"උග්ගල් අලුත්නුවර/මහා පෙරහර මූලාරම්භය" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්
Content deleted Content added
79 පේළිය:
මාසෙ පෝයගිය ගිය පෑලවියට (අමාවක දින හෙවත් මසෙ පෝය දිනට පසුදින) කුඹල් පෙරහර පැවැත්වීම ආරම්භ කෙරේ. එදින උදෑසන බස්නායක නිළමේ ගේ ප්රධානත්වයෙන් දේවාල පරිශ්රයේ සිදුවන ප්රධාන කටයුත්ත වන්නේ කඩබිම් වෙන්දේසියයි. මෙදින ගැමියන් අතර ඇතිවන තරගයේදී ඇතිවන සුළු ගැටුම් කාරී තරගය මළුවේ විදානේ විග්රහකරන්නේ සුරඅසුර යුද්දයේ ආරම්භක නිරූපනය සේය.ඔහුගේ මතය පරිදි පෙරහරේ එක් සංකේතාර්ථයක් වන්නේ ද එම යුද්දයද සිහිපත් කරමින් සුරයන් ගේ ජයග්රහනය සැමරීමකි. මේ වෙන්දේසියේදී බොහෝ විට එකම පවුලේ අය අතර පවා ගැටුම් කාරී බවක් ඇතිවේ. එය මෑතදී පමණක් නොව ඉතා ඈතදී පවා එසේම වූ බව ද පැවසේ. මෙහිදී නරක අය යැයි ඔවුන් විස්නම සම්මත කර එක් පක්ෂයක් විසින් හඳුන්වන ප්රතිවිරුද්ද පක්ෂයේ අයට '''දේවක්කේඩුව''' ඇතිවන බවක් පවසනු ඇසිය හැකිය. පෙරහර අරඹී නිමවන තෙක්ම බොහෝ රාජකාරි ඇත්තන් ආවේගශීලීව හැසිරෙන ආකාරයක් නිතරම දක්නට ලැබීම ද ස්වභාවයක් බඳුය. එහෙත් මේ සියලුම ගැටුම් දිය කැපීමත් සමග නිමාවන බවත් පෙරසේම පවුල් බැඳීම් ශක්තිමත්ව තහවුරුවෙමින් ප්රජාව අතර ඇති සුහද සබඳතාව පුනර්ජනනය වෙමින් තහවුරු වන බවත් මළුවේ විදානේ ගේ විග්රහයට ද ඇතුලත්ය. ලේඛකයා ගේ අත්දැකීමද නිගමනයද ඒවා අපූරු තාවකාලික ආරවුල් පමණක් බවය.
සවස '''හෙන්දිරික්කාමල් පිපෙන වෙලාවට''' (ප.ව. 4.00 ට පමණ) '''“හැන්දෑදුරවාදනය”''' දේවාලයෙන් ඇසෙයි. එය දවුල් තම්මැට්ටන් සහ හොරණෑව යන උපකරණ යොදාගනිමින් මහ හඬින් වැයෙන හේවිසියකි.
සෙසු නොපැමිණි අයට පෙරහර තේවා(පෙරහර සම්බන්ධ කටයුතු) සිහිපත් කිරීමට නැවත කරන සිහි කැඳවීමක් බඳුය. මේ දක්වා දේවාලයට නොපැමිණි අය වෙත්නම් දේවාලයට යුහුසුළුව එන බව මෙහිදී දක්නට ලැබේ. සියලුම රාජකාරි ඇත්තෝ දේවාලයට පැමිණ '''පළමුවෙන්ම බුදුන් වැඳ පන්සිල් ගෙන දෙවියන්ට පින්දීම සිරිතය'''. චෛත්යය බෝධිය හා විහාරගෙට ගොස් බුදුන් වැඳීම, පෙරහර සඳහා කරන අසන්නතම සූදානම බඳුය. ටිකවේලාවකින් නැවතත් හැන්දෑදුරවාදනය හා උංගිරි තේවය හෙවත් '''හුන්කිරි තේවය''' සිදු කෙරේ. හුන්කිරි තේවය යනු දේවාලයට ගිතෙල් හා පොල්තෙල් වැඩමවීම වේ. (තේවාවාදන පිළිබඳ පරිච්ඡෙදය බලන්න) පැමිණෙන රාජකාරිකරුවන් සියලු දෙනා පිළිබඳ විමසා බලමින් අඩුපාඩු සොයා බලා අවශ්ය විධිවිධාන සැලසීම කෙරෙන්නේ අත්තනායක මොහොට්ටාල නිළමේ විසිනි. '''ගණිත පංගුව''' භාර රාජකාරි ඇත්තා තමන්ට නියමිත ස්ථානයේ, එනම් දිග්ගෙයට පිවිසෙන දොරටුවේ දකුණු පසින් හමුවන කුළුණ පිටුපස '''“පෑතැටිය”''' තබා ඒ පිළිබඳ නිරීක්ෂනාක්ෂිය යොමු කරගෙන සිටින ආකාරය සෑම පෙරහර දිනවලම දක්නට ලැබෙන විශේෂ ලකුණකි. '''එම කුළුණ ඉදිරිපස ඇත්තේ අත්තනායක නිළමේ ට වාඩිවීම සඳහා පැනවූ මිටි ආසනයයි'''. පුරාණයේ සිට තහවුරු වී ඇති සම්මතයක් දැකිය හැකිය. '''දේවාලයේ වාඩිවීසිටීමේ අවසරය ඇත්තේ අත්තනායක මොෙහාට්ටාල නිළමේට පමණකි'''. ඒ විශේෂ වරමකි. '''“දේවකාරිය”''' හෝ '''“රාජකාරිය”''' සඳහා එන කවරකුටවත් ඒ වරම නැත. බස්නායක නිළමේවරයා වුවද දේවාලයට පැමිණියොත් සිටිය යුත්තේ හිටගෙනය. පෙරහර බැසීමට (දේවාලයෙන් පිටවීමට) නියමිත සුබ වේලාව දැන සිටින්නේ අත්තනායක මොහොට්ටාල නිළමේ විදානෙ වරයා කපුමහතා සමග ඇතුළු කට්ටලේ අය වැනි වගකිවයුත්තෝ කීපදෙනෙක් පමණි. '''නැකත රහසක් වශයෙන් තබා ගැනීම පෙරසිරිතය.''' නියමිත වේලාවේ සුබ මොහොත එළඹීමට ආසන්න වෙත්ම ගණිත පංගුවේ රාජකාරි ඇත්තා විසින් ඒ බව අත්තනායක නිළමේට දැනුම් දීමත් එමගින් විදානෙට දැනුම් දීමත් නියමිත නිළ කාර්යයි. මේ දැනුම් දීම් කටවචනයෙන් නොව විශේෂිත සංඥා මගින් හැඟවේ. මෙහිදි කටවචනයෙන් ප්රකාශවන සාම්ප්රදායික එකම වදන් මාලාව වන්නේ විදානේගේ නියෝගයයි. තමාට නියමිත කුළුණ අසලට යන '''මළුවේ විධානේ පෙරහර සඳහා ආඥාව නිකුත් කරයි'''. එය මහ හඬින් කෙරෙන දැඩි නියෝගයකි. ඒ සඳහා නියමිත සාම්ප්රදායික වදන්මාලාව අදත් එලෙසම භාවිත වේ. ඒ විධානය මෙ පරිදිය. '''“ගංදෙකේ නිලමක්කාරයෝ ඇවිල්ල ඉන්නවද ...? ආලත්ති ඉලංගංවලින් ඇවිල්ල ඉන්නවද...? නීලපන්දම අරන්වරේන්..... රාජකාරියට ලැහැත්ති වෙයල්ලා...”''' මේ විධානය මහා හඬින් නිකුත්වීම සමග දේවාලයතුළ පැතිරයන්නේ දැඩි නිහඬතාවයකි. මේ අවස්ථාවේ අත්තනායක මොහොට්ටාල නිළමේවරයා ආසනය මත වාඩිවී සිය '''නිළ යෂ්ටිය'''( බස්තම) තබා ගෙන සිටී. මේ සමගම '''හෙවනැන්නැහැවරු''' දිග්ගේ දොරටුව හා හේවිසි මණ්ඩපයේ ඉදිරිපස දක්වා මග ඉඩ ලබාගැනීම පිණිස තම හෙල්ල ඉදිරියට දිගු කර '''“සංහිෙඳ් සංහිෙඳ්”''' වශයෙන් හඬ නගයි. එය තේරුම් නොගන්නා බැතිමතුන් හෝ දරුවන් වෙත්නම් සෙසු
''''''ජිං ජිං කුන්දත් තාකඩ ජිංතක ...ජිං ජිං කුන්දත් තාකඩ ජිංතක............../////////////////////''''''
යනුවෙන් දැක්වෙන පදය අනුව වාහල් බෙරය පමණක් මේ අවස්ථාවේ
කන්දමුදුනට බැන්ද ආසනයට
90 පේළිය:
යනාදී වශයෙන් ඉදිරිපත්වන එම ගායනයෙන් හැඟවෙන්නේද එය මුලින්ම කරන රංගනය හා මුලින්ම කරන නමස්කාරය යන්නය. මේ ආකාරයට කෙරෙන දැකුම් අත්නැටීමේ පදය හා එම නැටුම් සම්ප්රදාය අන් තැනෙක දැකිය නොහැකි මේ දේවාලයට පමණක් ආවේනික එකකි. දැකුම්අත් නැටීමෙන් අනතුරුව '''කෝලක්කාරපංගුවේ''' නැටුම් ඉදිරිපත්වන අතර එහි ගායන අන්තර්ගතය හා නැටුම් විලාසිතාවද '''කෝලම් හෙවත් විහිළු කරන ස්වරූපයක් ගනී.''' ඉදිරිපත්වන ගායනයේ දී
සියල් සිව්රඟ සෙනග සමගින් තුන්වෙන්ව වඩිනා දිනේ
මෙකල් මැදගම යන ගමේදී සක් නදක් අසමින් වනේ
විපුල් රිවිකුල ප්රභාපති මේ කිමෙක් දැයි වදහල තැනේ
දිමුත් යාපා එභූපා රජු සෙනග ගනිමින් වැඩම කරගෙන
තුරුත් සිඳබිඳ මුළුත් උදුරා සතරවීදිය තනා අවටින
මහත් නුගයක් බිඳී ගිනි ගෙන අළු ගොඩක් විය එදෙවි බලයෙන
සවත් දෙවිඳුගෙ මාලිගාවට ලකුණු මේ යයි බලා නුවනින
බින්දවා තුරු මුළුත් උදුරා සතරවීදිය තනා අවටින
ඉන්දවා කප සුබ මොහොත් ගෙන තනා දෙමහල් පාය අවටින
බන්දවා සත ආවැඩුන් දී රන් අවිය එහි වැඩම කරමින
වන්දවා පුද පඬුරු සමගින් ගමුත් පුදවා එරජ වැඩි තැන
යන කවි ද අන්වාර්යයෙන් ඇතුලත් වේ.
▲වැනි පදවල අරුත වන්නේද එය කෝලම් කිරීමක් බවය. '''කතරගම දෙවියන් විහිළුවලට කැමති බවත් තමන් විහිළු කිරීමෙන් එතුමාණන්වහන්සේ සතුටු වන බවත් මේ දේවාල රාජකාරි ඇත්තන්ගේ මතය වෙයි.''' නයියන්ඩිකාර පංගුවේ නැටුම් ද ඒ සමගම ඉදිරිපත්වෙයි. නයියන්ඩි නැටුමේදී කෙරන ගායනා අතර කන්දකුමාරසිරිතේ එන කවි ද මහනුවර සමයේ පසුකාලීනව රචනා කර ඇතැයි සිතිය හැකි නිර්මාණයන් ද වෙයි. ඒ අතර නිතරම පාහේ කියවෙන කවියක් වන්නේ
මීට අමතරව නයියන්ඩි නැටුම තුළ කතරගම දෙවියන්ට ගැයෙන '''ප්රශස්ති හා යාදිනි''' ද ඇතුලත් කවි ගැයේ. මෙම නැටුම හා ගායනාවන් ද මේ '''දේවාලයටම ආවේනික සම්ප්රදායයක්''' පිළිබිඹු කරයි. උග්ගල් අලුත්නුවර මේ නැටුම් සමහර විටෙක දැකිය හැකි හැකි තවත් ස්ථානයක් වන්නේ සොරගුණය දේවාලයයි. 1970 දශකයේ පවා සොරගුණ දේවාලයට ගොස් මේ නැටුම් ඉදිරිපත් කළේ මේ ඇත්තන්ම වීම විශේෂත්වයකි. මේ ගැන ඒ අය විමසීමේදී ලේඛකයාට පැහැදිලි කරදුන්නේ මෙහි වැඩවසන්නේද කතරගම දෙවියන් බවත් සොරගුණ ඇත්තන් හා අම්මුඩුව කතරගම දේවාලයේද මොහොට්ටාල නිළමේවරුන් ඉල්ලා සිටියොත් එම ස්ථාන දෙකේම ද නැටුම් ඉදිරිපත් කිරීම හා ඊට සුදුසු මිල ලබා ගැනීම වරදක් නොවන බවය. මේ හැර අන්කවර අවස්ථාවක ඉල්ලා සිටියත් ප්රසාංගික වේදිකාවක් වැනි ස්ථානයකට මේ අය කැඳවිය නොහැකිය. එසේ කළොත් එය '''දේව උදහස ලැබීමට හේතුවක් විය හැකිය''' යන බිය මේ අයතුළ තදින් මුල්බැසගත් එකකි. ඒ අයගේ බලවත් විශ්වාසය හා ප්රකාශය වන්නේ ඒවා මිනිසුන්ට පෙනුනත් '''තමන් ඉදිරිපත් කරන්නේ දේවියන් වෙනුවෙන් උන්වහන්සේ උදෙසා පමණක්''' බවය. ඇත්තෙන්ම සාමාන්ය නිරීක්ෂකයකුට මේ නැටුම් පැත්තෙන් හා පිටුපසින් සිට බලනවාට වඩා යමක් කළ නොහැකිය. ඒවා දේවාභරණ වැඩමවන දෝලිය දෙසට හා දේවාභරණ වලට මුහුණලා ඉදිරිපත්වන දේවයාතිකා විශේෂයක් වශයෙන් සැලකීම ඊට හේතුවය. චාමර දරන අය කපුනිළමේවරයා සහ දෝලි වැඩමවන අය පමණක් එම නැටුම් ඉදිරිපස සිට නිරීක්ෂණය කරන්නට වරම් ලද්දාක් මෙනි. අත්තනායක මෙොහට්ටාල නිළමේට සහ බස්නායක නිළමේට වුව මේ නැටුම් දැකිය හැක්කේ එකත්පස්ව සිට පෙනෙන කෝණයකින් පමණි.▼
▲ '''එකල්යාපානිරිඳු යුදයට ගොසින් තෙවරක් පැරදුනේ...........
▲නයියන්ඩි නැටුම තුළ කතරගම දෙවියන්ට ගැයෙන '''ප්රශස්ති හා යාදිනි''' ද ඇතුලත් කවි ගැයේ. මෙම නැටුම හා ගායනාවන් ද මේ '''දේවාලයටම ආවේනික සම්ප්රදායයක්''' පිළිබිඹු කරයි. උග්ගල් අලුත්නුවර මේ නැටුම් සමහර විටෙක දැකිය හැකි හැකි තවත් ස්ථානයක් වන්නේ සොරගුණය දේවාලයයි. 1970 දශකයේ පවා සොරගුණ දේවාලයට ගොස් මේ නැටුම් ඉදිරිපත් කළේ මේ ඇත්තන්ම වීම විශේෂත්වයකි. මේ ගැන ඒ අය විමසීමේදී ලේඛකයාට පැහැදිලි කරදුන්නේ මෙහි වැඩවසන්නේද කතරගම දෙවියන් බවත් සොරගුණ ඇත්තන් හා අම්මුඩුව කතරගම දේවාලයේද මොහොට්ටාල නිළමේවරුන් ඉල්ලා සිටියොත් එම ස්ථාන දෙකේම ද නැටුම් ඉදිරිපත් කිරීම හා ඊට සුදුසු මිල ලබා ගැනීම වරදක් නොවන බවය. මේ හැර අන්කවර අවස්ථාවක ඉල්ලා සිටියත් ප්රසාංගික වේදිකාවක් වැනි ස්ථානයකට මේ අය කැඳවිය නොහැකිය. එසේ කළොත් එය '''දේව උදහස ලැබීමට හේතුවක් විය හැකිය''' යන බිය මේ අයතුළ තදින් මුල්බැසගත් එකකි. ඒ අයගේ බලවත් විශ්වාසය හා ප්රකාශය වන්නේ ඒවා මිනිසුන්ට පෙනුනත් '''තමන් ඉදිරිපත් කරන්නේ දේවියන් වෙනුවෙන් උන්වහන්සේ උදෙසා පමණක්''' බවය. ඇත්තෙන්ම සාමාන්ය නිරීක්ෂකයකුට මේ නැටුම් පැත්තෙන් හා පිටුපසින් සිට බලනවාට වඩා යමක් කළ නොහැකිය. ඒවා දේවාභරණ වැඩමවන දෝලිය දෙසට හා දේවාභරණ වලට මුහුණලා ඉදිරිපත්වන දේවයාතිකා විශේෂයක් වශයෙන් සැලකීම ඊට හේතුවය. චාමර දරන අය කපුනිළමේවරයා සහ දෝලි වැඩමවන අය පමණක් එම නැටුම් ඉදිරිපස සිට නිරීක්ෂණය කරන්නට වරම් ලද්දාක් මෙනි. අත්තනායක මෙොහට්ටාල නිළමේට සහ බස්නායක නිළමේට වුව මේ නැටුම් දැකිය හැක්කේ එකත්පස්ව සිට පෙනෙන කෝණයකින් පමණි.
මේ නැටම් නිමවන විට පත්තින් දේවාල පෙරහර නිමකළ හේවිසි කරුවන් පැමිණ ඇති බැවින් පෙරහර ගමනාරම්භවේ.
# පෙරමුණෙ ගමන්ගන්නා දේවාල නිළ කොඩිය වූ කුකුලා කොඩි දෙක (පෙර කාලයේදී රාවණා කොඩිය ගෙනගයමුත් එය අස්ථානලතවීම නිසා දැන් ඇත්තේ කුකුලා කොඩි දෙක පමණක් බවත් මේ අය කියති.
|