"ලෝකෝපකාරය-i" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්

 

<big>නමව් මුණිසරණ</big>

 

 

1. මුනිඳුට සරි කෙනෙත් - තුන්ලොවම නැති මුනිතුමෙක්මුත්

අපමණතරු රැසින් - සඳට සරි තරුවක් නොමැතීමෙන්

 

පදාර්ථ:- මුනිඳුට - බුදුරදුන්ට, සරි කෙනෙක් - සමාන කෙනෙක්,

භාවය:- බුදුවරයෙකුට බුදුවරයකු හැර සමාන බවක් ඇති කෙනෙක් තුන් ලොවෙහි ම නැත්තාහ. බොහෝතරු අතර සඳට සමාන තරුවක් නැත්තා මෙනි.

 

 

පදාර්ථ:- ලොව - ලෝකයෙහි, බුදු බව පතනුවෝ - බුදු බවපතන්නෝ, ලේ, හිස්, මස්, ඇස් දුන්- ලේ, හිස්, මස්, ඇස් දන් දුන්හ. සමුදුර - මහ මුහුද ද, මෙර - මහා මේරුවද, පොළෝ - මහ පොළොව ද, තරු - තාරකා ද, නො සරි -සමාන නොවේ. (එනිසා බෝසත්හු) ළතර වෙත් - දැඩි සිත් ඇත්තෝය.

 

 

3. දහම් සිතුරුවනට වඩිනා - වතෙක් තුන් ලොවම නැති

 

පදාර්ථ:- දහම් - ධර්මය, සිතුරුවනට - චින්තා මාණික්යතයට.

භාවය:- ධර්මය සිතූ පැතූ දේ දෙන මාණික්යවකි. එබඳු වටිනා දෙයක් තුන් ලොවම නැත්තේ ය. දහම් සොඬ රජතුමා ගේ රකුසාගේ කටට පැන්නේ ඒ නිසා ම ය.

 

4. වටු පැටිව දෙගුරුන් - තොමතිවද ලව් ගිනි එනු බල බලා

 

 

භාවය:- වටු පැටියෙක් වූ බෝසත් තෙම, දෙමාපියන් ලැව්ගි

-ඳ වීමට පැමිණ විය . ගංතෙරට පත් ගින්නක් නිවී ගියා සේ සත්යැ ක්රි යා බලයෙන් ගින්න නිවී ගියේය.

මෙයින්කතුවරයා වට්ටක ජාතකය සිහියට නංවා ඇත.

 

5. මනා වන විදුචක් - අවිදුන් මැදෙහි පාන අවියත්

 

මෝඩයා, අඳ දනහට - අන්ධ ජනයාට, එවුන් වත බලන්නට - ඔවුන්ගේ මුහුණ බැලීම සදහා, දපණ දෙන වැනි කණ්ණාඩියක් දෙන්නාක් මෙනි.

 

 

6. සුදනක් කෝප වුව - දුදනන් මෙන් වුවද නො තිබේ

මඳක් කල් තිබුවත් - ඉන්වන වැඩක් අවැඩක් නැති.

 

පදාර්ථ:- සුදනන් - සත්පුරුෂයන්, කෝප වුව - කෝප වුවත්,

 

භාවය:- සත්පුරුෂයන්ගේ කෝපයත්, දුර්ජනයන්ගේ මිත්රැ කමත්යන දෙකම වැඩි කල් නො පවතී. මේ දෙක ටික කලක් පැවතීමෙන් වැඩක් හෝ අවැඩක් සිදුනොවේ.

 

7. රනහසව රිවි සමග - දිවත් ජය ගති බුදුකුරු විසින්

තිරිසන්ව උපනත් - බෝසතුන් සිතූ දෙයක් සිදුවේ

 

පදාර්ථ:- රනහස - ස්වර්ණ හංසයා, රිවි සමග - සූර්යයා සමග,

 

 

 

භාවය:- බෝසත් රනහංසයා සූර්යයා සමග දිවීමෙන් ජය ගත්

-තේය. බෝසත් වරයෙක් තිරිසන්ව උපන්නත් ඔහු සිතූ දෙය ඉටුවීම සිරිති.

 

කතුවරයා බෝසත්කමේ අගය පෙන්වීමට මේ

ඉදිරිපත් කළේ ජවන හංස ජාතකයයි.

 

8. රූරු මුවරදා කල - මහදන කුමරු ගඟින් ගොඩ ලා

 

පදාර්ථ:- රූරු මුව රද කල - (බෝසත්) රූරු මුවරාජව උපන්

බ්රහහ්මදන්ත රජුට බණ කියා තමන්ගේ පිරිවර සතුන්ට සැප හා අබය ද දෙවි ය.

 

 

9. අමා රසයට වැඩි රසයෙක් - නො මැත සුරන් බුදිනා

 

පදාර්ථ:- සුරන් - දෙවියන්, බුදිනේ - අනුභව කරන්නේ, හැම

තමාගේ දරුවන් විසින් අණන ලද, සුබොජුන් - මනා

භෝජනය, ඊටත් වැඩි රසෙකි - ඊටත් වඩා රසයෙක් වේ.

 

භාවය:- දෙවියන් අනුභව තරන අමා රසයට වැඩි රසයෙක් නැත. තමාගේ දරුවන් ඇණූ හොද ආහාරය ඊටත් වඩා රසවත් වේ.

 

10. දෙගුරුන් විසින් තම දරුවන්ට - දෙන නොමඳ දන නම්

 

 

උගතුන්ගේ සභා මැදෙහි, ඉදිරිව - අභිමුඛව, ඉන්ට -

හිඳීමට, සිල්ප දෙනුමැයි - ශිල්ප ඉගැන්වීමයි.

භාවය:- දෙමාපියන් විසින් දරුවනට දිය යුතු හොඳම වස්තුව

නම්, උගතුන් වාසය කරන සභාවක ඉදිරියට ගොස්

වාඩිවීමට හැකිවන සේ ශිල්ප ඉගැන්වීමයි.

 

11. සඳකැන් සඳුන් මඳ නල - මේ ඇම සිසිලටත්

උතුම් සිසිලසයකි - ගතෙහි තම දරුවන් වැකෙනවා.

 

පදාර්ථ:- තම දරුවන් - තමාගේ දරුවන්, ගතෙහි - සිරුරෙහි

හඳුන්, මද නල - මද පවන, මේ ඇම සිසිලටත් - මේ

සියලු සිසිලට වඩා, උතුම් සිසිලසකි - උත්තමසිහිලකි.

 

භාවය:- තම දරුවන් සිරුර ස්පර්ශ වීම සඳරැස්, සඳුන් මද සුළඟ

යන හැම සිසිලට ම වඩා උතුම් ය.

 

12. දෙගුරුන්ටත් වඩා - දරුවන්ටමයි දනෝ සෙනෙහස

 

පදාර්ථ:- දෙගුරුන්ටත් වඩා - දෙමාපියන්ටත් වඩා, දනෝ- මිනිස්සු, දරුවනට මයි සෙනෙහස - සෙනෙහස දරුවන්ට මයි, මෙ ලොවත් - මේ ලෝකයත් , රැක - රක්ෂා කොට,මළත් - මැරුණත්, සඟමොක්- ස්වර්ග මෝක්ෂ දෙක, දෙන නිසා, පින්- පුණ්ය කර්මයක්, කරව්- කරව.

භාවය:- මිනිස්සු තමන්ගේ දෙමාපියන්ව වඩා දරුවන්ට ආදරය

කරති. එනිසා දරුවෝ දෙමාපියන් රක්ෂණ කොට පින්

-කම් කළ යුතුය. එය ස්වර්ග මෝක්ෂ ලාභය කෙරේ.

 

13.. සාව අප බෝසත් - සක් බමුණාට දෙනුව ඇඟ මස්

 

පදාර්ථ:- අප බෝසත්- අපගේ බෝසත් තෙම, සාව- සාවෙක් ව,

ඉපිද - ඉපිදී, ඇඟ මස් - ශරීර මාංශය, සක් බමුණාට- ශක්ර් බ්රාීහ්මණයාට, දෙනුව - දෙනු පිණිස, ගින්නට- ගින්දරට, පීනූ සඳ - පීනූ කල්හි, සුරිඳු- ශක්ර, තෙම, ගෙන- අරන්, හඳ මැදෙහි - චන්ද්ර් මණ්ඩලයෙහි, ඇන්දේ- ඇන්දේ ය.

භාවය:- බෝසත් සාවෙක්ව ඉපිද ඇඟ මස්, බමුණු වෙසින්

පැමිණ ශක්ර යාට දීම සදහා ගින්නට පැන්නේය. ශක්ර යා

සටහන ඇන්දේය..

මෙයින් සස ජාතකය සිහියට නංවා ඇත.

 

14. මුනිඳුන් ගුණ මහිම - මෙ ලොව දැනෙයි නිදිගත් විට

 

පදාර්ථ:- මුනිඳුන් ගුණ මහිම - බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ගුණ

සුගත - බුදුරජුන්, සිහිකළ - සිහිකළා නම්, බිය - භීතිය ‍

බැහැරයේ - පිටතට යෙයි.

භාවය:- බුදුගුණ මහිමය මෙ ලොවදී ම දැනෙයි. නිදිගත්විට (සිහිනෙන්) යකුන් විසින් වැළද ගත් කල්හි, බුදුරජුන් සිහි කළ විට බිය දුරුවෙයි.

 

 

පදාර්ථ:- සුදන - සජ්ජානයෝ, ඉසුරෙන් පිරිහුනත්- සම්පත් තියෙන් පිරිහී ගියත්, තම ගුණය - තමන්ගේ ගුණය, අඩු නොකරත්, රන් බඳුන - රත්රන් භාජනය, බිදුණත් - බිදීගියත්, ඇති බර - ඇත්තා වූ බර හා, අගය- අගය, අඩු නො වන මෙන් - අඩු නො වන්නාක් මෙනි.

 

භාවය:- යහපත් අය ධනයෙන් පිරිහී ගියත් ගුණයෙන් නො පිරිහේ. රන් බදුන බිඳි ගියත් එහි ඇති බර අගය අඩු නො වන්නාක් මෙනි.

 

16. සුදනෝ තම සිරිත් - කළවුන් තමන් ලෙසම සලකත්

 

පදාර්ථ:- සුදනෝ - යහපත් මිනිස්සු, තම සිරිත් - තමන්ගේ චාරිත්රනයන්, කළවුන් - කළා වූ අය, තමන් ලෙසම - තමන්ගේ ආකාරයෙන් ම . සලකත් - සලකති, පහනින් - පහනෙන්, ගත් - ගත්තාවූ, පහන් - ප්රසදීප, එක ලෙසම - එක් අයුරින්, බබළන විලසනෙන් - බැබළෙන්නාක් මෙනි.

 

භාවය:- යහගුණ ඇති තමන්ගේ සිරිත් අනුගමනය කරන අය තමන් අයුරින්ම සලකත්. එය පහනකින් දල්වා ගත් පහනක් ඒ වූ විදියට බබළන්නා මෙනි.

 

17. මුතු මිණි කනාවක් - නො මඳ පළඳිතත් සිත් සේ

 

පදාර්ථ:- මුතු මිණි කතාවක් - මුතු , මැණික් රන් ආදී වස්තු, නො මඳ ලැබ - බොහෝ ලැබ, සිත් වූ පරිදි පළඳිතත්- කැමැති පරිදි පැළැන්දත්, ගුණ නුවණ සිප් දත් - ගුණ හා ඥානය ඇති, දරුවන් - දරුවන් ලබනු, වැඩි පෙම්- අධික ප්රේිමයක්, වඩයි- වඩයි.

 

භාවය:- මුතු මැණික්, රන් ආදී වස්තු ලැබ කමන්ට කැමති පරිදි පළඳිත් ගුණ නුවණ වැඩි ශිල්ප දත් දරුවන් ලැබීම ඊට වඩා සෙනෙහසක් ඇති කෙරේ.

 

 

18. සවන පිනවන සව් නඳට - තුටුවන දනෝ ලෙව් හී

 

පදාර්ථ:- ලෙව්හි - ලොවෙහි, සවන - කණ, පිනවන - පින වන්නා වූ, සව් නදට - සියලු නාදයන්ට, තුටුවන - සතුටු වන්නා වූ, දනෝ - මිනිස්සු, තම දරුවන් - තමන්ගේ දරුවන්, බොළඳ වදන් - මොළකැටි වචන, නො ඇසූ - නො අසන ලද්දෝද, ඒ දනෝ - ඒ ජනයෝ, නැසු - කනට ප්රි්ය වදනක් නැසුවෝය.

 

භාවය:- ලොව ඇති කන් පිනවන නාදයන්ට සතුටු වන මිනිස්සු තම දරුවන්ගේ බොළඳ වදන් නො ඇසූ අය වෙති.

 

19. තම පාපිටෙහි උන් රුපුන් - නො නසා රකිති උතුමෝ

 

පදාර්ථ:- උතුමෝ - උතුම් අය, තමන් පාපිටෙහි - තමන්ගේ යටතෙහි, උන් - උන්නාවූ, රුපුන් - සතුරන්, නො නසා - විනාශ නො කොට, රකිති - ආරක්ෂා කෙරෙති, රූපදුරු - අඳුරට චිරුද්ධ වූ, පහන් කඳ - පහන් කඳ, මුල - මුල්හි, අඳුරු - අන්ධකාරය, නුදුරු කළ මෙන් - දුරු නො කරන්නා මෙනි.

 

භාවය:- උතුමෝ තමන් යටතට පත්වූ සතුරන් නොනසා රකිති. අඳුර නැති කරන පහන, පහන් කඳ මුල ඇති අඳුර නොනසන්නා මෙනි.

 

20. උතුමෝ දුදන බස් - නො අසත් සතන් බස් මිස

සුගඳ දුගඳ දෙකට සතුටු - නො සතුටු වන ගහණ මෙන්

 

 

භාවය:- උත්තමයෝ යහපත් මිනිසුන්ගේ වචනයට තුටු වෙති. දුර්ජනයන්ගේ වචනයට අසතුටු වෙති. නාසය දුගඳට අසතුටු වන අතරම සුවඳට සතුටු වන්නා මෙනි.

 

 

21. ඇසුරුවන් සත- සිය පණ සේ රක්නා සුදන හට

මොක් දකිනා තුරුම-දුකත් නොම වේ ලෙව් සතන්ගෙන්

 

 

භාවය:- ඇසුරට පැමිණි අය තමන්ගේ පණ මෙන් රකිනා සුදනන් හට නිවන් දකිනා තුරුම ලෝ සතුන්ගෙන් කිසි දුකක් ඇති නොවේ.

 

22. ඇම සැපයටම වැඩි- සැපයෙකි දනුව දැකුම උතුමන්

 

පදාර්ථ:- උතුමන් දැකුම - උත්තමයන් දැකීම, ඇම සැපයටම වැඩි - සියලු සැපයන්ට ටැඩි, සැපයෙකි - සැපයෙක් වේ, දුදනන් - දුර්ජනයන්, කලෙකින් - කිසියම් කාලයකින් නො දැකිම, නො දැක්ම, ඊටත් වැඩි උසස් සැපයෙකි.

 

භාවය:- උතුමන් දැකීම හැම සැපයටම උසස් සැපයෙකි. කිසි කලෙක දුර්ජනයන් නො දැකීම ඊටත් වඩා උසස් සැපයෙකි.

 

 

23. උතුමෝ නොලැබලබ-වැඩ කෙරෙතිලොවෙහිනිවතුන්ටත්

 

පදාර්ථ:- උතුමෝ - උතුම් අය, ලැබ නො ලැබ - ලාභයන් නො ලබා, ලොවෙහි - ලෝකයෙහි, නිවතුන්ටත් - වස්තු නැත්තන්ටත්, වැඩ කෙරෙති - වැඩ වැඩති,‍ නොයෙක් පලබරතුරු - නොයෙක් පලයන්ගෙන් බර වූ ගස්, සදා- හැම කල්හි, පල දී - පලදායක කොට, සත රකින එව් - සත්වයන් රක්ෂා කරන්නා මෙනි.

 

භාවය:- උසස් අය කිසි ලාභයක් නො ලබා ලෝකයෙහි වාසය කරන නිර්ධන මිනිසුන්ට වැඩ කටයුතු කෙරෙති. නොයෙක් පලතුරු පිරුණු ගස් හැම කල්හි පලදෙමින් සත්වයන් ආරක්ෂා කරන්නා මෙනි.

 

24. මසුරු දනා දන - සුදනතට පත් දනට වැඩි වේ

කරදිය මේ රඳුට - හසුව සතහට අමා වන මෙන්.

 

 

භාවය:- මසුරු මිනිසුන්ගේ වස්තුව සුදනන් අතට පත්වූ විට ජනයාට වැඩ පිණිසම වේ. මුහුදු ජලය වලාකුලට අසුව සතුන්ට අමාවක් වන්නා මෙනි.

 

25. නිදුකින් සව් ඉසුරු - නො මඳ ලැබෙතත් නුවණ ඇතියෝ

 

පදාර්ථ:- නිදුකින් - දුකක් නො මැතිව, සව් ඉසුරු - සියලු සම්පත්, ලැබෙතත් - ලැබුණත්, නුවණ ඇතියෝ - නුවණ ඇත්තෝ, අනුන් නසා - අන්යනයන් විනාශ කොට, ලබන - ලබන්නා වූ, ඉසුරු - සම්පත්, වසුරු අයුරු සලකත් - වර්චස් මෙන් සලකත්.

 

භාවය:- බුද්ධිමත් අය ඉතා පහසුවෙන් සියලු සම්පත් ළඟා කරති. එහෙත් අනුන් වනසා ලබන සම්පත් අශූචී සේ සලකත්.

 

26. ගුරුන් දෙගුරුන් හා - නෑ සිය සුතඹු රකින සුදනෝ

මෙලොව යස මඟුලුත් - ලබත් පරලොව සුව සඟමොක්

 

පදාර්ථ:- දෙගුරුන් හා - මවුපිය දෙදෙනා හා, ගුරුන් - ආචාර්යයන් ද, නෑසිය - සිය නෑයන්ද, සුතඹු - පුත්ර් දරාවන්ද, රකින - රකින්නා වූ, සුදනෝ - යහපත් අය, මෙලොව - මේ ලෝකයෙහි,යස - කීර්තියත්, මඟුලුත් - මංගලත්, පරලොව - පරලෙව්හි, සඟමොක් සුව - ස්වර්ග මෝක්ෂ සැපත්, ලබත් - ලබන්නාහ.

භාවය:- දෙමාපියන්, ගුරුවරුන්, නෑයන්, අඹු දරුවන් රකින සත් පුරුෂයෝ මේ ලෝකයෙහි කීර්ති ප්රිශංසාත්, පරලොව ස්වර්ග මෝක්ෂ සම්පතුත් ලබති.

 

27. ගුණමකු දනන් හා - සමග විසුවත් නැණති සුදනෝ

මනා ගුණ නො හරිත්- කොසඹ තුර තුළ බැඳි මීය මෙන්

 

 

භාවය:- බුද්ධිමත් යහපත් අය ගුණමකුවන් හා එක් ව වාසය කළත්, ඔවුන්ගේ යහපත් ගුණ අත් නොහරිත්. කොහොඹ වෘක්ෂය තුළ බැඳි මීය එහි පැණි රස අත් නො හරින්නා මෙනි.

 

28. කලගුණ දෙලොව බස - රස සුදන මෙ ඇම දත් උතුමෝ

මිනිස් වෙස් ගෙනවුත්-මෙලොව සත රකින සුරනයුරුවෙත්

 

 

භාවය:- කෙළෙහි ගුණ දන්නා අය, මෙ ලොව පරලොව දන්නා අය, රස වදන්, සජ්ජනයන් යන මේ හැම දෙයක් ගැන දන්නෝ මිනිස් වෙසින් මෙහි පැමිණි ඇති දෙවියෝ ය.

 

29. නුවණැතියෝ සසල - නොවෙත් කොතරම් දුක් සැප වුවත්

 

පදාර්ථ:- නුවණැතියෝ - නුවණ ඇත්තෝ, දුක් සැප - දුක් හා සැප, කොතරම් වුවත් - කොතෙක් වුවත්, සසල නොවෙත් - චංචල බවට නොයෙත් . තද මේග ගැසුවත් - දැඩි මේඝයන් ගැසුවත්,පවනින් - මාරුතයෙන්, නිසලව - නොසෙල්වන, සලමෙන් - පර්වතය මෙනි.

 

භාවය:- නුවණ ඇත්තෝ දුක් හා සැප කොතෙක් වුවත් චංචල නොවෙත්. දැඩි මේඝ ගර්ජනා තිබුණත් සුළගින් නොසෙල්වෙන පර්වතයක් මෙන් වේ.

 

30. විරිදුන් මඳවරද - කියනුයේ දකිනට තමන් දොස්

කිසි කලෙකත් දුතත් - කෙසඟ විතරක් නොවේ.

දෙලොවින්

 

භාවය:- සතුරාගේ සුඵ වරද කියන්නා සේ තමන්ගේ වරදක් දකින තැනැත්තාට කිසි කලෙකත් කෙසඟක් පමණවත් දුකක් දෙ ලොවෙහි ම සිදු නො වේ.

 

31. උතුමන් ගුණ නුවණ - කියනුහට දෙලෝ වැඩ අත්වේ

එහෙයින් සත් සතන් - ගුණත් මනුවණ පමණ දක්වම්.

 

පදාර්ථ:- උතුමන් - උතුම් අයගේ, ගුණ නුවණ - ගුණය හා ඥානය, කියනුහට - කියන්නාහට, දෙලෝවැඩ - දෙලොවෙහි වැඩ, අත්වේ - අත්වේ, එහෙයින් - ඒනිසා, සත් සතන් - සාධු සත්වයන්ගේ, ගුණත්- ගුණයනුත්, මණුවන පමණ - මගේ නුවණ පමණින්, දක්වයි - ප්රිකාශ කරමි.

භාවය:- උතුමන්ගේ ගුණ නුවන කියන්නාහට දෙ ලොව අභිවෘද්ධිය අත් වේ. එනිසා යහපත් තැනැත්තන්ගේ ගුණත්, මාගේ නුවණ පමණින් දක්වමි.

 

32. රන් බඳනෙහි කෙසර - තේල් අඩු නොවී පවතින මෙන්

 

පදාර්ථ:- රන් බඳනෙහි - රන් බඳුනක, කෙසර තෙල් - සිංහ තෛලය, අඩු නොවී - අඩු නොවී, පවතින මෙන් - පවතින්නාක් මෙන්, උතුමන් - උත්තමයන්ගේ, හද - හාදයෙහි, සපිරි - පිරී ගිය, කුඵණු මෙත් - කරුණා මෛත්රිිය, අඩු නොව - අඩුවක් නො මැතිව, පවතී - පවතියි.

භාවය:- රන් බඳුනෙහි සිංහ තෙල් වත් කළ විට අඩුවක් නොවී පවතී. එසේ උත්තමයන්ගේ හෘදයෙහි පිරුණු කරුණා මෛත්රිිය ගුණ ද අඩු නොවී පවතී.

 

33. සුදනෝ නිවන්වත් - පරහට දුකක් විට පිහිට වෙත්

කිසි නැති පවන් පත - පවන ඇරියා ගිම අරින මෙන්.

 

පදාර්ථ:- සුදනෝ - සත්පුරුෂයෝ, නිවන්වත් - දුප්පත් වුව, පරහට - අන්යෝයන්ට, දුකක් විට - දුකක් ඇති කල්හි. පිහිට වෙත් - පිහිට වෙති. කිසි නැති - කිසිසෙත් පවනක් නැති, පවන්පත - විජිනිපත, යා පවන ඇර - යහපත් පවන් යවා, ගිමන් - ග්රීනෂ්මය, අරින මෙන - අරින්නා මෙනි.

 

භාවය:- සුදනෝ තමාට වස්තුව නැතත් අන්යනයන්ට දුකක් වූ විට පිහිට වෙති. කෙසේද කිසිම දෙයත් නොමැති විජිනිපත පවන ගෙන දී ගමන් වෙහෙස දුරු කරන්නා මෙනි.

 

34. දෙ පස රුපුනි දිතත් -වෙසෙත් සැපසේම නුවණැතියෝ

දසන් දෙතිසක් මැද - වැස නොතැළී දවසරින දිව මෙන්

 

පදාර්ථ:- දෙ පස - දෙ පැත්තෙහි, රුපුන් - සතුරන්, ඉඳිතත් - උන්නේ වී නමුත්, නුවණැතියෝ - ඥානවන්තයෝ, සැපසේ ම - සැපවත් ව, වෙසෙත් - වාසය කරති, දෙතිසක් දසන් මැද - තිස් දෙකක් දත් අතර, දිව - දිව, නො තැලී - තැලෙන්නේ නො මැතිව, දවසරින - දවස් අරින්නාවූ. දිව මෙන් - දිව වගේ.

 

භාවය:- නුවණැතියෝ දෙ පසම සතුරන් ඇතත් බුද්ධිමත්ව ජීවත් වෙති. දත් දෙ තිසක් මැද ඒ දත්වලට නො තැලී ඇති දිව මෙනි.

 

35. යමකු කළ යහපත සිහි නොවනුසේ ලොව නපුරු නැති

ලුහු දන කළ නපුර - සිත නො තබනු යහපතෙක් නැති

 

පදාර්ථ:- යමකු කළ - යමකු විසින් කරන ලද යහපත - යහපත්කම, සිහිවනුයේ - සිහියට එන්නේ නම්, ලොව - ලෝකයෙහි, නපුරක් - නපුරක්, නැත් - නැත්තේමය, ලුහු දන - පොඩි අය විසින්, කළ - කරන ලද, නපුර - නපුරුකම, සිත - සිත්හි, නො තබනු - නො තබන්නේ නම්, යහපතෙක් - යහපතක්, ඇත - ඇත්තේ ය.

 

භාවය:- යමකු කළා වූ යහපතක් සිහි නො කිරීම වැනි වූ නපුරක් තවත් නැත. පොඩි අය කළා වූ නපුරු දෙය සිත නො තැබීම වැනි යහපතක් නැති.

 

36. කෙත්වත් ලොව නොයෙක් - පලතුරු රහිත මේග විලසින්

 

පදාර්ථ:- ලොව - ලෝකයෙහි, කෙත්වත් - ක්ෂේත්රන වස්තූන් හා, නොයෙක් පලතුරු - නානා වර්ගික පලතුරු, රකින - රකින්නාවූ, මේග විලසින් - වැස්ස මෙන්, සත් සත් - සත් පුරුෂ අය, අත් කළ - තමා අයත් කළ, සැප - සම්පත්තිය, සත් - සත්වයන් ගේ, දුක් ගිමට - දු:ඛ ග්රීතෂ්මයට, මහත් සෙවනෙක් - මහත්වූ සෙවනක් වේ.

 

 

මෙ ඇමට පිහිට වනු - නිරිඳුන් විනා අන් කෙනෙක් නැත්

 

 

භාවය:- මහඵ, පඬි, සුදන, දුබල වූ දිළිඳු වූ හැම කෙනෙකුගේ ම පිහිට සදහා රජතුමා හැර අන් කෙනෙක් නැත.

 

38. නො මද ගං හෝ ඇල - දිය නිති වැදත් නො පිරිසිදු මෙන්

 

පදාර්ථ:- නොමද - බොහෝ වූ, ගං - ගංගා හෝ වල, දිය - වතුර, නිති වැදත් - නිතර වැදීමෙන්, ගැලීමෙන්, නො පිරි - නොපිරිහෙන්නා වූ, සිඳු මෙන් - මුහුද මෙනි, අපමණ බෝහෝ, දන - දාන වස්තුව, ලදත් - ලැබුවත්, ඉසුරුමත් - සම්පත්තියෙන් මත් වූ , දනගෙ - මිනිසුන්ගේ, සිත් - සිත, නො පිපේ - නො පිරෙන්නේ ය.

 

භාවය:- බොහෝ ගංගා, ඇල දොලවල දිය නිතර ගලා බසින මුහුද මෙන් කොතරම් ධනය තිබුණත් යස ඉසුරු ඇති මිනිසුන්ගේ සිති නොපිරිහෙන්නේය.

 

39. යමකු යම් තැනකට - පමුණුවනු ගුණ දැනයි නියවත්

 

පදාර්ථ:- නියවත් - ඥාණවන්තයෝ, යමකු - යම් කෙනෙකු, යම් තැනකට - යම් ස්ථානයකට, පමුණුවනු - පමුණුවන්නේ, ගුණ දැනයි - ගුණය දැන ගෙනය. සුරනිඳු - ශක්රගයා, දිනිඳු හැර - සුර්යයා හැර, තරිදු මැද - චන්ද්රමයා මැද, සසැඳියා විලසින් - සස ලපය ඇන්දා මෙනි.

 

භාවය:- බුද්ධිමත් අය යමෙක් යම් තැනකට පමුණු වන්නේ ඔහුගේ ගුණ දැනගෙනය. ශක්රකයා සූර්යයා අත්හැර, චන්ද්රගයා මැද සස ලපය ඇන්දා මෙනි.

 

40. මේග ගං පලතුරු - පරහට ම වැඩ පමුණුවන මෙන්

සුදනන් ලත් ඉසුර - සව් සතට වැඩ වේය නිතියෙන්.

 

පදාර්ථ:- මේග - වර්ෂාව, ගං පලතුරු - ගංගා හා වෘක්ෂයන් ගෙන් වන්නාවු, වැඩ - අර්ථයන්, පරහටම - අන්ය යන්ටම, පමුණුවන මෙන් - පමුණුවන්නාක් මෙන්, සුදනන් - සත්පුරුෂයන් විසින්, ලත් ඉසුරු - ලබන ලද සම්පත්, නිතියෙන් - නිරන්තරයෙන්, සව් සතට - සියලු සත්වයන්ට, වැඩවේය - වැඩක් වන්නේය.

 

භාවය:- වැස්ස - ගංගා හා පල දරණ ගස් අනුන් හට වැඩ සිදු කරයි. එමෙන් සුදනන් ලත් වස්තුව ද සියලු සත්වයන්ට නිතර යහපත ගෙන දේ.

 

41. නීචයන් රැගෙනත් - සිදුවන දෙයක් සාදු කෙරේ කැත්

 

පදාර්ථ:- කැත් - රජතෙම, සිදුවන දෙයක් - සිදුකරන දෙයක්, නීචයන් - පහත් අයගෙනුත්, රැගෙනත් සිදු කෙරේ - සිද්ධ කෙරේ, කනා - රන්, නො මද ඇතිවත් - බොහෝ ඇති නමුත්, ලෝකැඩ පතෙන් - ලෝ කැඩ පතින්, වත - මුහුණ, බලනු මෙනි - බලන්නා මෙනි.

 

භාවය:- රජතෙම සිදුවන දෙය නීචයන්ගෙනුත් සිදු කර ගනී. රත්රන් කොතරම් තිබුනත් ලෝභ කැඩපතින් මුහුන බලන්නාක් මෙනි.

 

 

41. එකකට වත් එකෙක් - සමත් අනෙකක් අනික් එකකට

තද පවන ලදුවත් - නැව ගොඩක රිය මුහුද නො දිවේ.

 

පදාර්ථ:- එකෙක් - එකෙක්, එකකට - එක කරුණකට, සමත් වේ - දක්ෂ වේ, අනෙකෙක් - අන් එකෙක්, අනිත් එකෙකට - අන් දෙයකට, සමත් - දක්ෂය, තද පවන ලදුවත් - සැඬ සුළං හමා ගියත්, නැව - නෞකාව, ගොඩත් - ගොඩත්, රිය - රථය, මුහුද - මුහුදෙහි ද,නො දිවේ - නො දිවේ.

භාවය:- එකෙක් එකකට සමත් වෙයි. අන් එකෙක් අනිත් එකකට සමත් වෙයි. සැඬසුලං හමා ගියත් නැව ගොඩෙහිත් රිය මුහුදෙහිත් ගමන් නොකෙරේ.

 

43. ඇම සතට වැඩ වන - ගම්මැදෙහි පලතුරක් විලසින්

සුදනන් අතට පත් - ඉසුරු වැඩිවේය සව් ලෙව් හට.

 

 

භාවය:- හැම දෙනාට යහපත සලසන පලතුරු ගසක් මෙන් සුදනන් අතට පත් වූ වස්තුව සියලු ලෝකයාට ම යහපත සලසයි.

 

44. නසතත් දුදනයන් - සුදනෝ උන්ට ම වැඩ සලසත්

සඳුන් තුරු සිඳිනා - පොරොව මුව අත සුවඳ වන මෙන්

 

පදාර්ථ:- සුදනෝ - සත්පුරුෂයෝ, දුදනන් - දුර්ජනයන්, විසින්, නසතත් - විනාශ කලත්, උන්ටම - ඔවුන්ටම, වැඩ සලසත් - වැඩ සිද්ධ කරති, සඳුන් තුර - සදුන් ගස්, සිඳිනා - කපන්නා වූ, පොරොව - පොරොවෙ, මුව අත - මුවාත, සුවඳ අමන මෙන් - සුගන්ධය හමන්නා මෙනි.

 

භාවය:- දුර්ජනයන් තමන් විනාශ කරතත් සුදනෝ උන්ටම වැඩ සලසති. සඳුන් ගස කපන්නාවූ පොරොවෙහි මුවාතෙහි සුවඳ හමන්නා මෙනි.

 

45. තද රුදු ගුණැතිවත් - ලියෝ මදහස සිසිල පෑලත්

තද යකඩින් තැනූ - යහපත් සිසිලසය පානෙව්.

 

පදාර්ථ:- තද - දැඩිවූ, රුදු - රෞද්රි වූ, ගුණැතිවත් - ගුණ ඇතත්, ලියෝ- කාන්තාවෝ, මදහස - මද සිනා, පෑලත්- ප්රූකාශ කරත්, තද යකඩින් - තද වූ යකඩින් තැනූ, තනන ලද යපත් - යකඩ පත්‍රය, සිසිලසය - සීතලකම, පාන එව් - පාන්නක් මෙනි.

 

භාවය:- කාන්තාවෝ තද රෞද්ර ගති ඇති වුවත් මද සිනා පෙන්වති. කද යකඩින් තැනූ පත්රසය සීතල බවක් පෙන්නන්නාක් මෙනි.

 

 

46. රකුසෙක් තම ලියක - තිබී කරඬුවක ලා කුස තුළ

එහි තුළ වන් සිදුට - තම හිමිට දියුණුව කළා පෙම්.

 

පදාර්ථ:- රකුසෙක් - රාක්ෂයෙක්, තම ලියක - තමන් ගේ ස්ත්රිාය, කරඬුවක ලා - කරඬුවක දමා, කුස තුළ - කුස ඇතුළෙහි, තිබී - තැබුයේය, එහි තුළ - ඒ ඇතුළට, වන් - ඇතුල් වූ, සිඳුට - සිද්ධයාට, තම හිමිට - තමන්ගේ ස්වාමියාට, වඩා දියුණුව- දෙගුණයක්, පෙම් කළා - ප්රේගම කළාය.

 

භාවය:- රාක්ෂයෙක් තම බිරිය රැකීමට ඇය කරඬුවෙක දමා තමන්ගේ කුස තුළ තරඬුව තබා ගති. මේ කරඩුව තුලට ඇතුල් වූ සිද්ධයකුට තම ස්වාමියාට වඩා දෙගුණයක් ඕ ආදරය කළාය.

 

47. සද නද කරන සඳ - පහන් සියුරන් මන තෙමන මෙන්

සද සඳ පහන් සඳ - සලෙළු සද කොඳ සද පහන් වේ.

 

පදාර්ථ:- සද - සන්ධ්යාෙ කාලයෙහි, නද කරන - නාද කරන්නාවූ, සඳ පහන් - චන්ද්රා ලෝකය, සියරන් - ඇටිකුකුඵ වන් ගේ , මන - චින්තය, තෙමන මෙන්- තෙමන්නාක් මෙන්, සඳ - සුන්දරියන්ගේ, සද - චිත්තය, පහන් සඳ - පහන් වූ කල්හි, සලෙඵ - සල්ලාලයාගේ, සඳ කොඳ - සිත් නමැති කුන්දයට, සඳ පහන් වේ - චන්ද්රෙ ප්රදභාව වෙයි.

 

භාවය:- සල්ලාලයාගේ සිත් කොඳ වනය පිනවීමට සඳ එළිය උදවු වේ. සන්ධ්යාසවෙහි නාද කරන ඇටිකුකුළා ද චන්ද්රි ආලෝකයෙන් සතුටට පත් වේ.

 

48. නිමල ගුණ රුසිරු - ඉසුරු තෙද විකුම් ඇති තැනටත්

පැමිණ තද රැකවල - ඇතත් සිතුවත් කෙරෙති අඟනෝ.

 

පදාර්ථ:- නිමල - නිර්මල වූ, ගුණ - ගුණයන් ද, රූසිරු - රූප ශ්රී්යද, ඉසුරු - සම්පත් ද, තෙද - තේජස ද. විකුම් - වික්රථමය ද, ඇත් - ඇත්තාවූ, තැනටත් - ස්ථානයටත්, පැමිණ - පැමිණ, තද රැකවල ඇතත් - දැඩි ආරක්ෂා ඇතිමුත්, අඟනෝ - කාන්තාවෝ, සිතුවක් කරති - කැමැත්තක් කරති.

 

භාවය:- හොද ගුණවත්, රූපවත්, ධනවත්, තෙදවත්, වික්රිමවත් ස්වාමි‍යෙකු යටතට පැමිණියත්, නොයෙක් ආරක්ෂා තැබුවත් ඒවා බිඳ දමා, අඟනෝ තමන්ගේ අභිමතය ඉටු කර ගනිති.

 

 

 

49. කනාලිය පැරයූ - තුනු සිරිමාවා ඇතිදු සිවුවත්

මනා ගුණ පිය පියා - හදතුල ගලක් අතුලේ තුලේ.

 

පදාර්ථ:- කනාලිය පැරයූ - රන්ලිය පරදවා, සිවුවත් - මහබඹු, තුනු සිරි මවා - ශෝභාසම්පන්න රූපයක් මවා, ඇතිද්රක - ඇත්තේ වී නමුත්, පිය - ස්ත්රි යගේ, මනගුණ- චිත්තයෙහි ගුණයත්, පියා - පහකොට, හදතුළ - හෘදයාභ්ය න්තරයෙහි, තුලේ - මහත් වූ, ගලක් - ගලක්, අතුළේ - අතුරන ලද.

භාවය:- රත්රන් රුවක් සේ ස්ත්රිලය මවා ඇයගේ හෘදය ගලක් සේ තද බවට පත් කිරීම නිසා මහබඹු නුවණ නැත්තෙකැයි කියන ලදි.

 

50. වැදුවත් දරුවන් - ලඳුන් සෙනෙහස සැබෑ නොකරව්

සිළුමිණිනි බබළන - උරග විස සඟවා කෙළන වැනි.

 

පදාර්ථ:- දරුවන් - දරුවන්, වැදුවත් - ප්රුසූත කළත්, ළඳුන් සෙනෙහස - කාන්තාවන්ගේ සෙනෙහස, සැබෑ නො කරව් - විශ්වාස නො කරව්, සිඵමිණනි - චූඩාමාණික්යියෙන්, බබළන - බබළන්නාවූ, උරග - නාගයා, විස - විෂ, සගවා - සඟවා ගෙන, කෙළින වැනි - ක්රී ඩා කරන්නාක් වැනිය.

භාවය:- දරුවන් ලැබූවත් කාන්තාවන්ගේ ආදරය සැබෑ යයි නො සිතව. සිඵමිණින් නාගයා තම විෂ වසාගෙන ක්රීෑඩා කරන්නා වැනි ය.