහුට-ඒ බ්රාලහ්ම‍ණෝත්තමයාහට ගුණෙන්-පාණ්ඩිත්යැ ගුණයෙන් සරි-සමාන වූයෙක් එකලා-තත් කාලයෙහි , නැති (ලෝකයෙහි)අවිද්යායමානයි.
20. කම්සය-(ඉජ්යාතධ්යෝයනාදි) කර්මඩෂට්කය දත්-ජානනය කලාවූ , සොඳුරු-සුන්දර වූ එබමුණුවර-ඒ බ්රාිහ්ම‍ණෝත්තමය නැමති, සඳුන්තුරු-වන්දනවෘක්ෂය,වැලඳි-ආලින්ගනය කළාවූ රන්ලියයුරු-ස්වර්ණ්ලතාවක් වැනිවූ පියකරු-ප්රි්යකරවූ බැමිණි අඟනක්- බ්රාසහ්ම‍ණාංගනාවක් වුව-වූව‍ාය.
මෙතැන් සිට එක්විසිකවකින් ඒ බ්රා හ්ම‍ණීය වර්ණායනා කෙරෙත්. 21.ඇගෙ- ඒ බ්රාංහ්ම‍ණියගේ නිල්මිණින් -ඉන්ද්ර්නීලමාණික්ය් යෙන් උදුළ-උජ්ජවලිතවූ , සලඹින්-මඤ්ජිරයෙන්, සුලකුළ- ස්වලංකෘතවූ සරණ-වරණයුග්මය තෙම , බමරවැළ-හ්රමරා වලීන් විසින්,වටකල-පරික්ෂිප්තවූ , සුපිපි-සුපුෂ්පිතවූ , තඹ රන්-තාමරසයන්ගේ, විලස- විලාසය (ශෝභාව) දුරහළ දුරීභූත කෙළේ.
1.ලකුණු ද එවද-බොහෝ 2.පිණිනිල‍ි-ඇතම්
22.නුපුබුදු තැඹිලි ම ල් ඇගෙ දඟයුගට මනක ල් පැරද සැඟවුණු තු ල් කොළපු ඇතුළට පිවිසි1 ඇමක ල්
23.පැහැසර සිලිටු ම ට
සරිනොවන ඇගෙ ව‍ෙටාර ට
ගජනත් ඉදිරි කො ට
සරනු විළිනැති බැවින් ඇමවි ට
24.සුලකළ මිණිමෙවු ල්
රතසක ලෙසින් සුවිපු ල්
පුළුලුකුළ මනක ල්
යොවුන්මිණි ගඟ වැලිතලා තු ල්
22. නුපුබුදු-ප්ර බුද්ධ නොවූ, තැඹිලි මල්-සන්නිරපුෂ්ප තෙම
(ජාත්යා ඛ්යා යෙහි ඒකවචනයි) ඇගේ- ඒ බ්රාපහ්ම‍ණියගේ,මන කල්-මනෝඥවූ දඟයුගට-ජංඝායුග්මයට, පැරද-පරාජිතවැ සැඟවූණු තුල්-නිලීන වූවාක් මෙන් ඇමකල් -හැමකල්හි, කොළපු ඇතුළට-කෝශාභ්යූන්තරයට,පිවිසි-ප්රිවිෂ්ටවි.
23.ඇගෙ- ඒ බ්රාටහ්ම‍ණියගේ, පැහැසර-ප්රයහාරයෙන් සාරවූ සිලිටු-ශ්ලිෂ්ටවූ මට-මෘෂ්ටවූ ව‍ෙටාරට-වෘත්තෝරුයුග්මයට , සරිනොවන - (පිවරත්වය ඇතත් ප්රවහාසාරත්වාදිය නැත්තෙන්) සමාන නොවන්නාවූ අත්-ශුණ්ඩයන් ඉදිරි කොට-අභිමුඛ කොට ගජන-හස්තීන් ඇමවිට-හැම කල්හි සරනු-සඤ්චා රය කිරීම, විළිනැති බැවින්- ර්විඩාරහිත බව හේතු කොට(වේ)
24. මිණිමෙවුල්-මණිමෙඛලායෙන්, සුලකළ-ස්වලංකෘතවූ රතසක ලෙසින්-රථචක්රණයක් මෙන්, සුවිපුල්-ඉතා විස්තීර්ණවවූ මනකල් මනඃකල්ය වූ පුළුලුකුළ-(ඇයගේ)පෘඵුලවූ ජඝනය, යොවුන්-යෞවන නැමති මිණිඟග-මාණික්ය)ගංගායෙහි , වැලි තලාතුල්-වාලුකාතලය වැන්න.
1.පිවිසි-ඇතම් 2.වට-සමහර
25.කරන දන මන ද ඟ ගත හැකි මිටින් ඉහසු ඟ සපිරි පියොවුරු1 යු ඟ නිබඳ උසුලා වැහැර ගිය ර ඟ
26.රැඳුණු පැහැසිලි ලේ
නැබතෝතැන්න නිම ලේ
වසාරොද සුනි ලේ
තමලු ලියසිරි රැපැයි ළක ලේ
27.ඇගෙ තුනුසිරි මැඳු ර
සුසැදු රන්කලස යු ර
මහරු පියොවුරු බ ර
බැලුවන්ගේ සිතට එම බ ර
25.දන-ජනයන්ගේ , මනදඟ කරන-මනෝබන්ධනය කරන්
නාවූ, මිටින් ගතහැකි- මුෂ්ටිග්රාරහ්යනවූ, ඉහසුඟ- (ඇයලග්) තනු
මධ්ය ප්රමදේශය තෙම , සපිරි- සම්පූර්‍ණවූ , පියොවුරුයුඟ- පයෝධර
යුග්මය , නිබඳ- නිරන්තරයෙන් , උසුලා- උද්වහනය කොට ,
වැහැර ගියරඟ- කෘගත්වයට පැමිණ ගියාක් මෙනි.
26.පැහැසිලිලේ-(ශරීර) ප්රේභා නමැති ජලය ඇති, නිමලේ - නිර්ම ලවූ, නැබතෝතැන්න- නාභි නමැති ආලවාලයෙහි , රැඳුණු- රඤ්ජිත වූ, සුනිලේ-අතිනීල වූ, වසාරොද- රෝමරාජී තොමෝ, ළකලේ- මනෝඥවූ , තමලුලිය- තමාල ලතාවකගේ , සිරි - ශෝභාව, ඇරැපැයි - ගෙනහැර දැක්වූ .
27. ඇගෙ- ඒ බ්රානහ්මණියගේ , තුනුසිරි- දේහශ්රීල නමැති , මැඳුර -මන්දිරය , සුසැදු - සුෂ්ඨුසජ්ජිත කළාවූ , රන්කලස යුර- ස්වර්ණ ඝට(යුග්ම) යක් බඳුවූ ,මහරු- මහාර්හ වූ , පියොවුරු බර- (යම්) පයෝධර (යුග්ම) භාරයෙක් (ඇද්ද?) එම-එයම, බැලුවන්ගේ සිතට- දර්ශනය කළවුන්ගේ චිත්තයට , බර-භාර යෙක් වේ. (චිත්තසන්තතියෙන් කලක් ඉසිලිය යුතුවෙයි සෙයි .)
1 පියයුරු-බොහෝ නිමලේ- සමහර
28.මලවි1 දෙවි මුදුන ත
සපුමල්දමෙව් පැහැප ත
ඇගෙ යුවළ මොළොක ත
නිතොර දිසි විදු ද‍ෙමක සිරි ග ත
29.සොඳුරු තුන්හිරිරැ ඳී
ඇගෙ කරට දනමන බැ ඳී
නිසැකව සක පැර දී
රජුට මුරගා නිබඳ දුක් වි ඳී
30.ඇගෙ එකවත පව ර
සිරි ලබන රිසි නැමව ර
එදෙදෙන සඳ තඹ ර
සිතේ බැන්දයි උනුන් වෙත වෙ ර
28. මලවි දෙවි- පුෂ්පචාපදෙවිහුගේ , මුදුනත-මස්තකයෙහි,
(පැළැන්දාවූ) සපුමල්දමෙව්-චම්පකපුෂ්පදාමයක් සේ පැහැපත- ප්ර භාන්විතවූ ඇගෙ-ඒ බ්ර හ්මණියගේ මොළොකත යුවළ- කෝමල හස්තියුග්මය තෙම නිතොර දිසි-(ක්ෂණක්ෂණයෙහි නොව) නිරන්තරයෙන් දෘශ්යදමානවූ විදුද‍ෙමක විද්යු ද්දාම (යුග්ම) යෙක්හිවු, සිරි-ශෝභාව, ගත-ග්රවහණය කෙළේ.
29. සොඳුරු-සුන්දරවූ, තුන්හිරිරැඳි-රේඛාත්රෙයකින් රඤ්ජිතවූ දනමන බැඳි-ජනමනෝබද්ධවූ, ඇගෙ කරට-ඇයගේ-ග්රිරවාවට නිසැකව-නිශ්චිතවැ පැරදි-පරාජිතවූ සක-සංඛය තෙම රජුට-නරේන්ද්රචයාහට, මුරුගා-උද්ඝෝෂණය කොට නිබඳ- නිරන්තරයෙන් දුක්විඳි-දුඃඛවින්දනය කෙරේ.
30. ඇගෙ-ඒ බ්රිහ්මණියගේ පවර-ප්රයවරවු එකවත-එකම වක්ත්රරයාගේ සිරි-ශෝභාව , ලබන රිසින්- ලබ්ධුමිඡායෙන් සඳතඹර-වන්ද්රසය තාමරසය යන එදෙදෙන- ඒ (ප්රිසිද්ධ) ද්වි ජනයෝ,ඇමවර-හැම කල්හි(පවත්නාවූ) වෙර වෛරයක් උනුන් වෙත-අන්යෝින්යසන් කෙරෙහි , බැන්දයි-බන්ධනය කළහයි, සිතේ-චින්තනයවේ.(කිවියට විතර්කයෙක් වෙයි සේයි)
1. මලවි-ඇතම් 2.මොලකත- ඇතම් 3.දමෙව්-උඩරට 4.නිතොර-මුදිත 5.ලබනුසිති- ඇතම්
31.මුතුපෙළිනි සුලක ළ
පබළුදළු සිරි පළක ළ
ඇගෙ මඳහසිනු1 දු ළ
සුරත්2 ලවනත පුරා මනදො ළ
32.දෙමට තලමල් ලෙ ස
දිගු තුඟු ගහන මියුලැ ස
නළල්තල රනහ ස
පෙවු තුඩු වැනි මුවතඹර දෙ ස
33.දිගයන සඳ සෙදි න
රොසිනෙව් කනට කවත න
කෙළවර රත ලෙළෙ න
නුවන්යුග ඇගේ බැබළි වෙසෙසි න
31. මුතුපෙළිනි-මුක්තාපන්තියෙන් සුලකළ-අතිශයෙන්
අලංකෘතවු, පබළුදළු-ප්ර්වාලාංකුරයන්ගේ, සිරි-ශෝභාව ,
පළකළ-ප්රගකාශ කළාවූ , මඳහසින්-ස්මිතියෙන්,උදුළ-උජ්ජවලි
තවු, ඇගෙ-ඒ කාන්තාවගේ, සුරත්ලවනත-අතිරක්ත අධර
(යුග්මය) තෙම ,මනදොළ-මනෝරථයෙන්,පුරා-පුරණය කෙරේ.
32. මියුලැස-(ඒ) මෘගාක්ෂියගේ දෙමට තලමල් ලෙස-ගාමෙ ණ්ඩ පුෂ්ප හා තිලපුෂ්පයන්සේ, දිගු-දීර්ඝවූ තුඟු-උත්තුංගවූ ගහන-ඝ්රාපණය තෙම (කෙසේ ද යතහොත්?) නළල්තල-ලලා ටස්ථල නමැති රනහස-ස්වර්ණ හංසයා විසින් ,මුවතඹර- දෙස මුඛ නමැති පද්මයාගේ දිශාවට පෙවූ-ප්රෙයරණය කරන ලද තුඩු වැනි-චඤ්චුව වැන්න.
33.සෙදින-ශෛඝ්ර්ෙව යෙන් , දිගයන සඳ-දීර්ඝත්වයට යන කල්හි.නවතන-(ඊට) බාධාකරන්නාවූ,කනට-කර්ණ-යට රොසින් එව්-රෝෂයෙන් මෙන් කෙළවර-ප්රානන්තයෙහි රත- රක්තවර්ණයෙන් , ලෙළෙන-චඤ්චල වන්නාවූ, ඇගෙ-ඒ කාන්තාවගේ, නුවන්යුග-නේත්ර යුග්මය තෙම , වෙසෙසින විශේෂයෙන් බැබළි-හ්රාජිතවී
1.මදහසිති-මුද්රිත 2.සුරත-සමහර
34. දෙබැම දෙව්දුනු ව න් පටුනළල අඩසඳ ව න් ඇගෙ දිගු යුග ස ව න් කෙළන1 රූසිරු2 රනෝ‍විලි ව න්
35.ඇය පිල්බර එක ළු
මුහුළට පැරද සුලකු ළු
ඉසිමින් පොදකඳු ළු
සොවින් වලපිනවත් කළබ කු ළු
36.මිණිසලඹ මුතුවැ ළ
පටසළු ද රන්කම් ක ළ
සුවඳ මල්දම් ලෙ ළ
මෙ ඇම සැරසිණි ගතින් එකොමළ
34. ඇගෙ-ඒ කාන්තාවගේ , දෙබැම-හ්රූයුග්මය තෙම
දෙව්දුනුවන් - ඉන්ද්රකචාප(යුග්මයක්) වැන්න. පටුනළල-අපෘථුලවූ
ලලාටය තෙම, අඩසඳවන්-අර්ධවන්ද්රගයා වැන්න. දිගු-දිර්ඝවූ
සවන්යුග-කර්ණ යුග්මය තෙම රූසිරු-රූප(ශෝභා) නමැති ශ්රි
කාන්තාව , කෙළෙන-ක්රී ඩනය කරන්නාවූ රන්ඔවිලිවන්-
ස්වර්ණමය දොලා (යුග්මයක්) වැන්න.
35.කළබකුළු-ක‍ාල‍ාහ්රකුට තෙම, පිල්බර එකළු-(මයුරයක් හුගේ) පිච්ඡහාරයක් හා සමාන වූ සුලකුළු-ස්වලඞකෘතතවූ ඇය මුහුළට-ඇයගේ ධම්මිලල්යට , පැරද-පරාජිතවැ පොදකඳුළු- ශික‍ර නැමති අශ්රෑලන් ඉසිමින්-විකිරණය කෙරෙමින් , සොවින් ශෝකයෙන් ,වලපින වන්-පරිදේවනය කරන්නාක් මෙනි.
36. මිණිසලඹ-මණානුපුර ද, මුතුවැළ-මුක්තහාර ද , රන්කම් කළ-ස්වර්ණඛවිතවූ පටසළු ද -පට්ටශාටක ද ලෙළ-ලිලෝ පේතවූ, සුවඳ මල්දම්-සුගන්ධපුෂ්පදාම දැයි මෙඇම-මේ සියල්ල, එකොමළ-ඒ කොමල‍ාංගියගේ , ගතින්-ශරීරය කරණකෙට සැරසිණි-සජ්ජිතවී (ශරීරය නිසා මණිනුපුරාදීහු ශෝබමානවූහයි සේයි)
1.ලෙළන-සමහර 2.රූසිරි-ඇතම් 3.වැනිගනබකළු- සමහර
37.මඳමද සිනායු ත්
ඇගෙ නුවනගින් බැල්ම ත්
මොළොකැටි රසබස ත් මඳ ද බඳිනුව දුටුදනන් සි ත්
38.ගෙලේ මිණිමල් පව ර
මුහුළස කුසුම්සිරිඟ ර
නළලත තලාද ර
සඳස් ලකුණෙන් එළඳසැදියු ර
39.නත්වරද ලෙප් ව න
කිරිය අදියර සත් ව න
අදෙස් හැදහිලි ව න
එසඳ ගුණයෙන් සදලකුණු ව න
37.ඇගෙ- ඒ බ්රා හ්මණියගේ මඳමද‍සිනායුත්-මන්දමන්ද
හාස්ය යෙන් යුක්තවු , නුවනගින් බැල්මත්-අපාංගනිරීක්ෂනය ද
මොළොකැටි -මෘදුලවු රසබසත්-රසවත් වචන‍ය ද , දුටුදනන්-
දර්ශනය කළ ජනයාගේ, සිත්-චිත්තයන්, බඳිනුව-බන්ධනය
හෙවත් රඤ්ජනය පිණිස,මඳ ද අපය්යාිප්ත ද ? හෙවත් ප්රනමාණ
නොවෙත් ද? (ප්රසමාණ වෙතියි සේයි).
38.ගෙලෙ-කණ්ඨයෙහි,පවර-ප්ර වරවු මිණිමල්-මාණික්යද මාලාවක් නොහොත් මණිමාල‍ා නම් වෘත්තයක් ඇති,මුහුළස ධම්මිල් ලයෙහි කුසුම්සිරිඟර-පුෂ්පශෘංගාරයක් නොහොත් පුෂ්පශ්රීොලලිතා නම් වෘත්තයක් ඇති, නළලත-ලලාටයෙහි තලාදර-තිලකයක් දරන්නාවූ නොහොත් තලාදර නම් වෘත්ත යක් ඇති එළඳ-ඒ කාන්තා තෙමෝ, සඳස් ලකුණෙන් - ජන්දොලක්ෂණයෙන් , සැදියුර-සජ්ජිත වූවාක් වැන්න.
39. නත්වරද-(ස්ත්රී න්සමිබන්ධිවූ) නෙයෙක් අපරාධයන් , ලෙප්වන-අභ‍ාවයට පමුණුවන්නාවූ නොහොත්- නත්වරද- ‘අනත්’ ‘යුවරද’ කිවමනා තන්හි ‘නත්’ ‘වරද’ කියා ලෙප් වන-ලෝපය කරවන්නාවූ කිරිය අදියර-ක්රිනයාධ්යවක්ෂතායෙහි සත්වන-සමර්ථවූ නොහොත් කිරිය අදියර-ක්රිනයාධිකාර නම් වූ ප්රවක්රිවය‍ාව, සත්වන-සප්තම කොට ඇත්තාවූ අදෙස්-අද්වේෂිණීවූ හැදහිලිවන-ශ්ර ද්ධාවතිවු නොහොත් හැදහිලි-(‘සැදහිලි’ කිවමනා තන්හි) ‘හැදහිලි’යි අදෙස්වන-‘ආදේශ’විධිය ඇතිවන්නාවූ.
40.එබැමිණි දොසින් මු ත්
රූපේ ලකර සිරි යු ත්
මියුරුගුණ රසව ත්
වියත්1 මහකව් සබඳ තැන්ප ත්
41.දුටුව ද නෙයෙක ක ල
දුටු ද3 අමුතුව මන ක ල
රිසි එක ලෙසම ක ල
කෙසේ පවසති රුසිරු කිවිකැ ල
42.සි ලි ලේ බිඳු නොලග5 වන පොකුරු පත මෙ න
නො ඇලේ ඇසිතු හිමිදෙස මිස තැනෙක වෙ න
වි පු ලේ බැඳි සෙනෙහස ඉන් ඔවුනොවු න
එ ක ලේ විසූ සමඟව6 රන්රස ලෙසි න
එසඳ- ඒ කාන්තා තෙමෝ ගුණයෙන්- (යථෝක්ත) ගුණයෙන් කරණයකොට ගෙන සදලකුණුවන-(සිංහල) ශබ්ධලක්ෂණය වන්නීය.(සිද්ධාන්ත සංග්ර)හ නම් ව්යාහකරණය වැන්නැයි සේයි.)
40.දොසින් මුත්-(ස්ත්රී න් පිළිබඳ) දෝෂයෙන් මුක්තවූ නොහොත් (අපාර්ථාදී) දෝෂයෙන් මුක්තවූ, රූපේ-රූපයෙහිවූ ලකර සිරි-අලංකාරශ්රිියෙන්, යුත්-යුක්තවූ නොහොත් රූ- රූපකාලඞකාරය උපේලකර-උත්ප්රෙෙක්ෂාලඞකාරය (යන මොවුන්ගේ) , සිරියුත්-ශෝභායෙන් යුක්තවූ, මියුරුගුණ-මධුර ගුණයෙන්,රසවත්-රසාන්විතවූ නොහොත් මියුරුගුණ-මාධූය්ය්, ගුණය හා රසවත්-(ශෘඞගාරාදි) රසයන් ඇත්තාවු එබැමිණි- ඒ බ්රහහ්මණී තෙමෝ , වියත්-(ෂට්භාෂාපරමේශ්වර) කවීන්ද්ර යන්ගේ මහකව්සබඳතැන්-මහා කාව්යියක් හා සමාන ස්ථාන යට පත්-ප්රාෙප්තවූවාය.
41.මනකල-මනඃකල්ය්වූ (ඇය) නෙයෙක කල-අනේක වාරයෙක්හි, දුටුව ද-දර්ශනය කළ ද, අමුතුව-පළමු වාරයව දුට ද- දර්ශනය කළ ද රුසිරු-(ඇයගේ)රූපශ්රීිය,කිවිකැල- කිවිසමූහයෝ, කෙසේ-කවර පරිද්දෙකින්, පවසති-ප්රුකාශ කළහෙත් ද ? (නොහොත්මැයි)
1.වියත-සමහර 2.තන්පත්-ඇතම් 3.දුටුව ද -මුද්රධත: .ඇසුව ද අමුතු- සමහර
4.රුසිරි-සමහර 5.නොලභ- මුද්රවත 6.සමගිව-සමහර
43.මෙළඳුන්1 සමඟින් එබමුණු දනුමැ ති ලබනුව පුත්රුවනක් රූපින්ඇ ති පුදමින් දෙවියන් යදිමින් කැරැ තු ති මතුරු දපා බණසා දන්දේ නි ති
42.පොකුරු පත-පුෂ්කර පත්රණයෙක්හි, නොලගවන-ලග්න නොවන්නාවූ, සිලි‍ලේ බිඳු මෙන-සිලිල බින්දුවක් පරිද්දෙන්, ඇසිතු-ඇයගේ චිත්තය තෙම,හිමිදෙස මිස-ස්වාමීහු කෙරෙහි මුත්-වෙනතැනෙක-අන්යමස්ථ‍ානයෙක්හි හෙවත් අන්යහ පුරුෂ විෂයෙක්යි නොඇලේ-ලග්න නොවේ. ඉන්-ඒ හේතුකොට ගෙන , ඔවුනොවුන- අන්යෝ න්යනයන් කෙරෙහි , සෙනෙහස- ස්නේභාධ්යා ශය, විපුලේ-මහත්ව , බැඳි-බද්ධව හෙවත් බද්ධවීමෙන්, එකලේ-තත්කාලයෙහි, රන්රස ලෙසින-ස්වර්ණ ය හා ප‍ාරදය පරිද්දෙන් , සමඟව සාමාග්ර්‍්හයෙන් යුක්තවැ , විසූ- වාසය කළහ.
43.දනුමැති-විඥවූ, එබමුණු-ඒ බ්ර්හ්මණ තෙම, මෙළඳුන් සදඟින්-මේ වර්ණිතවූ කාන්තාවන් හා සමඟ , රූපින්-ඇති- රූපසෞභාග්ය ඇත්තාවූ, පුත්රුවනක්-පුත්ර්රත්නයක්, ලබනුව- ලබනු පිණිස, දෙවියන්-දේවතාවන් , පුදමින්-පූජනය කෙරෙ මින් , තුතිකැර-ස්තුති කොට, යදිමින්-යාච්ඤා කෙරෙමින් නිති-අනවරතයෙන්, මතුරු දපා- මන්ත්රිජල්පනය කෙරෙයි. බණ අසා-ධර්ම්ශ්රමවණය කෙරෙයි, දන්දේ-දානවස්තු පරිත්යා ග කෙරේ.
ද්විතියසර්ගන ව්යා්ඛ්‍වණා