කාව්යශේඛර-තෙවන සග
තෙවන සග
1. පුරන දම් බුදුකු රු
ඒකල ෙබා්සත් වැඩක රු
ඒබැමිණි ළඳ සොඳු රු
කුසේ පිළිසිඳ1 දිනි පිවිතු රු
2. යෙහෙළි මනකුමු දු
පුබුදු කරවන සිනි දු
මෙරජ බඳු තරි දු
දැරූ ෙදාළදුක් ලකුණු දද දු
3. සහ දදනිඳු සතො ස
දිනදින වැඩිණි බැදදෙ ස
සමඟවැ ඔහු යස ස
ඇඟ ද සුදුමැලි වීය මියුලැ ස
1 ඒකල- ඒසමයෙහි , බුදුකුරුදම් - බුද්ධකාරක ධර්මඳයන් , පුරන- පූරණය කරන්නාවූ , වැඩකරු - ජගද්ධිතකාරී වූ , ෙබා්සත්- (අප) මහාෙබා්ධිසත්ව තෙම , සොඳුරු- සුන්දර වූ , ඒබැමිණි ළඳ- ඒ බ්රාබහ්මණ කාන්තාවගේ , පිවිතුරු- (සංශුද්ධ ග්ර්හණිවශයෙන් ) පවිත්ර් වූ , කුසේ- කුක්ෂියෙහි , පිළිසිඳ දිනි- ප්රෙතිසන්ධි ග්ර හණයෙන් ජනිතවී.
2 දදදු- (ඒ) බ්රා හ්මණී ෙතාෙමා් , යෙහෙළි- සඛින්ගේ , මන කුමුදු - විත්ත නමැති කුමුදකුට්මලයන්, පුබුදු කරවන- ප්රෙබෝධ කරවන්නාවූ, සිනිඳු- ස්නිග්ධවූ, තරිඳු - චන්ද්රියා සම්බන්ධිවූ, මෙරජ බඳු- මරිචීන් වැනිවූ, ෙදාළදුක් ලකුණු-දෙහදදුඃක ලක් ෂණයන්, දැරූ-ධාරණය කළා .
2 දදනිඳු-ද්විජෝත්තමයාගේ, සතොස සහ - සන්තෝෂය හා සමඟ , මියුලැස -(ඒ) මෘගක්ෂියගේ, මැදදෙස- මධ්යසප්ර,දේශය තෙම , දින දින- දිනෙහි දිනෙහි, වැඩිණි-වර්ධිත විය, ඔහු- ඒ
ද්විජෝත්තමයාගේ , යසස සමඟවැ - කීර්තිය හා සමග්ර-වැ ,
ඇඟ ද - (ඇයගේ) ශරීරය ද , සුදුමැලි වීය- පාණ්ඩරිත විය.
1 පිළිසිඳ- සමහර
4. සරසවි කුමරු වෙ ත සියපත් තල්වැටින් යු ත1 දෙන පවනෙව් එක ත පෙදෙන් පෙද වී සුසුම් ගම නො ත
5. කුමරුට අමා පි රු
කුඹුවන් එළඳ පියොවු රු
ගනනිල්පුඬු සොඳු රු
වැසූ ඉඳුමිණි3 පියන් එකයු රු
6. සතුටු එබමුණුව ර
තම පුහුණු වෙසතතු ර
කි විදි අඩු නොකැ ර
කෙළේ නිසිලෙසට ගබපෙරහ ර4
4 සරසවි- සරස්වතිය විසින් , සියපත් තල්වැටින්- ශකලත්ර
නමැති තාලවෘන්තයෙන් , යුත-යුක්තවැ , කුමරු වෙත (ගර්භ
ස්ථ ) කුමාරයා කෙරෙහි, දෙන- දානයකරනු ලබන්නාවූ , පවන්
එව් - මාරුතයක් මෙන් , එකත- ඒ කාන්තාව , ගමනොත - ගමන
ප්රාිප්තවූ කල්හි , පෙදෙන් පෙද- පදවාරයෙන් පදවාරයෙහි,
පුසුසුම් වී - නිඃශ්වාසය විය.
5 කුමරුහට- කුමාරයා හට , අමා පිරු- අමෘතපූරණය කළාවූ , කුඹුවන්-කුම්භයන් වැනි වූ , එළඳ- ඒ කාන්තාවගේ , පියොවුරු- පයෝධර යුග්මය , වැසූ - ඡාදනය කළාවූ , සොඳු රු- සුන්දරවූ, ගනනිල්- සාන්ද්රූනීලවර්ණයවූ , පුඬු- වූචුකයෝ , ඉඳුමිණිපියන්- ඉන්ද්රයනීලමාණික්ය් පිධානයන් හා, ඒකයුරු - එකාකාරයහ.
6 සතුටු-සන්තුෂ්ටවූ , එබමුණුවර- ඒ බ්රාඳහ්මණෝත්තම තෙම, තම පුහුණු- තමාහට ප්ර ගුණවූ , වෙසතතුර- වෛදිකශාස්ත්රා භ්යමන් තරයෙහි , කි විදි- කථික විධානයන් , අඩු නොකැර- උෟන නො කොට, නිසිලෙසට- යෝග්යථපරිද්දෙන් , ගබපෙරහර-ගර්හපරි හාරය , කෙළේ -(සිද්ධ) කෙළේයි.
1 අත-මුද්රිිත 2 පියයුරු-ඇතම් 3 ඉඳුනිල්- බොහෝ 4 පෙළහර-මුද්රිමත
7. ගහන් සිටි තුඟු බා මොහොතින් නුවන1 සුල බා බැමිණි ලිය සසො බා එපුත් රුවනග වැදූ මහ බා
8. දස දිග එකලු වී
හුනනගද පැදකුණු වී
සුවඳ මඳනල වී
එදා දඹදිව මගුල්ගෙය වී
9. පින්වත් කුමරු අැ ඟ
පැහැයෙන් පතළ මනර ඟ
ගබගේ2 යහන් ළ ඟ
පහන් සිතුවමැ3 වීය ඇඳි ර ඟ
7 සසො බා- ශෝභා සහිතවූ , බැමිණි ලිය-(ඒ) බ්ර හ්මණ කාන්තා තෙමෝ, තුඟුබා-උච්වාංශකයෙහි, සසොබ-අනස්ත ගවු, ගහන්සිටි-ග්රුහයන් සිටිය‍ාවූ, මොහොතින්- මුහුර්තයෙන්, නුවන්- නේත්රියන්ට,අසුලබා- දුර්ලභවූ හෙවත් නොලද හැකි දර්ශන ඇති, මහබා- මහපින් ඇත්තාවූ, එපුත් රුවනග-ඒ අග්රි මවූ පුත්ර රත්නය , වැදූ-ප්රාසූත කළා.
8 දස දිග- දිශා දශකය , එකලුවී - (එකල්හි) ඒකාලෝක විය, හුනන් අග ද- හෝමාග්නියද , පැදකුණු වී -දක්ෂිණාවෘත්ත විය, සුවඳ-සුගන්ධවූ, මඳනල-මන්දමාරුතය , වි-(වහනය) විය, එදා-තද් දිනයෙහි, දඹදිව-ජම්බුද්වීපය තෙම , මගුල්ගෙයවී- මඞ්ගල ගෘහයක් වැනි විය.
9 පින්වත්-පුණ්ය වත්වූ, කුමරු-කුමාරයාගේ , මනරඟ-මනෝ ඥවූ , ඇඟ පැහැයෙන් - ශරීරප්රදභායෙන්, පතළ-ව්යා-ප්තවූ , ගබගේ- ගර්භාගාරයෙහි (සූතිකාමන්දිරයෙහි) යහන් ළග- ශයන සමීප යෙහි වූ , පහන්- ප්රිදීප තෙම , සිතුවමැ- චිත්ර්කර්මායෙක්හි, ඇඳිරඟ
වීය- අඤ්ජිතාකාර වූයේය. (සිතුවමෙක්හි ඇන්දාවූ පහන් වැනි
වියයි සෙයි.)
1 නුවන්- බොහෝ 2 ගබගේ-සමහර 3 සිතියම්- මුද්රි‍ත
10. උපන් බව තම පු ත් කී කීවන්ට තුටු සි ත් බප1 ඇමවත් දෙව ත් දෙවත් පමණෙකි ඉතිරි ඇඳ ග ත්
11. බලා සුබ මොහොත ක්
වම් ඇකය2 පත් පැළදි ක්
පැමිණි වැනි ළසඳ ක්
බමුණු පුතු දැක හළේ සිත දු ක්
12. පියබමුණු සිරිම ත
දැකුම් සියලු නිමව ත
ගෑ සන මිණෙව් ර ත
කුමරු බැබළිණි මහත් පිනියු ත
10 තම පු ත්-ස්වකීය පුත්ර යාගේ , උපන් බව- උත්පන්න භාවය ,
කී කීවන්ට- කථනය කළ ළවුන්ට, තුටු සිත්- තුෂ්ටචිත්ත ඇති ,
බප-පිතෘහු , ඇමවත්-සකලවස්තූන්, දෙවත්-දානයකරවන කල්හි ,
ඉතිරි- ශේෂවූයේ , ඇඳගත්- නිවාසන ප්රා වරණ කළාවූ , දෙවත්
පමණෙකි - වස්ත්රළයුගළ මාත්‍ර-ෙයකි.
11 බමුණු- (පීතෘ) බ්රා‍හ්මණ තෙම , සුබ මොහොතක්- ශුභවූ මුහුර්තයක් , බලා- පරීක්ෂණය කොට , පැළදික් - ප්ර්තීවීදිශාවට, පැමිණි-ප්රා ප්තවූ, ළසඳක් වැනි- අභිනව චන්ද්ර යා වැනිවූ, වම් ඇකය පත්- (ධාත්රිපයගේ) වාමාංකයට පැමිණියා වූ, පුතු- පුත්රදයා,
දැක-දර්ශනය කොට , සිතදුක් - (‘අපුත්රිකයෙමි’යි පැවති) මානසික
දුඃඛය , හළේ-දුරුකෙළේය.
12 සිරිමත- ශ්රීදමත්වූ, පියබමුණු - පීතෘබ්රා’හ්මණයා, සියලු- සමග්ර වූ , දෑකම්- (සර්පිඃප්රායශනාදී) ජාතකර්මාය, නිමවත- නිෂ්ඨා කරන කල්හි, මහත් පින්යුත - මහා භාග්යඃයෙන් යුන්තවූ, කුමරු- කුමාර තෙම, සන ගෑ-නිකෂයෙහි ඝර්ෂණය කළාවූ, රතමි ණෙව්- රක්තමාණික්යනයක් ෙමන්, බැබළිණි- භ්රාජිතවී.
1 බැප-ඇතම් 2 මව් ඇකය- මුද්රිිත
13. එබමුණුවර සිනි ඳු කුමරුන් රන්රුවක් බ ඳු තමකුල පෙර පුරු දු කෙළේ සේනක නමින් පරසි දු
14. තම ඉණ බැඳි පව ර
රන්රසු දැලන්1 නදකැ ර දිසි මිණි2 දෙරණතු ර දිවේ පිළිඹිඹු ගන්ට ලොබ කැ ර
15. දත්කැකුළු පෑ ලා
සුරතල් සිනා සී ලා
බොළඳ බස් දී ලා
කෙළී සියලඟ දූලි ගා ලා
13 සිනිඳු- (ස්නේහයෙන්) ස්නිග්ධවූ, එබමුණුවර- ඒ-(පීතෘ)
බ්රා හ්මණෝත්තම තෙම , රන්රුවක් බඳු- ස්වර්ණ රූපයක් වැනි වූ,
කුමරුන්-කුමාරයාණන්, පෙර-පූර්වයෙහි , තමකුල- ස්වකීය ,
කුලයෙහි, පුරුදු- පරිවිතවූ , සේනක නමින්- සේනකය යන
නාමයෙන්, පරසිදු කෙළේ- ප්ර්සිද්ධ කෙළේය.
13 තම ඉණ- (ඒ කුමාර තෙම ) තමාගේ ශ්රෝේණියෙහි , බැඳි- බන්ධවූ, පවර- ප්රාවරවූ, රන්රසුදැ‍ලන් - ස්වර්ණ කිඞ්කිණික ජාලයන්, නදකැර- නාදවත් කොට, මිණි දෙරණතුර- මාණික්යැ භූම්යකභ්යසන් තරයෙහි , දිසි- දෘශ්යිමානවූ , පිළිඹිඹු- (ස්වකීය) ප්රඞතිබිම්බය , ගන්ට- ග්රවහණය කරනු පිණිස , ලෝබ කැර- ලෝභ කොට, දිවේ- ධාවනය කෙරේ.
14 දත්කැකුළු- දන්තකුට්මලයන්, පෑලා- ප්රිකාශ කොට, සුරතල්- බාලත්වයෙන් අතිරම්යයවූ, සිනා-හාස්යෝයෙන් , සිලා- (ප්රෙවර්තනය) කොට , බොළඳබස්- අතිමුග්ධ වචනයෙන්, දීලා- දානය කොට හෙවත් කථනය කොට, සියලඟ- සකල ශරීර යෙහි , දූලි-දූලීන්, ගාලා- වර්චිත කොට , කෙළී-ක්රීසඩා කෙරේ.
1 දැලන්-යම්කිසි 2 පිළිමිණි-බොහෝ
16. කඳකුමරිඳු ලෙසි න බමුණු පැටියන් සමගි න නොමද සව් ඉසුරෙ න වැඩිණි නව සඳ මෙන් දිනෙන් දි න
17. තබන ලද සිළු ඇ ති
එකුමරු තියුණු නුවණැ ති
එකලට රට පැව තී
කියා සෝඩිය අකුරු දැනග තී
18. පෙර කී විදි නොහැ ර
මඟුලෙන් උපනයන කැ ර
මොහු විය පැමිණි ව ර
ළඟට කැඳව‍ා1 දෙදෙන ගුරුව ර
16 කඳකුමරිඳු ලෙසින- ස්කන්දකුමාරේන්ද්ර යා (දෙව්කුමරුන්
සමඟ) මෙන්, බමුණු පැටියන් සමගින- බ්රා(හ්මණ කුමාරයන් හා
සාමග්රඳ ්යමයෙන් යුක්තව , නොමද- අමන්දවූ , සව් ඉසුරෙන- සක
ලෛශ්චය්ය‍ර්‍ යෙන්, නවසඳමෙන්- ශුක්ලපක්ෂයෙහි චන්ද්රඉයා
පරිද්දෙන්, දිනෙන් දින- දිනයෙන් දිනයෙහි, වැඩිණි- වර්ද්ධිතවී.
සිළු ඇති-
17 තබනලද- (වූඩාකර්ම- වශයෙන් මුදුනෙහි) අවශේෂ කරන ලද , සිළු ඇති- ශිඛා ඇත්තාවූ, තියුණු නුවණැති- තීක්ෂණඥාන යෙන් යුක්තවූ, එකුමරු- ඒ(සේනක ) කුමාරයා තෙම , එකලට- තත්කාලයෙහි , රට පැවති- තද්දේශයෙහි ප්රෙවෘත්තවූ, සෝඩිය - (පඤ්වාශද්වර්ණා ත්මිකා) මාතෘකාව , කියා-පඨනය කොට , අකුරු- අක්ෂරශික්ෂාව , දැනගති- අවබෝධ කෙළේ .
18 පෙර- පූර්වයෙහි (මන්වාදීන් විසින්) කී විදි- ( ගර්හාෂ්ට මෙබ්දේකුර්විත බ්රා්හ්මණස්යෝපනායනම්’යි) කථීත විධානය නොහැර- වර්ජිත නොකොට , මඟුලෙන්- මඞ්ගලයෙන් යුක්තව, උපනයන කැර - (ස්මෘත්යු‍ක්ත ) උපනයන සංස්කාරය කොට (නොහොත් පූනනූල ලා) ,මොහු- මේ කුමරහු , වියපැමිණිවර- (ගුරූපාසනානුරූප) වයසට පැමිණි කල්හි, ගුරුවර දෙදෙන- මාතෘපීතෘහු දෙදෙන, ළඟට-සමීපයට, කැඳව‍ා- ආහ්වානය කොට -(මතු සතරකවක් හා කුලකයි.)
1 අඞ්ගා- සමහර
19. දරුවෙනි ගුණෙනුතු ම් තිලකෙව් සැදී දකුණු බි ම් උතුම් තක්සල න ම් පවති පුරයෙක් සසිරි මනර ම්
20. සුරගුරු මෙන් පස ක්
පුවතර ණුවණඅණස ක්
එපුර දියටෙකස ක්
වෙසේ ඇදුරෙක් දිසාපාමො ක්
21. ඔහු වෙතට ගොස් සෙ ද
මේ පියලි දහසින් බ ද
දී සිත් ගෙන නිබ ඳ
කියා සව්සත උගන්නා ලෙ ද1
19 ගුණෙන්-(ශෙෘචාවාරාදී) ගුනයෙන් , උතුම්- උත්තමවූ,
දරුවෙනි- පුත්ර යාණෙනි, දකුණු බිම්- දක්ෂිණභූමියට ,තිලකෙව්-
තිලකයක් මෙන්, සැදී- සජ්ජිතවූ, සසිරි- සශ්රීිකවූ, මනරම්-
මනෝරම්ය වූ, තක්සල නම්-තක්ෂශිලාභිධානවූ, උතුම්පුරයෙක්-
පුරප්රයවරයෙක්, පවති-ප්රජවෘත්තවේ.
20 එපුර-ඒ පුරයෙහි, පුවතර-ප්රාසිද්ධවූ, ණුවණ-ඥානය හා, අණසක්-ආඥාවක්ර ඇති, දියට-ජගත් හට , එකසක්-අසහාය
නේත්රපයක් බඳු වූ, දිසාපාමොක්- දිශාප්රූමුඛවූ, ඇදුරෙක්-ආචාය්ය ර්‍
යෙක් තෙම, පසක්-ප්රිත්යකක්ෂවූ, සුරගුරු මෙන්-වෘහස්පතීහු මෙන්, වෙසේ-වාසය කෙරේ.
21 ඔහු වෙතට -ඒ ආචාය්ය ර්‍ යා සමීපයට , සෙද-ශ්රීවඝ්රකවැ , ගොස්- ගමනය කොට, දහසින් බඳ- (කාර්ෂාපණ) සහස්ර යෙකින් බද්ධවූ, මේ පියලි- මේ පුත්තලිකාව, දී- (ගුරුදක්ෂිණාවශයෙන්) දානය කොට, නිබඳ- නිරන්තරයෙන්, සිත් ගෙන- චිත්තාරාධනය කොට, සව්සත- සකලවාංමය, උගන්නා ලෙද- උද්ග්රරහණය කරන ආකාරය, කියා-කථනය කොට.
1 උගන් මේ ලෙද-මුද්රි ත
22. කැටුව ලා පිරිව ර සනහා මුදුන මනහ ර බෝසත් විප්කුම ර යන්ට දුකසේ දුන්නු අවස ර
23. දෙමව්පිය ස‍ිනෙහැ ති1
වඳිනුව පාපියුම් පෙ ති
එකුමරු නැමීග ති
ඔවුන් කඳුළෙන් පිට තෙමීග ති
24. නුවරුන් නුවන්පෙ ළ
ඉඳුනිල් තොරණ සුලක ළ
මඟට බැස නිකස ළ2
යන්ට3 නික්මිණි කුමරු සිරිදු ළ
22 පිරිවර-පිරිවාර ජනයා , කැටුව ලා- අනුගත කොට, මන
හර- මනෝරම්යිවූ, මුදුන- මස්තකය( ශීර්ශය) , සනහා- (චුම්බන
යෙන්) , ස්නේහ කොට , බෝසත්විප්කුමර -බෝධිසත්වවූ බ්රාශහ්
මණ කුමාරයා හට, යන්ට- ප්රතයාණය පිණිස , දුකසේ-දුක්වූ
පරිද්දෙන්, අවසර දුන්නු- අවකාශ දානය කළහ.
23 ස‍ිනෙහැති- ස්නේහාන්විත වූ, දෙමව්පිය-මාතෘ පීතෘ දෙදෙනාගේ, පාපියුම් පෙති- පාදපද්ම පත්ර,යන්, වඳිනුව-වන්දනය කරනු පිණිස, එකුමරු- ඒ කුමාර තෙම , නැමීගති- නමූතාග්රවහණය කෙළේය, ඔවුන්-ඒ මාතෘපීතෘන්ගේ , කඳුළෙන්-නේත්රඳජල යෙන්, පිට-(කුමාරයාගේ) පෘෂ්ඨය, තෙමීගති- ස්තෛමිත්යය ග්ර්හණය කෙළේය.
24 නුවරුන්-නාගරිකයන්ගේ, නුවන්පෙළ- නේත්රෙපන්ති (නමැති), ඉඳුනිල් තොරණ- ඉන්ද්රෙනීල තොරණයෙන්, සුලකළ- ස්වලඞ්කෘතවූ, නිකසළ- පවිත්ර වූ , මඟට- මාර්ගයට, බැස- අව තිර්ණව, සිරිදුළ- ශෝභායෙන් ජ්වලිතවූ , කුමරු- කුමාර තෙම, යන්ට- ප්රළයාණය කරනු පිණිස , නික්මිණි- නිෂ්ක්රා න්තවී.
1 ෙස‍නෙහැති- ඇතම් 2 නොපැකිල- මුද්රිනත 3 යන්ඩ- සමහර
25. බැඳලා සිඟාසු ඟ
ලෙළවා දෑත මනර ඟ
කුමරු මඟයන ර ඟ
බලා ඇදගත හැකි ද නෙත් යු ග
26. මිණිබිම කෙළ ඇවි දී
කුමරිඳු සව් ඉසුරු වි ඳී
යන සඳ මඟ සුසැ දී
කුසල් බලයෙන් දුකක් නොම ල දී
27. සෙවණින් වලා නි ල්
සුවඳින් පවන් මලවු ල්
සිහිලඹිනි වනවි ල්
එකල සෙවියේ කුමරු මනක ල්
25 සිඟාසුඟ- ක්ෂද්ර වූ ශිඛාව, බැඳලා- බන්ධනය කොට , දෑත-
හස්තද්වය, මනරඟ-මනෝනුකූලසේ, ලෙළවා- ලලිත කොට,
කුමරු-කුමාරයා, මඟයන රඟ- මාර්ගයෙහි ගමන් කරන ලීලාව,
බලා- අවලෝකනය කොට, නෙත් යුග- නේත්රලයුග්මය, ඇදගත
හැකි ද- ආකර්ෂණය කරගත හැක්කේද? (නොහැකි යයි සේයි) .
26 මිණිබිම-මාණික්යතමය භූමියෙහි, කෙළ ඇවිදී- ක්රීයඩනයෙන් සඤ්චාරය කළාවූ , සව් ඉසුරු- සකලෛශ්චය්යහර්‍ යන්, විඳි-වින්දනය කළාවූ, කුමරිඳු- කුමාරෝත්තමයා , සුසැදි - සුසජ්ජිතවූ , මඟ- මාර්ගයෙහි, යන සඳ- ප්රායාණය කරන කල්හි, කුසල් බලයෙන්- (පූර්වෝපචිත) කුශලබලයෙන්, දුකක්-දුඃඛයක්, නොම ලදී- නොලද්දේමය.
27 එකල-තත්කාලයෙහි, නිල්වලාස නීලවලාහක තෙම, සෙවණින්-ඡායායෙන්ද , මලවුල්- පුෂ්පයෙන් ආකූලවූ, පවන්- මාරුතය තෙම , සුවඳින්- සුගන්ධයෙන් ද, වනවිල්- වනතඩාග තෙම, සිහිල් අඹිනි -ශීත ජලයෙන් ද, මනකල්-මනෝඥවූ , කුමරු- කමාරයා, සෙවියේ- (වෙන වෙනම ) සේවනය කෙළේය.
28. මිහිලියගෙ මන හර සිරිගත් දිමුතු මුතු හර දෙළෙන් ගිලි පුර හර1 කුමරු ගඟ දිටි2 ලෙසින් පෙර හර
29. සුපිපි සියපත් ව ත
රතුපුල් ලවන් පැහැප ත
කුමුදු මදහස යු ත
කෙළන3 පෙටිපෙළ බලන දිගුනෙ ත
30. තරඟවැළ බැම ලෙ ළ
සකසිරි ගෙලෙත් සුලක ළ
සළා නැබ පළ ක ළ
පුලිනතල පුළුකුළු4 සරික ළ
28 මිහිලියගෙ-මහී(නමැති) කාන්තාව සම්බන්ධිවූ , මනහර-
මනෝහරවූ, දිමුතු-දීප්තිමත් වූ, මුතුහර- මුක්තාහාරයක්හුගේ,
සිරිගත්- ශෝභාග්ර හණය කළාවූ , පුරහර- පුරාරිහුගේ ( මහ
දෙවියාගේ), දෙළෙන්-ජටායෙන්,ගිලි-ගලිතවූ , ගඟ- ගඞ්ගා නම්
නදිය , කුමරු-කුමාර තෙම , පෙරහර ලෙසින්-පරිභාරව්යා්ජ
යෙන්( පෙරමඟට එවන ත්යාකගයක් මෙන්) , දිටි-දර්ශනය කෙළේ.
( ගඞ්ඟා තොමෝ කෙබඳු ඳ? යනු මතු තෙකවකින් කුලක විසින්
දක්වත්).
29 සුපිපි-සුපිෂ්පිතවූ, සියපත්- ශතපත්රන නමැති, වත-වක්ත්ර් යක් ඇති , රතුපුල්- රක්තෝත්පල නමැති , ලවන්-අධරයෙන්, පැහැපත-ප්රමභාවත්වූ, කුමුදු-කුමුද පුෂ්ප (නමැති) , මදහස-මන්ද හාස්යතයෙන් , යුත-යුක්තවූ, කෙළන පෙටිපෙළ-ක්රීනඩනය කරන්නාවූ පාඨීනපංති නමැති බලන- අවලෝකනය කරන්නාවූ, දිගු නෙත - දීර්ඝනේත්රා ඇති-
30 තරඟවැළ- තරඞ්ගාවලී නමැති , බැම- හ්රූ(යුග්ම)යෙන්, ලෙළ- ලිලෝපේතවූ, සකසිරි-ශඞ්ඛ ශ්රී් නමැති , ගෙලෙන්- කණ්ඨයෙන්, සුලකළ-ඉතා අලඞ්කෘතවූ, සළ-ජටායෙන්, නැබ-නාභිය, පළකළ-ප්රවකාශ කළාවූ , පුළුලුකුළු- පෘථුලවූ ජඝ නය හා, සරි කළ-සමාන කළාවූ, පුලිනතල- වාලුකාතල ඇති.
1 උරහර-ඇතම් 2 දුටි-සමහර 3 සසල-මුද්රිතත 4 පුළුලුකුල-මුද්රි්ත
31. සක්වා ලිහිණි ත න සැදි විල්ලිහිණි මෙවුලෙ න සයුරු රජ බිසවු න විලස ඉඳුරා එගඟ පෑ මෙ න
32. දිය කෙළන1 සුරක ල
වරලස පැළඳි මනක ල
මල්සුවඳැති සිලි ල
සුරිඳු ගජරජ ගිලේ ඇමක ල
33. සත්රුසිවර පුද න
පරසතු කුසුම් රැස්ව න
ඉවුරස ගිනි පුද න
සකොලහලගුරු මතුරු2 ගිගුමෙ න
31 සක්වාලිහිණි- චක්ර වාකශකුන, (නමැති) තන-පයෝධර
ඇති, විල්ලිහිණි- සාරසපක්ෂි (නමැති) , මෙවුලෙන- මෙඛලා
යෙන්, සැදි- සජ්ජිතවූ, එගඟ-ඒ ගඞ්ගා තොමෝ, සයුරු රජ-
සාගර (නමැති) නරේන්ද්රියාගේ , බිසවුන විලස- මහීෂීවිලාසය,
ඉඳුරා- සෘජුව , පෑමෙන- ප්රශකාශ කළාක් මෙනි.
32 දියකෙළන- (එහි) ජලක්රීරඩනය කරන්නාවූ , සුරකල-සුර කාන්තාවන්ගේ, වරලස-කේශකලාපයෙහි, පැළඳි- ප්ර්සාධීතවූ, මනකල- මනඃකල්යිවූ, මල්සුවඳ ඇති- පුෂ්ප සුගන්ධ ඇත්තාවූ, සිලිල- (ගඞ්ගා) ජලයෙහි , ඇමකල්- හැමකල්හි , සුරිඳු ගජරජ- ෙඒරාවණ හස්ති රාජ තෙම , ගිලේ-නිමග්න ෙව්.
33 සත්රුසිවර- සප්තර්ෂිවරයන්ට , පුදන - පූජාකරනු ලබන් නාවූ , පරසතු කුසුම්- පාරිජාත කුසුමයන්, රැස්වන -රාසිභූත වන්නාවූ , අස-සමීපයෙහි , ගිනි පුදන- වහ්නි ( දේවතා ) පූජනය කරනු ලබන්නාවූ , ඉවුරු- (ඒ ගඞ්ගාවෙග්) කුලභූමීහු , ගුරු මතුරු ගිගුමෙන්- වෘහස්පතීහු අධිපති කොට ඇති සෘග්වේද මන්ත්රන යන්ගේ , ඝෝෂණෙයන්, සකොලහ- කෝලහල සහිතයහ. (ගිගුම්ගත්හයි සෙයි) .
1. කෙළින-සමහර 2 මතුර-ඇතම්
34. පිළිබිඹු පත් ගඟ ට මියුලඟන දිගු නුවන ට තම සතුරු සැක ෙකා ට නිබඳ මින්කැල වදිති සටන ට
35. කළ හස ගමන් යු ත්
සලළ නළවන වෙතප ත්
ලෙළ නිල්වරල් ෙන ත්
ඒගඟ ෙවසඟන වැන්න රසව ත්
36. හෝපලුතුරු පත ර
ලඹදෙන ළතඹ පලුබ ර
ඒහි පැනට ෙලාබ කැ ර
තමන් දිව් දිගු කැරැ සිටින යු ර
34 ගඟට- (ඒ) ගඞ්ගාවට , පිළිබිඹු පත්- ප්ර තිබිම්බිතව පැමිණි
යාවූ, මියුලඟන- මෘගාඞ්ගනාවන්ගේ, දිගු නුවනට- දීර්ඝ නේත්රබ
යන්ට , තම සතුරු-ස්වකීය ශත්ත්රෑ හුයය, මෙවත් විරෝධී වූ
අනික් මත්ස්යග කෙනෙකැයි , සැක කොට- ශඞ්කා උපදවා, මින්
කැල-මත්ස්ය සමූහයෝ , නිබඳ- නිරන්තරෙයන්, සටනට- යුද්ධ
පිණිස, වදිති-ප්රෝවිෂ්ට වෙත්. (යුද්ධාරම්භ කෙරෙතැයි සෙයි).
35 (ගඞ්ගා පක්ෂයෙහි ) කළහස- කාදම්භපක්ෂින්ගේ, ගමන් යුත් - ගමනාගමනයෙන් යුක්තවූ , සලළ- සරලවෘක්ෂය , නළවන- නඩ(බට) වනය, වෙතපත්- වේත්රගපත්ර ය යන මේ ඇත්තාවූ , ලෙළ- ලලිතවූ, නිල්-ශෛවාලය, වරල්- ඒනම් මත්ස්ය්ය , නෙත්- වෘක්ෂමූලය යන මේ ඇත්තාවූ, රසවත්- ජලස්කන්ධයෙන්, යුක්තවූ, ඒගඟ- ඒ ගඞ්ගා තොමෝ -
(ගණිකාපක්ෂයෙහි) හසකළ -( දුටුවන්) සතුටු කරවූ, ගමන්- ලීලාගතිෙයන්, යුත්-යුක්තවූ , වෙත පත්- සමීප ප්රා ප්තවූ, සලළ- කාමුකයන්, නළවන- සාන්ත්වනය කරන්නාවූ, ලෙළ- ලිලෝ පේතවූ, නිල්වරල්- නීලකේශකලාපයක් හා නෙත්- (නිලවණර්‍) නේත්රය ඇත්තාවූ , රසවත්- (සෘඞ්ගාර) රසාන්විතවූ, වෙසඟන වැන්න -ගණිකාවක වැන්නීය.
36 ලඹදෙන- ප්ර්ලම්බමානවූ, ළතඹ පලුබර- තරුණ තාමර පල්ලවහාර ඇති , පතර-මහත්වූ, හෝපලුතුරු- (ගංඉවුරෙහිවූ)
37. ඒගඟ පිළිබිඹු ප ත් නාරි උපුල් පැහැප ත් කෙළන දිය සුරක ත් සැකින් නරඹති ෙබාළඳ සිදුක ත්
38. ඒගඟවර මියුලැ ස්
තම පියතම බලන ලෙ ස්
පුබුදු නිලුපුල් රැ ස්
මැවූවා වැනි සියදහස් අැ ස්
39. නිලන කුසතණ පෙ ළ
පිළිබිඹු පැමිණි ගඟැතු ළ
රිවිරැස් බියෙෙනාස ළ
අඳුරු සැඟවුණු විලස පළක ළ
අශෝක වෘක්ෂයෝ , ඒහි-ඒ ගඞ්ගායෙහි, පැනට-පානියයට, ලොබ කැර- ලොභ කොට, තමන්-තමන්ගේ , දිව-ජිහ්වාවන්, දිගු කැරැ- ප්ර සාරණය කොට, සිටින යුර- ස්ථිතයන් වැන්නාහ.
37 ඒගඟ- ඒ ගඞ්ගා ජලයෙහි, පිළිබිඹු පත් - ප්ර්තිබිම්බිතවූ, පැහැපත්- ප්ර භාසම්පන්නවූ, නාරි උපුල්- ස්ත්රී්ස්වරූපවූ ඒනම් පුෂ්ප විෙශ්ෂය, දිය කෙළන- ජලක්රීිඩනය කරන්නාවූ, සුරකත්-සුර කාන්තාවනැයි, සැකින්- ශඞ්කායෙන් , බොළඳ-අතිශයින් මුග්ධවූ, සිදුකත් - සිද්ධාඞ්ගනාවෝ , නරඹති- නිරීක්ෂනය කෙරෙත්.
38 පුබුදු- (ඒ ගඞ්ගායෙහි) ප්රාබුදුධවූ, නිලුපුල් රැස්- නිලෝත්පල රාශි ෙතම (කෙබඳු ද යත්?) ඒගඟ- ඒ ගඞ්ගා නමැති, වරමියුලැස්- උත්තම ස්ත්රි(ය විසින්, තම පියතම- (සමුද්රු නමැති) ස්වකීය වල්ල භයා , බලන ලෙස් - ආලෝකනය කරන ව්යාමජයෙන්, සියදහස්
ඇස්- ශතසහස්රිසඞ්ඛ්යාරත අක්ෂීන්, මැවූවා වැනි- නිර්මිත කළාක්
වැන්න.
39 ගඟැතුළ- (ඒ) ගඞ්ගාභ්යයන්තරයෙහි , පිළිබිඹු පැමිණි-ප්රකති බිමුබිතවූ, නිලන- ශ්යාඛමායමානවූ, කුසතණ පෙළ- (කුලභූමිගත) කුශ තෘණපන්ති තොමෝ , රිවිරැස් බියෙන්- සූය්ය්ෙහ රශ්මී භීතියෙන් , ඔසළ- අවසෘතවූ (නිමග්නවූ ) , අඳුරු- අන්ධකාරයාෙග් , විලස- විලාසය, පළකළ- ප්රූකාශ කළා.
40. රජහස සුපුන්ත න
රළසළුපටින් වසමි න
අළ පෑ පෙටි නෙති න
බලන වැනි ඔහු ඒගඟ වරඟ න
41. සිහිල් සඳ රස් සේ
මිණිමුතු කුසුම් ගස් සේ
සැතපී ෙනාලස් සේ1
ගියේ කුමරිඳු ඒගඟ ඔස් සේ
42. කිසිතැනෙක ඉඳුනි ල්
මිණි ඇවුණු මුතුහරතු ල්
කිසිතැනැ හෙළ කම ල්
ගෙතූ නිලුපුල්දමෙව් මනක ල්2
40 ඒගඟ වරඟන- ඒ ගඞගා ( නමැති) වරාඞ්ගනා තොමෝ, රජ
හස- රාජහංස ( නමැති) , සුපුන්තන- පීනපයෝධරයන්, රළසළු
පටින්- තරඞ්ග (නමැති) උත්තරියපටයෙන්, වසමින-ප්ර තිච්චන්න
කෙරෙමින්, අැළපෑ-පාර්ශවයක් දැක්වූ, පෙටි- පාඨිනමත්ස්යර
(නමැති) , නෙතින-නේත්ර්යන් කරණකොට ගෙන , ඔහු-ඒ
කුමාරයා , බලන වැනි- අවලෝකනය කරන්නියක වැන්න.
41 සඳරස්සේ - චන්ද්රරරශ්මීන් මෙන් , සිහිල්-ශීතලවූ, මිණි මුතු කුසුම්- ප්රිබුද්ධ කුසුමයන් ඇති , ගස් සේ- තරුවඡායාවන්හි, සැතපී-සන්තෘප්තව, නොලස් සේ - අලසනොව , කුමරිඳු-කමා රෝත්තම තෙම , ඒගඟ ඔස් සේ- ඒ ගඞ්ගාවගේ කුලමාර්ග යෙහි , ගියේ-ප්රදයාණය කෙෙළ්.
ඉක්බිති කුලක කාව්යයයෙකින් ප්රසයාගතිථ්ය්ගඞ වර්ණඨනා කරන්නාහු කිසිතැ නෙක යනාදී පස්කවක් කියත්.
42 කිසිතැනෙක- (ගඞ්ගා යමුනා සමභේදය ඇති හෙයින් ) සම හර තැනෙක්හි, ඉඳුනිල්මිණි ඇවුණු- (යමුනා ජල නමැති) ඉන්ද්රහ නීල මාණික්යියෙන් අවුණන ලද, මුතුහරතු ල්- මුක්තාහාරයක් වැනි(ගඞ්ගා ජල ඇති) , කිසිතැන- සමහර තැනෙක්හි, හෙළ කමල්- ධවලපද්මයෙන්, ගෙතූ- ග්රලථීතවූ , නිලුපුල්දම ඒව් - නිලෝත්පලදාමයක් මෙන්, මනකල්- මනෝඥවූ.
1 සැතපී ෙනාලස්ෙස් අැතම් 2 පැහැදුල්-සමහර
43. ඇතැම් තැන කළහ ස බබළන සිරින් රජහ ස සරාකල ගනරැ ස අතුරැ දිසි මෙන් තැනෙක නුබකු ස
44. ඒක්1 තැනෙක මීක ත
කළුවැල්2 සුනිල් පැහැප ත
ඇඳලා කොපොල්3ප ත
සොඳුරු සඳුනෙන් කළ බෙදුම් යු ත
45. තැනෙක අතුරෙන් තු රු
පත් සඳ කැලුමෙස් යු රු
පිපි මලිනි විසිතු රු
තැනෙක නිල්වන ගැබෙව් පියක රු
43 ඇතැම් තැන- සමහර ස්ථානයෙක්හි, කළහස-( කාලවර්ණ්වූ)
කාදම්බපක්ෂීන් අතුරෙහි, රජහස- (ශ්වේතවර්ණනවූ) රාජහංසයන් ,
බබළන සිරින්- භ්රාජමානවන ශෝභාවෙන් යුක්තවූ, තැනෙක-
කිසිතැනෙක්හි, සරාකල- ශරත්කාලයෙහි, ගනරැස අතුරැ- මේඝ
රාශිය අතුරෙහි, නුබකුස- නභඃකුක්ෂිය , දිසි මෙන්- දෘශ්ය මාන
වූවාක් වැනිවූ,
44 ඒක් තැනෙක - සමහර ස්ථානයෙක්හි, මීකත-මහීකාන්තා වගේ, කොෙපාල් පත - කපෝල පත්රකය, සුනිල් පැහැපත-අතිනීල ප්රිභාන්විතවූ, කළුවැල්- කාලාගුරුවෙන්, ඇඳලා- අඤ්ජනය කොට , සොඳුරු සඳුනෙන්- සුන්දර වූ වන්දනයෙන්, කළ-කරන ලද, බෙදුම් යුත- විභාගයෙන් යුක්ත වූවක් වැනි වූ .
45 තැනෙක- ස්ථානයෙක්හි, තුරු අතුරෙන්- වෘක්ෂයන්ගේ, අන්තරයෙන්, පත්-ප්රාකප්තවූ, සඳ කැලුමෙස් යුරු- චන්ද්ර්කාන් තිච්ඡායාකාරවූ, තැනෙක-සමහර ස්ථානයෙක්හි, පිපි මලිනි- ප්ෂ්පිත පුෂ්පයෙන්, විසිතුරු- විචිත්ර්වූ, නිල්වන ගැබඑව්- නිලවන ගර්භයක් මෙන් , පියකරු- ප්රි යකරවූ -
1.එක-සමහර 2.කළුවන්- ඇතම් 3.කොපුල්-මුද්රිඑත
46. අහස්ගඟ යමු නා එක්වූ තැනෙහි සොබ නා පයාගඟ1 දිය නා ගිමන් සැනහී කුමරු දිය නා
47. ලොලා කෙළන2 වනදෙව් යුවළ ඇමක ලේ පු ලා කුසුම් රළ3 සළුපටිනි මනක ලේ නි ලා සිටින ගඟ සුදුවැලි ඉවුරුතෙ ලේ බ ලා නොයෙයි4 රිසි නිසි හෝමුවඟුකැ ලේ
48. නිසී අඳුන්දිවිසම් ඇදි දිගු පුළු ල දිසී තඹර රොන් පැහැ බැඳි5 දළමඩ ල විසී පසිඳුරන් කළ එම ගඟ අස ල ඉසී වරන් වැඳි කුමරිඳු අසපුව ල
ඉති තෙවැනි සග
46. ‘අහස්ගඟ-ආකාශගඞ්ගාව ද , යමුනා- කාලින්දි නදිය ද, එක්වූ තැනෙහි- සම්භේද වූ ස්ථානයෙහි, සොබනා -ශෝභනවූ, පයාගඟ-ප්ර්යාග නම් ගඞ්ගා (තිථි) යෙහි, දිය නා- ජලස්නානය කොට, දියනා- ජගන්නායකවූ, කුමරු- කුමාර තෙම, ගිමන් සැනහී-ග්රීදෂ්ම නිර්වාපණය කෙළේ.
47. ඇමක‍ලේ- සර්වකාලයෙහි, (නිරන්තරයෙන්) ලොලා-
ලෞල්යමයෙන්, කෙළන-ක්රී ඩා කරන්නාවූ, වනදෙව් යුවළ-වන දේවමිථුනයන් ඇති, පුලා කුසුම් - ඵුල්ලවූ පුෂ්පයෙන් හා, රළ සළුපටිනි- (නදී) තරඞ්ග නමැති ශාටකපටයෙන්, මනකලේ- මනඃකල්යිවූ, ගඟ-ගඞ්ගාව සම්බන්ධිවූ, සුදුවැලි- ධවලවාලුකා ඇති, ඉවුරුතෙලේ-තීරභූමි ප්ර්දේශයෙහි, නිලා සිටින-ශ්යවමාය මානව අවස්ථානය කරන්නාවූ , නිසි- යෝගළ්යහවූ, හෝමුවඟු කැලේ-ජලචේතසාරණ්යලය, බලා- අවලෝකනය කොට, රිසි- රුචිය, නොයෙයි- අපගත නොවේ.( එකාඞ්ගරූපකයි):
48 කුමරිඳු- කුමාරේන්ද්රා තෙම, එම ගඟ අසල- එම ගඞ්ගාවගේ සමීපයෙහිවූ, අසපුවල- ආශ්රරමයන්හි(වසන්නාවූ),නිසි-යෝග්යාවූ
දිගු පුළුල-දෛර්ඝ්ය්පෘථුලතා ඇති, අඳුන්දිවිසම්-අජිනද්වීපීචර්මග
යන්, ඇදි-ආච්ඡාදානය කළාවූ, තඹර රොන් පැහැ-තාමරසරේණු
ප්රුභායෙන්, දිසි-දෘශයමානවූ , බැඳි- බන්ධනය කරන ලද, දළ
මඬල-ජටාමණ්ඩල ඇති, පසිඳුරන්- ( චක්ෂුරාදි)පඤ්චේන්ද්රිණයයන්, විසීකළ- වසඟ කළාවූ , ඉසිවරන්- සෘෂිවරයන් , වැඳි- අභිවාදනය කෙළේයි.
තෘතියසර්ග් ව්යාඟඛ්යා නිමි